nowożytność - oświecenie w Polsce

Question 1

—> królowie elekcyjni w XVIII w.

Answer 1

• August II Mocny
• Stanisław Leszczyński
• August III
• Stanisław August Poniatowski

Question 2

POLSKA POD ZABORAMI

—> I rozbiór Polski

Answer 2

• 1772 - I rozbiór Polski

• uczestnicy i zagarnięte ziemie:
  ~ Rosja - ok. 92 tys. km²:
  | ziemie białoruskie nad górną Dźwiną i Dnieprem |

~ Prusy - ok. 36 tys. km²:
| Prusy Królewskie (Pomorze Gdańskie, część Kujaw i północnej Wielkopolski) |

~ Austria - ok. 83 tys. km²:
| Ruś Czerwona i południowa cześć Małopolski (bez Krakowa) |

Question 3

SEJM WIELKI i KONSTYTUCJA 3 MAJA

Answer 3

• 1788-1792 - Sejm Czteroletni - gruntowne reformy, wykształciły się trzy stronnictwa:
• stronnictwo reform
• stronnictwo królewskie
• stronnictwo hetmańskie
• 3 maja 1791 - Konstytucja (druga na świecie, pierwsza w Europie);

Question 4

SEJM WIELKI i KONSTYTUCJA 3 MAJA

—> najważniejsze postanowienia Konstytucji 3 maja

Answer 4

• zniesienie liberum veto oraz wprowadzenie głosowania większością głosów;
• zniesienie wolnej elekcji i wprowadzenie monarchii dziedzicznej;
• utrzymanie dwuizbowego sejmu;
• powołanie tzw. Straży Praw;
• dopuszczenie mieszczan do urzędów;
• ogłoszenie wzięcia chłopów pod opiekę państwa i prawa;

Question 5

POLSKA POD ZABORAMI

—> II rozbiór Polski

Answer 5

• 1793 - II rozbiór Polski

• uczestnicy i zagarnięte ziemie:
  ~ Rosja - ok. 250 tys. km²:
  | tereny dzisiejszej Ukrainy i Białorusi |

~ Prusy - ok. 57 tys. km²:
| Wielkopolska, Kujawy i północna część Mazowsza oraz Toruń i Gdańsk |

Question 6

INSUREKCJA KOŚCIUSZKOWSKA

Answer 6

• 1794 - Powstanie Kościuszkowskie

• 12.03. - początek powstania
• 24.03. - Tadeusz Kościuszko ogłasza w Krakowie wybuch powstania i składa przysięgę na rynku krakowskim;
• 04.04. - zwycięstwo pod Racławicami;
• 17.04. - wybuch powstania w Warszawie;
• 07.05. - Kościuszko wydaje w Połańcu uniwersał w sprawie chłopów;
• 06.06. - klęska pod Szczekocinami;
• 21.08. - wybucha powstanie w Wielkopolsce;
• 10.10. - klęska pod Maciejowicami - Kościuszko w niewoli rosyjskiej;
• 16.11. - koniec powstania

Question 7

INSUREKCJA KOŚCIUSZKOWSKA

—> najważniejsze zarządzenia uniwersału połanieckiego

Answer 7

• zniesienie poddaństwa chłopów tzn. zagwarantowanie im wolności osobistej;
• zmniejszenie wymiaru pańszczyzny dla wszystkich chłopów i zwolnienie z tego obowiązku chłopów powołanych do wojska;

Question 8

POLSKA POD ZABORAMI

—> III rozbiór Polski

Answer 8

• 1795 - III rozbiór Polski

• uczestnicy i zagarnięte ziemie:
  ~ Rosja - ok. 120 tys. km²:
  | wszystkie ziemie na wschód od Niemna i Bugu wraz z Wilnem |

~ Prusy - ok. 48 tys. km²:
| północno-zachodnia część Mazowsza z Warszawą, część Podlasia i Litwy, wschodnia część woj. krakowskiego |

~ Austria - ok. 47 tys. km²:
| tereny Lubelszczyzny, reszta Małopolski wraz z Krakowem, część Podlasia i południowo-wschodnie Mazowsze |

Question 9

POLSKIE OŚWIECENIE

Answer 9

• Łazienki Warszawskie,
• obiady czwartkowe,
• pierwsza gazeta,
• Szkoła Rycerska,
• Komisja Edukacji Narodowej - pierwsze podręczniki,
• Canalleto