nowotwory Flashcards
rak (carcinoma) - jaki to rodzaj nowotworu
złośliwy, pochodzi z tkanki nabłonkowej
co oznacza angielskie cancer
każdy złośliwy nowotwór
mięsak (sarcoma) to
nowotwór złośliwy pochodzenia łącznotkankowego
co to znaczy atypia
takie zmiany w morfologii komórek, które pozwalają na stwierdzenie nowotworu złośliwego, ale z jakiegoś powodu nie można konkretnie określić jego typu
stroma a parenchyma
stroma to podścielisko, parenchyma właściwa masa nowotworu
w guzach mieszanych podścielisko
też jest nowotworowe
teratoma immaturum
jeden element nowotworu przypomina wczesne postacie różnicowania tkanek płodowych
hamartoma
zmiana rozwojowa zbudowana z bardzo dojrzałej tkanki ale o nieprawidłowych cechach budowy, występująca we właściwym miejscu
choristoma
zmiana rozwojowa zbudowana z bardzo dojrzałej tkanki o prawidłowych cechach budowy, ale występująca w niewłaściwym miejscu
czego dotyczy dysplazja
zaburzeń morfologicznych i funkcjonalnych komórek, najczęściej 3 stopnie
cechy anaplazji
pleomorfizm, hiperchromazja, podwyższony stosunek N:C, mitozy, komórki olbrzymie
rak in situ
brak zdolności do naciekania poza błonę podstawną nabłonka
co oznacza termin L-SIL
dysplazja małego stopnia
nowotwory złośliwe nie dające przerzutów
carcinoma basocellulare (rak podstawnokomórkowy), keratoacanthoma (rogowiec kolczystokomórkowy)
nieleczony zespół Hashimoto, celiakia i zespół Sjogrena mogą doprowadzić do
chłoniaka MALT
najczęstsze raki skóry
rak podstawnokomórkowy = wrzód żrący
rak płaskonabłonkowy = kolczystokomórkowy
który rak skóry nie daje przerzutów i rośnie wolno, aczkolwiek może być ,,miejscowo złośliwy”, lokalizuje się zwykle w górnej połowie twarzy
rak podstawnokomórkowy
który rak skóry występuje również na błonach śluzowych
rak płaskonabłonkowy = kolczystokomórkowy
perły rogowe to przykład
dyskeratozy = rogowacenie przedwczesne, tzn w głebszych warstwach nabłonka
parakeratoza
komórki w warstwie rogowej zawierają jądra, dzieje się tak w łuszczycy
najczęstszy rak skóry
rak podstawnokomórkowy = wrzód żrący
rak jamy ustnej najczęściej występuje u
mężczyzn w 5-6 dekadzie
jaki nowotwór jest związany z przełykiem Baretta
rak gruczołowy przełyku
lokalizacja raka płaskonabłonkowego przełyku
środkowa część
rozwój raka płaskonabłonkowego przełyku związany jest z
urazami przełyku - próby samobójcze, zanieczyszczenia jedzenia, alkohol, spożywanie bardzo gorących posiłków
rak przełyku charakterystyczny dla krajów rozwijających się
rak płaskonabłonkowy - zlokalizowany z środkowej części, objawy późno, złe rokowania (5-letnie przeżycia na poziomie 10%)
objawy raka przełyku
ból, utrudnione połykanie, utrata wagi, krwioplucie
jakie rokowanie mają wczesne raki żołądka - nacieka błonę śluzową i podśluzową
DO SKO NA ŁE :)
gdzie najczęściej lokalizują się raki żołądka
odźwiernik (65%), wpust (35%)
klasyfikacja Bormanna dotyczy
postaci makroskopowych nowotworów żołądka
co to jest guz Krukenberga
przerzut raka żołądka do jajnika
histologiczna klasyfikacja raków żołądka
jelitowy, rozlany, mieszany
który typ raka żołądka jest związany z czynnikami środowiskowymi i występuje częściej u mężczyzn
