Morfologia oraz funkcje endodontium i okołowierzchołkowych tkanek zęba Flashcards

1
Q

Czym zajmuje się endodoncja?

A

Morfologią i fizjologią endodontium.

Etiologią, epidemiologią, patologią, profilaktyką i leczeniem (LEEPP) chorób endodontium i tkanek okołowierzchołkowych.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Z czego składa się endodontium i z czego się tworzy?

A

Z miazgi i zębiny.

Tworzy się z brodawki zębowej.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Gdzie kończy się właściwa miazga?

A

W obrębie otworu fizjologicznego.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Co to jest otwór fizjologiczny?

W jakiej odległości się znajduje od otworu anatomicznego?

A

Jest to przewężenie powstałe na skutek wnikania cementu korzeniowego do światła kanału.
Znajduje się 0,5-2mm od otworu anatomicznego korzenia zęba.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

W co przechodzą elementy komórkowe i włókniste ozębnej w okolicy wierzchołka korzenia?

A

W utkanie miazgowe i tworzą tkankę miazgowo-ozębnową (tk mieszana)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Gdzie znajduje się tkanka mieszana?

A

Między otworem fizjologicznym a anatomicznym

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Z czym są bezpośrednio połączone naczynia tkanki mieszanej?

A

Z naczyniami ozębnej i szpiku kostnego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Co się dzieje po usunięciu miazgi?

A

tkanka mieszana uczynnia odontoblasty i cementoblasty, ulega ona mineralizacji i zamyka wrota z jamy ustnej do ustroju.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

w ilu procentach przypadków wierzchołek korzenia jest zwykle odchylony w stosunku do długiej osi zęba?

A

70%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Jakiego typu tkanką jest miazga?

A

Niedojrzała tkanka łączna typu embrionalnego, bogato unerwiona i unaczyniona.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Z czym i przez co jest w kontakcie miazga?

A

Z przyzębiem.

Przez otwór anatomiczny, kanały. boczne i komorowo- ozębnowe.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Co to jest substancja podstawowa?

A

galaretowata substancja, w. której sie znajdują komórki, włókna, naczynia i nerwy.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

za co odpowiada substancja podstawna?

A

za wymianę substancji odżywczych i metabolitów między komórkami miazgi a naczyniami krwionośnymi i limfatycznymi.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Jakie włókna wyróżniamy w substancji podstawnej?

A

Kolagenowe i siateczkowe.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

gdzie znajduje sie najwięcej włókien siateczkowych?

A

na obwodzie miazgi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

co włókna siateczkowe tworzą w strefie Weila?

A

splot

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

W jakiej postaci ze splotu w strefie Weila wychodzą włókna siateczkowe i co dalej robią?

A

Wychodzą w postaci włókna korffa i wnikają do warstwy odontoblastów. i do prezębiny.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

jak sie zmienia. miazga naprzestrzeni. lat?

A

młoda miazga ma dużo. komórek i mało włókien, a stara mało komórek a dużo włókien- jest bardziej zwłókniała.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

jakie są warstwy miazgi?

A

Warstwa środkowa właściwa
Warstwa pośrednia Weila
Warstwa obwodowa odontoblatów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Jakie komórki wyróżniamy w. warstwie właściwej miazgi?

A

Jest to warstwa bogatokomórkowa:

  • fibroblasty
  • komórki. mezynchematyczne
  • granulocyty
  • limfocyty,
  • makrofagi,
  • plazmocyty
  • komórki tuczne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

czym. charakteryzują siefibroblasty w warstwie właściwej miazgi?

A

wykazują dużą aktywnośc. i. wytwarzaja substancję podstawną i prokoloagen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

w co przekształcają. się. komórki mezynchematyczne?

A

w odontoblasty, poniważ mają formę przejściową - preodontoblasty.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

co przebiega przez warstwę środkową miazgi?

A

naczynia krwionośne i limfatyczne oraz naerwy, które wnikneły do miazgi przez otwór anatomiczny.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Co to warstwa pośrednia?

