Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

GNED 14 (PANITIKANG PANLIPUNAN) > Midterm Exam > Flashcards

Midterm Exam Flashcards

1
Q

•“Ito ay ang pagpapahayag ng
damdamin ng tao, sa lipunan, sa
pamahalaan, sa kapaligiran, sa kapwa, at
sa Dakilang Lumikha,” Bro. Azarias

A

Panitikan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Ano ano ang mga suliranin ng Panitikang Pilipino ngayon?

A
  1. Hindi tinatangkilik ang sarili nating panitikan bagkus ay sa mga panitikang
    banyaga.
  2. May mga paaralan na hindi binibilang ito sa mga asignatura dahil alam na
    raw ng mga mag-aaral ito.
  3. Walang gaanong sumusulat para basahin ng kapwa Pilipino
  4. Umaasa na lamang ang mga kabataan ngayon sa pamumuna o pagsusuri
    ng ibang kritiko na nalalathala na sa magasin at internet
  5. Malayo na sa pulso ng mga bagong henerasyon ngayon.
  6. May gusot na namamayani sa mga wikang tinatangkilik.
  7. Hindi na lubos pinag-aaralan ang sariling gawa at mas bumababa ang antas ng kaalaman
    sa sariling panitikan.
  8. Kawalang halaga sa mga isinulat ng mga dakilang manunulat
  9. Kulang na sa pagmamalasakit at papaunlad ng sariling wika at panitikan.
  10. Kawalang malay sa mga kaganapang namamayani ang mga namumuno para sa
    pagpapaunlad ng panitikang Pilipino.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Ano ang layunin sa pagaaral ng Panitikan?

A

• Upang makilala natin ang sarili bilang Pilipino, at matalos ang
minanang yaman ng isip at angking talino ng pinanggalingang lahi.
• Upang mapabatid na tayo’y may dakila at marangal na tradisyong
siya nating ginagawang sandigan ng ibang kulturang makarating sa
ating bansa.
• Upang matanto natin ang ating mga kakulangan sa pagsulat ng
panitikan at makapagsanay na ito’y matuwid at mabago.
• Upang makilala at magamit ang ating mga kakayahan sa pagsulat at
magsikap na ito’y malinang at mapaunlad
• Upang maipamalas ang pagmamalasakit sa ating panitikan
• Klima
• Hanapbuhay o gawain pang-araw-araw ng tao
• Pook o tinitirahan
• Lipunan at pulitika
• Edukasyon at pananampalataya

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

•Ang pagbasa ng panitikan ay hindi lamang nakapokus sa proseso ng
pagkuha ng kahulugan ngunit kasangkot din dito ang ano?

A

Pagbuo ng kahulugan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

•Ito ay isang malalim na paghihimay sa akdang pampanitikan sa pamamagitan ng paglalapat ng iba’t ibang dulog ng kritisismo para sa mabisang pag-unawa sa malikhaing manunulat at katha.

A

Panunuring Panitikan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

•Ang pagsusuring pampanitikan ay isang pag-aaral, pagtalakay, pagsusuri at pagpapaliwanag ng panitikan. Ito ay may dalawang sangay

A

Pananalig at Dulog

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

• Ang pagsusuri ng akda ay dapat may katangian ng katalinuhan, seryoso at marubdob na damdamin at may tapat
na mithi sa kalayaan
• Sa pagsusuri ng anumang akda ay kailangan mahusay ang organisasyon o balangkas ng lahok. Bahagi to ng
disiplina ng pagsusuri
• Sa pagsusuri ng anumang akda ay dapat maging maganda ang paksa, may kalinisan ang wika at organisado ang
paglalahad
• Sa pagsusuri ay mahalagang mahagap ng may-akda ang kanyang piniling paksa, mahusay ang pagtalakay at
organisasyon ng materyal, malinaw ang balangkas na kinapapalooban ng tesis o argumento na sinundad ng
buong sanaysay, may naidagdag sa kasalukuyang kaalaman tungkol sa panitikan at mahusay at makinis ang
pagkakasulat

A

Mga Simulain sa Panunuring Panitikan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Ano ang mga katangian na dapat taglayin ng isang kritiko?

