lektura Flashcards
geneza utworu
B. Prus napisał lalkę w wieku 40 lat,
chciał żeby utwór był użyteczny dla społeczeństwa i inspirujący czytelników do przemyśleń na temat stanu wspólnoty i kondycji ludzkiej,
chciał również ukazać polskich idealistów na tle społecznego rozkładu - skonfrontować idee romantyków i pozytywistów
język ezopowy w powieści
język ezopowy to sposób wypowiedzi polegającej na ukrywaniu określonych treści pisząc je w sposób alegoryczny
Prus musiał zastosować język ezopowy, ponieważ utwór powstał po powstaniu styczniowym w czasie gdy polska była pod zaborem rosyjskim i zaostrzona była cenzura
czas akcji i czas fabuły
czas akcji- marzec 1878 - jesień 1879
czas fabuły- powstanie listopadowe - jesień 1879
miejsce akcji
Warszawa
Paryż
polska prowincja
kompozycja utworu
niechronologiczne przedstawienie losów Wokulskiego
brak ciągłości w reprezentowaniu kolejnych wątków
kompozycja powieści odzwierciedla proces poznawania rzeczywistości przez człowieka
znaczenie tytułu
1) B.P. twierdził, że nawiązywał on do rzekomej kradzieży dziecięcej lalki, o której przeczytał w “Gazecie Polskiej”
2) interpretatorzy uważają, że tytuł odnosi się do postaci Izabeli Łęckiej, czyli lalki salonowej, spędzającej życie na zabawach, pięknej, ale pustej w środku
3) trzecia interpretacja tytułu nawiązuje do alegorii świata jako teatru - ludzie są jak marionetki. Uzasadnieniem tego jest powracający motyw mechanicznych zabawek nakręcanych bez celu i sensu przez Ignacego Rzeckiego
nowatorstwo powieści
a) otwarta kompozycja
b) zastosowanie różnych technik pisarskich - monolog wewnętrzny, mowa pozornie zależna, opis snów, przedstawienie tych samych zdarzeń z innego punku widzenia
c) wprowadzenie elementów naturalizmu w opisie Powiśla
d) wprowadzenie impresjonizmu w opisie Paryża
e) niejednorodność w prozie
budowa utworu
a) różne schematy powieściowe
b) kompozycja panoramiczna
c) wyraziście naszkicowane sytuacje, epizody i tzw. szkice fizjologiczne
d) włączenie do powieści fragmentów z pamiętnika Ignacego Rzeckiego
rodzaje narracji
1) narracja trzecioosobowa
2) narracja pierwszoosobowa
biografia Wokulskiego
urodzony prawdopodobnie w zubożałej rodzinie
pracował w winiarni u Hopfera
poznał i zamieszkał z Ignacym Rzeckim co umożliwiło mu podjęcie edukacji
gdy wybuchło powstanie styczniowe rzucił szkołę
poślubił Małgorzatę Minclową
po śmierci Małgorzaty został właścicielem zasobnego sklepu i majątku i całkowicie oddał się pracy
po namowach Ignacego wyszedł do teatru gdzie ujrzał Izabelę Łęcką i się w niej zakochał
relacje Wokulskiego z Izabelą
Wokulski zakochał się w niej od pierwszego wejrzenia
wszystkie jego myśli i czyny były skierowane w stronę Izabeli
dla niej spłacał długi ojca, spełnia wszystkie jej zachcianki
kobieta zgadza się na małżeństwo z Wokulskim tylko tylko ze względów finansowych
zdradza go, a po nieudanej próbie samobójczej Wokulskiego wyjeżdża w nieznanym kierunku
bohaterowie
Ignacy Rzecki - był profesjonalista w zawodzie subiekta, przyjaciel Wokulskiego
Julian Ochocki - kuzyn Łęckiej, naukowiec, wynalazca, przedstawiciel pokolenia pozytywistów
Kazimiera Wąsowska - arystokrata, wdowa, głosiła hasła emancypacji kobiet
Węgielek - rzemieślnik z Zasławia
obraz społeczeństwa polskiego - arystokracja
zajmuje niezasłużenie najwyższą pozycję społeczną
tworzą zamknięta grupę do której nie dopuszczają gorzej urodzonych
uzależnieni od kapitału, ale gardzą ludźmi, którzy go wytwarzają
dziedziczą tytuły, jednak często nie posiadają żadnych zalet
nie odgrywają żadnej pożytecznej roli w społeczeństwie
obraz społeczeństwa - mieszczaństwo
warstwa zróżnicowana pod względem narodowościowym
charakteryzowani przez Prusa dość stereotypowo:
Niemcy - porządni i skrupulatni
Żydzi - przebiegli, chytrzy, oszczędni
Polacy - ostrożni i zawistni
inteligencja
grupa społeczna ludzi wykształconych
trudnią się praca umysłową
żyją w trudnych warunkach
krytykują istniejący porządek społeczny
