M1-Aralin 2: Panitikan: Kahulugan, Anyo, at Mga Uri Nito

Question 1

Ito ay isang uri ng tuluyang tumutukoy sa mga pinagmulan ng mga bagay-bagay sa daigdig. Minsan sa mga pinagmulan ng mga panawag, lugar, hayop o mga halaman. Tinatalakay dito ang kakumbakitan ng mga bagay-bagay.

Answer 1

Alamat

Question 2

Akdang isinalasaysay ang mga kakaiba o kakatuwang nangyari sa buhay ng isang sikat, o kilalang mga tao.

Answer 2

Anekdota

Question 3

Tinatawag din itong kathambuhay. Ito ay isang mahabang kuwentong piksyong hinahati sa iba’t ibang kabanata.

Answer 3

Nobela

Question 4

Akdang ang mga tauhan ay mga hayop.

Answer 4

Pabula

Question 5

Ito ay maikling kuwentong may aral na kalimitang hinahango mula sa Bibliya.

Answer 5

Parabula

Question 6

Hinggil ito sa isang mahalagang pangyayaring kinasasangkutan ng isa o ilang tauhan at may iisang kakintalan o impresyon lamang. Isa itong masining na anyo ng panitikang natatapos basahin sa isang upuan lamang.

Answer 6

Maikling Kuwento

Question 7

Salaysay na hinahati sa pamamagitan ng mga yugto at kadalasang isinalaysay sa mga teatro.

Answer 7

Dula

Question 8

Ito ay isang komposisyong kalimitang naglalaman ng personal na kuru-kuro ng may-akda.

Answer 8

Sanaysay

Question 9

Isinalaysay nito ang kasaysayan ng buhay ng isang tao na batay sa mga tunay na impormasyon.

Answer 9

Talambuhay

Question 10

Paglalahad ito ng mga kaisipan o opinyon ng isang tao hinggil sa isang napapanahong paksang may layuning humikayat,tumugon, mangatwiran, magbigay ng kaalaman o impormasyon at maglahad ng isang paniniwala.

Answer 10

Talumpati

Question 11

Ito ay nagpapahayag sa mga kasalukuyang kaganapan sa labas at/o loob ng isang bansa.

Answer 11

Balita

Question 12

Ito ay isang uri ng salaysay na likhang-isip na mga tauhang kumakatawan sa mga uri ng mamamayan. Kadalasa’y tumatalakay din sa mga suliraning panlipunan.

Answer 12

Kwentong Bayan

Question 13

Ito ay tumutukoy sa mga pinapaksang mahahalagang mga tagpo o pangyayari sa buhay, ang kagitingan, at kabayanihan ng tauhan.

Answer 13

Tulang Pasalaysay

Question 14

Ito ay tulang nagsasalaysay ng mga buhay ng mga mahal na tao tulad ng hari, reyna, prinsipe, duke, at iba pa. Ang tagpuan ay mga kaharian at binabasa nang paawit ngunit may himig na mabagal o tinatawag na andante. Mayroon itong lalabindalawahing (12) pantig sa bawat taludtod. Pinapaksa nito ang makatotohanang kuwento ng mga tauhan at pakikipagsapalaran. Sinisimulan ang ganitong uri ng tula sa paghahandog. Sikat na halimbawa nito ay ang Florante at Laura ni Francisco Balagtas.

Answer 14

Awit

Question 15

Tulad ng awit, ang mga tauhan nito ay mga mahal na tao at naganap sa mga kaharian. Gayunpaman, ito ay mayroon lamang wawaluhing (8) pantig sa bawat taludtod. Naging tanyag sa uri nito ang Ibong Adarna.

Answer 15

Korido

Question 16

Isinasalaysay ang kabayanihan at pakikipagtunggali ng isang tao o mga tao laban sa mga kaaway na kadalasang hindi kapani-paniwala dahil sa mga tagpuang kababalaghan at di-makatotohanan.

Answer 16

Epiko

Question 17

Anu-ano ang mga tulang pasalaysay?

Answer 17

1. Awit
2. Korido
3. Epiko

Question 18

Ano ang awit?

