Brainscape's Knowledge GenomeTM


Top Flashcards (Certified)
All Flashcards

PAL > Panimulang panitikan > Flashcards

Panimulang panitikan Flashcards

1
Q

“Pagpapahayag ng damdamin ng tao ukol sa lipunan, pamahalaan, kapaligiran, kapwa at Dakilang Lumikha”

Ano ang panitikan?

A

Honorio Azarias

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

“Ito ay kasaysayan ng kaluluwa ng mga mamamayan sapagkat dito masasalamin ang mga layunin, damdamin, panaginip, pagasa, hinaing at guniguni ng mga tao na nasusulat o binabanggit sa maganda, makahulugan, matalinghaga at masining na mga pahayag.”

Ano ang panitikan?

A

Maria Ramos

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

“Ito ay yaong walang kamatayan, yaong nagpapahayag ng amdamin ng tao bilang ganti niya sa reaksyon sa kanilang pangaraw-araw na pagsusumikap upang mabuhay at lumigaya sa kanilang kapaligiran, gayundin sa kanilang pagsusumikap na makita ang Maykapal.”

Ano ang panitikan?

A

Atienza, Ramos, Salazar at Nazal, 1984

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

“Isang talaan ng buhay ang panitikan kung saan nagsisiwalat ang isang tao ng mga bagay na kaugnay ng napupuna niyang kulay ng buhay at buhay sa kanyang daigdig na kinabibilangan. Ginagawa ito ng isang tao sa pamamagitan ng malikhaing pamamaraan.”

Ano ang panitikan?

A

Jose Arrogante

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

“Nagsasalaysay ng buhay, pamumuhay, lipunan, pamahalaan, pananampalataya, at mga karanasang kaugnay ng iba’t ibang uri ng damdamin tulad ng pag-ibig, kaligayahan, kalungkutan, pag-asa pagkapoot, paghihiganti, pagkasuklam, sindak at pangamba.

Ano ang panitikan?

A

Panganiban, 1954

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

“Ang tawag natin sa lahat ng uri ng pahayag nakasulat man ito, binibigkas o kahit ipinahihiwatig lang ng aksiyon ngunit may takdang anyo o porma katulad ng ng tula, maikling kuwento , dula, nobela, at sanaysay.”

A

L. Santiago, 1993

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Salita na nagmula sa salitang TITIK na may unlaping PANG (na naging PAN dahil sa tuntuning pangwika na pan ang gagamitin kapag ang kasunod na salitang-ugat ay nagsisimula sa d,l,r,s, at t) at hulaping AN.

Ito ang salitang panumbas sa Filipino sa
salitang Literatura o literature na kapwa nakabatay sa salitang latin na litera na ang ibig sabihin ay letra o titik.

Jose Villa Panganiban, 1954

A

Panitikan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

“Ito ay isang buhay na organismo na rito nagaganap ang
mga pangyayari at gawain. Ito rin ay walang tigil na kumikilos at nagbabago.”

Ano ang lipunan?

A

Emile Durkheim

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

“Ito ay pinagkakikitaan ng tunggalian ng awtoridad. Ito ay bunga ng pag-aagawan ng mga tao sa limitadong pinagkukunang-yaman para matugunan ang kanilang pangangailangan.”

Ano ang lipunan?

A

Karl Marx

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

“Ito ay binubuo ng tao na may magsalabid na samahan at tungkulin. Ang tao ay nauunawan at higit na nakilala ang kaniyang sarili nang dahil sa pakikisama sa iba pang mga miyembro.”

Ano ang lipunan?

A

Charles Cooley

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Ito ay tumutukoy sa mga taong naninirahan ng
sama-sama sa isang nakaayos na komunidad na may
iisang batas, kaugalian, at pagpapahalaga. Ito rin ay
binubuong iba’t ibang mga samahan, korelasyon, at
kultura.

A

Lipunan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Isinusulat nang pasaknong, binibigkas nang may indayog, matalinhaga, may sukat at tugma. Maaari rin itong malaya na wala ang sukat o ano mangtugmaan.

Uri ng panitikan

A

Patula

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Isinusulat nang patalata, karaniwan ang mga salita at tuloy-tuloy ang pagpapahayag.

Uri ng panitikan

A

Tuluyan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Kung ang panitikan ay itinatanghal sa entablado. Pa-iskrip ang pagkakasulat nito at binubuo ng mga tagpo at yugto. Dati itong nasasaklaw ng anyong patula noon sapagkat ang mga dula noon ay itinatanghal nang patula.

