Nguyên Tắc Sử Dụng Thuốc Thoa

Question 1

Các quá trình hấp thụ thuốc qua da

Answer 1

• vận chuyển thuốc qua lớp sừng
• hấp thu bởi từng lớp da
• hấp thu vào cơ thể qua hệ vi tuần hoàn

Question 2

3 đường chính vận chuyển thuốc qua lớp sừng?

Answer 2

• gian bào ( phân tử thuốc đi chuyển trong lớp lipid xung quanh tế bào sừng)
• xuyên qua tế bào sừng (qua bào tương của các tế bào sừng chết)
• qua phần phụ da (nang lông và tuyến mồ hôi)

Question 3

Các yếu tố chính ảnh hưởng đến hấp thu thuốc qua da?

Answer 3

• lớp sừng
• thoa bít kín
• số lần thoa
• lượng thuốc thoa
• khác: cọ xát, nang lông, hạt hoạt chất nhỏ, tá dược….

Question 4

Yếu tố chính cản trở hấp thu thuốc qua da:

Answer 4

Lớp sừng
- dày 10-20 micromet, khác nhau giữa từng vùng -> thấm thuốc cũng khác nhau giữa từng vùng
- có cấu trúc biệt hoá cao
- tế bào của lớp sừng không nhân, ko có hoạt động chuyển hoá -> thấm nhập thuốc chủ yếu dựa vào cơ chế khuếch tán thụ động.

Question 5

Mất hay dày lớp sừng làm thay đổi tính thấm hàng rào baot vệ da?

Answer 5

Cả hai

Question 6

Để đạt tính thấm cao, ngoài sử dụng thuốc mỡ, còn có thể lưu ý đến nhóm chất nào?

Answer 6

Dung môi, chất hoạt động bề mặt, cồn làm biến tính lớp sừng, làm tăng tính thấm -> tăng hấp thu thuốc.

Question 7

Tác dụng và tác dụng phụ của thoa bít kín

Answer 7

Cách làm: dán băng, dùng thuốc mỡ….
- tăng vận chuyển thuốc qua da gấp 10 lần -> khởi phát tác dụng nhanh và hiệu quả.
- sớm xuất hiện tác dụng phụ, gây ngộ độc, thúc đẩy nhiễm trùng, viêm nang lông, rôm sảy.

Question 8

Số lần thoa ảnh hưởng như thế nào với cort và chất làm mềm?

Answer 8

Cort: làm ướt và mềm lớp sừng khi thao nhiều lần -> tăng thấm nhập thuốc qua da
Chất làm mềm: thoa thường xuyên để duy trì tác dụng vật lí của hoạt chất.

Question 9

Bên cạnh giảm liều hay giảm độ mạnh của thuốc, có thể làm gì để tránh bệnh bùng phát trở lại?

Answer 9

• giãn khoảng cách giữa những lần thoa thuốc

Question 10

1 FTU là gì

Answer 10

1 finger tip unit
1 lượng thuốc dạng mỡ hay kem đc bơm ra từ ống có đường kính đầu ống 5mm, trải dài từ mặt lòng đầu ngón tay trỏ đến rãnh da ở khớp liên đốt xa.
1 FTU tưong ứng 0.5g thuốc thoa -> bao phủ khoảng 2% diện tích da.

Question 11

Lượng thuốc thích hợp cho toàn cơ thể nam trưởng thành là

Answer 11

20g -> 250g/ tuần nếu thoa 2 lần / ngày.

Question 12

Các yếu tố khác ảnh hưởng sự hấp thu thuốc

Answer 12

• cọ xát mạnh hay xoa bóp: làm thuốc trải đều, tăng cung cấp máu tại chỗ -> tăng hấp thu hệ thống.
• nang lông: làm tăng hấp thu thuốc. Ngoài ra, vùng có lông có lớp sừng mỏng hơn vùng không có lông.
• kích thước hạt hoạt chất: nhỏ -> tăng tỉ lệ diện tích bề mặt- thêt tích -> thuốc hòa tan nhiều hơn trong tá dược.
• Tá dược: những thành phần không hoạt động, giúp vận chuyển hoạt chất qua da để thuốc đạt sinh khả dụng tối đa.
• Tá dược có thêm đặc tính: làm mát, bảo vệ, làm mềm, bít tắc, se khít.

Question 13

Lượng thuốc thoa dạng mỡ từng vùng ở người lớn

Answer 13

Question 14

Thuốc thoa dạng bột: tác dụng và tác dụng phụ?