jelitowy
który typ raka żołądka nie jest związany z czynnikami środowiskowymi i występuje z podobną częstotliwością u mężczyzn i kobiet i na całym świecie
rozlany
w którym raku żołądka występują komórki sygnetowe
śluzowokomórkowym
ogólne rokowanie w przypadku raków żołądka
złe :( 5 letnie przeżycia 20%, długo bezobjawowe
najczęstszy nowotwór złośliwy na świecie i najczęstsza nowotworowa przyczyna zgonów to
rak płuca
ile przypadków raka płuca jest związanych z paleniem papierosów
9/10
przerzuty najczęściej powstają w
płucach
cechy charakterystyczne przerzutów w płucach
małe, okrągłe, mnogie, rozsiane, zlokalizowane obwodowo
gdzie przerzutuje rak płuc
nadnercza, wątroba, kości, mózg
typu histologiczne raków płuca
płaskonabłonkowy, drobnokomórkowy, gruczołowy, o mieszanej budowie
który typ raka płuca jest charakterystyczny tylko i wyłącznie dla palaczy
drobnokomórkowy
gdzie najczęściej lokalizuje się rak płaskonabłonkowy płuca
we wnęce (duże i średnie oskrzela)
który rak płuca lokalizuje się obwodowo, a więc szybko nacieka opłucną
gruczołowy
który rak płuca charakterystycznie występuje u niepalących kobiet
gruczołowy
zespoły paraneoplastyczne w rakach płuca
zespół Cushinga - rak drobnokomórkowy
hiperkalcemia - rak podstawnokomórkowy
czynniki ryzyka raka prostaty
wiek po 50 r. ż.
wrażliwość komórek gruczołowych na androgeny
mutacja genu BRCA2
najczęstszy typ raka prostaty
gruczołowy
gdzie najczęściej lokalizuje się rak prostaty
obwodowe obszary tylnej części prostaty - wyczuwany per rectum, długo nie utrudnia oddawania moczu
kiedy rośnie poziom PSA
we wszystkich nieprawidłowościach prostaty
drogą krwionośną rak prostaty daje przerzuty do … o charakterze …
kości - kręgosłup lędźwiowy, miednica, kość udowa, żebra
osteoblastycznym!!! - białko WNK
bóle kręgosłupa lędźwiowego mogą być pierwszym objawem raka
prostaty
jakie jest rokowanie w przypadku raka prostaty
DOBRE :))
jaki typ gruczolaków predysponuje do rozwoju raka jelita grubego
kosmkowe, siedzące, duże (>4 cm), w końcowym odcinku jelita
czynniki genetyczne predysponujące do rozwoju raka jelita grubego
FAP - zespół rodzinnej polipowatości gruczolakowej -> mutacja w genie APC
HNPCC = zespół Lyncha - zespół dziedzicznego niedoboru naprawy źle sparowanych zasad
gdzie najczęściej przerzutuje rak jelita grubego
do wątroby
najczęstsza lokalizacja raka jelita grubego
część dystalna - odbytnica i esica
cechy charakterystyczne raka w odbytnicy i eiscy
okrężny, pierścieniowaty naciek
ołówkowe stolce, naprzemiennie biegunki i zaparcia
cechy charakterystyczne raka w kątnicy i wstępnicy
guz
krwawienie, krew utajona w stolcu, anemia
jak klinicznie wygląda rak nerki
duży, żółty guz, otorebkowany i dobrze odgraniczony, w biegunie nerki
zespoły paranowotworowe w raku nerki
hiperkalcemia
zespół Cushinga
czerwienica=policytemia
najwięcej zachorowań na raka piersi przypada na
okres okołomenopauzalny - 5/6 dekada
najczęstsza lokalizacja raka piersi
górny kwadrant zewnętrzny (50%)
z czego wynika objaw skórki pomarańczy
zaczopowanie i zatkanie węzłów chłonnych w skórze
