maatschapijleer Flashcards
keywords
rechtsnormen
gedragsregels die door de overheid wettelijk zijn vastgelegd
publiekrechter
regelt de relatie tussen burgers en overheid
strafrecht
bepaald welk gedrag strafbaar is
privaatrecht/burgerlijk recht
regelt hoe burgers onderling met elkaar omgaan
rechtspersonen
“burgers” zijn mensen, bedrijven en verenigingen
rechtvaardigheid
is eerlijkheid, gelijkheid en het naleven van morele en juridische principes
rechtsstaat
is een rechtssysteem waarin burgers door grondrechten worden beschermd tegen machtsmisbruik en willekeur
rechtshandhaving
de staat ervoor moet zorgen dat we ons aan de wet houden
geweldsmonopolie
is het exclusieve recht van de staat om geweld te gebruiken of te sanctioneren om orde te handhaven en wetten te handhaven
rechtsbescherming
wetten beschermen ons tegen machtsmisbruik van de overheid
autoritaire staat
bepaalt een machthebber of een klein groep mensen wat de regels zijn
dictaturen
landen zoals Saudi-Arabië, Noord-Korea, Turkmenistan (Turkije, Russland en Polen)
grondwet
hier staat wat de grondrechten van de inwoners zijn en hoe de staat is ingericht
grondrechten/mensenrechten
basisrechten die je nodig hebt om een menswaardig leven te leiden
klassieke grondrechten
het recht op gelijke behandeling, de vrijheid van godsdienst, de vrijheid van meningsuiting en het recht oponaantasbaarhied van het lichaam
sociale grondrechten
het recht op werk, gezonddheidszorg en woonruimte
trias politica
hier wordt de macht gedeeld over drie personen en niet een persoon
wetgevende macht
maakt de wetten waar aan burgers en overheid zich moeten houden
uitvoerende macht
zorgt voor de uitvoering van goedgekeurde wetten
rechtelijke macht
doet uitspraak in conflicten en beoordeelt of iemand de wet heeft overtreden
checks and balances
is een systeem waarin de verschillende machten van een overheid (wetgevend, uitvoerend, en rechterlijk) elkaar controleren en in evenwicht houden om machtsmisbruik te voorkomen
rechtszekerheid
het principe dat wetten duidelijk, voorspelbaar en consistent moeten zijn, zodat mensen weten wat hun rechten en plichten zijn en erop kunnen vertrouwen dat ze beschermd worden door de wet
legaliteitsbeginsel
de overheid mag alleen de vrijheid van burgers beperken als die beperkingen in wetten zijn vastgelegd
Wetboek van Strafrecht
Alle regels en wetten die in Nederland gelden zijn vastgelegd in wetboeken