Answer 18

Ito ay tulang nagsasalaysay ng mga buhay ng mga mahal na tao tulad ng hari, reyna, prinsipe, duke, at iba pa. Ang tagpuan ay mga kaharian at binabasa nang paawit ngunit may himig na mabagal o tinatawag na andante. Mayroon itong lalabindalawahing (12) pantig sa bawat taludtod. Pinapaksa nito ang makatotohanang kuwento ng mga tauhan at pakikipagsapalaran. Sinisimulan ang ganitong uri ng tula sa paghahandog. Sikat na halimbawa nito ay ang Florante at Laura ni Francisco Balagtas.

Question 19

Ano ang korido?

Answer 19

Tulad ng awit, ang mga tauhan nito ay mga mahal na tao at naganap sa mga kaharian. Gayunpaman, ito ay mayroon lamang wawaluhing (8) pantig sa bawat taludtod. Naging tanyag sa uri nito ang Ibong Adarna.

Question 20

Ano ang epiko?

Answer 20

Isinasalaysay ang kabayanihan at pakikipagtunggali ng isang tao o mga tao laban sa mga kaaway na kadalasang hindi kapani-paniwala dahil sa mga tagpuang kababalaghan at di-makatotohanan.

Question 21

Ano ang tulang nagsasalaysay ng mga buhay ng mga mahal na tao tulad ng hari, reyna, prinsipe, duke, at iba pa kung saan ang agpuan ay mga kaharian at binabasa nang paawit ngunit may himig na mabagal o tinatawag na andante?

Answer 21

Awit

Question 22

Ano ang tulang may lalabindalawahing (12) pantig sa bawat taludtod na nagpapaksa ng akatotohanang kuwento ng mga tauhan at pakikipagsapalaran?

Answer 22

Awit

Question 23

Ano klaseng tula ang Florante at Laura ni Francisco Balagtas?

Answer 23

Awit

Question 24

Ano ang tulad ng awit, ang mga tauhan nito ay mga mahal na tao at naganap sa mga kaharian na mayroon lamang wawaluhing (8) pantig sa bawat taludtod?

Answer 24

Korido

Question 25

Ano klaseng tula ang Ibong Adarna?

Answer 25

Korido

Question 26

Ano ang nagsasalaysay sa kabayanihan at pakikipagtunggali ng isang tao o mga tao laban sa mga kaaway na kadalasang hindi kapani-paniwala dahil sa mga tagpuang kababalaghan at di-makatotohanan?

Answer 26

Epiko

Question 27

Anu-ano ang mga tulang pandamdamin o liriko?

Answer 27

1. Dalit
2 .Oda
3. Soneto
4 .Elehiya
5. Kantahin

Question 28

Ano ang isang awit ng papuri, luwalhati, kaligayahan, o pasasalamat. Karaniwang para sa Diyos ito sapagkat nagpapakita, nagpaparating o nagpapadama ng pagdakila at pagsamba?

Answer 28

Dalit

Question 29

Ano ang dalit?

Answer 29

Ito ay isang awit ng papuri, luwalhati, kaligayahan, o pasasalamat. Karaniwang para sa Diyos ito sapagkat nagpapakita, nagpaparating o nagpapadama ng pagdakila at pagsamba.

Question 30

Ano ang nagpapahayag g paghanga o isang papuri sa isang bagay at walang tiyak na bilang sa pantig at walang tiyak na bilang ng taludtod?

Answer 30

Oda

Question 31

Ano ang oda?

Answer 31

Nagpapahayag ito ng paghanga o isang papuri sa isang bagay. Ang tulang Oda ay walang tiyak na bilang sa pantig at walang tiyak na bilang ng taludtod.

Question 32

Ano ang nagtataglay ito ng labing-apat (14) na taludtod at naghahatid ng aral sa mga mambabasa?

Answer 32

Soneto

Question 33

Ano ang soneto?

Answer 33

Nagtataglay ito ng labing-apat (14) na taludtod at naghahatid ng aral sa mga mambabasa.

Question 34

Ano ang tulang patungkol sa pagdadalamhati sa isang namatay o naglalarawan sa pagbubulay-bulay sa kamatayan?

