Onkologia Flashcards
Rak płuc - czynniki ryzyka.
- papierosy (20x)
- bierne palenie (30%)
- azbest (z papierosami 90x)
- pył radioaktywny
Rak płuc - rodzaje.
- NDRP - gruczolakorak + osk-pęch (38%)
- NDRP - płaskonabłonkowy (20%)
- NDRP - inne (18%)
- Rak drobnokomórkowy (13%)
- NDRP - wielkokomórkowy (5%)
Rak płuc - gruczolakorak.
- naczynia limfatyczne i przestrzenie powietrzne
- wzrost wieloogniskowy
- bez destrukcji ścian
- śluzowy, bez produkcji śluzu i mieszany
- śluzowy: bronchorrhea: zaburzenia oddychania, zaburzenia elektrolitowe
- nieśluzowy – mutacje aktywujące EGFR
Rak płuc - rak płaskonabłonkowy.
- centralnie
- do węzłów chłonnych
- rozwój regionalny
- rozpad (jamy)
Rak płuc - rak wielkokomórkowy.
- duże zmiany
- obwodowo
- węzły chłonne regionalne, odległe
Raki niepłaskonabłonkowy płuc - CTH paliatywna.
Cisplatyna + Pemetreksed
Rak płaskonabłonkowy płuc - CTH paliatywna.
Cisplatyna + gemcytabina
Rak płuc - NDRP - CTH celowana.
Bewacyzumab - anty VEGF
Cetuksymab - anty EGFR
Gefetynib, Erlotynib - inhibitor Kinazy Tyrozynowej
Rak płuc - czynniki predykcyjne terapii Gefetynibem/Erlotynibem.
- Kobiety
- Azjatki
- Niepalące
- Histologia niepłaskonabłonkowa (gruczolakorak)
Rak płuc - Kryzotynib.
- inhibitor kinazy ALK (zmutowane EGFR)
- u niepalących z gruczolakorakiem
Rak płuc - NDRP - CTH II linia, monoterapia.
- docetaksel
- pemetreksed
- erlotynib
- gefitynib
Rak płuc - NDRP - CTH III linia, monoterapia.
- erlotynib
Rak drobnokomórkowy płuc.
- częstość spada
- pochodzenie neuroendokrynne: dodatnie barwienie na chromograninę, synaptofizynę i inne białka
- Komórki zawierają ziarnistości a w nich system
APUD – produkcja i uwalnianie aktywnie biologicznych
amin, synteza hormonów polipeptydowych (np: ADH,
ACTH) zespoły paraneoplastyczne, SIADH, zespół
Cushinga - duży, centralny, z adenopatią
- bardzo szybko przerzutuje (2/3)
- TK lub MRI mózgu - ZAWSZE
Rak drobnokomórkowy płuc - leczenie.
- Równoczesna CTH-RTH - najlepsze wyniki: cisplatyna+etopozyd (ew: topotekan)
- Sekwencyjna CTH i RTH dla chorych w gorszym stanie
- Operacja: chirurgia dla
opornego na CTH-RTH; nawrót miejscowy po wstępnej
odpowiedzi na leczenie; drugi nowotwór pierwotny
(NDRP) do wyleczeniu DRP
Rak drobnokomórkowy płuc - profilaktyczne napromienianie mózgowia.
- po zakończeniu CTH-RTH
- wyraźna regresja zmiany npl w płucu
- zachowany dobry stan ogólny
- 3-5 tygodni od ostatniego cyklu chemioterapii
- znamienna poprawa przeżyć
Międzybłoniak.
- Typ nabłonkowaty (ok. 55%) - najlepsze
- Typ mieszany (ok. 30%)
- Typ mięsakowaty (ok. 15%) - najgorsze rokowanie
- Średnie przeżycia 9-21 miesięcy
- Przerzuty odległe u ok. 50% chorych
- Śmierć z powodu rozrostu lokoregionalnego guza
Międzybłoniak - leczenie.
- prawie zawsze paliatywne
- Leczenie agresywne: I i II zewnątrzopłucnowa pneumonektomia z usunięciem przepony i osierdzia lub
pleurektomia i dekortykacja, z uzupełniającą CTH i RTH - Postępowanie paliatywne: pleurodeza (zahamowanie
gromadzenia się wysięku opłucnowego) - Chemioterapia: cisplatyna + pemetreksed
Mięsaki kości - występowanie.
- Dzieci: kostniakomięsak, mięsak Ewinga, guzopodobne: wyrośla chrzęstno-kostne, torbiele kości
- Dorośli: złośliwe: chrzęstniakomięsak,
włókniakomięśak, łagodne: chrzęstniak śródkostny
Mięsaki kości - podział.
