Maatschappij toets Flashcards
Grondwetten
Legt de fundamentele rechten van de burger vast
Begrenst de macht van de staat
Geeft aan hoe de belangrijkste organen van de staat in grote lijnen zijn georganiseerd
Drukt de eenheid van de natie uit
Constitutionele monarchie
Koninkrijk met een grondwet
Onschendbaar
De ministers zijn verantwoordelijke voor de koning
Censuskies
Vroeger konden alleen mannen die een bepaalde hoeveelheid belasting betalen stemmen
Nachtwakersstaat
Staat die zich voornamelijk inzet voor bewaking voor de veilig van de burgers
Klassenstrijd
Conflict tussen verschillende sociale klassen
Klassieke grondrechten
Vrijheid en gelijkheid van de burger
Soorten klassieke grondrechten
Gelijke behandeling
Persoonlijke vrijheid
Politieke vrijheid
Sociale grondrechten
Werkgelegenehid, bescherming van positie werknemers, volksgezondheid, sociale woningbouw en onderwijs
Sociale staat/verzorgingstaat
Een staat waar de overheid zorgt over de burgers
Wederkerige erkenning
Het erkennen van elkaars vrijheid
Wetboek van Strafrecht
Er mag niet gediscrimeerd worden
Verticale werking
Burgers kunnen zich uitoefenen tegenover de staat
Horizontale werking
Burgers kunnen zich tegenover elkaar op hun grondrechten benoemen
Legaliteitsbeginsel
De overheid mag alleen de vrijheden van de burgers inperken als de rechtmatigheid van die bepeking is vastgeleg in de wetten en regels die door het parlement zijn aangenomen
Wetten/Rechtsnormen
Gedragsregels of voorschriften die door de overheid wettelijk zijn vastgelegd
Het recht
In het geheel van wetten vastgelegde regels
Rechtsorde
In het geheel van rechtsregels, rechtbeginselen en de manier waarop het recht is georganiseerd
Kwaliteiten wet
Zijn algemeen
Open en begrijpelijk
Stellen geen ongemogelijke eisen
Niet met terugwerkende kracht
Niet onderling tegenschrijdig zijn
Niet vaak worden verandert
De toepassing moet redelijk en zorgvuldig zijn
Wetgevende macht
Stelt wetten op. Dit is in Nederland het parlement
Uitvoerende macht
Voert de macht uit. In Nederland is dit ministers en ambtenaren
Rechtelijke macht
Oordeelt in conflicten over de wet. Onafhankelijke rechters
Checks and balances
De machten werken evenwichtig samen en controleren elkaar. De wetgevende macht kunt de uitvoerende macht controlen. De rechtelijk macht controleerd ed wetgevend macht. De rechtelijk macht controleert de wetgevende macht.
Vierde macht
De ambtenaren. Ze spelen een belangrijke rol in onze samenleving
Parlementaire enquêtecommisie
Stelt de tweede kamer om de uitvoerende macht te controleren. Ze zoeken precies uit waar de ambtenaren hun bevoegheden hebben overschreden
Discretionaire bevoegheid
De bevoegheid om in sommige gevallig zelfstandig beslissingen te nemen over hoe een wet wordt toegepast.
Klassenjustitie
Wanneer rechters zich laten beoordelen door sociale afkomst
Rechtsbescherming
Burgers beschermen tegen de overheid
Hoge Raad
De Hoge Raad: hoogste rechter. de Hoge Raad beoordeelt of een lagere rechter (rechtbank/gerechtshof) bij een uitspraak het recht juist heeft toegepast en of de procedure op de juiste wijze is gevolgd.
Identificatieplicht
Iedereen vanaf viertien jaar moeten buitenhuis een id bij zich hebben
Kaderwetgeving
Een kaderwet (of raamwet) is een wet die de algemene principes, verantwoordelijkheden en procedures regelt, maar geen gedetailleerde regels bevat.
Soeverien
De hoogste macht op een begrensd gebeid hebben
Directe democratie
Iedereen stemt over alles
Referendum
Volksstemming over een bepaald wetvoorstel
Representatieve democratie
Het volk kiest de volk vertegenwoordigers die de beslissen nemen en aan de bevolkng verantwoording moeten afleggen over hun belid.
Kenmerken democratie
Individuele vrijheid
Politieke grondrechten
Politie en leger hebben wettelijke beperkte bevoegdheden
Onafhankelijke rechtspraak
Persvrijheid
Parlementair stelsel
De bevolking kiets via verkiezing een parlement. Het parlement is het hoogste machtsorgaan.
Presidentieel stelsel
De president staat aan het hoofd van de regering
Constitutie
de staatsinrichting van een staat.
Constitionele monarchie
Aan het hoofd van het land staat een koning die zich aan de constitutie houdt.
Democratie terugzien in grondwet
Taken en bevoegheden van de drie politieke machten staan nauwkeurig omgeschreven
Alle Nederlanders mogen vanaf 18 jaar stemmen en verkozen worden
De regels voor de politieke besluitvorming zijn vastgelegd
De overheid laat de media vrij
Autoritaire regime
Niet democratie