Answer 14

• tác dụng: hấp thu ẩm, giảm ma sát. Phần lớn mục đích thẩm mỹ và vệ sinh. Thuận lợi sử dụng diện tích lớn
• tác dụng phụ: dễ dính,vón cục ở vùng da ẩm. Gây kích ứng và tạo u hạt.

Question 15

Đặc tính thuốc mỡ? Chỉ định cho vùng da nào?

Answer 15

Bán đặc ( petrolatum)
Bôi trơn tốt, làm mềm, giữ ẩm, làm bít tắc, giúp tăng hấp thu thuốc qua da.
Chỉ định: vùng da dày như lòng bàn tay lòng bàn chân, vùng lichen hoá.
- ko cần nhiều chất bảo quản vì ko chứa nước, ko phải là môi trường thuận lợi cho tăng trưởng vi sinh vật.

Question 16

5 nhóm chất nền dạng mỡ

Answer 16

• chất nền hydrocarbon 1
• chất nền hấp thu 2
• nhũ tương nước trong dầu 3
• nhữ tương dầu trong nước 4
• dạng hòa tan trong nước 5

1,2 gọi là mỡ
3,4 gọi là kem

Question 17

Nền hydrocarbon

Answer 17

• gồm hỗn hợp hydrocarbon với nhiều trọng lượng phân tử khác nhau.
• đặc tính nhờn, làm mềm vì ngăn bốc hơi ẩm từ da.
• thường dùng petrolatum
• dạng ổn định, không chứa chất bảo quản.
• ko thể hấp thu dung dịch có nước -> không dùng cho thuốc tan trong nước.

Question 18

Nền hấp thu

Answer 18

-Ko chứa nước nhưng có thành phần ưa nước (lanolin, dẫn xuất cholesterol, sorbital monostearaten)
- có thể hấp thu thuốc tan trong nước.
- thường dùng làm chất làm mềm và bảo vệ, tạo nhũ tương
* Gây bóng nhờn sau khi thoa nhưng dễ rửa trôi hơn nền hydrocarbon.

Question 19

Nhũ tương nước trong dầu

Answer 19

Chứa dưới 25% nước, ít gây bóng nhờn hơn.
Cung cấp lớp dầu bảo vệ giúp làm mềm da -> làm nước bốc hơi chậm -> có tác dụng làm lạnh.
Thường đc thêm chất bảo quản.

Question 20

Nhũ tương dầu trong nước

Answer 20

Chứa trên 31% nước.
-có thể rửa trôi với nước, dễ lau, ít gây bóng nhờn.
- chứa: + chất bảo quản ngăn nấm móc VD paraben
+ Propylene glycol, proethylene glycol giúp ngăn kem ko bị khô.
- thoa lên da -> nước bay hơi -> để lại lớp dầu giữ ẩm và thuốc lắng đọng trên da.

Question 21

Dạng hòa tan trong nước
- thành phần
- dạng tồn tại
- chất bảo quản
- texture

Answer 21

Phần lớn hay hoàn toàn là proethylene glycol (PEGs)
Pegs có thể ở dạn lỏng hoặc rắn tùy trọng lượng phân tử. (400-4000)
- những hợp chất này tan trong nước,không phân hủy -> ko thuận lợi cho nấm mốc phát triển => ko cần chất bảo quản.
- ít gây bít tắt hơn nhũ tương nước trong dầu. Ko bóng nhờn, dễ rửa.
- Hấp thu qua da kém nhưng duy trì nồng độ cao trên mặt da -> thích hợp làm kháng nấm và kháng sinh thoa.

Question 22

Dạng gel
- thành phần
- phản ứng sau thoa
- ứng dụng
- tác dụng phụ?

Answer 22

Tạo từ dạng tan trong nước
Gồm: nước, propylene glycol, pepgs với dẫn xuất cellulose hay carbopol.
- chứa đại phân tử hữu cơ phân bố đồng nhất theo dạng tinh theo dạng tinh thể xuyên suốt chất lỏng.
- sau thoa: nước or thành phần ưa cồn bay, thuốc lắng trên da -> giải phóng thuốc nhanh hơn.
- phù hợp cho mặt và vùng da có lông
- ko có tính bảo vệ và làm mềm
- cần chất bảo quản.
- châm chíhc và khô da nếu chưa cồn or propylene glycol cao.