Possum (and it's screaming) Flashcards
Hoe ontstaat vasculitis van de grote bloedvaten?
- Dentritische cellen in de adventitia
- Vasa casorum bloedvaten van de bloedvaatwand, ook in de adventitia
- Lymfocyten gaan naar dendritische cel (ipv andersom)
- Vooral IL-6
Hoe ontstaat een vasculitis van de kleine bloedvaten?
- Meer immuuncomplexen dan macrofagen kunnen verwerken
- Immuuncomplexen slaan neer op de vaatwand
- Of ANCA-cytokinen gericht tegen iets in neutrofiele granulocyt, bij activatie neutrofielen ontsteking
Hoe worden neutrofiele granolucyten geactiveert?
door een infectie
Waardoor ontstaan de symptomen van vasculitis?
- vrijkomen van inflamatoire cytokinen
- ischemische schade
Welke klachten bij vasculitis ontstaan door ischemische schade?
pijn en multi-orgaan disfunctie
Wat zijn complicaties van vasculitis?
- Vernauwing
- Trombose
- Vaatwand verzwakking en ruptuur
Welke diagnostiek voor vasculitis?
- Histologie (golden standard maar GEEN aorta biopt)
- Angiografie (kralensnoer) / pet scan (hoge activiteit)
Welke algemene behandeling voor vasculitis van de grote vaten?
- Tocilizumab (anti IL-6) in reuscelarteritis
- Prednison (veel bijwerkingen)
Wat is polyarteritis nodosa?
een vasculitis in de huid, zenuwen, tractus digestivus en het hart
Met welke aandoening is polyarteritis nodosa geassocieerd?
Hepatitis B
Wat is de behandeling van polyarteritis nodosa?
- Cyclofosfamide, prednison
- Hepatitis behandelen
Wat is Kawasaki?
een antistof gemedieerde vorm van vasculitis die vooral bij kinderen voorkomt
Wat zijn complicaties van kawasaki?
aarbeien tong
hartinfarct (infectie van de hartcoronairen)
Met welke aandoening is kawasaki geassocieerd?
covid-19
Waardoor wordt henochschonlein veroorzaakt?
IgA
het komt voor bij kinderen met een bovenste luchtweg infectie
Wat is de prognose van henochschonlein?
het gaat vanzelf over
Wat zijn de symtpomen van henochschonlein?
- Huidafwijkinen (purpera) vooral in de benen
- nier > glomerulunefritis
- darmwand > diaree, bloed in de ontlasting
- artritis
- koorts
Wat zie je op een histologisch beeld van een henochschonlein?
leucocytoclastische vasculitis
IgA-1 deposities
neutrofielen
endotheelcellen
complement
Wat is de behandeling van henochschonlein?
evt NSAIDs en steroiden
Wat is de behandeling van hypersensitivity vasculitis?
medicatie staken
Wat is kenmerkend van een hypersensitivity vasculitis?
- beperkt tot de huid
- uitlokkende factor (medicijn)
- geen IgA depositie
Wat is de behandeling van cryoglobulinemie?
anti B cel, anti plasma, warmte
Wat is kenmerkend voor cryoglobulinemie?
- antistoffen slaan neer bij koude
- afstervende ledematen
Wat is kenmerkend van epidemien?
- een event, niet structereel
- vraagt om een antwoord, legt veel bloot over culturele waarden
Waardoor worden epidemien veroorzaakt?
door het verplaatsen van mensen
Wat is het 1e bedrijf van een epidemie?
o Progresive revelation; trage realisatie
o Ontkenning tot dit niet langer kan
Wat is het 2e bedrijf van een epidemie?
o Managing randomness; verklarend kader, zondebok
o Niet iederheen heeft een stem
Wat is het 3e bedrijf van een epidemie?
onderhandelen over maatregelen
collectieve rituelen
geleidelijke uitdoving
Wat is het 4e bedrijf van een epidemie?
o In deze epiloog vindt de evaluatie van de epidemie plaats die vaak in aanzienlijke mate gepaard gaat met het vellen van morele
oordelen achteraf
Wat is belangrijk bij het onderhandelen van maatregelen bij een epidemie?
o Collectief vs individueel belang
o Grote druk voor collectieve maatregelen
o Maatregelen treffen vooral kwetsbare groepen
vertrouwen in de autoriteiten
sociale waarden
Hoe werd er voor 1800 gedacht over epidemien?
er werden individuele verklaringen gezocht voor ziekte
met behulp van configuratie denken
Hoe werd vanaf de 2e helft van de 19e eeuw gedacht over epidemien?
contaminatie denken
Wat zijn spinoff effecten van de bacteriologische revolutie?