Answer 34

Elehiya

Question 35

Anong tula ang malungkot ang tema sapagkat naglalaman ng pag-aalala o pagpupuri sa namatay?

Answer 35

Elehiya

Question 36

Ano ang musikang magandang pakinggan at binubuo ng mga payak na salita at sukat?

Answer 36

Kantahin

Question 37

Ano ang elehiya?

Answer 37

Ang tulang ito ay patungkol sa pagdadalamhati sa isang namatay o naglalarawan sa pagbubulay-bulay sa kamatayan. Malungkot ang tema nito sapagkat naglalaman ito ng pag-aalala o pagpupuri sa namatay.

Question 38

Ano ang kantahin?

Answer 38

Ito ay musikang magandang pakinggan at binubuo ng mga payak na salita at sukat.

Question 39

Anu-ano ang mga tulang pandulaan o pantanghalan?

Answer 39

1. Tibag
2. Senakulo
3. Moro-moro
4. Panunuluyan
5. Salubong
6. Sarswela
7. Karagatan
8. Duplo
9. Dalit

Question 40

Ano ang dulang nagtatanghal sa paghahanap ni Santa Elena sa mahal na krus na kinamatayan ni Hesus?

Answer 40

Tibag

Question 41

Ano ang dulang ipinakikita rin ang pagtatagumpay ni Emperador Constantino sa kaniyang mga kalaban at ang pagkakatuklas ni Santa Elena sa krus?

Answer 41

Tibag

Question 42

Ano ang sumisimbolo ito sa pagtatagumpay ng mga pinunong Kristiyano laban sa mga hindi binyagan at ang pagkakasauli sa mahal na Santa Krus sa bundok ng Kalbaryo?

Answer 42

Tibag

Question 43

Ano ang isang pagtatanghal kung buwan ng Mayo na nakaugalian na sa Bulacan, Nueva Ecija, Bataan, Rizal, at Bicol?

Answer 43

Tibag

Question 44

Ano ang tibag?

Answer 44

Ito ay dulang nagtatanghal sa paghahanap ni Santa Elena sa mahal na krus na kinamatayan ni Hesus. Tinitibag ang bahagi ng bundok upang hanapin ito. Ipinakikita rin ang pagtatagumpay ni Emperador Constantino sa kaniyang mga kalaban at ang pagkakatuklas ni Santa Elena sa krus. Sumisimbolo ito sa pagtatagumpay ng mga pinunong Kristiyano laban sa mga hindi binyagan at ang pagkakasauli sa mahal na Santa Krus sa bundok ng Kalbaryo. Ito ay isang pagtatanghal kung buwan ng Mayo na nakaugalian na sa Bulacan, Nueva Ecija, Bataan, Rizal, at Bicol.

Question 45

Ano ang senakulo?

Answer 45

Patungkol sa buhay, pagpapakasakit, kamatayan, at muling pagkabuhay ng Panginoong Hesukristo ang dulang ito. Isa ito sa mga tradisyon ng Semana Santa sa ilang grupong Kristiyano.

Question 46

Ano ang patungkol sa buhay, pagpapakasakit, kamatayan, at muling pagkabuhay ng Panginoong Hesukristo ang dulang ito na isa sa mga tradisyon ng Semana Santa sa ilang grupong Kristiyano?

Answer 46

Senakulo

Question 47

Ano ang isang uri ng “komedya” na nagpapakita ng makasaysayang labanang nagsimula pa noong ika-16 na siglo nang ang mga Kristiyanong Malay, mga Pilipino sa Luzon at Visayas ay sumama sa pakikidigma ng mga Kastila laban sa mga Pilipinong Muslim na nasa Timog ng Pilipinas?

Answer 47

Moro-moro

Question 48

Ano ang moro-moro?

Answer 48

Ito ay isang uri ng “komedya” na nagpapakita ng makasaysayang labanang nagsimula pa noong ika-16 na siglo nang ang mga Kristiyanong Malay, mga Pilipino sa Luzon at Visayas ay sumama sa pakikidigma ng mga Kastila laban sa mga Pilipinong Muslim na nasa Timog ng Pilipinas. Tinawag itong moro-moro sapagkat sa bandang huli’y ipakikitang sa kunwang labanan ay ang Kristiyano ang magwawagi laban sa Muslim.