A

•Ang kritiko ay isang matapat sa sariling itinuturing ang panunuri ng mga akdang
pampanitikan bilang isang sining
•Ang kritiko ay handang kilalanin ang sarili bilang manunuri ng akdang
pampanitikan at hindi manunuri ng lipunan, manunulat, mambabasa o
ideolohiya
•Ang kritiko ay laging bukas ang pananaw sa mga pagbabagong nagaganap sa
panitikan
• Ang kritiko ay iginagalang ang desisyon ng ibang mga kritiko na patuloy na
sumasandig sa ibang disiplina gaya ng linggwistika, kasaysayan, sikolohiya atbp.
• Ang kritiko ay matapat na kumikilala sa akda bilang isang akdang sumasailalim sa
paraan ng pagbuo o konstruksyon batay sa sinusunod na alituntunin at batas
• Ayon kay Alejandro Abadilla, kailangan ng isang kritiko ang tigas ng damdaming
naninindigan upang maging tiyak na kapakinabangan ng panitikan ang kanyang
pagmamalasakit, ay ipinakilala ng mga pangyayari nang mga unang taon ng kanyang
pamimili.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

•Ang teorya ay unibersal at ito ay nakabatay sa paniniwala ng mga tao batay
sa kanilang kinalakihang kapaligiran.
•Ang teorya ay pormulasyon ng paglilinawing mga simulain ng mga tiyak na
kaisipan upang makagawa ng malinaw at sistematikong paraan ng
paglalarawan.
•Ang teoryang pampanitikan ay tumutulong upang paglinawin ang isang
sistema ng mga kaisipan at pahalagahan ang akdang binasa.

A

Mga Teoryang Pampanitikan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

• Pinapaniwalaang ang isang daigdigan ay hindi isang walang kahulugang kasalimuotan na kaaway ng tao may pagkakasundo at layunin sa kabuuan ang sandaigdigan na nilikha ay makapangyarihan at marunong sa lahat at itataguyod ang karunungan at pag-ibig.

A

Romantisismo

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

dumadakila sa halagang pantao

A

Romantisismong Tradisyonal

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

lumulutang ang pagkamakasariling karakter ng isang tauhan

A

Romantisismong Rebolusyonaryo

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

• Ito ay paniniwalang hindi tunay ang buhay kung nakakulong sa sistema ng paniniwala. Ang bawat tao ay may kalayaang pumili sa kanyang sarili. Dahil sa kalayaang ito, ang tao ay responsable sa anumang maaaring kahinatnan o maging resulta ng kaniyang ginawang pagpili. Ang tao ay may sariling buhay at ang kanyang buhay ang nagbibigay kahulugan sa kanya bilang tao.
• Kalayaan at awtentiko ang tanging kinikilala ng teoryang ito – kitang-kita ng tao ang
proseso ng pagiging tao upang mabuhay

A

Eksistensyalismo

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Ito ay pagpapatunay na ang wika ay hindi lamang hinuhubog ng kamalayang panlipunan kundi hinuhubog din ng kamalayang pangwika. Anito, nakabaon ang panlipunang kamalayan sa paggamit ng wika o paggamit ng mga salita ayon sa mga kinikilalang tuntunin at pagsasapraktikang panlipunan

A

Istrukturalismo

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Winawasak nito ang sistema ng wika at binubuo lamang muli ito bilang kamalayan na may kalakip na teorya ng realidad

A

Dekonstruksyon

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

• Ang teoretikal na batayan nito ay ang paniniwalang may taglay na kapangyarihan ang teksto at ang manunulat ng akda, na susuriin ang masalimuot na realidad batay sa mga pagpapatunay sa mga makatotohanang datos at gagamitin ang mga ito sa paglikha ng kanyang akda na sa tingin niya ay representasyon ng realidad. Ang katotohanan ang binibigyang diin at may layuning ilahad ang tunay na buhay. Pinapaksa ang kalagayan na nangyayari sa lipunan tulad ng korapsyon, katiwalian, kahirapan at diskriminasyon. Madalas
din itong nakapokus sa lipunan at gobyerno.