A

inaczej strefa Weila,

ubogokomórkowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Co znajduje się w strefie pośredniej?

A
włókna Korffa
wypustki fibroblastów
miazgowe wypustki  odontoblastów
bogata sieć naczyń włosowatych
dwa sploty nerwowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

co to splot Raszkowa i gdzie sie tworzy?

A

Splot utworzony przez pęczki Rdzenne włókien nerwowych

Na granicy warstwy środkowej i Weila.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Co to splot pododontoblastyczny?

gdzie się tworzy?

A

Składa sie z bezrdzennych włókien nerwowych.

Tworzy sie pod obwodową warstwą odontoblastów miazgi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Gdzie wnikają włókna nerwowe odchodzące od splotu pododontoblastycznego?

A

do kanalików zebinowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

jakie są najbardziej zróżnicowane komórki miazgi?

A

odontoblasty

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

jak się rozmnażaja odontoblasty?

A

poprzez stadium preodontoblastyczne z mniej zróżnicowanych komórek mezynchematycznych miazgi i młodych fibroblastów.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

jak się rozmnażaja odontoblasty?

A

poprzez stadium preodontoblastyczne z mniej zróżnicowanych komórek mezynchematycznych miazgi i młodych fibroblastów.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Jak wygląda powstawanie odontoblastów?

A

Powstaja tylko gdy dojdzie do uszkodzenia pierwotnych odontoblastów przez np próchnicę, nastepnie powstałe preodontoblasty migrują sobie w stronę zębiny i wypełniajaubytki.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Kiedy kończy siężywotność odontoblastów?

A

Gdy kończy się żywotność miazgi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

jakie wypustki oddaje odontoblast?

A

wypustka dłuższa- Włókno Tomesa- wnikają do kanalików zębinowych

wypustka krótsza- wypustka miazgowa- przchodzi przez strefę Weila i kończy się w miazdze.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

za co odpowiadają odontoblasty?

A

tworzenie organicznego zrębu zębiny i jej mineralizacja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

czy włókna Tomesa maja swoje organella?

A

Nie nie mają. Drobne ziarnistości i pęcherzyki zawierajace produkty odżywcze przedostają sie do podstaowej substancji zębiny okołowierzchołkowej przez mikrokanaliki wypustek.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

co i przez co wnikają naczynia do miazgi?

A

Gałązki zębowe odchodzące od tętnic zębodołowych przez otwór wierzchołkowy i i kanały boczne.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

jakie wyróżniamy naczynia włosowate w miazdze?

A

a no wyróżniamy:

  • ze błoną podstawną ciągłą
  • z błoną podstawną z okienkami (te są przy odontoblastach, żeby je dobrze odżywiać).
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

jakie zespolenia naczyniowe wyróżniamy w miazdze?

A

tętniczo-tętnicze, tętniczo- żylne, żylno-żylne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

gdzie znajduje się największa sieć naczyń limfatycznych?

A

w strefie pododontoblastycznej.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

gdzie są większe naczynia limfatyczne w miazdze?

A

w strefie środkowej, następnie opuszczają przez otwór wierzchołkowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

gdzie naczynia limfatyczne miazgi oddają chłonkę?

A

Do naczyń ozębnej, kości, węzłów podżuchwowych i szyjnych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

Co się dzieje, gdy nacz limf się uszkodzą? i jaka może być przyczyna?

A

uszkodzą sie jak ciśnienie zacznie wzrastać, następnie będzie hamowane odprowadzanie produktów zapalnych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

Jak wyglada unerwienie miazgi?

A
  • unerwienie czuciowe (rdzenne) - druga i trzecia gałąź nerwu trójdzielnego
  • włókna naczynio-ruchowe (bezrdzenne) należące do układu wegetetywnego
45
Q

za co odpowiada poszczególne unerwienie?

