Nog leren Flashcards
Hoe werkt model Rosen et al. (2019)
Kijk aantekeningen begrippen
Wat is normale zwangerschapsduur?
37-42 weken
Wanneer is baby late preterm?
35-36 weken
Wanneer is baby moderately preterm?
32-34 weken
Wanneer is baby very preterm?
28-31 weken
Fetal programming processen
Proces van aanpassing van de foetus aan de neurobiologische omstandigheden in baarmoeder -> HPA-feedbacksysteem -> stressreacties en groei kind
Language Acquisition Device
Grammatica is universeel; deel van taalvaardigheden aangeboren. Omgeving van belang, maar basis is aangeboren
Embodied cognition
Onze cognitieve functies en kennis voortkomen uit onze interactie met de fysieke wereld en dat ze ingebed zijn in onze lichamelijke ervaringen
Tussenpersoons hypothese (Salo et al., 2018; spiegelneuronen)
Begrijpen acties (handelingen) -> begrijpen communicatieve gebaren -> begrijpen gesproken taal
Direct-matching hypothese
Interne representatie van waargenomen acties -> ondersteund door activering van één-op-één overlappend systeem met eigen acties
Ideomotorische theorie
Ander persoon zelfde of vergelijkbare handeling uitvoeren -> motorische programma van die handeling ingeschakeld -> activeert effectrepresentatie -> vergemakkelijkt anticiperend gedrag dat relevant is voor effect
Spiegelsysteemhypothese
spiegelneuronensysteem basis voor verband tussen begrijpen handelingen, gebaren en taal
Theory of Mind (ToM)
Model om te verklaren dat mensen in staat zijn zichzelf en anderen te begrijpen in termen van intenties, opvattingen en perspectief in termen van expliciet redeneren (anders dan spiegelneuronen; directe waarneming)
Centrale coherentie
De tendens om informatie te clusteren naar betekenis en vorm tot een globaal geheel ten koste van aandacht voor details en oppervlakkige kenmerken (zwak bij ASS)
Gebroken spiegelhypothese
Hele netwerk is verstoord
EP-M hypothese
Relatie MTG-IFG (handelingsplanning) is verstoord; nabootsen van niet-doelgericht gedrag is niet mogelijk
E = leren van de effecten van
M = exact nadoen van gedrag
STORM hypothese
Top-down controle van spiegelneuronensysteem is verstoord; PFC verstoord
Hypothese Barker
Foetussen passen zich aan aan de omgeving die ze verwachten binnen te gaan -> mismatch tussen verwachtingen en realiteit kan schadelijk zijn -> voorspellende adaptieve reacties resulteren in latere stoornissen
Orienting network
Selectieve aandacht = scannen omgevingen en richten van de aandacht op een bepaalde stimulus en negeren van een andere stimuli.
Alerting network
Volgehouden aandacht
Executive attention network
Aandachtcontrole of executieve functies = selecteren en switchen, onderdrukken en oplossen van responsconflicten; managen van de aandacht; rond 9 maanden
Werkgeheugen
Capaciteit informatie voor enige tijd vast te houden, zodat met deze informatie actieve bewerkingen uitgevoerd kunnen worden
Zelfregulering
Vermogen om controle te houden over onze emoties, gedrag en cognities -> zodat we in staat zijn doelen te bereiken en ons aan te passen aan veranderde omstandigheden
34 weken geboren
De hersenen zijn slechts 65% van het gewicht van de hersenen van een op tijd geboren kind (37-42 weken)
Waar zorgen plotselinge positieve ervaringen voor bij lagere SES?
Voorkomen van te vroege rijping en verlengen periodes van grote plasiticiteit
Neurodevelopmental
impairment (NDI)
Een ernstige beperking in een of
meerdere functies, zoals cognitief (bv verstandelijke beperking), sensorisch (bv blind of doof) en motorisch (bv cerebrale parase).
Waar is een hoger beroep en opleiding (onderdeel van SES) aan gerelateerd?
Groter volume 3 en 4 van de kwabben (frontaalkwab, pariëtale kwab, temporale kwab) en kleiner volume occipitaal kwab.
Waar is een hoger opleiding (onderdeel van SES) aan gerelateerd?
Meer witte stof en minder grijze stof.
Sedentair gedrag
Lang stilzitten
Welke functies ondersteund door witte stof met SES?
Uitvoerende functies, taal en lezen
Experience-expectant plasticity
Neurale circuits die sensorische informatie verwerken worden gevormd door specifieke omgevingsinputs tijdens gevoelige periodes in de vroege ontwikkeling -> hierdoor verwachtingen
Experience-dependent plasticity
Mechanismen in de hersenen die worden gevormd door individuele unieke ervaringen en omgevingsinvloeden; lange termijngeheugen en blootstelling aan thuisprikkels; PFC connectie veranderde omgeving
Neonatale periode
Periode dat kind te vroeg is geboren
PFAS
Door de mens gemaakte stoffen die een risico vormen voor de gezondheid van mensen en dieren
Wat wordt aanbevolen als er vermoedens zijn van blootstelling aan
neurotoxische stoffen tijdens de zwangerschap?