- Mięsaki niewrażliwe na chemio/radioterapię
- Mięsaki wrażliwe na chemioterapię a niewrażliwe na radioterapię
- Mięsaki wrażliwe na chemio/radioterapię
Mięsaki kości - niewrażliwe na chemio/radioterapię.
- Chondrosarcoma - najczęściej III i IV dekada, k.d.
- Mięsak niejednorodny
- resekcja/amputacja
Mięsaki kości - wrażliwe na chemioterapię.
- Osteosarcoma - najczęściej II dekada, parosteale najlepiej rokuje, kolano, spikule/ostroga Codmana
- chemioterapia neoadjuwantowa
Mięsaki wrażliwe na chemio/radioterapię.
- Edwing (5 - 25 r.ż.), kończyny, cebulka, ostroga Codmana
- przed rozpoczęciem leczenia konieczne wykonanie KT i MR guza, KT płuc i usg jamy brzusznej
- Leczenie: chemioterapia przedoperacyjna - doksorubicyna, daktynomycyna, cykolfosfamid, etopozyd, winkrystyna.
- Po wstępnej chemioterapii wycina się ognisko pierwotne, następnie kontynuuje się chemioterapię łącząc ja z radioterapią na lożę.
Czerniak - zaawansowanie.
- głębokość nacieku (Breslow)
- obecności owrzodzenia
- ilości mitoz/mm2
- zajęcia węzłów chłonnych
- obecności przerzutów odległych
Czerniak - adjuwanty.
- Interferon,
- Ipilimumab (anty-CTLA-4) ,
- radioterapia
Czerniak - CTH.
- CTLA-4 inhibitory (ipilimumab),
- PD-1 inhibitory (pemprolizumab, niwolumab),
- inhibitory BRAF (wemurafenib, dabrafenib) w połączeniu z inhibitorami MEK (kobimetinib, trametinib), - - IL2,
Czerniak BRAF+ - CTH.
- Celowane: Wemurafenib, Dabrafenib, Dabrafenib+Trametinib, Wemurafenib+Kobimetinib
- Immunoterapia: Niwolumab, Pembrolizumab
Rak jelita grubego - czynniki ryzyka.
- czerwone mięso, mało warzyw
- papierosy, brak aktywności
- gruczolaki cewkowe (5%), cewkowo-kosmkowe (20%), kosmkowe (40%)
- Colitis ulcerosa (20x)
- L-CD (5-6x)
- Zespół Lyncha (2% wszystkich raków j.g.)
- Zespół gruczolakowatej polipowatości rodzinnej (5% wszystkich raków j.g.)
- Inne: Zespół Peutz-Jeghersa, Zespół polipowatości młodzieńczej (0.5% wszystkich raków j.g.)
Rak jelita grubego - czynniki protekcyjne.
- dieta śródziemnomorska
- NSLPS
- ćwiczenia
- preparaty wapnia
Rak jelita grubego - chemioterapia skojarzona.
– 5-fluorouracyl
– kapecytabina,
– oksaliplatyna,
– irinotekan
Rak jelita grubego - CTH celowana.
- Bewacyzumab (anty-VEGF)
- Panitumumab (anty-EGFR)
- Cetuksymab (anty-EGFR)
- II i III: Aflibercept (anty-VEGF), Regorafenib (Inh KT)
Rak pęcherza - czynniki ryzyka.
- papierosy
- przemysł gumy, tekstylny, skórzany, farbiarski, fryzjerski, kierowcy
- Ar
- mała podaż płynów
- radioterapia miednicy
Rak pęcherza - leczenie.
Naciekający: cystektomia + chemia lub
TURBT/RTH-CTH a gdy brak odpowiedzi - cystektomia.
I : cis-Pt + X
II : anty PD-1 (pembrolizumab, niwolumab)
Rak nerki - czynniki ryzyka.
- papierosy
- otyłość
- kadm, herbicydy, rozpuszczalniki organiczne
- nadciśnienie
- czynniki genetyczne np. dziedziczne mutacje VHL, MET, FH
Rak nerki - leczenie.
- Operacja bez leczenia przed.
- CTH nie działa (oprócz mięsakowatego).
- HTH i RTH nie działa.
- BTH i ITH - działa.
Rak nerki - terapia celowana.
- kabozantynib, sunitynib, sorafenib, pazopanib, aksytynib (Inhibitory receptorowych kinaz tyrozynowych)
- temsirolimus, ewerolimus (inh-mTOR)
- bewacyzumab (anty-VEGF)
Rak nerki - immunoterapia.
- niwolumab (anty-PD-1)
- Interferon, Il-2
Rak jądra - czynniki ryzyka.
- 25-40 r.z.
