NLPZ Flashcards
NLPZ - działanie
- przeciwzapalne - hamowanie produkcji prostaglandyn prozapalnych
- przeciwbólowe - hamowanie produkcji prostaglandyn, wpływ na OUN i przewodzenie bólu
- przeciwgorączkowe - hamowanie produkcji PGE2 w ośrodku termoregulacji
- wszystkie NLPZ oprócz aspiryny są odwracalnymi inhibitorami COX
Wskazania do stosowania NLPZ
- ostry i przewlekły ból o małym i średnim nasileniu * kolki (metamizol)
- zmiany zapalne i zwyrodnieniowe stawów
- zapalenie ucha środkowego, gardła i zatok
- gorączka, przeziębienie
- hamowanie agregacji płytek krwi (aspiryna) * zamykanie drożnego przewodu Botalla
Przeciwwskazania do stosowania NLPZ
- nadwrażliwość na dany lek
- choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
- krwawienia, skazy krwotoczne
- astma aspirynowa
- niewydolność nerek i wątroby
- aspiryna w <12 r.ż. → zespół Reye’a
- ciąża, zwłaszcza III trymestr (aspiryna; a w I trymestrze - paracetamol)
-małe dawki aspiryny w dnie moczanowej
-wybiórcze inh. COX-2 dla osób z problemami sercowo- naczyniowymi
Preferencyjne inhibitory COX-1 - przedstawiciele
-IC50 COX-1/COX-2 < 0,5
* kwas acetylosalicylowy (aspiryna) * indometacyna
* acemetacyna
* ketoprofen
* kwas tiaprofenowy * ketorolak
* flurbiprofen
* suprofen -deksketoprofen
Leki hamujące w podobnym stopniu COX-1 i COX-2 - przedstawiciele
-IC50 COX-1/COX-2 = 0,5-3
* ibuprofen
* naproksen (słabe działanie na COX-2) * tolmetyna
* fenoprofen
* kwas niflumowy
* kwas mefenamowy
* kwas tolfenamowy
* salicylan sodu
* diflunisal
* piroksykam
* meklofenamat
* etofenamat
* sulindak
* diklofenak (silne działanie na COX-2) * nabumeton
Preferencyjne inhibitory COX-2 - przedstawiciele
-IC50 COX-1/COX-2 = 10-30
* nimezulid
* meloksykam * etodolak
* celekoksyb
Selektywne inhibitory COX-2 - przedstawiciele
-IC50 COX-1/COX-2 > 50
* parekoksyb
* etorykoksyb
* rofekoksyb (wycofany)
* waldekoksyb (wycofany) * lumirakoksyb (wycofany)
Dodatkowe mechanizmy działania NLPZ
- hamowanie powstawania leukotrienów (indometacyna, ketoprofen, diklofenak)
- acetylacja COX-2 (aspiryna)
- hamowanie aktywacji czynnika transkrypcyjnego NF-κB w komórkach zapalnych (aspiryna, salicylan sodu, sulindak, flurbiprofen)
- działanie przeciwnowotworowe (większość NLPZ, zwłaszcza koksyby)
- pobudzanie receptorów PPARα/γ (indometacyna, ibuprofen, fenoprofen, kwas flufenamowy)
-sprzyja przeciwzapalnemu działaniu i nasila ustępowanie zapalenia
Efekty uboczne hamowania COX-1
- uszkodzenie śluzówki żołądka
- zahamowanie funkcji płytek krwi
- retencja sodu i wody
-wzrost ciśnienia tętniczego krwi - upośledzenie czynności skurczowej macicy
Efekty uboczne hamowania COX-2
- ryzyko zakrzepicy
- retencja sodu i wody
-wzrost ciśnienia tętniczego krwi - upośledzenie owulacji (zespół LUF)
- upośledzenie czynności skurczowej macicy
NLPZ w chorobach stawów
- stymulacja tworzenia chrząstki (tenidap, aceklofenak) * hamowanie tworzenia chrząstki (indometacyna, ibuprofen, naproksen)
- brak wpływu na chrząstkę (piroksykam, kwas tiaprofenowy)
NLPZ w dnie moczanowej
- tolmetyna jest nieskuteczna
- małe dawki aspiryny hamują wydalanie kwasu moczowego
- pozostałe NLPZ można bezpiecznie stosować
Dawkowanie aspiryny w dnie moczanowej
- <2g/dobę upośledza wydalanie kwasu moczowego * >2g/dobę działa urykozurycznie
Aspiryna i salicylany - swoiste działania niepożądane
- zatrucie salicylanami (salicylismus)
- niedokrwistość hemolityczna
- zaburzenia gospodarki żelazem
- ostra hemoliza u pacjentów z niedoborem G6PD * u dzieci zespół Reye’a
Koksyby - swoiste działania niepożądane
- zakrzepica → zawał serca, udar mózgu
- toksyczna nekroliza naskórka, zespół Stevensa-Johnsona (celekoksyb)
- ciężka niewydolność wątroby (lumirakoksyb)