Question 49

Bakit tinatawag na moro-moro ang tulang ito?

Answer 49

Tinawag itong moro-moro sapagkat sa bandang huli’y ipakikitang sa kunwang labanan ay ang Kristiyano ang magwawagi laban sa Muslim.

Question 50

Ano ang panunuluyan?

Answer 50

Ito ay isang tradisyonal na dula tuwing bisperas ng Pasko hinggil sa paghahanap ng matutuluyan nina Birheng Maria at San Jose sa Herusalem at pagsisilang kay Hesus sa isang sabsaban. Ang mga bahay na dadalawin ay naghahandog ng mga pagkain, kakanin, at iba pa sa mga taong nanonood. Magwawakas ito sa isang malaking belen sa harap o altar ng Simbahan at doon isisilang ang sanggol na si Hesus. Pagkatapos nito ay isinusunod ang espesyal na misa ng Pasko.

Question 51

Ano ang isang tradisyonal na dula tuwing bisperas ng Pasko hinggil sa paghahanap ng matutuluyan nina Birheng Maria at San Jose sa Herusalem at pagsisilang kay Hesus sa isang sabsaban?

Answer 51

Panunuluyan

Question 52

Ano ang tulang magwawakas ito sa isang malaking belen sa harap o altar ng Simbahan at doon isisilang ang sanggol na si Hesus at isinusunod sa espesyal na misa ng Pasko?

Answer 52

Panunuluyan

Question 53

Ano ang salubong?

Answer 53

Pagtatanghal ito ng pagtatagpo ng muling nabuhay na Panginoong Hesus at ni Birheng Maria.

Question 54

Ano ang isang komedya o melodramang may kasamang awit at tugtog, may tatlong (3) yugto, at nauukol sa mga masisidhing damdamin tulad ng pag-ibig, paghihiganti, panibugho, pagkasuklam, at iba pa?

Answer 54

Sarswela

Question 55

Ano ang pagtatanghal ito ng pagtatagpo ng muling nabuhay na Panginoong Hesus at ni Birheng Maria?

Answer 55

Salubong

Question 56

Isang komedya o melodramang may kasamang awit at tugtog, may tatlong (3) yugto, at nauukol sa mga masisidhing damdamin tulad ng pag-ibig, paghihiganti, panibugho, pagkasuklam, at iba pa.

Answer 56

Sarswela

Question 57

Ano ang karagatan?

Answer 57

Nanggaling ang dulang ito sa alamat ng prinsesang naghulog ng singsing sa karagatan at nangakong pakakasalan ang binatang makakakuha nito.

Question 58

Nanggaling ang dulang ito sa alamat ng prinsesang naghulog ng singsing sa karagatan at nangakong pakakasalan ang binatang makakakuha nito.

Answer 58

Karagatan

Question 59

Isa itong larong paligsahan sa pagbigkas ng tula na isinasagawa bilang paglalamay sa patay. Isinasagawa ito sa ika-9 na araw ng pagkamatay. Pagalingan rin ito sa pagbigkas at pagdedebate ngunit sa parang patula na may tugmaan. Gumagamit ng mga biro, kasabihan, salawikain, at taludtod galing sa Banal na Kasulatan.

Answer 59

Duplo

Question 60

Ano ang duplo?

Answer 60

Isa itong larong paligsahan sa pagbigkas ng tula na isinasagawa bilang paglalamay sa patay. Isinasagawa ito sa ika-9 na araw ng pagkamatay. Pagalingan rin ito sa pagbigkas at pagdedebate ngunit sa parang patula na may tugmaan. Gumagamit ng mga biro, kasabihan, salawikain, at taludtod galing sa Banal na Kasulatan. Ginagampanan ito ng mga bilyaka at bilyako na tinatawag na mga duplero.

Question 61

Ano ang dalit?

Answer 61

Ito ay ang pag-aalay ng bulaklak kasabay ng pag-awit bilang handog sa Birheng Maria.

Question 62

Ito ay ang pag-aalay ng bulaklak kasabay ng pag-awit bilang handog sa Birheng Maria.

Answer 62

Dalit