A

Realismo

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

• Pinapahalagahan ang katwiran ang pagsusuri layon ay katotohanan, kabutihan, at kagandahan, malinaw, marangal, payak, matimpi, obhektibo, at may hangganan.
• Pinaniniwalaan sa teoryang ito na dahil walang katapusan ang diwa at espiritu ng tao kung kaya’t ibig nitong makalaya sa kinabibilangang daigdig. Ipinapahayag ng tao na kahit hinahangad niya ang kanyang kalayaan, naniniwala siyang hindi siya mahihiwalay sa daigdig nang walang pagbabagong magaganap sa kanyang kalikasan.

A

Klasismo

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Layunin nito na gumamit ng mga imahen na higit na maghahayag sa damdamin, kaisipan, ideya o saloobin at iba pang nais na ibahagi ng may-akda na higit na madaling mauunawaan kaysa gumamit lamang ng karaniwang salita. Sa halip na paglalarawan at tuwirang paglalahad ng mga imahen na layong ilantad ang totoong kaisipan ng pahayag sa loob ng panitikan. Ito ay nakapaloob na sa kung ano ang dapat makita o ipakita ng bawat lalaki o babae upang maipaalam nila na sila ay lalaki o babae.

A

Imahismo

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

• Ang tao ang sentro ng daigdig. Binibigyan pansin ang kakayahan o katangian ng tao sa maraming bagay.
• Ang pokus ng teoryang ito ay ang tao, at ang taong nakatungtong ng pag-aaral at kinilala ng kultura ay maituturing na sibilisado. Ang humuhubog at lumilinang sa tao ay tinatawag namang humanista.
“ Ang panitikan ng mga humanista ay nakasulat sa wikang angkop na angkop sa akdang sulatin… ito’y nagtatagalay ng magkakaugnay at nagkakaisang balangkas, may buong kaisipan, nakaaaliw at nagpapahalaga sa katotohanan” - Protagoras

A

Humanismo

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

• Pinakikita ang tunggalian o labanan ng dalawang magkasalungat na pwersa ng malakas at mahina, mayaman o mahirap, kapangyarihan at naaapi.

A

Marxismo

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

• Maaaring tingnan ang imahen, pagpapakalarawan, posisyon at gawain ng mga babae sa loob ng isang akda at maaaring ilantad din ang mga de kahong mga imahen ng mga babae sa akda. Layon nitong labanan ang anumang diskriminasyon, eksploytasyon, at operasyon sa kababaihan.
• Pinaniniwalaan sa teoryang ito ang sistemang pangkababaihan bilang mga indibidwal na di-kapantay ng mga kalalakihan gaya ng nais patunayan sa kilusang itinatag ni Simone de Beauviour na sinundan naman ni Virginia Woolf.

A

Feminismo

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

• Halos nakatutulad din ito ng dulog realismo sapagkat ang dulog na ito ay nakatuon sa mga bagay na may kaugnayan sa likas na kapaligiran. Sa pamamagitan ng teoryang ito, inilalahad ang mga bagay-bagay na may kaugnayan sa doktrina o pilosopiya tungkol sa biyolohikal at sosyal na katangian ng kapaligiran upang makapamili ng paraan ng
pamumuhay ang tao at magkaroon ng malayang pagpapasya.

A

Naturalismo

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Kung paano naging tanyag sa panunuring pampanitikan ang dulog na ito ay dahil na
rin sa dami ng pagsusuring ginagamitan ng ganitong teorya.
• Ang tunguhin ng teoryang ito ay matukoy ang:
• Nilalaman
• Kaanyuan o kayarian, at
• Paraan ng pagkakasulat ng akda

A

Formalismo

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

• Sa ganitong oryentasyon, ipinapalagay na ang akda ay may kapangyarihang maglahad hindi lamang ng literal na katotohanan at di mapapawing pagpapahalaga.