- Chirurgie; antisepsis
- Immunologie
- Serologie
- Virologie
- Grotere kloof tussen gecontroleerd lab en variabel mens
Hoe werdt er vanaf de 20e eeuw gedacht over epidemien?
predispositie > public health
Wat zijn de spinoffs van public health?
- hygiene
- Genetisch > eugenetica (mensen moeten geen kinderen krijgen)
- Mate van expositie > profylaxe
- Verminderde weerstand door socioeconomische factoren
Hoe veranderde de kijk op epidemien tijdens de epidemiologische transitie in de 2e helft van de 20e eeuw?
- Multifactoriele risicofactoren
- Focus op individuele leefstijl
- Minder vertrouwen in authoriteit
Wat zorgde voor de veranderende kijk op epidemien in de 21e eeuw?
- 1950-1980 bijna geen infectieziekten door vaccinaties, hygiene en antibiotica
- Daarna meer; oorzaak; klimaatverandering en globalisering
Wat is Guillain-Barré syndroom (GBS) ?
een acute post infectieuze polyadiculoneuropathie
Wat zijn symptomen van Guillain-Barré syndroom (GBS) ?
- Diaree
- snel progressieve parese van armen/benen en areflexie
- gelaatszwakte en/of slikstoornissen (50%)
- gevoelstoornissen (80%)
- respiratoire insufficientie (25%)
- autonome dysfunctie (15%)
Wat zijn risicofactoren voor Guillain-Barré syndroom (GBS) ?
- Man
- Meer bij oudere mensen
- Infectie (na 1-4 weken)
Wat is het ziekte verloop van Guillain-Barré syndroom (GBS) ?
Monofasisch ziektebeloop:
- snel progressief begin
- spontaan herstel
- recidiefkans <5%
Wat is de diagnostiek van Guillain-Barré syndroom (GBS) ?
- Lumbaalpunctie
Waarom is Guillain-Barré syndroom (GBS) geen typische immuunziekte?
- Geen chronisch of relapsing-remitting beloop
- Niet vaker bij vrouwen dan bij mannen (M:V ratio 3:2)
- Geen associatie binnen families
- Geen associatie met andere (klassieke) auto-immuunziekten
- Geen verbetering na corticosteroiden
Hoe ontstaat Guillain-Barré syndroom (GBS) ?
het is een kruisreactie met name tegen campylobacter jejuni
C3a (complement is betrokken)
het ontstaan is mogelijk afhankelijk van gastheerfactoren
Wat is kenmerkend voor motore GBS?
geen gevoelsstoornissen
Wat is kenmerkend van miller fischer syndroom (een variant van GBS?
ophthalmoplegie, ataxie, areflexie
Wat is de behandeling van miler fischer syndroom?
intraveneuze immuunglobulinen
Wat is de prognose van miller fisher syndroom?
- Meestal verbetering
- 2% mortaliteit, 10% ernstige invaliditeit, meerderheid restklachten
Wat is polyadiculoneuropathie?
beschadiging van de perifere zenuwen
Wat voor bacterie is de campylobacter jejuni?
gram neg
spiraal vormig
Hoe is de diagnostiek van campylobacter jejuni?
faeceskweek of serologie
Welke antibiotica voor campylobacter jejuni?
- Ciprofloxacin, erythromycin, azithromycin, norfloxacin
Waarom is campylobacter geassocieerd met GBS?