Uri ng panitikan

A

Patanghal

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Mga uri ng panitikan

A
  • Patula
  • Tuluyan
  • Patanghal
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Isang tulang nagsasaad ng kabayanihan at kakaibang kapangyarihan ng pangunahing tauhan,

Uri ng akdang patula

A

Epiko

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Mga halimbawa ng Epiko

A

● HudhudniAliguyon - Ifugao
● BiagniLam-ang - Ilokano
● Ibalon - Bikol
● Kudaman - Palawan
● Hinilawod - Panay
● LabawDonggon - Bisayas
● IndarapatraatSulayman - Maguindanao
● Bidasari - Mindanao

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Isang uri ng tulang 12 pantig at binibigkas nang mabagal. Ang mga kaganapan ay nagmula sa danas ng isang indibidwal.

Halimbawa: Florante at Laura ni FranciscoBalagtas

Uri ng akdang patula

A

Awit

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Isang uri ng tula na 8 antig at binibigkas nang mabilis. Pantasya at kababalaghan ang karaniwang nilalaman nito.

Halimbawa: Ibong Adarna

Uri ng akdang patula

A

Korido

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Ito’y may himig awit sa dahilang ito’y inaawit habang may nagsasayaw

Uri ng akdang patula

A

Balad

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Isang **debateng sayaw **tungkol sa pagmamahalan ng isang babae at lalake

Uri ng akdang patula

A

Balitao

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Binubuo ng 14 na
taludtod at naghahatid ng aral sa mga mambabasa.

Uri ng akdang patula

A

Soneto

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Isang uri ng tulang liriko na karaniwang inaawit na may kaalinsabay na gawain.

Oral na pagpapahayag ng damdamin ng mga katutubo. May iba’t ibang uri ang mgaito batay sa okasyong paggagamitan.

Uri ng akdang patula

A

Kantahing bayan o Awiting bayan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Awitin sa pamamangka.

