Overzicht boeken Flashcards
Amos - datum en inhoud
Amos was de eerste van de schrijvende profeten en profeteerde onder koning Uzzia van Judea (792-740 B.C) en koning Jerobeam van Israël (793-753 B.C). Een periode van politieke uitbreiding en economische welvaart. Dit is vlak voor tiglat-pilleser. Zet zich af tegen grote sociale tegenstellingen.
Amos kwam uit Tekoa op ongeveer 16 km afstand van Jeruzalem. Eerder dacht men dat Amos een simpele herder was, maar door een taalkundige ontdekking wordt nu gedacht dat het ging om een veehouder van de tempel of de koning. Amos was dus waarschijnlijk een welgestelde veebezitter, voordat God hem riep om te profeteren.
Amos komt op voor de armen en richt zich tegen de schendingen van het verbond die de hogere klassen plegen tegen de armen. De armen werden onderdrukt en kregen zware belastingen over zich heen en zelfs de rechtbank werd omgekocht. Israël kon geen recht meer voeren dus Amos spoorde hen aan om zich te bekeren want anders zou Gods oordeel komen.
Amos zijn verlangen naar gerechtigheid laat Gods relatie tot de wereld zien. Hij is soeverein en houdt de wereld verantwoordelijk voor hun zonden.
Amos introduceerde de ‘doctrine of remnant.’ Het is gebaseerd op Gods belofte om het volk van Israël te behouden.
Er was lange tijd het idee dat de profeten de religie ‘uitvonden’ en dat wettelijke voorschriften pas tegen het eind van het OT tijdperk ontstonden. Amos laat het tegendeel blijken. In het hele boek wordt er namelijk vanuit gegaan dat de mensen tot wie hij spreekt weten wat er in de wet staat. Hij laat hen zien welke wetten zij allemaal overtreden met hun onderdrukking van de armen.
Daniël - datum en inhoud
Neo-babylonian from 605 to 530 BC. Jezus zegt dat Daniël het geschreven heeft. first person –> hoofdpersoon geschreven.
koningen in daniel:
Nebuchadnezzar’s
Belshazzar’
Darius
The central question in the book is the following: ‘How will Israel be delivered and restored to their covenant role as a kingdom of priests and a holy nation?
The four major eschatological views of the book come to the fore:
deny a literal millennium or the past tense
amillennialism
postmillennialism
more literal future interpretation
historical premillennialism
dispensational premillennialism
Ester
Xerxes 486-465 - Esther
Niet gevonden bij Qumraan. Wordt wel door Josephus genoemd als samengesteld tijdens koningschap artaxerxes (464-424).
Helemaal buiten palestina. Oorsprong Purim. Waarschijnlijk oorspronkelijk eenheid.
Historiciteit: PPT
470 BC - veel perzische leenworden weinig Griekse, qua Hebreeuws dicht tegen Ezechiel en Ezra-Nehemia
Goddelijke soevereiniteit en interventie.
Ezechiël
598 - ballingschap. In 593 geroepen als profeet in Tel-abib in babylon. begon op zijn 30e (priester leeftijd). 22-23 geprofeteerd tijdens val jeruzalem en de ballingschap. Antilegomena, betwist boek. Veel discussie omdat ie tegen wet van mozes in lijkt te gaan.
Veel profetische handelingen (graven van een gat in de muur, of de dood van ezechiels vrouw)
Val van jeruzalem 586 33:21. Hierna gaat het over hoop en beloftes.
Interpretatie van Ezechiël 40-48
Er zijn drie uitleggen voor deze hoofdstukken:
1. Deze profetieën zullen vervuld worden bij de wederkomst, in het millenium (populair, maar doet geen recht aan de symbolische en spirituele dimensies van de visioenen).
2. Deze profetieën zijn op een niet-verwachte manier vervuld na de ballingschap. De tekst is apocalyptisch en moet daarom figuurlijk opgevat worden.
3. De profetieën zijn letterlijk vervuld in de komst van Christus en de tijd van de kerk. Ze zijn hier slechts symbolisch beschreven in taal van de tempel. Deze visie bouwt voort op Jezus’ beschrijving van zijn opstanding in de termen van de tempel en de beschrijvingen van het nieuw Jeruzalem, maar doet geen recht aan de historische dimensie van de profetie.
Twee delen 1-24 over aankondigingen van oordeel over jeruzalem.
