Os Geri Flashcards
Gerileme dönemi hangi dönemler arasında
1699 Karlofça + 1700 İstanbul – 1792 Yaş antlaşması
Gerileme dönemi özellikleri
İlk kez ciddi toprak kaybettiği dönem
1718’den itibaren mevcut toprakları koruma politikası, fetih değil.
Islahatlarda batı tarzı etkili olmaya başladı
Batının üstünlüğü kabul etmiş
Özellikle askeri alanda
Lale Devri (1718 – 1730) genel özellikleri
III. Ahmet. Pasarofça Antlaşmasıyla başlamış, Patrona Halil İsyanı’yla sona ermiştir. Bu dönemde Avrupa’nın üstünlüğü anlaşılmış ve ilk kez Avrupa örnek alınarak ıslahatlar yapılmıştır. Bu dönemde askeri ıslahat yoktur. Saray lüks içinde yaşamıştır.
III. Ahmet Prut Savaşı (1711)
(III. Ahmet) Rus Çarı I. Petro Rusya’yı bir Avrupa devleti haline getirmiş ve tarihi bir dış politika tayin etmiştir. Bir taraftan Baltık Denizi’ne diğer taraftan Akdeniz’e açılmayı hedeflemiştir.
Lehistan’ın iç işlerine karışması İsveç ile savaşlara sebep olmuş Poltova Savaşı’nda Ruslara mağlup olan İsveç kralı 12. Şarl’ın peşinden Petro da Osmanlı topraklarına girmiştir. Bunun üzerine Osmanlı, Rusya’ya savaş açmıştır. Prut bataklığında Rus ordusu sıkıştırılmışsa da Yeniçerilere güvenemediği için Baltacı Mehmet Paşa antlaşmaya razı olmuştur.
Prut Ant (1711) Maddeleri
(III. Ahmet) Azak Kalesi ve çevresi Osmanlı’ya verilecek
Ruslar İstanbul’da elçi bulunduramayacak
Rusya Lehistan’ın iç işlerine karışmayacak
Demirbaş Şarl ülkesine dönebilecek
Çar Petro ve ordusu serbest bırakılacaktır.
*Osmanlı Devleti bu ant ile kaybedilen toprakları geri kazanabileceğine inanmıştır.
1715-18 Osmanlı Venedik Savaşı
(III. Ahmet) Mora halkının Venedik idaresinden memnun olmayıp Osmanlı’dan yardım istemesi üzerine Venedik ile savaş yapılmış, Mora alınmıştır. Fakat bu olay Karlofça’nın garantör devleti olan Avusturya’nın Osmanlı’ya savaş açmasına sebep olmuştur. İki devletle birden savaşmak zorunda kalan Osmanlı Devleti barış istemiştir.
1716-1718 Osmanlı Avusturya (Petervaradin) Savaşı
(III. Ahmet) Venedikle arası iyi olan Avust sert bir tepkiyle Karlofça Ant. gereğince Mora’nın Venediklilere geri verilmesini istemiştir.
Osmanlı başarısız. Damat İbrahim Paşa, Venedik ve Avusturya ile Pasarofça antlaşmasını imzalamıştır.
Pasarofça maddeleri
(III. Ahmet) Banat, Temeşvar ve Belgrat dahil Macaristan’ın büyük bir bölümü Avusturya’ya bırakıldı. Arnavutluk, Hersek ve Dalmaçya kıyıları Venedik’e, Mora ve Girit Osmanlı’ya bırakılmıştır.
Pasarofça önemi
(III. Ahmet) Osmanlı Avrupa’nın üstünlüğünü kabul etti. Toprak kurtaramayacağını anladı.
Lale Devri başladı ve ilk kez Avrupa örnek alınarak ıslahatlara girişildi.
Aracı devletler: İngiltere ve Hollanda
1722 - 1746 Osmanlı - İran savaşları nedenleri
(III. Ahmet)
İran’ın Sünni Müslümanlara baskı yapmasıyla mezhep ve saltanat mücadelesi başlamıştır. Rusya İran’a saldırınca Osmanlı Devleti de İran’a girmiştir. İran Osmanlı Devleti’nin ele geçirdiği toprakları geri almak isteyince Osmanlı – İran savaşları başlamış, 1732 Ahmet Paşa Antlaşması ile son bulmuştur.
1722 - 1746 Osmanlı - İran savaşları sonuçları
III. Ahmet
Fransa’nın arabuluculuğu ile savaş olmadan Rusya ile 1724 İstanbul Antlaşması imzalanmıştır.
İran’ın kuzeyi Rusya’ya batısı Osmanlı Devleti’ne bırakılmıştır.
Buna göre, Tebriz, Kirman, Hemedan İran’da, Tiflis ve Dağıstan Osmanlı’da kalıyordu. Bu esnada İran’da, taht değişikliği olmuş, Safevi hanedanına son veren Avşar Türkleri’nden Nadir Şah tahta geçmiş ve yapılan anlaşmayı tanımayarak Osmanlı’ya savaş açmıştır. Sonunda 1746 Kerden (II. Kasr-ı Şirin) Antlaşması imzalanmıştır. Buna göre; I. Kasr-ı Şirin Antlaşması esas alınmış ve Zağros Dağları sınır kabul edilmiştir. Böylece günümüze kadar süren dostluk dönemi başlamıştır.
III. Ahmet (Lale Devri) Islahatları
İbrahim Müteferrika ve Sait Efendi tarafından ilk kez matbaa getirildi. (ilk teknik yenilik). Dini eser basımı Yenişehirli Abdullah Efendi fetvasıyla yasaklandı.
– Avrupa’da ilk kez geçici elçilikler açıldı. (Yeniliklerin öğrenilmesi maksadıyla). İlk Paris. İlk geçici elçi: Yirmisekiz Çelebi Mehmet. Sefaratname yazmış: Batı’ya açılan ilk pencere.
– İlk çiçek aşısı uygulandı.
– Yeniçerilerden ilk itfaiye bölüğü oluşturuldu (Tulumbacılar).
– Yalova’da bir kağıt fabrikası, İstanbulda çini imalathaneleri ve kumaş fabrikası kuruldu.
– İznik ve Kütahya’da çini imalathaneleri kuruldu.
– İstanbul’da kumaş fabrikaları kuruldu.
- Bilim ve tercüme heyetleri oluşturularak bir çok eser Türkçe’ye çevrildi. İlk batı eseri: Aristo: Fizik. İlk doğu eseri: Müneccimbaşı Ahmet efendi’nin Müneccimbaşı tarihi (Camiü’d Düvel)
– Mimari’de ilk kez Avrupa tarzında eserler inşa edildi (sivil mimari gelişti).. Barok ve Rokoko. III. Ahmet çeşmesi (1729)
– Köşkler, bahçeler, kütüphaneler kuruldu.
– Bu dönemde minyatürde Levni, şiirde Nedim meşhurdur.
III. Ahmet edebi ünvanı
Necib
Lale devri sadrazamı
Nevşehirli Damat İbrahim Paşa
Lale devri ünlü nakkaşı
Levni
Lale devri ünlü şairi
Nedim
Lale devri şeyhülislamı
Yenişehirli Abdullah efendi
lale devrinde İstanbula gelip kitaplarında çiçeklerden bahseden
lady Monteque ve Thomas Allom
28 mehmet sefaretnamesinde ne anlatılır
Langüdak kanalının eklüz sistemi, Marly’nin gözlemevi
lale devri ismini ilk kullanan kişi
Yahya Kemal Beyatlı. Bunu yazdığı romana ekleyen: Mehmet Refik