A

Moralistiko

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

• Tintitingnan ang perspektibang ito ang kwento bilang binubuo ng mga pormal na element o sangkap. Bawat sangkap ay tumutulong upang bigyan ng organikong kaisahan sa kwento.

Malinaw ang pag-unlad ng kwento mula sa simula, gitna at katapusan. Bawat bahagi ay
nakakapagtulak sa pag-unlad at pagresolba ng tunggalian sa kwento.

A

Pormalistiko

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

• Layunin nito na iangat at pagpantayin sa paningin ng lipunan ang mga homosexual

• Kung ang mga babae ay may feminism, ang mga homosexual naman ay ito

• Kasalukuyang kontrobersyal sa kadahilanang pilit na binibigyan ng mga taong naniniwala nito na dapat na magkaroon ng pagkakapantay-pantay na pagtingin sa lipunan.

A

Queer

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Ang mga sumusunod ang pangunahing sangkap ng kwento:

A

• Tagpuan
• Karakter
• Tunggalian
• Plot o Banghay
• Resolusyon

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

• Sinasaklaw ng teoryang ito ang pagsusuri ng teksto na nakabatay sa aspektong
nagpapalutang sa isang akda:
• Talambuhay ng mag-akda
• Ang sitwasyong politikal na nakapaloob sa akda, at
• Ang tradisyon at kombensyong nagpapalutang sa akda.
• Sa perspektibong ito mahalagang may kaalaman sa sosyo-politikal, ekonomiya, at kultural na aspekto.

A

Historikal

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Dito binibigyan tuon ang kalagayan ng panlipunang institusyon gaya ng
pamahalaan, pamilya, paaralan, at iba pang nasasangkot sa lipunan. Sinasaklaw ang internal at eksternal na pagsusuri ng akdang binasa na may partikular na katangiang humubog sa pagkatao.

A

Sosyolohikal

30
Q

Kung may unang dapat mabatid ang mambabasa ng panitikan, ito ang buhay ng may-akda. Hindi sapat na mabatid ng mambabasa ang pangalan at talaan ng mga akdang naisulat ng may-akda, manapa’y higit na mahalagang matuklasan at maunawaan ang katauhan at personalidad nito

A

Bayograpkial

31
Q

▪pagsasama-sama ng mga piling salita
▪may tugma, sukat, talinghaga at kaisipan
▪nadaramang mga kaisipan

▪ Hindi pinagsama-sama ang mga salita upang mabasa at marinig lamang.
Kinakailangan na ito ay nakikita ng mga mata, nauunawaan ng isip at tuluy-tuloy sa
damdamin. Kaya nga ang mahusay na tula ay dapat kinapapalooban ng mga
larawang diwa.
▪ Kung ang layunin ng makata ay mang-aliw hindi masasabing ang kanyang binuo
ay tula. Ang tula ay dapat gumigising sa natutulog na damdamin at kamalayan.
Pinagagalaw ang mga guniguni ng mga mambabasa hanggang sa makabuo ng
mahusay na pagpapakahulugan sa tula.

A

Tula

32
Q

▪ang sumusulat o humahabi ng tula
▪punong-puno ng imahinasyon
▪may matayog na damdamin at
kaisipan.

▪Hindi lahat ng mambabasa ay nagkakaroon ng magkakatulad na pagpapakahulugan sa tula. Maaaring magkakaiba ang kanilang
interpretasyon batay sa kanilang nadarama at naiisip habang binabasa ang tula.

A

Makata

33
Q

Anyo ng tula kung saan:

a. Tugma,
b. Sukat,
c. Talinghaga at
d. Kaisipan

A

Tradisyunal

34
Q

Anyo ng tula kung saan:

  • walang sukat at tugma
  • kinapapalooban ng kaisipan at talinghaga
A

Malayang Taludturan

35
Q

Ano ang tatlong uri ng tula

A
  1. Tulang Liriko
  2. Tulang Pasalaysay
  3. Tulang Pantigan
36
Q

▪pumapaksa sa damdamin
▪tulad ng kalungkutan at kasiyahan.