przedinwazyjne raki piersi
przewodowy (DCIS), przewodowy (LCIS)
który z przedinwazyjnych raków piersi jest wykrywany w mammografii i dlaczego
zrazikowy (LCIS), zawiera mikrozwapnienia
cechy charakterystyczne LCIS
rozlany
często obustronny
nie tworzy mikrozwapnień, a więc jest niemy mammograficznie
stanowi 20% przypadków
cechy charakterystyczne DCIS
guz
tworzy mikrozwapnienia, a więc jest wykrywalny w mammografii
stanowi 80% przypadków
raki inwazyjne piersi
NST, zrazikowy, rdzeniasty, śluzowy
który inwazyjny rak piersi jest charakterystyczny dla 8 dekady życia
śluzowy
gdzie przerzutuje rak zrazikowy
OUN, jajnik, macica, przewód pokarmowy
typy molekularne raka piersi
luminal A - hormonoterapia
luminal B - chemioterapia
bazalny (tripple negative) - najbardziej agresywny, najgorzej rokujący
HER-2 positive - przerzutuje do mózgu
ile % raka szyjki macicy związanych jest z infekcją HPV
85%
high risk HPV
16, 18, 31, 33
low risk HPV i co wywołują
6, 11, 42
kłykciny kończyste
co jest przyczyną śmierci w przypadku raka szyjki macicy
naciek narządów miednicy
który nowotwór daje pojedyncze przerzuty do kości
rak nerki
w jakich kościach najczęściej lokalizują się przerzuty
położonych bliżej osi ciała - kręgosłup, miednica
dla jakiego wieku charakterystyczne są nowotwory pierwotne kości
1-3 dekada
najczęstsza lokalizacja nowotworów złośliwych kości
kości długie okolicy kolana
mikroprzerzuty do kości daje najczęściej
rak piersi
najczęstsze pierwotne nowotwory łagodne kości
wyrośl chrzęstno-kostna, włóknisty defekt kości
najczęstsze pierwotne złośliwe nowotwory kości
- kostniakomięsak
- chrzęstniakomięsak
- mięsak Ewinga
gdzie najczęściej występuje kostniak
kości czaszki
mnogie kostniaki występują w
zespole gardnera
wspólna cecha kostniaka kostninowego i kostniaka zarodkowego
bolesne
u kogo najczęściej występuje kostniak kostninowy
nastoletni chłopcy
cechy bólu w kostniaku kostninowym
nasila się w nocy, ustępuje po aspirynie
gdzie najczęściej lokalizuje się kostniak kostninowy
kość udowa i piszczelowa
jaką średnicę ma kostniak kostninowy, a jaką kostniak zarodkowy
< 2 cm
> 2 cm
najczęstsza lokalizacja osteosarcoma
przynasady kości długich okolicy kolana
wtórny osteosarcoma może rozwinąć się na podłożu
choroby Pageta, naświetlania kości, zawału kości
osteosarcoma twarzoczaszki rozwija się najczęściej w … dekadzie i ma zróżnicowanie …
3
chondroblastyczne
w jakiej lokalizacji w kości najczęściej rozwija się osteosarcoma
śródszpikowej
co to jest trójkąt Codmana
uwypuklenie okostnej charakterystyczne dla osteosarcoma
w jakiej sytuacji osteochondroma może ulec transformacji złościwej
zespół mnogich wyrośli chrzęstno-kostnych
gdzie najczęściej lokalizuje się chrzęstniak (chondroma)
drobne kości dłoni i stóp
w jakiej sytuacji chrzęstniak (chondroma) może ulegać transformacji
w zespołach z mnogimi chrzęstniakami - zespół Maffucciego, choroba Olliera
co to jest guz Codmana
chrzęstniak zarodkowy (chondroblastoma)
cechy charakterystyczne chrzęstniaka zarodkowego
rozwija się w NASADACH kości, BOLESNY
u kogo najczęściej występuje chondrosarcoma
mężczyźni po 40 r. ż.