24-32 oordeel over de naties.
vanaf 33-48 hoop voor Israel.
Het boek behandelt zes kenmerkende handelingen van God:
1. God zal zijn verspreide volk terugbrengen;
2. God zal zijn volk terugbrengen naar zijn land en het zuiveren van verontreinigingen.
3. De HEER zal zijn volk een nieuw hart en een nieuwe geest geven zodat ze op zijn wegen kunnen wandelen.
4. De HEER zal de Davidische dynastie herstellen.
5. De HEER zal Israël zegenen met ongeëvenaarde welvaart en veiligheid in haar land.
6. De HEER zal zijn permanent verblijf in hun midden vestigen.
De voor Ezechiël kenmerkende zinsnede “jullie zullen weten dat Ik de HEER ben” is gefundeerd op de verhalen van de exodus en inname. Naast de traditionele connotatie van Gods betrouwbaarheid worden de woorden hier ook gebruikt om Gods toorn te rechtvaardigen.
Habakuk
Het boek Habakuk heeft geen formele superscriptie met relevante info over de leefperiode en familie van Habakuk.
joodse traditie: Hab. is een shunammite gered door Elisha.
Bel en de draak: Hab. is van Levi’s stam, daarom is hij bekend met musikale annotatie’s.
20ste eeuw form critici: Hab. is een “temple cult prophet” -> geen bewijs voor dit. psalm in 2:9-20 lastig, maar toch van Habakuk
invasie van Sennacherib op Judah in 701 BC
de Grote Verovering van Alexander de Grote in 4de eeuw BC
literair: de gebeurtenissen van het boeken lijken geen weet te hebben van een Babylonische invasie, daarom voor 605 BC (tijdens Jehoiakim).
vragen en antwoorden
Hab. klaagt over het geweld en onrechten van het land (1:2-4), gelijkaardig aan Jes. Micah en Amos. Israël is de overtreder van de wet. God gaat akkoord met Hab. en kondigt de aanval van de chaldenzen aan. Hab. ziet een dilemma: hoe kan God een nog meer goddeloos volk gebruiken om Israël (verbondbrekers) aan te vallen? (12-17) Hab. beredeneert met God door te focussen op zijn natuur (eeuwig, soeverein, en te puur om het kwaad te zien). God gaat weer akkoord met Hab. over de goddeloosheid van de chaldenzen. De gerechtvaardigden moet God begrijpen en antwoorden met integriteit en trouw.
De vijf ellendes
Gods antwoord op het dilemma is dat slechtheid gestraft gaat worden. Babylon zal vallen door afgoderij. De zichtbare, dode idolen contrasteren de onzichtbare, levende God.
Habakuk’s gebed
Hab. uit vertrouwen dat God de rechtvaardige Judeeërs zal verlossen. hij vraagt ook voor genade in Gods toorn. Vers 3 is een theofanie. Het gaat hier om God die komt oordelen en verlossen. 7-15 verbeeld Gods overwinning in kosmische termen.Hab. uit in 16-19 zijn vertrouwen in God. hij gaat van vrezend ontzag naar klam vertrouwen. De invasie was het uitvoeren van de verbondsvloeken, maar Hab. verheugt in de Heer.
Gods gerechtigheid en Zijn haat voor het kwaad. Het boek is een voorafschaduwing van wat er met de wereld zal gebeuren. Focus ligt op de gewelddadigheid en slechtheid van het instrument (Babyloniërs). Hab. moet God vertrouwen ondanks de slechte situatie.
Babylonische talmoed: Hab. 2:4 is geïdentificeerd als samenvatting van de 613 geboden. Habakuk 3 werd gelezen op de 2de dag van het wekenfeest.
Haggai
Haggai was a historical figure, attested in the book of Ezra, which is historical accurate. Haggai means ‘born of the feast day’.
The setting of the book is Jerusalem in the second year of Darius Hystapes of Persia (522-486 BC). The latest date in the book is the year 520 BC, so no late than that
The Contents of the Book
Haggai’s burden was the indolence and the indifference of the people who, having begun the process of rebuilding their own lives and institutions, had left the temple of the Lord and other matters unattended. Their houses were luxury, while the temple was still in ruins. To solve the economic and agricultural crises, Haggai says to the countrymen to restore the temple of the Lord first. The people answer to his call and start to rebuild (1:12-15). The second temple, Haggai said, will be better than the temple of Solomon, because the shalom of the Lord is more valuable than gold, or silver. Zerubbabel, the governor of the postexilic state, is the symbol for the revival of the Davidic line,
The Purpose and Theology of the Book
Haggai is the most singleminded of all the prophets. The rebuilding of the Temple, states that God’s promises still stand. The linkage between the temple and the Davidic line is of great importancy for the promise of the messianic figure that is to come and would rule not only Israel but the whole world forever.