A

czuciowe za odczuwanie bodźców bólowych

wegetatywne za dostosowywanie średnicy naczyń i przepływu krwi

46
Q

jak brzmi teoria przenoszenia bólu z zębiny na miazge?

A

Hydrodynamiczna teoria wrażliwości zębiny:

  • włókna Tomesa zajmują tylko 1/3 długości kanalika zębinowego
  • 2/3 kanalika zajmuje płyn tkankowy
  • ruchy płynu stymulują wrażliwość zakończeń nerwowych
47
Q

co to zebina?

A

Zmineralizowana tkanka łączna o strukturze kanalikowej
jest twardsza od kości zbitej
wykazuje pewną elastyczność i sprężystośc
zębina zawiera 30% sub org + woda i 70% nieorg

48
Q

Z czego składa się macierz zębiny?

A

Z
Kolagenu
Białka
Wody

49
Q

Z jakich włókien składa się sub organiczna zębiny?

A

Z włókien kolagenowych (Ebnera)

Z włókien siateczkowych, srebrnochłonne (włókna Korffa)

50
Q

Ile zajmują procent włókna w zębinie?

A

90%

51
Q

Co zajmuje 10% w zębinie i jakie pełni funkcje?

A

Fosfoproteiny

Połączone są one wiązaniami chemicznymi z kolagenem- mają zdolność wiązania wapnia

52
Q

Gdzie występują włókna kolagenowe (Ebnera)?

A

W zębinie okołomiazgowej i w środkowych jej warstwach.

53
Q

Gdzie znajdują się włókna Korffa?

A

Powierzchowna warstwa zębiny (zębina płaszczowa), sąsiadują z połączeniem szkliwno-zębinowym

54
Q

Jak biegną włókna kolagenowe (Ebnera) a jak siateczkowe (Korffa)?

A

Kolagenowe (Ebnera) biegną równolegle do długiej osi zęba i prostopadle do kanalików zębinowych

Siateczkowe (Korffa) biegną prostopadle do granicy szkliwno-zębinowej

55
Q

Podsumowując z czego składa się zębina?

A

Z substancji organicznej:

  • kolagen
  • białka
  • woda
  • włokna kolagenowe
  • włókna siateczkowe
  • fosfoproteiny

Z substancji nieorganicznej:
- hydroksyapatyty

56
Q

Dlaczego próchnica może się szerzyć wzdłóż połączenia szkliwno-zębinowego?

A

Ze względu na włókna Korffa w warstwie płaszczowej zębiny, przez które jest ona mniej zmineralizowana.

57
Q

Czemu sprzyja „esowaty” kształt kanalików zębinowych?

A

Równomiernemu rozprowadzeniu soków tkankowych dostarczanych przez miazgę.

58
Q

W której części zęba zębina może być pozbawiona kanalików zębinowych?

A

W przywierzchołkowej

59
Q

Cosię znajduje w kanalikach zębinowych?

A
  1. Włókna Tomesa,
  2. Bezmielinowe włókna nerwowe
  3. Niezmineralizowane włókna kolagenowe
  4. Zmineralizowane złogi
60
Q

Która zębina jest twardsza i dlaczego?

A

Okokanalikowa jest twardsza (żeby kanalik nie pękł XD), dlatego że jest silnie zmineralozowana

61
Q

Jakie rodzaje zębiny wyróżniamy?

A
  1. Pierwotna (tworzy się do całkowitego ukształtowania zęba)
  2. Wtórna (tworzy się przez całe zycie po ukształtowaniu zęba)
  3. Wtórna patologiczna (w odpowiedzi na bodźce: bakteria, czynniki mechaniczne, chemiczne)
62
Q

Jak odróżnić zębinę pierwotną od wtórnej?

A

Przede wszystkim te zębiny są odzielone ciemną linią,

Wtórna zaiwera nieprawidłowo ukształtowane i rozmieszczone kanaliki zębinowe.

63
Q

Jak dzielimy zębiniaki?