Isang uri ng kantahing bayan

A

Talindaw

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Awitin sa mga **kasal at panliligaw**. | Isang uri ng kantahing bayan
Diona
26
Awit na **pampatulog sa mga musmos na anak**. | Isang uri ng kantahing bayan
Oyayi
27
Awit ng **pagpupuri at pagpaparangal sa Diyos o Maykapal.** | Isang uri ng kantahing bayan
Dalit
28
Tumatalakay sa damdamin, panaghoy o panganis para sa **ala-ala ng yumao**. | Isang uri ng kantahing bayan
Elehiya
29
Tumutukoy sa **papuri o masiglang damdamin**. Ito'y **walang bilang ng pantig at saknong**. | Isang uri ng kantahing bayan
Oda
30
Awitin ng **pakikidigma at pakikibaka** | Isang uri ng kantahing bayan
Kumintang
31
Awitin matapos ang **maghapong pagtatrabaho sa bukid**, o dili kaya'y awit sa **pasasalamat sa masaganang ani**. | Isang uri ng kantahing bayan
Kalusan
32
Awit ng **tagumpay.** | Isang uri ng kantahing bayan
Sambotani
33
Awit **tungkol sa pag-ibig** | Isang uri ng kantahing bayan
Kundiman
34
Mga uri ng kantahing bayan ## Footnote Uri ng akdang patula
* Talindaw * Diona * Oyayi * Dalit * Elehiya * Oda * Kumintang * Kalusan * Sambotani * Kundiman
35
Pagpapalitan ng katwiran sa anyong patula. ## Footnote Uri ng akdang patula
Balagtasan
36
Mga sinaunang tula na maikli lamang. ## Footnote Uri ng akdang panula
Karunungang bayan
37
Mga butil ng **karunungan na hango sa karanasan ng mga matatanda**, nagbibigay ng mabuting payo tungkol sa kagandahang-asal at mga paalala ng mga kaugalian at karaniwang patalinghaga. | Halimbawa ng karunungang bayan
Salawikain
38
Gumagamit ng **pamumuna ng kilos o gawi ng isang tao**. Hindi ito gaanong matalinghaga tulad ng salawikain. | Halimbawa ng karunungang bayan
Kasabihan
39
Paglalarawan ng bagay na **pinahuhulaan**. Ito’y nangangailangan ng mabilisang pag-iisip. | Halimbawa ng karunungang bayan
Bugtong
40
Ginagamit ng ating mga **ninuno** bilang **pagbibigay respeto sa mga nilalang na hindi nakikita**. | Halimbawa ng Karunungang Bayan
Bulong
41
Pahayag na nagmula sa banal na kasulatan. | Halimbawa ng karunungang bayan
Kawikaan
42
Mga halimbawa ng karunungang bayan
* Salawikain * Kasabihan * Bugtong * Bulong * Kawikaan
43
**Tagisan ng husay sa pagtula upang makuha ang singsing ng prinsesang nahulog sa dagat**. Pinangungunahan ang larong ito ng isang nakatatanda at sinisimulan ang pagpapagalingan sa pagtula sa pamamagitan ng isang lumbo. | Uri ng akdang patula
Karagatan
44
Uri ng tulang **patnigan na ginagamit sa mga lamay**. Tagisan ng talino at husay sa pagtula. Ang mga pangangatwiran ay hango sa Banal na Kasulatan, mga salawikain at kasabihan. | Uri ng akdang patula
Duplo
45
Mga tula/awit na ginagamit ng mga **bata** sa kanilang **paglalaro**. | Uri ng akdang patula
Tugmaang pambata
46
Tulang sumikat noong panahon ng hapon na binubuo ng tatlong taludtod. May **5– 7– 5 itong pantig** sa bawat taludturan. | Uri ng akdang patula
Haiku
47
**Maikling tula** na binubuo ng **4 na taludtod** na may **7 pantig**. | Uri ng akdang patula
Tanaga
48
**Binubuo ng 5 saknong**. Ang una ay isang pangalan. Ikalawa ay dalawang pang-uri, ikatlo naman ay pandiwa, ikaapat ay dalawang parirala at panghuli naman ay tungkol muli sa pangalang nasa unahan. | Uri ng akdang patula
Singkian
49
Mga uri ng akdang patula
* Epiko * Awit * Korido * Balad * Balitao * Soneto * Kantahing bayan * Balagtasan * Karunungang bayan * Karagatan * Duplo * Tugmaang pambata * Haiku * Tanaga * Singkian
50
Isang anyo ng panitikan na nagtataglay ng **maikling sanaysay tungkol sa isang mahalagang pangyayari** na bunga ng isang maikling guni-guni o kathang-isip ng may-akda. Ito ay maaaring **batay sa imahinasyon o sa sariling karanasan ng sumulat** na nag-iiwan ng impresyon sa mga bumabasa o nakikinig sa kwento. | Uri ng akdang tuluyan
Maikling kwento
51
Isang **akdang nagpapahayag ng pananaw ng manunula**t. Ito ay maaaring magkaroon ng mga elemento tulad ng opinyon, kuru-kuro, pagpuna, impormasyon, obserbasyon, alaala at pagmumuni-muni ng isang tao. Kilala sa tawag na **essay**. | Uri ng akdang tuluyan
Sanaysay
52
Uri ng **sanaysay** kung saan tinatalakay nito ang mga **seryosong paksa** at nangangailangan ng malalim na pang unawa at masusing pag-aaral. | Uri ng sanaysay
Pormal
53