Lipo- oligosacharide lijkt op GM1 in menselijke zenuwen
Wat is de behandeling voor cutane lupus?
hydroxychloroquine
Wat zijn symptomen van SLE?
koorts
alopecia
orale ulcera
cutane lupus (vlindervormig exantheem)
artritis
neurologische klachten
pericarditis / pleurale of pericardiale effusie / serositis
lupus nefritis
Hoe wordt lupus nefritis gediagnostiseerd?
met een biopt
Welke lab waarden bij SLE?
proteinurie
leucopenie
trombopenie
hemolyse
laag C3 / C4
anti dsDNA antistof (ANA)
anti smith antistof
Welke afwijkende labwaarden komt altijd voor bij SLE?
antinucleaire antistoffen (ANA)
Hoeveel van de gezonde bevolking is ANA positief?
5-20%
Wat zijn risicofactoren voor SLE?
- Vaak onder 55 jaar
- Resolutie na menopause
- Vaker bij mensen met getinte huid
- Vaker vrouwen
Wat veroorzaakt SLE?
autoimuniteit
Wat is full house bij de histologie van SLE?
aankleuring van IgG, IgM, IgA, C3 en C1q
Welke nieraandoeningen kun je zien bij de histologie van SLE?
- Focal segmental glomerulosclerosis
- Glomerulinefritis
- Necrose
- Minimal change
Wat is de eerste stap van de behandeling van SLE?
MMF of cyclofosfamide
Welke medicatie is de tweede stap voor de behandeling van SLE?
o Calcineurine inhibitoren (Tacrolimus of Voclosporine)
o Belimumab
o Rituximab
Wanneer ga je over op de tweede stap van de behandeling van SLE?
bij refractaire of recidiverende ziekte, overmatig
steroïd gebruik of bij intolerantie voor MMF/cyclofosfamide
Welke score wordt gebruikt voor het meten van de ziekteactiviteit bij SLE?
SLEDAI
Wat is de 5-jaars overleving bij SLE?
90%
Wat doet SLE met het myocard infarct risico?
- 5x myocard infarct Risico, 50x bij jonge vrouwen
Waardoor is het myocard infarct risico verhoogd bij mensen met SLE?
o Ontsteking vaatwand
o Corticosteroiden
o Nierfunctie stoornis
Wat is de meest voorkomende nosocomiale infectie?
urineweginfectie (cystitis)
Waardoor komen urineweginfecties zo vaak voor in het ziekenhuis?
door catheters
Wat vergroot het risico op catheter gerelateerde infecties?
de duur van aanwezig zijn
het type catheter
de ervarenheid van de persoon die de catheter geplaatst heeft
de ervarenheid van de persoon die de catheter verzorgd
de omstandigheden (steriel ja/nee) bij het plaatsen van de catheter
Wat zijn verwekkers van catheter gerelateerde infecties?
Coagulase negatieve stafylokokken (S epidermidis)
S. aureus
Enterokokken
Aërobe gram-negatieve bacteriën
Gisten (Candida spp. soorten)
Wat is de behandeling van een catheter gerelateerde infectie?
catheter verwijderen
cefalosporine
gentamine
flucloxaline > S. aureus (min 14 dagen, IV)
Wat is de diagnostiek voor een catheter gerelateerde infectie?
lab (crp, nierfunctie, lymfocyten)
bloed kweek
Wat zijn veel voorkomende nosocomiale infecties?
urineweginfecties
wondinfecties
endocarditis
gastro intestinale infecties
Welk soort gastro intestinale infectie komt veel voor in het ziekenhuis?
- antibiotica geassocieerde diarree (clostridium difficile)
Waardoor komen luchtinfecties vaak voor in het ziekenhuis?
beademing
Welke verwekker veroorzaakt nosocomiale luchtweginfectie?
klebsiella pneumoniae
Wat zijn verwekkers van nosocomiale wondinfecties?
S. aureus
S. pyogenes
Wat zijn complicaties van S. aureus wondinfecties?
endocarditis
spondylodiscitis
Hoe worden nosocomiale wondinfecties voorkomen?
profylaxe antibiotica
antibioticum houdende neuszalf voor chirurg
Wat zijn symptomen van meningitis?