- wnętrostwo
- wcześniejszy rak jądra
- Zespół Klinefeltera
Rak jądra - rodzaje.
Nasieniak - najczęstszy, lepiej rokujący, B-HCG
Nienasieniaki - wiele podtypów histologicznych, gorsze rokowanie, markery surowicze (AFP, beta-HCG)
Rak jądra - leczenie.
- Orchidektomia
- RTH węzłów/limfadenektomia
- Chemia uzupelniająca gdy N+, długo wysokie markery wysokie T
- Rozsiane: rokowanie dobre, CTH agresywnie
- JEDYNY NOWOTWÓR LITY (NIE HEMATOLOGICZNY) GDZIE MOŻNA ZASTOSOWAĆ CHEMIOTERAPIĘ WYSOKODAWKOWĄ Z AUTOLOGICZNYM PRZESZCZEPEM KOMÓREK HEMATOPOETYCZNYCH
Rak prostaty - czynniki ryzyka.
- wiek
- otyłość
- występowanie rodzinne
Rak prostaty - leczenie.
- Prostatektomia (N+)
- Radioterapia (T4)/(N+)
- Kastracja chirurgiczna, kastracja hormonalna - analogi gonadoliberyny
- Bikalutamid, enzalutamid(100x silniejszy) -blokery rec. adrog.
- Abirateron - hamowanie syntezy androg.
- Docetaksel (antymikrotubul) - gdy oporny na hormony
- Kiedy M+ przy rozpoznaniu - CTH+HTH
Rak szyjki - czynniki ryzyka.
- wczesna inicjacja, duża liczba partnerów/partnerek seksualnych, anal,
- chlamydofila, rzęsistek, HSV-2, HPV (szczególnie 16, 18)
- papierosy,
- antykoncepcja hormonalna,
- osłabienie odporności
- wiek, duża liczba porodów,
- niski status socjoekonomiczny,
- niewłaściwa dieta (uboga w witaminę C),
- obecność nowotworu w rodzinie,
Rak szyjki - CIN.
CIN I – neoplazja wewnątrznabłonkowa szyjki macicy I stopnia (najłagodniejsze zmiany komórek),
CIN II – neoplazja wewnątrznabłonkowa szyjki macicy II stopnia (średnie przemiany komórek),
CIN III – neoplazja wewnątrznabłonkowa szyjki macicy III stopnia (największe przemiany komórek –
najbardziej złośliwe).
Rak szyjki - rodzaje.
- rak płaskonabłonkowy 80%
- rak gruczołowy 5-20% (młodsze)
- pozostałe 1-2%
Rak szyjki - leczenie.
- Chirurgia - wycięcie - konizacja, pętle
2. IB1/IIA2 - (>4cm) - chirurgia + RTH/CTH+RTH - brachyterapia/ teleterapia + cisplatyna
Rak trzonu macicy - rodzaje.
- rak gruczołowy 80%
- rak brodawkowaty
- rak surowiczy
- rak jasnokomórkowy
Rak trzonu macicy - czynniki ryzyka.
- hormonoterapia
- otyłość
- nadciśnienie
- rak piersi, trzonu, jelita grubego w rodzinie
- zespół Lyncha
- zespół MSH-6
- niepłodność, mało ciąż
- PCOS, hiperplazja złożona
Rak trzonu macicy - leczenie.
SKALA FIGO
1. Chirurgiczne
2. RTG - brachy i teleterapia uzupełniająco od I B i II* FIGO oraz I* G3
3. III lub IV*; G2 i G3; po zabiegu, nawrót lub progresja po HTH; leczenie przerzutów dających objawy kliniczne; wznowy miejscowe po RTH; rak surowiczy i rak jasnokomórkowy – uzupełniająco od I A FIGO
6 cykli Paklitaksel + CBP q 21 dni
4. PROGESTAGENY raki dobrze zróżnicowane, ekspresja receptorów ER i PgR; wznowa z długim czasem wolnym od choroby;odpowiedź u 15-20% pats; mOS 12 mies; 5-15% pats >3-letnie przeżycia 100mg octanu medroksyprogesteronu po /dz 500-1000 mg octanu medroksyprogesteronu im /q 7dni 160 mg octanu megestrolu po / dz
Rak jajnika - czynniki ryzyka.
- wiek
- leczenie niepłodności, brak ciąż
- rak piersi/jajnika (u krewnych też)
- styl życia
- infekcje miednicy
Rak jajnika - czynniki zmniejszające ryzyko.
- ciąża / ciąże
- karmienie piersią
- antykoncepcja
- podwiązanie jajowodów
- histerektomia
Rak jajnika - podział.
SKALA FIGO
- pierwotne nabłonkowe 60-70%
- surowicze 70-80%
- śluzowe 5-15%
- endometrialne 10-25%
- zarodkowe 25-32%
- i inne…
Rak jajnika - leczenie.