Hooglied
De titel Hooglied komt uit de eerste zin van het boek
Alles wijst erop dat Salomon dit boek heeft geschreven zijn naam komt 7x voor, de wijsheid over alle planten en dieren (specifiek de egyptische paarden). Tegenwoordig wordt er een beetje aan getwijfeld door sommigen. Hij heeft namelijk zo extreem veel vrouwen gehad dat hij te sletterig is om zo’n romantisch verhaal te schrijven voor maar 1 vrouw. Fair point. Echter Salomon had een ware liefde. De Sulamitische vrouw.
Allegorisch - De liefde tussen man en vrouw is eigenlijk de liefde van God voor Israel volgens de Joden. Volgens christenen is het tussen Christus en zijn kerk (amen!). Sommige zien het als onmogelijk om allegorisch op te vatten door de sexuele tint en verder is er geen directe hint uit het boek dat het allegorisch opgevat moet worden.
Cultische interpretatie - het boek is dan een hieros gamos (‘a sacred marriage’) waarin 2 goden sexueel een worden verbonden door een priesters paar. Als het boek hiervoor geschreven was is het pas later (toen het deze interpretatie niet meer had) geaccepteerd binnen het jodendom.
lyrische/dramatische interpretatie - Hiermee wordt de interpretatie zo letterlijk mogelijk. het lied beschrijft de liefdesrelatie tussen Salomon en de Shulamitische vrouw of tussen deze twee en nog een karakter, een Shulamitsche herder. Bij deze laatste interpretatie is de herder haar ware liefde en Salomon de slechterik. De formele spraak is van Salomo en liefdestaal van de herder. Dit is echter lastig te onderscheiden en verder is er geen ander boek op deze manier geschreven binnen de ANE. Daarom wordt het boek ook wel gezien als een verzameling van liefdesgedichten tussen man en vrouw.
Hosea
8ste eeuw b.c. - Hosea
Tienstammenrijk (samaria i.p.v. Jeruzalem, Uzziah, Jotham, Ahaz and Hezekiah)
Assyrië bedreigt Israel - Israel probeert door bondgenootschappen en vazalschappen uit assyrische handen te blijven. (burgeroorlogen, regicide –> Tiglath Pilleser intervened, nam groot deel israel in.
Syncretisme! Van wie verwacht je hulp?
Vrouw - prostitutie 1-3, JHWH bedrogen 2, 4-14 profetieën.
Theologie:
1. Exclusieve liefde
2. Loyaliteit en erkenning
3. Israëls overspel
4. Israëls val
5. New love
6. Volk van God herenigd
7. Gods wegen zijn recht
Jeremia
527 (roeping?) tot 586/7 (en later) = 40 jaar
Tijd van Jeremia: Turbulent
* Josia 641-609: gedood bij Megiddo. Farao op weg
naar slag bij Haran.
* Jehoahaz: 609 / afgezet door Egyptenaren.
* Jojakim: 609-598: overlijdt tijdens beleg Jeruzalem
* Jojachin 598-597: weggevoerd naar Babel
* Zedekia 597-586: wegvoering Babel
Het recente onderzoek naar Jeremia is buitengewoon
sceptisch met betrekking tot de historiciteit van de
biografische details.
* De persoon Jeremia is vooral een literaire figuur,
ingevuld vanuit Deuteronomistisch gedachtegoed
(McKane. Carroll). Het boek is pas na de dood van Jeremia geconcipieerd, en weerspiegelt het ‘ik’ van de
schrijver de postexilische spanning.
* Het boek heeft diverse ‘lagen’. -> veel doubletten en
aanhalingen uit andere teksten van de Bijbel.
* BEZWAAR: We kunnen de historische Jeremia niet laten
wegvallen achter een literaire Jeremia. Daarvoor zijn de
historische verwijzingen te concreet.
Jer. 30-33 Boek van troost
1 Het Woord van God
Soevereiniteit van God
Het oordeel van God
De wraak van God
De klacht van God
De toekomst die God belooft
Jesaja - datum en inhoud
Profeteerde 40 jaar van 739-700 BC tijdens Uzziah, Jotam, Ahaz en Hizkia. Belangrijke gebeurtenissen 1. val van koninkrijk Israël (722) 2. Syro-efraïmitische oorlog (734) 3. belegering Jerusalem door Sanherib (701)
In tweeën gezaagd door Manasse?
Tot verlichting geen onderscheid, daarna proto-Jesaja 1-39, deutero-Jesaja 40-66 (150 jaar later) Later werd deutro geplitst in deutro (40-55) en trito (56-66)
Jesaja 7:14
Het tweede probleem is het NT gebruik, om precies te zijn de identiteit van de moeder en zoon. Er zijn drie posities:
- Deze tekst gaat enkel over Jezus en Maria. Bewijs hiervoor is dat in vers 13-15 niet enkel Achaz, maar het huis van David wordt aangesproken.
- Deze passage gaat over Abi en haar kind Hizkia, de troonopvolger. Dit levert chronologische problemen op, aangezien Hizkia toen al 6 was.
- Het gaat over Jesaja’s vrouw en hun kind Maher-shalal-hash-baz. De profetie zou dus in hoofdstuk 8 al vervuld zijn. De parallellen tussen 7 en 8 lijken hierop te wijzen en aangezien de ene volgt op de ander pleit dit ook voor een link tussen de twee. Bij deze visie is de profetie niet zelf messiaans, maar wel een schaduw van de messias.
Job - datum en inhoud
Vroeg- bij abraham
The two most significant proposals for the genre of the book are a lawsuit or a dramatized lament. The genre is probably of its own category created by the author of Job.
Prologue (Chap 1-2)
Job’s prosperity
Satan’s accusation (the Lord gives permission)
Job’s experience of horrific loss
Satan wants to afflict Job more personally (the Lord gives permission)
Job struck by excruciating boils over his entire body
Dialogues (Chap 3-27):
First cycle of speech: Neither the three friends of Job and Job himself know the reason for these misfortunes Job had experienced. Each of them makes a suggestion.
Second cycle of speech: Job is tired of hearing his friends’ accusations and sees in chapter 21 the major flaw in the theology of his friends: No one of them can explain why the wicked, who have gathered wealth for themselves through corrupt practices, can unjustly continue to do so.
Third cycle: Job is so tired of hearing his friends’ accusations that he directs his speeches to and about God. He is fully convinced of God’s power and even wishes that God would bring divine condemnation against his ‘friends’ and treat them as wicked men. He refuses to give up his claim of innocence.
Monologues (chaps 29:1-42:6)
The Book of Job teaches us to trust God. It shows the big contrast between the sovereign God and the finite man.
Joel
Het is niet duidelijk waar Joël vandaan kwam of hoe hij profeet is geworden, alleen dat zijn naam ‘YHWH’ is God’ betekent. Joël verschuift steeds van tegenwoordige naar toekomstige tijd en daarmee ook tussen proza en poëzie.
Door het gebrek aan chronologie in het boek is het lastig vast te stellen wanneer het is geschreven. Uit de aanwezigheid van een tempel blijkt dat het geschreven moet zijn voor 586 of na 515 B.C. Verder lijkt 3:1-2 te wijzen op de ballingschap van het volk alsof het al gebeurt is. Daarnaast wordt er niet aan een koning gerefereerd, maar wel aan een Griekse slavenhandel in 3:6. Om deze redenen kan er gedacht worden in de richting van een post-exilisch werk, maar het is niet zeker wanneer Joël is geschreven.
Er zijn nauwelijks tekstvarianten van het boek. Een oude kopie van de kleine profeten uit een grot, ondersteund de masoretische tekst bijna helemaal. In onze vertalingen heeft het boek drie hoofdstukken, maar de Hebreeuwse tekst heeft er vier.
inhoud; 1:2-2:27 gaat over een sprinkhanenplaag die God tegen Zijn volk heeft gestuurd en 2:28-3:21 geeft een eschatologische belofte van zegen en oordeel.
Het centrale thema in Joël is de dag van de Heer
Een ander belangrijk thema is Gods soevereiniteit en almacht
Gods verlangen om Zijn volk te herstellen en een voorbeeld te laten zijn voor de andere volken
Jona
onder de regering van koning Jerobeam II (793-753 BC).