A

Tulang Liriko

37
Q

nagpaparangal sa Maykapal

A

Dalit

38
Q

may pamalagiang kaanyuhan,
- binubuo ng 14 na taludtod
- at nagsasaad ng aral sa buhay

A

Soneto

39
Q

nagpapahayag ng pagninilay
- sanhi ng pangyayari o guniguni hinggil sa kamatayan.
- nagpaparangal sa alaala ng namatay

A

Elihiya

40
Q

nagpaparangal o pumupuri sa isang dakilang gawain ng isang tao.

A

Oda

41
Q

naawit sa pagpapahayag ng damdamin, kaugalian, karanasan, pananampalataya at iba pa.

A

Awit

42
Q

▪nagsasaad ng mga mahahalagang pangyayari
▪may tauhan, tagpuan at banghay.

A

Tulang Pasalaysay

43
Q

inaawit o binibigkas ukol sa kabayanihan ng pangunahing tauhan kinapapalooban ng paniniwala, kaugalian, huwaran at sukatan sa buhay na hindi kapani-paniwala sapagkat may kababalaghan

A

Epiko

44
Q

nagsasalaysay ng kagitingan, pagkamaginoo, at pakikipagsapalaran ng mga prinsesa ng mga kaharian; ang mga
kabalyerong mandirigma sa layuning mapalaganap ang Kristiyanismo. Ito ay may sukat na 12 pantig sa isang taludtod. At ito naman ay may 8 pantig sa bawat taludtod

A

Awit at Korido

45
Q

▪karaniwan ng nangangatwiran
▪nanghihikayat
▪at nagbibigay-linaw tungkol sa isang paksa

A

Tulang Pantigan

46
Q

pagkakasintunugan ng mga huling pantig sa taludtod.

A

Tugma

47
Q

bilang ng pantig sa bawat taludtod (12:6-6, 14:7-7, 16:8-8)
- Ang cesura sa tula ay panandaliang paghinto kapag binibigkas ang tula.

A

Sukat

48
Q

– mga nabuong kaalaman, mensahe, pananaw at saloobin nito.

A

Paksa o kaisipang taglay ng tula

49
Q

kung napapagalaw ng husto ang guniguni ng bumabasa bunga ng pagtataka at pagtatanong, masasabing ang tula ay taglay nito.

A

Talinghaga

50
Q

mayroon nito ang mga tula kung nabubuo sa guniguni ng mambabasa na isang tao, pook, sitwasyon o pangyayari.

A

Imahen

51
Q

taglay ito ng tula kung maindayog ang pagbigkas lalo pa’t ito’y nasa tradisyunal na pagkakasulat. Bunga ito ng pagkakasingtunugan ng hulig pantig ng tula

A

Aliw-iw

52
Q

damdaming nakapaloob sa tula . Ang tula ay kinapapalooban ng iba’t ibang damdamin tulad ng kalungkutan, kasiyahan, galit, pag-aalala at iba pa. Ang tula ay maaari rin namang nangangaral, nanghihikayat, nang-aaliw o nagtuturo.

A

Tono

53
Q

siya ang nagsasalita sa tula

A

Persona

54
Q

sangay ng salaysay (narration). May sariling katangian ito na siyang ikinaiiba sa ibang
sangay ng panitikan. Kabilang sa mga katangiang ikinaiiba nito ang kagkakaroon ng:iisang kakintalan (impresyon),
may isang pangunahing tauhang may mahalagang suliraning kailangang lutasin,
tumatalakay sa isang madulang bahagi ng buhay,
may mahalagang tagpo, at
may mabilis na pagtaas ng kawilihan hanggang kasukdulan na madaling sinundan
ng wakas.

A

Maikling Kuwento

55
Q

Ang uring ito ay nagtataglay ng nangingibabaw na katangian, hindi
nagmamalabis bagama’t masaklaw, timbang na timbang ang mga bahagi, maluway
at hindi apurahan ang pagsasalaysay.

A

Salaysay

56
Q

Ang pangyayari sa ganitong uri ng kwento ay kapansin-pansin at lubhang mahalaga at nagbubunga ng isang bigla at kakaibang
pagbabago sa kapalaran ng mga taong gumagalaw sa kwento.