- nekstijfheid
- koorts hoofdpijn
- verwekkers
Wat zijn symptomen van encefalitis
- verwardheid
- neurologische uitval
Wat zijn de symptomen van een hersenabces?
- toegenomen hersendruk
- symptomen afhankelijk van locatie
Hoe ontstaat een hersenabces?
o doorgroei uit omgeving
o hematogene verspreiding
o inoculatie door penetrerende wond of chirurgie
Wat zijn verwekkers van hersenabcessen in immuungecompromiteerde patienten?
o mycobacterium tuberculosis
o toxoplasma gondii
o cryptococcus neoformans
Wat is een symptoom van listeria monocytognes meningitis?
focale neurologische uitval
Wat is kenmerkend voor een cerebellair abces als complicatie van mastoiditis?
coordinatie problemen en ataxie
Wat is vaak de verwekker van een subacute meningo/encefalitis?
virussen (Mn HSV)
tubercolosis
T. gondii
C. neoformans
borrelia burgdorferi
treponema pallidum
Waardoor wordt acute virale meningitis meestal veroorzaakt?
enterovirussen (mn in herfst en zomer)
Welke diagnostiek voor infecties van het centrale zenuwstelsel?
lumbaal punctie
gram kleuring (hoog sens, laag spec)
kweek
Wat is kenmerkend van een meningokokken (Neisseria meningitidis) kweek?
Gramnegatieve diplokokken
Vooral in leukocyten
Chocolade agar.
Wat is kenmerkend van een pneumokokken (Streptococcus pneumoniae) kweek?
Grampositieve diplokokken
soms ook in korte ketens
meestal extracellulair
Wat is kenmerkend van een haemophilus influenzae kweek?
Gramnegatieve staafjes (soms lang een draadvormig)
in het begin van de ziekte vooral intracellulair gelegen
Wat zijn de meest voorkomende verwekkers van meningitis?
meningokokken
pneumokokken
haemophilus influenzae
Wat is het verschil tussen een kweek bij een virale en een bacteriele meningitis?
troebel bij bacteriele meningitis, helder tot licht troebel bij virale meningitis
wat is een aseptische meningitis?
een virale meningitis waarbij in het liquorsediment enkele lymfocyten, maar geen bacteriën worden gevonden
Wat is artritis temporalis / reuscel artritis?
een systemische vasculitis van de grote en middelgrote vaten
Wie heeft een verhoogt risico op arteritis temporalis?
mensen van boven de 50
Wat zijn symptomen van arteritis temporalis?
- algemene malaise
- Hoofdpijn
- spierpijn
- kaakclaudicatie
- anemie
- visusstoornissen
- klachten van het bewegingsapparaat (polymyalgia rheumatica)
- Verdikte en pijnlijke arteria temporalis
Welke diagnostiek voor arteritis temporalis?
Acr criteria
Wat zijn de ACR criteria?
Leeftijd ouder dan 50 jaar
Nieuw ontstane hoofdpijn
Afwijking bij lichamelijk onderzoek aan de arteria temporalis: pijn bij palpatie of verminderde pulsaties die niet toe te schrijven zijn aan atherosclerotisch vaatlijden
Verhoogde bezinking (meer dan 50 mm/uur)
Afwijking in het biopt van de arteria temporalis
Wat zijn histologische afwijkingen bij arteritis temporalis?
- chronische inflammatoire reactie met name in de media
- vernauwing van het vaatlumen
- verdikking van de intima
- meerkernige reuscellen
Wat is een complicatie van arteritis temporalis?
blindheid door vaatocclusie of aneurysma
Wat is de behandeling van artritis temporalis?
steroiden
Wat zijn bijwerkingen van steroiden?
DM en osteoporose
Wat zijn symptomen van polymyalgia rheumatica?
- proximale spierpijn
- proximale spierstijfheid
- vooral schouder en bekkengordel spieren
- koorts
- vermoeidheid
- gewichtsverlies
Wat zie je bij lab diagnostiek van polymyalgia rheumatica?
anemie
hoge bezinking
Wat is de behandeling van polymyalgia rheumatica?
steroiden
Welke symptomen bij endocarditis?