najczęstsza lokalizacja chondrosarcoma
miednica, obręcz barkowa, żebra
czym charakteryzuje się chrzęstniakomięsak odróźnicowany
współistnienie ustania wysokozróżnicowanego i anaplastycznego
mięsak Ewinga należy do nowotworów
drobno, okrągłoniebieskokomórkowych = wieku dziecięcego
który nowotwór złośliwy kości udaje zapalenie kości
mięsak Ewinga
co to jest guz Askina
podtyp mięsaka Ewinga rozwijający się w TKANKACH MIĘKKICH ŚCIANY KLATKI PIERSIOWEJ
czym różni się EW od PNET
EW jest niezróżnicowany, PNET wykazuje pewien stopień zróżnicowania
w jakiej części kości najczęściej lokalizuje się guz olbrzymiokomórkowy i jak wygląda
nasady, czerwono-brązowy, torbiele, wylewy krwawe
które nowotwory kości lokalizują się najczęściej w nasadach kości długich
guz olbrzymiokomórkowy i chondroblastoma
kiedy rozpoczyna się rozwój dysplazji włóknistej kości
przed okresem dojrzewania, ale diagnostyka zwykle około 30 r. ż.
obraz dysplazji włóknistej kości
powyginane beleczki kostne (litery chińskie) pozbawione rąbka osteoblastycznego
w jakim zespole występuje mnoga dysplazja włóknista kości
zespół McCune-Albrighta
narządem najczęściej zajmowanym przez przerzuty jest
wątroba
co najczęściej przerzutuje do wątroby
przewód pokarmowy
najczęstsze zmiany guzowate w wątrobie to
przerzuty
jak wygląda FNH
dobrze odgraniczony, jaśniejszy obszar z zapaniętą blizną, bez torebki
u kogo najczęściej występuje FNH i z czym jest związany
młode kobiety, przewlekłe przyjmowanie hormonów anabolicznych i antykoncepcji hormonalnej, zaburzenia ukrwienia
przebudowa guzkowa wątroby, ale ujemne barwienie na trichrom jest charakterystyczne dla
NRH
najczęstszym nowotworem łagodnym wątroby jest
naczyniak jamisty
jak wygląda naczyniak jamisty wątroby i gdzie się lokalizuje
czerwono-niebieski
miękki
podtorebkowo
dlaczego naczyniak jamisty wątroby jest niebezpieczny
może pęknąć samoistnie lub w wyniku urazu
u kogo występuje gruczolak wątroby
kobiety stosujące środki antykoncepcyjne, samoistnie ustępuje po zaprzestaniu
kiedy gruczolak wątroby może pęknąć
w ciąży - stymulacja estrogenowa
czy gruczolak wątroby może ulec transformacji złośliwej
tak, rzadko ale może tak być w przypadku mutacji genu beta-kateniny
nowotwory złośliwe wątroby i częstość występowania
rak wątrobowokomórkowy (80%)
rak z nabłonka dróg żółciowych (10%)
naczyniakomięsak = AS (<10%)
w krajach o wysokiej zapadalności HCC jest związane najczęściej z
przewlekłą infekcją HBV (u 50% bez wcześniejszej marskości)
zapadalność na HCV w krajach o niskiej zapadalności
związana z HCV
u 80-90% na podłożu wcześniejszej marskości
6 dekada
najsilniejszym czynnikiem etiologicznym HCC jest
HBV
skłonność do inwazji naczyniowej HCC objawia się
długą masą w żyle wątrobowej wędrującą do prawego przedsionka :O
podtyp HCC rokujący lepiej, rozwijający się w 2-4 dekadzie i niezwiązany z przewlekłymi chorobami wątroby
włóknisto-blaszkowy
podniesienie jakiego markera jest charakterystyczne dla HCC
alfa-fetoproteina
gdzie najczęściej lokalizuje się CCC
zewnątrzwątrobowo
co to jest guz Klatskina
CCC we wnęce na połączeniu prawego i lewego przewodu żółciowego
szczyt zachorowań na raka z nabłonka dróg żółciowych przypada na
6 dekadę
jak rokuje CCC
źle :(((
rozwój AS w wątrobie ma związek z
kontaktem z pestycydami, poliwinylem, Thorotrastem
u kogo występuje hepatoblastoma i czy często
u dzieci
rzadko
z czego może wynikać marskość zawątrobowa
nasilona niewydolność serca