No

A

Kwento ng Madulang Pangyayari

57
Q

Dito’y ang kawilihan ay nasa balangkas sa halip na sa mga tauhan. Ang pagkawili ay nasusubaybayan sa mga kawil
ng pangyayaring bumabalot sa pangunahing tauhan ng kwento.

No

A

Kwento ng Pakikipagsapalarang Maromansa

58
Q

Ang mga bagay ay hindi kapanipaniwala at salungat sa hustong bait, kaisipan, at karanasan ng tao ay siyang ipinakikilala ng ganitong uri ng kwento. Ang mga pangyayaring kataka-taka ay nagbibigay ng kasiyahan sa mga mambabasa. Ang pangunahing tauhan sa kwento ay may hustong bait sa sarili at hindi mapapaniwala ng gayun-gayon lamang sa kahit anong bagay na lihis sa kanyang paniniwala. Ang paggamit ng paglalahad dito ay pagpapaliwanag na pansiyentipiko nang sa gayo’y lalong maging kapani-paniwala.

No

A

Kwento ng Kababalaghan

59
Q

Kahawig lamang ng uring ito ng isang salaysay kaysa sa isang tunay na maikling kwento. May kabagalan at may mangilan-ngilang paglihis sa balangkas ang galaw na pangyayari.

No

A

Kwento ng Katatawanan

60
Q

May kahirapan ang ganitong uri ng kwento. Ang tauhan ay inilalarawan sa mga pag-iisip ng mambabasa. Sinasabing ang suliranin ng may-akda ay ang maipadala sa mga mambabasa ang damdamin ng isang tao sa harap ng isang pangyayari o kalagayan.

No

A

Kwentong Sikolohiko

61
Q

Ang binibigyan diin sa kwentong ito ay ang tauhan o mga tauhang gumagalaw sa kwento.

No

A

Kuwento ng Tauhan

62
Q

Ang damdamin ay pinupukaw sa kawilihan ng mambabasa sa halip na ang kilos sa kwento. Makapigil hininga kung minsan ang ganitong uri ng kwento. Ang simulaing “Kaisahan” at “Bisa” ang mahalaga sa kwentong ito.

Kailangan magkaroon ng kaisahan ng pook, kaisahan ng panahon, at kaisahan ng
galaw o kilos ng pangyayari.

No

A

Kwento ng Katatakutan

63
Q

Ang mahusay na pagkabuo ng balangkas ang umaakit ng kawilihan sa mga mambabasa sa halip na ang tauhan o tagpuan. Ang sumusulat ng
ganitong uri ng kwento ay kailangan lumikha ng masuliraning kalagayan upang mamahay sa alinlangan o sa dilim, hanggang sa mga takdang oras ay sumapit ang
paglalahad ng kalutasan. Ang kwento ukol sa paniniktik ay mga halimbawa ng
kwento ng talino.

No

A

Kwento ng Talino

64
Q

Ganito ang balangkas ng karaniwang maikling kwento: isang pangunahing tauhan na may suliranin. Gagawa ng paraan ang tauhang ito upang malutas niya ang kanyang suliranin. Siya ay makatatagpo ng mga sagabal kung kaya magkakaroon ng
tunggaliang lumilikha ng kapanabikan. Ang tunggalian ay iigting hanggang umabot sa
kasukdulan na sinusundan naman agad ng kakalasan na siyang kinalabasan ng
tunggalian. Kasunod agad ng kakalasan ang wakas.

No

A

Banghay

65
Q

May limang mahahalagang elemento ang maikling kwento, ito ay ang mga
sumusunod:

No

A
  1. Panimula
  2. Hanay ng mga pangyayari tungo sa tunggalian
  3. Kasukdulan
  4. Kagyat na kakalasan
  5. Wakas
66
Q

Ang pangunahing tauhan ay may mahalagang suliranin na dapat magkaroon ng kalutasan. Sa pagtuklas ng pangunahing tauhan sa mahalagang suliranin,
nagkakaroon ng sagabal o hadlang. Sisikapin ng pangunahing tauhan na magkaroon
ng kalutasan sa kabila ng mga haling at sagabal kaya nagkakaroon ng tunggalian
(conflict). Kung walang mahalagang suliranin, walang sagabal na hahadlang sa
kalutasan ng suliranin, hindi magkakaroon ng tunggalian na siyang nagsisilbing puso
ng maikling kwento.