- Koorts
- Kortademigheid
- Hartgeruis
- Embolie
- Huidafwijkingen
- splenomegalie
Welke huidafwijkingen bij endocarditis?
osler knobbeltjes
janeway lesies
roth’s spots
splinterbloedingen
trommelstokvingers
Wat zijn osler knobbeltjes?
pijnlijke vasculitis in capillair vaatbed als gevolg van immuuncomplexen
Wat zijn janeway lesies?
microembolieen in de huid waarin bacterien aanwezig zijn
Wat zijn roth’s spots?
bloedinkjes met lymfocytenophoping en oedeem in het vaatbed van de retina
Wat zijn splinterbloedingen?
lineaire bruine strepen in het nagelbed
Wat zijn trommelstokvingers?
vermeerdering bindweefsel in de laatste falanx
Wat zie je op lab bij endocarditis?
anemie
CRP en BSE verhoogd
pos boedkweek
immuuncomplexen
proteinurie
reumafactor
lymfocyten verschuiving (jongere lymfocyten)
Wat zie je op beeldvorming bij een endocarditis?
hartafwijkingen op transthoracale of transoesophagale echo
bij een transthoracale echo slechtere prognose
Welke verwekkers van endocarditis?
vergroenende streptococcen
beta hemolitiscshe streptococcen
S. gallolyticus
enterococcen
S. aureus
coagulase negatieve staphylococcen
Wat is de meest voorkomende verwekker van natieve endocarditis?
vergroenende streptococcen
Wat is de meest voorkomende verwekker van kunstklep endocarditis?
S. aureus
coagulase negatieve staphylococcen
Waar komen vergroenende streptococcen vandaan?
de mondholte
Waar komen beta hemolitische streptococcen vandaan?
de mondholte
Waar komt S. gallolyticus vandaan?
darm (cave maligniteit)
Waar komen enterococcen vandaan?
darm, gal en urinewegen
Waar komen staphylococcen vandaan?
huid, intravasale lijnen
Welke verwekker van endocarditis is geassocieerd met intraveneus drugsgebruik?
S. aureus
Wat is een oorzaak van een fals negatieve kweek bij endocarditis?
niet alle bacterien kunnen worden gekweekt
Wat zijn de hoofd criteria voor endocarditis?
positief echocardiogram of nieuw klepgeruis
pos bloedkweek (2x met karakteristieke micro-organisme of met 12 uur interval of >3x)
Wat zijn nevencriteria voor endocarditis?
- niet-karakteristieke echografische hartafwijkingen
- temperatuur >38
- predispositie (hartafwijkingen / IV drugsgebruik)
- vasculaire afwijkingen (janeway lesie, roth’s spot)
- immunologische afwijkingen (osler knobbels, reumafactor, glomerulonefritis)
- overige microbiologische / serologische aanwijzingen
Wanneer is de diagnose endocarditis bevestigd?
2 hoofdcriteria
1 hoofdcriterium + 3 nevencriteria
5 of meer nevencriteria
hoe kan endocarditis ontstaan?
depositie trombo’s en fibrine
bacterieen
Welke complicaties bij endocarditis?
- Immuunrespons; immuuncomplexziekte, vasculitis
- Continue bacteriemie; strooihaarden elders, soms ernstige sepsis
- Embolieen; herseninfarct; mycotisch aneurysma
- Lokale complicatie; acuut hartfalen
Welke behandeling voor endocarditis?
cefolosporine
Welke indicaties voor endocarditis profylaxe?
- Eerder endocarditis
- Kunstklep
- Bepaalde congenitale hartafwijkingen
- Bij bepaalde chirurgische interventies
Wat is de behandeling van een tia als complicatie van endocarditis?
klep verwijderen & bloedverdunners
Welke vormen van endocarditis?
acuut of subacuut
Wat voor ziekte is de ziekte van Sjogren?
gegeneraliseerde autoimmuunziekte
Wat zijn specifieke symptomen van sjogren?