A

Ze względu na:

  • budowę
  • topografię
64
Q

Jakie wyróżniamy zębiniaki pod względem budowy?

A
  1. Prawdziwe
    - wysokozróżnicowane
    - budowa zębiny
    - z pofałdowania ścianki brodawki zębowej lub oderwanych odontoblastów
  2. Rzekome
    - niezróżnicowane
    - zbudowane z blaszek WAPNIOWYCH
65
Q

Jakie wyróżniamy zębiniaki ze względu na topografię?

A
  1. Wolne- w miazdze
  2. Przylegające
  3. Śródmiąższowe (śródzębinowe)
66
Q

w jakiej ilości występują zębiniaki?

A

jako pojedyncze lub mnogie

67
Q

jakie zachodzą zmiany w endodontium wraz z wiekiem?

A
  • odkłada sie zebin wtórna- zmniejsza sie jama
  • zanikają odontoblasty
  • zmniejsza sie ilosć komórek
  • zwiększa sie ilość elementów włóknistych
  • zwapniałe nerwy i naczynia
  • czasem cała jama ulega zwapnieniu
68
Q

jak postępuje mineralizacja kanalików zębinowych?

A

od wierzchołka w stronę korony

69
Q

co sie zmniejsza wraz z żywotnością miazgi?

A

funkcje obronne i regeneracyjne

70
Q

jakie funkcje pełni endodontium?

A

odżywianie zęba,
funkcja czuciowa,
tworzenie zębiny,
funkcja obronna

71
Q

który splot w dostqarczaniu składników pokarmowych jest najważniejszy?

A

pododontoblastyczny

72
Q

jak odżywiana jest zębina i szkliwo?

A

poprzez odontoblasty które pobierają sub odżywcze z naczyń miazgi i dostarczają je za pomocą włókien Tomesa w kanalikach

73
Q

jak jest tworzona zębina?

A

odontoblasty tworzą prokolagen, a ten jest przekształcany we włókna kolagenowe
Tworzą również fosfoproteiny i glikoproteiny wiążące wapń
Następnie odkładane są hydroksyapatyty

74
Q

Jak przebiega proces mineralizacji zebiny?

A

w rytmie dobowym,
uwidacznia sie to w postali lini przyrostu Ebnera lub konturów Owena
- maja przebieg prostopadły do kanalików zębinowych

75
Q

Kiedy powstaje zębina reparacyjna (naprawcza)?

A

w odpowiedzi na lekki odontotropowe.

76
Q

jak inaczej nazywa sie zębina patologiczna?

A

trzeciorzędowa lub obronna

77
Q

Co wchodzi w skaład przyzebia?

A

dziąsło,
ozebna,
cement,
kość

78
Q

Co to przyzębie okołowierzchołkowe?

A

cement korzeniowy,
ozębna,
kość wyrostka zębodołowego szczęki ulb żuchwy

79
Q

jaka jest najmniej twarda zmineralizowana tkanka?

A

cement

80
Q

Z czego składa się cement?

A

65% to sub nieorganiczna:

  • fosforany wapniowe CaPO4
  • fosforany magnezu MgPO4
  • węglany wapnia CaCO3
  • fluorki wapnia CaF2

23% to sub organiczna:

  • kolagen
  • białka niekolagenowe
  • woda
81
Q

Jak dzielimy cement?

A

Na:

  • pierwotny (bezkomórkowy)
  • wtórny (komórkowy)
82
Q

Do kiedy kształtuje się cement pierwotny?

A

Do czasu ukształtowania się korzenia, przed wyrżnięciem zęba.

83
Q

Co wydzielają cementoblasty i co dzięki temu się dzieje?

A

Macierz pozakomórkową z białkami i czynnikami wzrostu, które mogą regenerować ozębną i sam cement.

84
Q

Co znajduje się w macierzy organicznej wydzielanej przed cementoblasty?

A

Kolagen typu I

85
Q

Jak się nazywają włókna kolagenowe wychodzące poza cement?