Neuropsychologische diagnostiek uitvoeren bij het kind
Welke factor kan bijdragen aan blijvende veranderingen in de hersenen en autonome ontwikkeling van te vroeg geboren kinderen?
Hersenrijping buiten het baarmoedermilieu en scheiding van de ouders.
Wat is een bevinding van cross-sectionele studies die premature en voldragen personen vergelijken?
Te vroeg geboren kinderen vertonen verminderde corticale gyrificatie en veranderingen in netwerkconnectiviteit.
Welk stadium van de zwangerschap is het meest kwetsbaar voor prenatale blootstelling aan neurotoxische stoffen?
Eerste trimester
Wat kunnen gevolgen zijn van prenatale blootstelling aan marihuana hebben op het kind?
Depressieve klachten en lees- en spellingsproblemen
Wat kunnen gevolgen zijn van prenatale blootstelling aan lood hebben op het kind?
Lagere IQ-scores, moeilijkheden met executieve functies en gedragsproblemen
Wat is een kritiekpunt op de theorie van embodiment?
Het biedt vage voorspellingen en is moeilijk te testen
Wat is predictive-processing (PP)-perspectief?
Het vermogen om voorspellingen te optimaliseren over hoe iemands eigen gedrag proprioceptieve ervaringen zal beïnvloeden en hoe sociale en fysieke entiteiten in de buitenwereld zich gedragen
Compatormodel
Bij oriënteren op een stimulus vergelijkt kind de sensorische informatie met bestaande representatie -> stimulus wijkt af van bestaande representatie -> verhoogde aandacht en vorming of update van neuronale voorstelling van stimulus
Waarom proberen baby’s actief hun onzekerheden te verminderen volgens het artikel?
Om hun voorspellende modellen aan te passen aan nieuwe objecten
Wat is de relatie tussen intentie en betekenis bij het leren van taal?
Het begrip van intentie helpt baby’s bij het begrijpen van de betekenis van communicatieve symbolen
Intentie (taalontwikkeling)
Vermogen van een kind om zijn of haar bedoelingen te communiceren en te begrijpen, evenals om de intenties van anderen te herkennen en te interpreteren.
Welk subtype van autisme is het meest voorkomend?
PDD-NOS
Ontogenetische aanpassing
Een breed scala aan aanpassingsprocessen die kunnen leiden tot een neurotypisch gedragsfenotype
Welke hersenstructuur is vaak vergroot bij autistische individuen?
Hersenkwabben en hersenventrikels
Welke kinderen zijn het kwetsbaarst voor een kwalitatief lage relatie met pedagogisch medewerkers ?
Kinderen met veel temperament
Wat is een mogelijke reden voor convergentie van vaardigheden tussen ECE-deelnemers en niet-deelnemers?
Verschillen in post-ECE-schoolervaringen
Wat suggereert het onderzochte overzicht over de effectiviteit van Tier 2 SEL-programma’s?
Tier 2 SEL-programma’s kunnen een veelbelovende aanpak zijn voor vroege interventie bij kinderen met sociale, emotionele of gedragsproblemen.
Mogelijke gevolgen goede zelfregulatie in kindertijd?
Betere schoolprestaties, sociaal functioneren en gezondheid
Wat wordt bedoeld met “disengagement” in de ontwikkeling van aandacht bij baby’s?
Het vermogen van de baby om de aandacht los te maken van een interessante stimulus.
Welk hersengebied is betrokken bij het werkgeheugen?
Dorsolateral prefrontal cortex (DLPFC) en pariëtale gebieden
Welk hersengebied is betrokken bij conflictmonitoring en het detecteren van fouten in inhibitietaken?
Anterior cingulate cortex (ACC)
Op welke leeftijd is de ontwikkeling van shifting meestal op volwassen niveau?
15 jaar
Welke hersengebieden zijn betrokken bij de ontwikkeling van
werkgeheugen?
Laterale PFC, Frontale cortex en pariëtale cortex.
Welke hersengebieden spelen een belangrijke rol bij set shifting?
Laterale PFC en inferieure frontale overgang (IFJ)
Reactiviteit
De reactie van een individu op een stimulusverandering of wijziging in de omgeving; hangt samen met temperament
Wanneer begint het vermogen om conflicten op te lossen en toont longitudinale stabiliteit in cognitieve flexibiliteit?
Na tweede verjaardag
Welke mechanismen zijn bepalend voor de uitkomsten bij SES -> hersenstructuur & ontwikkeling (gedrag & leren)?