- Droge ogen en mond
- Rode, vermoede ogen
- meer last bij tocht, rook, lezen, tv-kijken
- cracker sign; moeten drinken bij het eten
- droogteklachten door verminderde functie van traan en speekselklieren, NIET door destructie
- Bij 1/3 zijn de speekselklieren vergroot, vaak eenzijdig
- Bruine haartong (infectie met candida en evt bacterien)
- Erythemateuze candidiasis (brandende tong en gehemelte, kapotte mondhoeken)
Wat is een oorzaak van pijnlijke progresieve zwelling van de parotis bij een sjogren patient?
lymfoom
Waaruit bestaat het traanfilm?
lipiden
waterlaag
mucus
Waardoor worden de lipiden uit het traanfilm geproduceert?
klieren van meiboom
Waardoor worden de waterlaag uit het traanfilm geproduceert?
traanklieren
Waardoor worden de mucus uit het traanfilm geproduceert?
bekercellen in cornea en conjunctiva
Welke test voor waterlaag van het traanfilm?
schirmertest
Welke test voor lipiden van het traanfilm?
break up time
Welke test voor mucus van het traanfilm?
bengaalsroodkleuring
Wat zijn risicofactoren voor een maligne lymfoom?
▪ Leucocytoclastische vasculitis
▪ Complement verbruik
▪ Cryoglobulines
▪ Hoog IgG
Wat zijn kenmerken voor de diagnose van sjogren?
lipbiopt focusscore >1
anti SS-A antistoffen
schirmertest <5
bengaalse roodkleuring >5
ongestimullerde speekselvloed minder dan 0,1 ml/min
Wat is de schirmertest?
tranen worden gedurende 5 min opgevangen door strookjes onder de ogen
Hoe wordt bengaalse roodkleuring gescoord?
met de van bijsterveld score
welke histologie van de speekselklieren bij sjogren?
- focale ophoping van T-lymfocyten om afvoergangen van de speekselklieren
- focus = cluster van 50 lymfocyten
- focusscore: aantal foci / 4 mm2 (normaal <1)
Wat zijn beperkingen van de foccusscore bij sjogren?
15 % van gezonde mensen is pos
18-40% van patienten is neg
Wat zijn risicofactoren voor sjogren?
andere autoimmuunziekten
vrouw
Welke behandeling voor sjogren?
- substitutie vocht (kunsttranen, kunstspeeksel)
- stimulatie exocriene klieren met M3R agonisten (pilocarpine)
- behandeling complicaties (o.a. orale candidiasis)
- Pilocarpine verdringt anti-M3R en stimuleert M3R
Wat zijn bijwerkingen van de behandeling van sjogren?
- Hevig transpireren
- Overmatige speekselsecretie
- Pupilvernauwing
hoe wordt de ziekte activiteit van sjogren bijgehouden?
- ESSDAI (EULAR Sjogren’s syndrome disease activity index)
Wat is GPA?
een ANCA geassocieerde vasculitis
granulomatosis met polyangitis
Wat wordt aangetast door GPA?
de kleine en middelgrote vaten van de luchtwegen en nieren
Wat is een andere naam voor GPA?
de ziekte van wegner
Wat zijn risicofactoren voor GPA?
man
middelbare leeftijd
Wat is kenmerkend van de gelokalisseerde vorm van GPA?
geen nierbetrokkenheid
Wat voor symptomen bij GPA?
longen; septum perforatie, bloed opgeven, hoesten, ontstekingen
nier; proteinurie, necrotiserende glomerulonefritis
oogafwijkingen
neurogische afwijkingen
huidafwijkingen
Wat zie je op x-thorax bij GPA?
▪ longinfiltraten
▪ granulomen
▪ noduli
▪ pleura vocht
▪ longbloeding
Welke lab diagnostiek voor GPA?
▪ ANCA = anti-neutrophil cytoplasmic antibodies
▪ aankleuring van bepaalde eiwitten in het cytoplasma van neutrophiele
granulocyten en monocyten
▪ c-ANCA: cytoplasmic staining (PR3, meest gevoellig)
▪ p-ANCA: perinuclear staining (MPO)