- Operacja.
- FIGO I/II : THBSO, pobranie popłuczyn z jamy otrzewnej, wycięcie sieci, appendektomia,
pobranie min 5 biopsji z otrzewnej ściennej miednicy, przepony, zrostów, biopsja/limfangiektomia miednicy mniejszej i okołoaortalnych. - FIGO III/IV:usunięcie makroskopowych ognisk nowotworu, ew pozostawienie zmian resztkowych do 1cm; pobranie wycinków + CHTH indukcyjna.
- CTH: uzupełniająco od IA-G3 (zmiany na powierzchni jajnika, dodatnie wymazy z jamy otrzewnej, wszczepy).
Rak jajnika - platynooporność.
Platinum refractory - nie uzyskano remisji lub wzrost guza w trakcie terapii.
Platinum resistant - nawrót choroby < 6mies od zakończenia CHTH platyną.
Partial platinum sensitive - nawrót choroby 6- 12 mies od zakończenia CHTH platyną.
Platinum sensitive - nawrót choroby > 12mies od zakończenia CHTH platyną.
HIPEC
- chemioterapia dootrzewnowa
- FIGO IIIB (<1cm), maxymalna resekcja ze splenektomią i usunięciem kawałka jelita.
Rak jajnika - leczenie celowane.
- Olaparyb (inh.-PARP) - w nawrotowym surowiczym z BRCA-1+ BRCA-2+
Leki wywołujące drgawki.
- metotreksat
- interferon
- ifosfamid
- cytarabina
- cisplatyna
Leki kardiotoksyczne
- antracykliny (martwica kardiomiocytów)
- fluoropirymidyny
- anty HER-2
- cyklofosfamid
- mitoksantron
RTH
Leki urotoksyczne
- cyklofosfamid
- idosfamid
- metotrexat
Rak przełyku - czynniki ryzyka i rodzaje.
- SCC (proksymalnie): papierosy, alkohol
2. Adenocarcinoma (dystalnie): otyłość, refluks, mężczyźni
Rak żołądka - rodzaje.
- Gruczolakorak
- GIST
- MALT
Rak żołądka - leczenie.
LECZENIE RADYKALNE:
- Chemioterapia okołooperacyjna
- FLOT (oksaliplatyna, paclitaxel, 5-fluorouracyl)
- XELOX (oksaliplatyna, kapecytabina) - Chemioradioterapia uzupełniająca wg Macdonalda:
- 5-fluorouracyl
CHEMIOTERAPIA PALIATYWNA:
- Trastuzumab + XELOX/PF (cisplatyna, 5fluorouracyl)
- XELOX, PF
- Paclitaxel, irynotekan, kapecytabina
Rak trzustki - rodzaje.
- Gruczolakorak
- NET, NEC
- Hormonalne
Rak trzustki - leczenie.
- Rozsiew:
- mFOLFIRINOX (Oksaliplatyna, irynotekan, fluorouracyl)
- Gemcytabina+ nab-paklitaksel
- Gemcytabina
- Kapecytabina - Leczenie uzupełniające:
- mFOLFIRINOX
- CAP/GEM
- CAP
Leki wysokoemetogenne.
- Cisplatyna
- Cyklofosfamid
- Dakarbazyna
- Doksorubicyna
- Epirubicyna
- Chlormetyna
- Prokarbazyna
Czynniki ryzyka wymiotów.
- kobieta, <50 lat
- niepalący, niepijący
- choroba lokomocyjna
- lęk, <7h snu
- wcześniejsze chemioterapia, wymioty (np w ciąży)
- polipragmazja
- niepełnosprawność, choroby współistniejące
Leki antyemetyczne.
- Antagonisty 5-HT3 (setrony)
- Antagonisty NK-1 (Aprepitant)
- Kortykosteroidy (Dxm, Mtpn)
- Dodatkowe (metokroplamid, chlorpromazyna, klonazepam, olanzapina)
Ryzyko wymiotów.
- Wysokie: ant-5-HT3 + ant-NK-1 + Dxm
- Średnie: ant-5-HT3 + Dxm
- Niskie: Dxm
Leki antyosteolityczne.
- Bisfosfoniany (droniany)
- Inhibitory RANKL (Denosumab)
Wskazania do auto-HCT - TYLKO.
- Chłoniaki nieziarnicze
- Chłoniak Hodgkina
- Szpiczak mnogi
- Guzy zarodkowe
Wskazania do auto-HCT - w drugim rzucie.
- ALL
- AML
Wskazania do allo-HCT.
- ALL, AML - nietylko
- CML, MDS, AA, AS, PMF, PNH - tylko
