Palliatief

Question 1

Wat is het doel van palliatieve zorg?

Answer 1

NIET het genezen van de patiënt, maar behoud / verbetering van de kwaliteit van leven (lichamelijk en psychisch)

Question 2

Triggerpunten delier (2)

Answer 2

• Niet eten en drinken (met name het drinken dus dehydratie)
• Hoge dosis morfine.

Question 3

Verschil palliatieve zorg en palliatieve behandeling

Answer 3

De palliatieve zorg is NIET tumorgericht (symptoombestrijding), terwijl de palliatieve behandeling WEL tumorgericht is (antitumorbehandeling)

Question 4

Welke factoren spelen een rol in de achteruitgang van ziekte (2)

Answer 4

• Ziekte
• Patiënt

Question 5

Welke patient parameter neemt je mee in je overwegingen bij de behandeling? + definitie

Answer 5

Performance score; conditie van de patiënt (mate van bedlederigheid)

Question 6

Welke CI heb je bij chemotherapie en waarom?

Answer 6

Een performance score van 2-5, aangezien er weinig winst te behalen is voor deze patiënten, terwijl de negatieve impact van de chemo vrij groot is.

Question 7

Taken van de apotheker in de palliatieve zorg (3)

Answer 7

• Medicatiebeheer
• Interacties te monitoren
• Patiënten van comedicatie te voorzien

Question 8

Veelvoorkomende symptomen (5)

Answer 8

• Vermoeidheid
• Pijn
• Somberheid (depressie)
• Kortademigheid (dyspneu)
• Misselijkheid

Question 9

Wanneer behandel je toch nog met chemo of bestraling of chirurgische ingreep?

Answer 9

Als de grote van de tumor extra klachten geeft

Question 10

Wat kun je doen met de medicatielijst van iemand in de palliatieve fase?

Answer 10

Deprescriben, alle middelen die hun effect sorteren op de lange termijn kunnen gestopt worden

Question 11

Waarom depresribing lastig is

Answer 11

De patient is kwetsbaar waardoor men niks durft te veranderen aan de medicatie

Question 12

Welk symptoom zie je veel bij patienten in de palliatieve fase?

Answer 12

Neuropathische + nociceptieve pijn

Question 13

Definitie nociceptieve pijn

Answer 13

Pijn veroorzaakt door beschadiging van weefsel

Question 14

Definitie neuropatische pijn

Answer 14

Vorm van zenuwpijn die ontstaat door beschadiging van de zenuw

Question 15

Stap 1 nociceptieve pijn (2)

Answer 15

Paracetamol en/of NSAID

Question 16

Stap 2 nociceptieve pijn (2)

Answer 16

Morfine slow release of fentanyl-pleister

Question 17

Stap 3 nociceptieve pijn (2)

Answer 17

Opioid-rotatie: van het één naar het andere opioïd en kijken wat goed werkt voor de patiënt.
Bovendien kan er gekozen worden om de opioïd-dosering te verhogen.

Question 18

Stap 1 neuropatische pijn

Answer 18

Opioiden (ook tramadol maar wordt vaak overgeslagen)

Question 19

Stap 2 neuropatische pijn (4)

Answer 19

– Amitriptyline, nortriptyline
– Gabapentine
– Pregabaline

Question 20

Stap 3 neuropatische pijn

Answer 20

Esketamine oraal, s.c., i.v. (meestal in combinatie met opioïd)

Question 21

Hoe vaak doorbraakpijn is normaal en hoeveel niet?

Answer 21

1-2 keer per dag is normaal, bij 6 keer per dag moet je de therapie veranderen

Question 22

Wat is een veelvoorkomend probleem in de palliatieve fase + gevolg voor medicatie?

Answer 22

Levercirrose, de lever heeft wel een grote restcapaciteit, maar er zal een drempel zijn waarna de dosering zou moeten worden aangepast / levercirrose als contra-indicatie voor bepaalde geneesmiddelen gaat gelden.

Question 23

Wat gebeurd er: levercirrose + opioiden

Answer 23

Verminderde enzymatische omzetting leidt tot een verhoogde blootstelling van opioiden

Question 24

Welke stap voor farmacotherapie bij misselijkheid en braken?