No

A

Tunggalian

67
Q

Sa pagbabasa at pagpapahalaga sa maikling katha dapat mong bigyan ng pansin ang
karikitan ng paglalarawan ng tauhang ginamit ng awtor. Ang mabuting mga tao ay nililikha ng maiingat, tiyak at di mapag-aalinlanganan ang paglalarawan sa personalidad na ibig niyang palitawin sa tauhan. Kawili-wili ring makilala ang tauhan sa pamamagitan ng usapan ng iba pang tauhan sa kwento. Subalit, pinakamabisa ang paglalarawan sa pamamagitan ng kilos, gawi, at mga asal at uga-ugali ng tauhang inilalarawan. Ang magaling na manunulat
ay maingat sa paglalarawan ng tauhan upang maiwasan ang paglikha ng karikatira ang bida ay bidang bida at ang katunggali ng bida ay napakakontrabida. Hindi nagiging realikstiko ang paglalarawan sapagkat wala naman taong wala ng kapintasan at wala rin namang taong panay na lamang kasamaan. Maging sa paglalarawan ng damdamin ng mga tauhan ay lubhang maingat ang mga awtor pagkat batid natin na higit na masining at matimpi ang paglalarawan ng damdamin gaya rin naman sa tunay na buhay. Ang maingay at palahaw at di mailuhang pagihati.

No

A

Tauhan

68
Q

Ang maikling kwento ay sinusulat ng may-akda sa isang paningin o point of view.
Mapapansin natin sa pagbasa ng maikling kwento na isang uri lamang ng pananaw
ang ginagamit ng awtor sa isang partikular na akda. Hindi dapat magbago-bago ito sa
loob ng isang kwento. Sa pagsusuri natin ng mga maikling kwento, alamin natin kung
alin sa sumusunod na uri ng pananaw ang gamit ng awtor

No

A

Paningin

69
Q

Ito ay isang uri ng panitikan, na may katangiang di makikita sa ibang uri ng
panitikan. Maaari nating basahin ang isang dula na para bagang ito’y nararapat
lamang manatili sa loob ng isang aklat – ngunit ito ay isang maling paraan upang
kalugdan ang isang dula. Malalasap ang tunay na karikitan ng isang dula, kung ito’y
natutunghayan o napapanood, kaya’t marapat na itoy makita sa isang tanghalan.
Di-gaya ng tula o kathambuhay, ang dula ay nangangailangan ng maraming masining
na tagapagsalin nito sa tanghalan, gaya ng direktor, mga artista, mga manunugtog,
at mga nagdidisensyong mga telon sa tanghalan

No

A

Dula

70
Q

Mga uri ng dula

No

A

Trahedya
Komedya

71
Q

Isinasadula ng trahedya ang pagkakasalungatan ng kasiglahan ng isang buhay laban sa batas o hanggahan ng buhay. Ang bayani sa isang trahedya ay dumaranas ng mga pagpapasakit na labis sa karanasan ng ibang tao, kahit na makitil ang kanyang
buhay. Isinasadula naman ng isang komedya ang kasiglahan ng mga batas ng kabuhayan sa lipunan. Ipinakikitang ang mabuting buhay ay natatamo sa pagtakwil sa ating gawing pagkamakasarili (individualism) at sa pagsang-ayon sa pakikisalamuha sa isang magiliw at masigasig na lipunan.

No

A

Trahedya

72
Q

Ang trahedya ay may dalawang uri ng kabaligtaran (irony)

No

A

Gawang Di-namamalayang Kabaligtaran
Salitang Di-namamalayang Kabaligtaran

GNED 14 (PANITIKANG PANLIPUNAN) (2 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions