Os Séculos Escuros Flashcards
Definición de SSEE e Cronoloxía
Os SSEE son os SXVI, XVII e XVIII. Caracterízase polo estado de marxinación social do idioma galego e pola ausencia case total de literatura culta escrita neste idioma.
Inicio dos SSEE
Decapitación do Mariscal Pardo de Cela en Mondoñedo no ano 1483.
Final dos SSEE
Ano 1808, coa Guerra de Independencia contra os Franceses.
Contexto histórico e económico
exclusión do idioma galego da cultura está relacionada coa marxinación política e o empobrecemento económico do Reino de Galicia. Aquel esplendor e aquela influencia cultural, política e económica do antigo Reino de Galicoa foi esmorecendo paulatinamente, e agravouse a partir do reinado dos Reis Católicos. Despois da morte en 1474 do rei Henrique IV houbo unha guerra civil pola coroa de Castela entre dona Xoana, a Beltranexa, (filla de Henrique IV e muller do rei de Portugal Afonso V) e Isabel a Católica. Ao vencer Isabel (futura raíña Isabel a Católica) , a nobreza que apoiou a dona Xoana foi castigada quitándolle as súas posesións, que foron entregadas a unha nobreza foránea, que ignora o galego e impón o castelán, e que pasou a ocupar os cargos máis importantes da Administración e da Igrexa. Isto é: provócase a substitución do galego polo castelán. Ás políticas centralistas e oligárquico dos Reis Católicos, que diminuían o poder da nobreza galega, opoñíase o Mariscal Pardo de Cela, quen en 1483 foi executado por orde dos Reis Católicos. Polo que respecta á economía, o principal motor continúa a ser a agricultura. O campesiñado constitúe máis do 75% da poboación. Os campesiños traballaban as terras dos señores e pagábanlles o foro (un imposto que supoñía entre o 25% e o 50% do que se recollía). Deste xeito, os señores vivían comodamente a conta das rendas que lles pagaban os labregos, que sobrevivían na pobreza, vítimas do analfabetismo e sen poder acceder á propiedade da terra. A miseria do campesiñado e o crecemento demográfico explican o nacemento dun dos fenómenos máis importantes da nosa historia: a emigración. Desde o século XVI os galegos emigran cara a Andalucía, Portugal e Castela, para desempeñar os peores oficios. A partir do XVIII, comezan a emigrar a Arxentina.
Consecuencias da guerra civil tras a morte de Henrique IV
A nobreza que apoiou a dona Xoana foi castigada, entregando as súas posesións a unha nobreza foránea que impuxo o castelán.
Estado da economía durante os SSEE
O principal motor continúa a ser a agricultura, co campesiñado constituíndo máis do 75% da poboación.
Emigración galega
Desde o século XVI, os galegos emigran cara a Andalucía, Portugal e Castela, e a partir do XVIII, a Arxentina.
Contexto Socioligüístico
A lingua galega era a maioritaria a nivel oral, mentres que o castelán era falado por unha minoría privilexiada.
Situación de diglosia
O castelán era a lingua de prestixio, mentres que o galego era relegado a usos informais e familiares.
Estereotipos sobre os galegos
Nace unha imaxe negativa dos galegos como persoas atrasadas e incultas, xurdindo prexuízos lingüísticos.
Discriminación hacia o galego
A consideración despectiva de Galicia e dos galegos está representada na literatura española do Renacemento e do Barroco.
O galego é…
A lingua habitual da inmensa maioría da poboación, minusvalorada socialmente.
O castelán é…
A lingua das capas altas da sociedade, utilizada na Administración, Educación e Igrexa.
Definición de Diglosia
É a situación onde unha lingua goza de prestixio social e é utilizada polas clases dominantes.
Literatura popular e tradicional nos SSEE
A literatura foi case exclusivamente de carácter popular, transmitida oralmente, con importante participación feminina.
Tipos de Literatura Culta
Inclúe Poesía de Circunstancia, poesía Renacentista, poesía Barroca, o Vilancico e o Teatro.
Poesía de Circunstancia
Poemas anónimos sobre acontecementos históricos que causaron forte impresión na sociedade.
Pranto da Frouxeira
É un poema anónimo do século XV que recrea a decapitación do mariscal Pardo de Cela en 1483.
Saqueo de Cangas polos turcos en 1617
Poema que describe a angustia dos habitantes de Cangas durante o ataque de piratas turcos.
Poesía Renacentista
SXVI. Inclúe o Soneto de Monterrei e o Soneto da Condesa de Altamira.
Soneto de Monterrei
Poema anónimo que trata o motivo das ‘parcas’ e foi escrito no pazo de Monterrei. As ‘parcas’ son seres mitolóxicos que tecen os fíos da vida e da morte.
Soneto da Condesa de Altamira
Creado por Isabel de Castro e Andrade, a primeira muller galega escritora coñecida.
Poesía Barroca
SXVII. Inclúe sonetos e prantos elexíacos en honra da raíña Margarida de Austria; as Décimas ao Apóstolo Santiago e as Composicións das Festas Minervais.
Sonetos e Prantos Elexíacos
Dous sonetos que son prantos elexíacos en honra da raíña Margarida de Austria ( muller de Felipe II) que acaba de morrer (1612):
“Respice finem” , de Pedro Vázquez de Neira. Nel, o eu poético láiase polo efémera que é a vida.
“Soneto con falda” , chamado así por conter , ademais dos dous cuartetos e os dous tercetos propios dos sonetos, un engadido final de oito versos (chamado estrambote ou “falda”) . O autor é Xohán Gómez Tonel.