A

Włókna Sherpeya

86
Q

W czym biorą udział włókna Sherpeya?

A

W umocowaniu zęba w zębodole

87
Q

W co się przekształcają cementoblasty po utracie aktywności?

A

W cementocyty—> cement komórkowy

88
Q

Czym się różni cement bezkomórkowy (pierwotny) od komórkowego (wtórnego)?

A

Cement wtórny ma cementocyty

I Nawarstwia się szybcjie

89
Q

czym jest przykryty cement od strony ozębnowej?

A

Precementem

90
Q

Jakie są warstwy cementu od zębiny?

A

Cement pierwotny, cement wtórny, precement

91
Q

czy cement jest unaczyniony i unerwiony?

A

Nie nie jest, jest odżywiany jest przez miazgę za pośrednictwem zębiny i ozębnej

92
Q

co się stanie po zniszczeniu ozębnej?

A

Cement obumrze i ulegnie resorpcji

93
Q

Kiedy dochodzi do hipercementozy?

A
  • Gdy dochodzi do narażenia zęba na silne i długotrwałe urazy
  • w przypadku wyłączenia zęba ze zgryzu
  • w odpowiedzi na zakażenia miazgi
94
Q

jakie są funkcje cementu?

A
  1. Utrzymanie zęba w zębodole
  2. Ochrona zębiny przed szkodliwymi czynnikami
  3. Naprawcza
  4. Utrzymanie prawidłowej szerokości szpary ozębnej
95
Q

Co się znajduje w szparze ozębnej?

A

Ozęban XD

96
Q

co to ozębna?

A

Niezmineralizowana tkanka łączna

97
Q

od czefo zależy szerokość szpary ozebnej?

A

Od funkcji zęba i od wieku pacjenta

98
Q

ile wynosi średnio szerokość szpary ozębnej?

A

0,17-0,36mm

99
Q

Co powstaje z komórek mezynchematycznych woreczka zębowego?

A
  • endodontium (miazga i zębina)
  • cement
  • ozębna
100
Q

z czego składa się ozęban?

A

Z tkanki upostaciowionej (zbitej)- aparat więzadłowy

Z tkanki łącznej, właściwej, wiotkiej- zawira naczynia krwionośne, limfatyczne, nerwy i komórki ozębanej

101
Q

czy ozębna pozwala na nieewielki ruch zębom?

A

Tak jak najbardziej!

102
Q

Jakie komórki znajdziemy w ozębnej?

A
  • osteoblasty,
  • osteoklasty,
  • cementoblasty
  • fibroblasty
  • niezróżnicowane komórki mezynchematyczne
  • makrofagi
  • komórki tuczne
  • komórki nabłonkowe
103
Q

jakie kómórki głównie występują w ozębnej i za co są odpowiedzialne?

A

Fibroblasty

Tworzą one włókna i istotę podstawową tkanki więzadła ozębnowego

104
Q

czy makrofagi występują w zdrowej ozębnej?

A

O dziwo tak

105
Q

Od czego pochodzi unaczynienie ozębnej?

A

Od:

  • tęniz zębowych
  • tętnic wyrostka zębodołowefo
  • tęnic dziąsłowych
106
Q

jakie są funkcje ozębnej?

A
  • mechaniczna
  • ochronna bariera
  • obronna (makrofagi, komórki tuczne)
  • tkankotwórcza (ostoblaty, cementoblasty, fibroblasty)
  • resorpcyjna (osteoklasty, cementoklasty, fibroblasty)
  • odżywcza (dla cementu)
  • czuciowa
107
Q

Co się znajduje w kości zbitej a co w kości gąbczastej?

A

W kości zbitej mamy osteocyty zaropiome w lakunach i kanalikach

W kości gąbczastej mamy osteoidy i osteoblasty (tworzące kość)

108
Q

co to jest odczyn okostnowy?

A

To moment gdy pod wpływem zapalenia lub nowotworu kości okostna nabiera aktywności kościotwórczj.