Uri ng **sanaysay** na tumatalakay sa mga magaan, pangkaraniwan, at **pang-araw-araw na paksa**. | Uri ng sanaysay
Di-pormal
54
Akdang-buhay o kathambuhay ay isang mahabang kuwentong piksiyon na binubuo ng iba't ibang kabanata. Mayroon itong **60,000-200,000 salita** o **300-1,300 pahina.** | Uri ng akdang tuluyan
Nobela
55
Maikling salaysay ng mga kawili-wili o katangi-tanging karanasang nagtatampok sa ugali o pagkatao ng isang indibidwal na kapupulutan ng aral sa buhay. | Uri ng akdang tuluyan
Anekdota
56
Salaysaying hubad sa katotohanan sapagkat mga **hayop ang pangunahing tauhan dito. ** Layunin nitong imulat ang kaisipan ng mga bata sa mga pangyayaring huhubog sa kanilang asal at kilos. | Uri ng akdang tuluyan
Pabula
57
Salaysay na mula sa Banal na Kasulatan na kapupulutan ng mga gintong aral. | Uri ng akdang tuluyan
Parabula
58
Kwentong naglalarawan ng mga tradisyong tulad ng kaugalian, pananampalataya, karanasan at suliraning panlipunan. | Uri ng akdang tuluyan
Kwentong bayan
59
Salaysay tungkol sa pinagmulan ng bagay, lugar o pangyayari ang mga paksa nito. | Uri ng akdang tuluyan
Alamat
60
Isang paglalahad ng mga pang **araw-araw na mga pangyayari** sa lipunan, pamahalaan, industriya at agham, mga sakuna o maging trahedya na naganap sa loob o labas man ng bansa. | Uri ng akdang tuluyan
Balita
61
Mga akdang tuluyan
* Maikling kwento * Sanaysay * Nobela * Anekdota * Pabula * Parabula * Kwentong bayan * Alamat * Balita
62
Ito ay isang uri ng sining na may layuning magbigay ng makabuluhang mensahe sa manonood sa **pamamagitan ng kilos ng katawan**, dayalogo, at iba pang aspekto nito. | Uri ng akdang patanghal
Dula
63
Pagsasadula ng paghahanap ng Banal na mag-asawa ng lugar na pagsisilangan ni Kristo Hesus. | Uri ng akdang patanghal
Panunuluyan
64
Pagtatanghal ng buhay at Hesukristo. | Uri ng akdang patanghal
Senakulo
65
Dula ng mga paroko ng Katoliko at Aglipay. Ito ang pagsasadula ng pagsasalubong ng muling nabuhay na Kristo at Birheng Maria sa umaga ng Linggo ng Muling Pagkabuhay. | Uri ng akdang patanghal
Salubong
66
Pagsasadula ng paghahanap nina Sta. Elena at Prinsipe Constantino sa krus na pinagpakuan kay Hesus. Ginagawa ito tuwing panahon ng **mayo**. | Uri ng akdang patanghal
Tibag
67
Pagtatanghal gamit ang mga **karton bilang tauhan.** Mga **anino** lamang ang nakikita na pinapatingkad ng mga gamit na ilaw. | Uri ng akdang patanghal
Karilyo
68
Pagsasadula ng **walang anumang dayalogo** at puro kilos at galaw lamang ng tauhan ang makikita. | Uri ng akdang patanghal
Pantomina
69
Pagtatanghal na agpapakita ng **labanan** ng mga **Kristiyano** at mga **Moro o Muslim**. | Uri ng akdang patanghal
Moro-moro
70
Isang anyo ng **dulang musikal.** Binubuo ito ng mga pagsasalaysay ng nakasaliw sa mga tugtugin na nilangkapan ng sayaw. | Uri ng akdang patanghal
Sarsuwela
71
Sa umpisa ay malungkot ngunit sa katapusan ay nagiging masaya. | Uri ng akdang patanghal
Melodrama
72
May layuning pasayahin ang mga manonood | Uri ng akdang patanghal
Komedya
73
Layuning magpasaya sa pamamagitan ng **pagkukuwento ng mga pangyayaring nakakatawa**. | Uri ng akdang patanghal
Parsa
74
Binubuo ito ng tunggalian na nagwawakas sa pagkamatay tauhan. | Uri ng akdang patanghal
Trahedya
75
Ito ay **pagsasadula ng pitong sagradong sakramento** ng mga Katoliko na kadalasan ay nagaganap sa bayan ng Hagonoy sa Bulacan. | Uri ng akdang patanghal
Desposorio
76
Ito ay **ginaganap tuwing hatinggabi** bilang salubong sa may kaarawan na hinahandugan. Ngunit sa ibang bahagi ng lalawigan ng Bulacan, ang manyanita ay para sa isang yumao. Ginaganap ito sa **huling gabi ng lamay** ng namayapa na napupuno ngawitan at paggunita sa yumao. | Uri ng akdang patanghal
Manyanita
77
Ito ang **tradisyunal na panghaharana** subalit ito ay hindi simpleng harana sapagkat ito ay **isinasagawa tuwing alas-sais ng gabi ng buong pamilya** ng lalaking na mamanhikan sa pamilya ng kanyang kasintahan upang hingin ang kamay nito upang maging katipan ng puso. | Uri ng akdang patanghal
Harana de pamanhik
78
Mga akdang patanghal
* Dula * Panuluyan * Senakulo * Salubong * Tibag * Karilyo * Pantomina * Moro-moro * Sarsuwela * Melodrama * Komedya * Parsa * Trahedya * Desposorio * Manyanita * Harana de pamanhik

PAL (5 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions