Pijnmedicatie

Question 1

Wat gebeurt er bij weefselbeschadiging?

Answer 1

Er komen stoffen vrij die de nociceptoren direct of indirect prikkelen

Question 2

Welke stoffen komen vrij bij weefselbeschadiging en wat doen deze?

Answer 2

Histamine, serotonine en bradykinine werken stimulerend op de nociceptoren. Prostaglandinen verhogen de gevoeligheid van sensorische zenuwuiteinden voor deze stoffen.

Question 3

Welke groepen analgetica zijn er?

Answer 3

• Niet opioden (paracetamol en prostaglandinesynthetaseremmers)
• Opioden

Question 4

Wat zijn de stappen van de WHO pijnladder?

Answer 4

1. Paracetamol
2. NSAID (i.c.m. paracetamol)
3. Zwakwerkend opiod
4. Sterkwerkend opiod
5. Sterkwerkend opiod subcutaan of intraveneus

Question 5

Wat houdt stap 1 van de WHO pijnladder in?

Answer 5

Paracetamol 3-4 dd 500-1000 mg gedurende max 1 maand.

Question 6

Wat is het voordeel van paracetamol?

Answer 6

Paracetamol heeft een breed veiligheids- profiel en er is ruime ervaring met het ge- bruik hiervan.

Question 7

Wat houdt stap 2 van de WHO pijnladder in?

Answer 7

NSAID’s (i.c.m. paracetamol)
- Naproxen 2dd 250-500mg
- Ibuprofen 3-4 dd 400-600 mg
- Diclofenac 2-3 dd 25-50 mg

Question 8

Wat houdt stap 3 van de WHO pijnladder?

Answer 8

Zwakwerkend opiod - Tramadol
1-2 dd 50 mg, zo nodig elke 3-5 da- gen verhogen tot max. 1-4 dd 100 mg

Question 9

Wat is bijzonder aan stap 3 van de WHO pijnladder?

Answer 9

Deze stap wordt bij nociceptieve pijn bij kanker meestal overgeslagen, omdat tramadol de pijn slechts in geringe mate doen afnemen en de bijwerkingen van tramadol (vooralmisselijkheid, duizeligheid en obstipatie) regelmatig een reden vormen deze middelen te staken, kan het beter zijn in direct door te gaan naar stap 4.

Question 10

Wat houdt stap 4 van de WHO pijnladder in?

Answer 10

• Morfine (tablet MGA)
  Start met 2 dd 10- 30 mg (> 70 jaar of < 50 kg: 2 dd 10 mg)
  Wordt meestal gecombineerd met stap 1 of 2 doordat ze op verschillende punten aangrijpen.
  Morfine: geef de laagst mogelijke effectieve dosis
• Fentanyl Start met 12 mi- crog/uur, na 3 da- gen pleister ver- vangen

Question 11

Wanneer wordt er voor fentanyl gekozen in plaats van morfine?

Answer 11

Fentanyl: wordt gegeven bij patiënten met een stabiele opioïdbehoefte en slikproble- men/braken. Het nadeel van de fentanyl- pleister is de trage inwerktreding.
Als de pijnstilling onvoldoende is of de bij- werkingen onacceptabel zijn, is het zinvol om van morfinepreparaat te wisselen: ‘opio- ïdrotatie’.

Question 12

Hoe werkt paracetamol?

Answer 12

Paracetamol heeft een analgetische en antipyretische werking, maar geen anti-inflammatoire wer- king. Het exacte werkingsmechanisme is nog niet opgehelderd.

Question 13

Wat is de belangrijkste bijwerking van paracetamol?

Answer 13

Leverbeschadiging

Question 14

Bij welke dosering paracetamol treedt leverbeschadiging op?

Answer 14

Meer dan 150mg/kg/dag

Question 15

Wat zijn risicofactoren voor het ontwikkelen van leverbeschadiging bij paracetamol?

Answer 15

• Pre-existente leverbeschadiging
• Alcoholisme
• Slechte voedingstoestand

Question 16

Hoe zorgt alcoholisme bij paracetamol gebruik voor leverbeschadiging?

Answer 16

Bij deze patiënten zijn enzymen geïnduceerd (CYP 2E1) die paracetamol omzetten in een gevaar- lijke metaboliet (NAPQI) die leverbeschadiging geeft. Normaal wordt NAPQI snel geconjugeerd door glutathion. Wanneer de hoeveelheid NAPQI de bindingscapaciteit van glutathion overtreft, leidt dit tot beschadiging van de levercellen.

Question 17

Hoe zorgt pre-existent leverfalen bij paracetamol gebruik voor leverbeschadiging?

Answer 17

Bestaande leverziekte leidt tot een verhoogde vorming van hepatotoxische metabolieten.

Question 18

Hoe zorgt een slechte voedingstoestand voor leverfalen bij paracetaol gebruik voor leverbeschadiging?

Answer 18

Mensen met een slechte voedingstoestand hebben minder glutathion in de lever. Glutathion is een antioxidant die zorgt voor de conjugatie van gevaarlijke metabolieten (NAPQI).

Question 19

Waar staat NSAID voor?

Answer 19

Non-Steroidal Anti-Inflammatory Drugs

Question 20

Wat is de werking van NSAID’s?

Answer 20

Analgetische werking, antipyretisch en anti-inflammatoir effect

Question 21

Wat zijn voorbeelden van klassieke NSAID’s?

Answer 21

Ibuprofen, naproxen en diclofenac

Question 22

Wat is het werkingsmechanisme van NSAID’s?

Answer 22

Remming van de prostaglandinesyn- these door remming van het enzym cyclo-oxygenase (COX)

Question 23

Hoe zit de prostaglandine synthese er uit?

Answer 23

Arachnidonzuur wordt door COX omgezet in prostaglandine H2, wat weer wordt omgezet in prostaglandinen, prostacycline en tromboxanen

Question 24

Wat doet COX 1?

Answer 24

Speelt een rol bij de productie van prostaglandinen voor weefselhomeostase:
- autoregulatie voor het onderhouden van renale perfusie
- gastroprotectie
- trombocytenaggregatie

Question 25

Wat doet COX 2?

Answer 25

Speelt een rol bij:
- de autoregulatie voor renale perfusie
- inflammatie
- ovulatie
- sluiting van de ductus Botalli in neonaten
- diverse functies van het CZS (koortsinductie, pijnwaarneming en cog- nitieve functies).

Question 26

Wat is een voorbeeld van een selectieve COX-2 remmer en wat is het voordeel hiervan?

Answer 26

Celecoxib, minder gastro-intestinale bijwerkingen

Question 27

Wat is Rofecoxib?

Answer 27

Een hoog selectieve COX-2 remmer die van de markt is gehaald ivm ernstige cardiovasculaire bijwerkingen die tot sterfte lijdden.

Question 28

Wat zijn de belangrijkste bijwerkingen van NSAID’s?

Answer 28

• Ulcus pepticum
• Nierfalen
• Trombocytopathie
• Verergering pre-existent hartfalen door water en zoutretentie

Question 29

Hoe ontstaan gastro-intestinale klachten bij NSAID gebruik?

Answer 29

Door remming van de productie van prostaglandinen wordt de beschermende functie op het maag- slijmvlies verminderd.

Answer 30

Door remming van de productie van prostaglandinen wordt de beschermende functie op het maag- slijmvlies verminderd.