Les 1: Epidemiologie Flashcards
Wie is John Snow en wat heeft hij te maken met epidemiologie?
In 1854 was er een cholera epidemie in London.
Om een uitleg voor de uitbraak te vinden maakte hij een kaart met alle doden. Hij kwam erachter dat mensen met cholera gebruik maakten van dezelfde waterpomp.
Hoe transformeerde de strategieën voor studies de gezondheid?
Geoffrey Rose
High-risk strategy: doelen op de kwetsbare populaties om aan preventieve geneeskunde te doen
Population strategy: doelen op een grote populatie om aan preventieve geneeskunde te doen en voor de volksgezondheid
Wat is epidemiologie?
De studie van de verspreiding en determinanten van gezondheidsgerelateerde toestanden en gebeurtenissen in populaties en de toepassing van dit onderzoek op de bestrijding van gezondheidsproblemen.
Welke drie soorten studies zijn er in de epidemiologie om vragen te beantwoorden?
- Beschrijvende epidemiologie: niet-causale analyses die waargenomen gegevens beschrijven
- Voorspellende epidemiologie: waargenomen data gebruiken om uitspraken of voorspellingen te doen
- Causale epidemiologie: causale effecten van risicofactoren of blootstellingen op de ziekte
Wat bestudeert de epidemiologie omtrent de verspreiding van een ziekte?
- frequentie: het aantal gezondheidsgebeurtenissen (bv. Aantal gevallen van diabetes in een populatie), en de relatie van het aantal tot de omvang van de populatie
- patroon: het voorkomen van gezondheidsgerelateerde gebeurtenissen naar tijd, plaats en persoon
Welke vier soorten vragen stelt een epidemiologist?
- Wat is de ziektelast?
- Wat is de diagnose van de ziekte?
- Wat is de prognose van de ziekte?
- Wat zijn de risicofactoren/ blootstellingen die de ziekte veroorzaken?
Welke soorten gezondheidspreventie is er?
Primaire preventie: ingrijpen voordat gezondheidseffecten optreden, door middel van maatregelen zoals vaccinaties, het veranderen van risicovol gedrag en het verbieden van stoffen waarvan bekend is dat ze verband houden met een ziekte of een gezondheidstoestand
Secundaire preventie: screening om ziekten in de vroegste stadia te identificeren, voor het begin van tekenen en symptomen, door middel van maatregelen zoals een mammografie en regelmatige bloeddruktests
Tertiaire preventie: de ziekte behandelen na de diagnose om de voortgang van de ziekte te vertragen of te stoppen bv. Chemotherapie, revalidatie en screening op complicaties
Wat zijn vragen die zich voordoen in de klinische praktijk?
Wat is er mis met de patiënt: diagnose
Waarom is deze persoon ziek: etiologische kennis (minder belangrijk als arts)
Wat gebeurt er als ik niet ingrijp:prognose
Wat zal er gebeuren als ik ingrijp: therapeutische kennis
Welke twee vormen van een onzichtbare infectie zijn er?
- preklinische ziekte: in het vroege stadium van ziekteprogressie wordt de ziekte niet klinisch gedetecteerd, maar is deze voorbestemd om een klinische ziekte te worden
- subklinische ziekte: de ziekte wordt niet gedetecteerd, maar de gastheer draagt het organisme of heeft een antilichaamrespons
Wat is een agent?
Een ziekteverwekker
Op welke manieren kunnen agents overgedragen worden?
- verticale transmissie: van moeder op baby (voor of na bevalling; via placenta of borstmelk; bv. HIV en hepatitis C)
- horizontale transmissie: alle andere soorten transmissie (sexueel contact, horizontaal, …)
En
- direct contact: van persoon tot persoon (ook aerosol van niezen of hoesten)
- indirect contact: via een vector (een organisme)
Wat is een common vehicle single exposure?
Een groep worden blootgesteld aan een common vehicle (eten, water, lucht, …). De blootstelling was eenmalig.
Typisch: explosieve stijging in het aantal zieke mensen en dan daalt het aantal geleidelijk over tijd
Bv. Voedselvergiftiging
Wat is een endemie, een epidemie en een pandemie?
Endemie: de normale aanwezigheid van een ziekte binnen een bepaald gebied
Epidemie: een abnormaal voorkomen van een ziekte in een bepaald gebied
Pandemie: een wereldwijde epidemie
Wat is herd immunity?
De weerstand van een groep tegen een ziekte waartegen een groot deel van de leden immuun is, waardoor de kans kleiner wordt dat een patiënt met een ziekte in contact komt met een vatbaar individu.
Wat gebeurt er tijdens een sociaal netwerk analyse?
Het bestudeerd interacties en relaties tussen individuen en groepen en hoe deze interacties van invloed zijn op de verspreiding van ziekten of gezondheidsgerelateerde gedragingen. Via een sociogram kan je dan zien waar de verspreiders zitten.
Wat is descriptieve epidemiologie?
Gaat de verspreiding van de ziekte onderzoeken en observeren.
Typische onderzoeksmethoden: enquête
Antwoord op de vragen: when, where, who?
Wat is analytische epidemiologie?
Er gaat een hypothese getest worden.
Typische studies: cohort en case-control
Antwoord op de vragen: why en how?
Wat is een nadeel van descriptieve epidemiologie?
Overstepping the data: de data wordt soms geoverinterpreteerd en dan gaat men associaties maken die er niet zijn
Wat is surveillance?
= Het verzamelen van data voor actie.
Waar doen de problemen zich voor en wie is beïnvloed?
Monitoren van het voorkomen over de tijd binnen een specifieke populatie.
Data verzamelen die veranderingen in het voordoen kan voorspellen.
Grondwerk voor verdere studies.
Wat zijn voorwaarden voor effectieve surveillance?
- standaard case definitions (uniform melden)
- registratie- en rapportagesysteem (garanderen van regelmatige rapportage)
- lijst met alle rapportage-eenheden (volledigheid garanderen)
Welke soort surveillance is er?
Passieve/ routine surveillance -> cases worden gemeld
Actieve surveillance -> cases worden actief gezocht
Sentinel surveillance: artsen die vrijwillig deel uitmaken van hun surveillance systeem (gemotiveerd)
Wat zijn cross-sectional studies?
= prevalentie studies
Enquêtes
Gegevens worden op één bepaald moment in de tijd verzameld om een populatie te beschrijven
Wat is table 1 bij descriptieve studies?
Een beschrijving van de bevolking die wordt bestudeerd.
Wat zijn ecological correlational studies?
Hierbij wordt de relatie tussen blootstelling en uitkomst onderzocht op niveau van groepen of populaties. (Niet op basis van individuen)