Eissfeldt stelt dat het voor de tweede eeuw BC geschreven moet zijn, omdat het bekend was met de schrijvers van Sirach en Tobit. Hij ziet geen redenen om te zeggen dat het boek vanuit meerder bronnen komt.
Allegorie: ieder onderdeel van het verhaal wijst op een werkelijke gebeurtenis. Jona representeert Israël, zijn vlucht de ongehoorzaamheid voor de ballingschap, zijn tijd in de vis staat voor de ballingschap en zijn lichaam uitgespuwd op het land staat voor de terugkeer. Echter zijn er geen aanwijzingen vanuit het boek die op deze interpretatie duiden.
Gelijkenis: gelijkenissen worden vaak gevolgd met een uitleg van het verhaal, dat is niet zo bij Jona. Daarnaast is het verhaal dusdanig lang, dat het niet waarschijnlijk is. Stel, het wordt gezien als een gelijkenis, dan is dat een reden om andere narratieven die ook geen aanwijzingen hiervoor hebben, ook op deze manier te interpreteren.
Historisch narratief: de traditionele interpretatie onder zowel Joden als christenen is dat het verhaal een historisch accuraat verslag is over de profeet Jona uit de 8e eeuw BC. Wat voornamelijk wordt betwist is Jona in de vis en de massabekering van Nineve.
Klaagliederen
De Hebreeuwse titel van het boek klaagliederen is ‘eka (betekenis: hoe of helaas) en komt van het eerste woord uit het boek. Het is een klaaglied over de val van Jeruzalem en de tempel in 586 BC. door Babylon en wordt vergeleken met Sumerische liederen van 1.000 jaar eerder over de val van Ur en Accad. Over de eenheid wordt niet getwijfeld en het moet geschreven zijn voor 562 BC.
De auteur is vrijwel zeker Jeremia
Alle 5 gedichten beschrijven de val van Jeruzalem, de pijn en de rede. Namelijk, God zijn straf voor de zonden van Israël.
Ook is er het gebruik van personificatie - de natie als verlaten vrouw en vervolgde man. Jeruzalem als een ziek lichaam.
Theologie: De Israëlieten bevestigen dat God in zijn recht staat omdat de vloek van het verbond op hen komt. God vernietigd hen en niet de Babyloniërs. Er is hoop want de Heer luistert naar wie zich naar Hem keren en ze waren nog steeds het verbondsvolk. Dit geldt nog steeds.
Maleachi
Het boek zegt dat het geschreven is door Maleachi. Dit figuur wordt nergens anders genoemd of beschreven. Hij leefde na de ballingschap en is zowel chronologisch gezien als in de canon de laatste profeet. De enige historische indicatie is de verwachtte verwoesting van Edom. Sommigen zeggen dat dit een profetie is nadat het al gebeurt is en dat het gaat over de verwoesting van Edom door Babylonië Dit zou Maleachi 50 jaar voor Haggai en zacheria plaatsen. Waarschijnlijker is dat Maleachi hier profeteerde over de nog komende verwoesting in 312 v.c. Andere indicaties voor de datering van Maleachi zijn:
- Het gebruik van Peha voor Joodse ambtenaren. Dit komt pas voor het
eerst voor na de ballingschap
- Aanbidding lijkt weer normaal en geroutineerd te zijn. Dit
verondersteld een herbouwde tempel en een voortzetting van alle
priesterlijke gebruiken.
- Priesterlijke corruptie en andere zonden staan centraal in Maleachi.
Hier is nog geen spoor van te vinden in Ezra-Nehemia en de twee
andere post-ballingschap profeten
Deze drie punten lijken te wijzen op een tijd na Ezra-Nehemia, dus rond 475.
De inhoud van het boek
Maleachi wijst erop dat Israël Gods gekozen volk is. Toch gedragen de mensen zich niet zo. Zeker de priesters niet, die de eredienst hebben gecorrumpeerd. Een blijk van ontrouw was dat ze met vrouwen uit andere volken waren getrouwd. Daarom zou God ze zwaar straffen als ze van hun goddeloosheid weken. Ondanks dit alles gaf God Israël niet op. Hij gaat een bode sturen die de weg voor God gereed gaat maken en Israël gaat oproepen tot bekering. Degene die zich bekeren zullen behouden worden.
Doel en theologie van het boek
Het boek gaat heen en weer tussen Israëls zondige staat en Gods trouw en genade. Moreel verval aan Israëls kant kan niet Gods trouw aan het verbond weerhouden.