Stress en cognitieve/talige stimulering
Waardoor leid een lage SES-omgeving tot slechte ontwikkeling van EF?
De omgeving is voor kinderen uit laag SES-gezinnen meer chaotisch, gedesorganiseerd en weinig stabiel (gebrek aan structuur, routines en regels)
Door welke 3 mechanismen versnelt chronische stress de rijping?
- Vaker beroep op stresssysteem zorgt voor snellere rijping van dit systeem.
- Stress vergroot cortisolniveaus en allostische lading.
- Developmental support hypothesis
Waar heeft lang beeldschermgebruik invloed op in hersenen?
Slechte witte stof integriteit (belangrijk voor snelle informatieoverdracht) -> lagere scores taal, lezen en executieve functies
Gevolgen roken?
Lager geboortegewicht, minder goed ontwikkeld brein, kortere zwangerschapsduur, minder slapen
Roken vader -> ADHD
Gevolgen alcohol?
FASD; executieve functies, gezicht vervorming, problemen later te zien (gedragsproblemen)
Gevolgen drugs?
NAS; centrale zenuwstelsel, maag-darm kanaal, ademhalingsproblemen (tachypneu), autonome zenuwstelsel en cognitieve ontwikkeling
Gevolgen matig te vroeg geboren kinderen?
- Wegen minder
- 18 maanden lager in aandacht
- 24 maanden slechter taalbegrip (opleiding moeder van belang)
- 6 jaar lagere informatieverwerkingssnelheid
- Internaliserende klachten
Wat gebeurt er in 1st semester prenataal?
Neuronen ontwikkeling en multiply
Wat gebeurt er in 2nd semester prenataal?
Neuronen migratie en vertakkingenvorming
Wat gebeurt er in 3th semester prenataal?
Ontwikkeling stresssysteem, pruning (apoptose), myelanisatie en reorganiseren synapsen
Wat is van belang bij taalaanbod?
Kwantiteit en kwaliteit (verschillende sprekers)
Child Directed Speech
SES
Fysieke omgeving = hoort woorden die in omgeving zijn
Hoe beïnvloed motoriek taalontwikkeling direct?
Recht op zitten beter ademhalen -> beter klanken produceren
Hoe is aandacht embodied?
Als objecten benoemd worden op het moment dat kind er zelf mee bezig is dan vergroot dit de kans dat kind object ook daadwerkelijk leert
Wat beïnvloedt signaal/ruis-verhouding?
Verwerking van informatie met een fijne (gedetailleerde) tijd-ruimtelijke structuur
Effortful control
Lage niveau EF; doelbewuste controle van gedrag en aandacht; dominante reactie onderdrukken ten behoeve van minder dominante maar betere reactie (eerste jaren met ouders externe regulatoren)
Executive control
Vaardigheden die gebruikt worden als we in een situatie komen waarin onze routines en automatisme ontoereikend zijn.
Hoe verloopt ontwikkeling EF?
9 maanden: eenvoudige EF (korte termijn geheugen en inhibitie)
3-5 jaar: sterkste ontwikkeling EF; betere zelfcontrole en cognitieve flexibiliteit
5 jaar: werkgeheugen en planning
12-13 jaar: volwassen niveau
Wat is verschil inhibitie en shifting?
Inhibitie: één respons onderdrukken
Shifting: tussen meerdere regels switchen
Epigenetica
Veranderingen genexpressie veroorzaakt door andere biologische mechanismen
Impurity problem (Hendry et al., 2016)
EF niet zuiver te meten door één taak, hangt af van andere cognitieve taken; EF reguleren namelijk ook andere cognitieve functies
Parallel Distributed Processing en Dynamic Field theory
Zuigeling moet vaardigheid goed ontwikkeld hebben -> voor creëren sterk geheugenspoor voor die vaardigheid; inhibitoire controle in responsverschuivende taken is een gedragsproduct van werkgeheugen.
Redundantie (vorm van adaptatie autisme)
Bestaan van dubbele functies of neurale systemen die compenseren voor het verlies van een andere
Niche-constructie (vorm van adaptatie autisme)
Individuen selecteren en construeren een omgeving die het best past bij verwerkingsstijl van eigen individuele brein.
Brain-mapping
Technieken gebaseerd op in kaart brengen van grootheden of eigenschappen op ruimtelijke representaties van hersenen -> kaarten
Via welke twee paden kunnen interacties verzorgers invloed hebben op PFC?
- Attention Regulation Pathway; minder interactie -> minder begeleiding reguleren aandacht -> minder ervaring competitie sensorische inputs voor aandacht die opgelost moeten worden -> beperkte feed-forward informatie van ventrale visuele stroom naar PFC.
- Linguistic pathway; taal leren -> vergemakkelijkt objectherkenning en semantische (begrippen) kennis -> PFC oplossen conflicten en uitvoeren -> executieve functies