Answer 24

Leefregels en voedingsadviezen

Question 25

Stap 1 farmacotherapie misselijkheid en braken (2+alternatief)

Answer 25

Metoclopramide Domperidon Alternatief: haloperidol

Question 26

Gevaar bij haloperidol

Answer 26

Kan delier geven

Question 27

Stap 2 farmacotherapie misselijkheid en braken (+ 4 gunstige effecten)

Answer 27

Dexamethason (euforie, ontstekingsremmend, anti-emeticum en verlaagt intracraniële druk)

Question 28

Stap 3 farmacotherapie misselijkheid en braken (3)

Answer 28

– Levomepromazine – Serontonine (5HT3) antagonisten: ondansetron, granisetron, tropisetron in combinatie met dexamethason – Olanzapine (als monotherapie)

Question 29

Waarom geeft metoclopramide een verhoogd risico op een delier (en domperidon niet)?

Answer 29

Passeert de bloed-hersen barriere

Question 30

Definitie dyspneu

Answer 30

Patiënten beschrijven het: – kortademigheid of benauwdheid – ‘het gevoel lucht te kort te komen', – ‘honger naar lucht', – ‘moeite met ademen' – ‘een zwaar gevoel op de borst'.

Question 31

Symptomatiche behandeling dyspneu (3 niet medicamenteus, 1 medicamenteus)

Answer 31

– Houding, ademhalingstechniek, zuurstof (vooral COPD pat) – Morfine (intermitterend/slow release/continu) in combinatie met kortwerkend voor “doorbraak-dyspnoe

Question 32

Wat doe je bij refractaire (reageert niet op behandeling) dyspneu?

Answer 32

Palliatieve sedatie

Question 33

Aanvullende behandeling bij dyspneu (2)

Answer 33

- Benzodiazepinen - Corticosteroiden

Question 34

Waarom is morfine paradoxaal bij dyspneu?

Answer 34

Morfine geeft wat ademhalingsdepressie maar het maakt de patiënt rustig en maakt vooral de subjectieve component minder.

Question 35

Waarvan is depressie behandeling in de palliatieve fase afhankelijk?

Answer 35

De tijd, antidepressiva duurt 4-6 weken voordat het effect heeft

Question 36

Alternatief depressie als je niet 4 weken op effect kan wachten

Answer 36

Probeer 4 dagen methylfenidaat 2dd

Question 37

Definitie palliatieve sedatie

Answer 37

Het opzettelijk verlagen van het bewustzijn van een patiënt in de laatste levensfase

Question 38

Doel palliatieve sedatie

Answer 38

Verlichten van het lijden van de patiënt (niet om de levensduur te verkorten!!!)

Question 39

Wat is de indicatie en de belangrijkste voorwaarde voor het uitvoeren van palliatieve sedatie?

Answer 39

Indicatie: 1 of meer refractaire symptomen die ondraagelijk lijden veroorzaken Voorwaarde: Levensverwachting van 1-2 weken (anders kom je niet uit met de medicatie)

Question 40

Stap 1 palliatieve sedatie

Answer 40

Midazolam (bolus + continu)

Question 41

Voordeel van midazolam

Answer 41

Is heel erg goed stuurbaar door de korte halfwaarde tijd

Question 42

Wat doe je bij een onvoldoende effect van stap 1 midazolam?

Answer 42

Na minimaal 4 uur dosis met 50% verhogen

Question 43

Wat doe je bij risicofactoren (patienten >60 jaar, gewicht < 60 kg, nier leverfunctiestoornissen, co-medicatie) (2)

Answer 43

- Dosis verlagen - Langer interval voordat onderhoudsdosering verhoogd wordt

Question 44

Stap 2 palliatieve sedatie

Answer 44

Levomepromazine, s.c./i.v.

Question 45

Stap 3 palliatieve sedatie

Answer 45

Fenobarbital

Question 46

Wat wordt er zelden gebruikt bij palliatieve sedatie

Answer 46

Propofol

Question 47

Wat is een probleem met fenobarbital?

Answer 47

Het slaat neer in je lijn en dan komt het niet in je patiënt

Question 48

Wanneer doe je GEEN continu toediening met midazolam? (2)

Answer 48

– Acute situaties: frequent bolus midazolam – Zeer korte levensverwachting (geen pomp beschikbaar)

Question 49

Alternatieven als je geen continu midazolam kunt gebruiken (vooral thuis) (2)

Answer 49

* diazepam (rectaal) * lorazepam, clonazepam (sublinguaal)