Leki w zaburzeniach endokrynologicznych 1 - cukrzyca

Question 1

stężenie podstawowe insuliny

Answer 1

5 -15 μj/ml (30 -90 pmol/l)

Question 2

stężenie poposiłkowe insuliny

Answer 2

60 -90 μj/ml (360 -540 pmol/l)

Question 3

degradacja insuliny

Answer 3

60% wątroba, 40% nerki (insulina egzogenna odpowiednio 40 i 60%)

Question 4

T1/2 insuliny

Answer 4

3 -5 min

Question 5

Czynniki, które mogą wpływać na działanie insuliny

Answer 5

• Miejsce wstrzyknięcia
• Płytkie, głębokie
• Aktywność fizyczna, gorąca kąpiel

Question 6

Insulinoterapia -cele, kryteria ogólne

Answer 6

HbA1c ≤ 7%

Question 7

Insulinoterapia -cel, kryteria szczegółowe

cukrzyca typu 1, krótkotrwała cukrzyca typu 2, udzieci i młodzieży

Answer 7

HbA1c≤ 6,5%

Question 8

Insulinoterapia -cele, kryteria szczegółowe

u chorych > 70 r. ż. z wieloletnią cukrzycą ipowikłaniami naczyniowymi

Answer 8

HbA1c≤ 8%

Question 9

Insulinoterapia -cele, kryteria szczegółowe

kobiety w ciąży i planujące ciążę

Answer 9

HbA1c≤ 6%

Question 10

HbA1c

Answer 10

hemoglobina glikowana odzwierciedlaglikemię w ostatnich 120 dni

Question 11

Insulinoterapia -działania niepożądane

Answer 11

•hipoglikemia
•reakcje alergiczne
•lipodystrofia
•retencja sodu -obrzęki, 
zaburzenia widzenia w początkowym okresie leczenia
•przyrost masy ciała

Question 12

hipoglikemia - przyczyny

Answer 12

• błędy w odżywianiu:
• pominięcie posiłku, zbyt długa przerwa między posiłkami, zbyt mała ilośćwęglowodanów
• za duża dawka leków hipoglikemizujących (insulina, leki doustne)
• nadmierny wysiłek fizyczny
• spożycie alkoholu
• interakcje lekowe

Question 13

Insulinoterapia -postępowanie w hipoglikemii

Answer 13

Insulinoterapia -postępowanie w hipoglikemii
•łagodna: węglowodany doustnie
•ciężka:•glukoza dożylnie•glukagon 1 mg i.m.

Question 14

1.stymulacja wydzielania insuliny - leki doustne

Answer 14

• pochodne sulfonylomocznika
• meglitynidy
• pochodne fenyloalaniny
• leki inkretynowe

Question 15

2.działanie na metabolizm - leki doustne

Answer 15

• biguanidy

* tiazolidinediony

Question 16

inne leki doustne

Answer 16

3. inhibitory glukozydazy
4. analogi amyliny
5. inhibitory SGLT2 (kotransporter sodowo-glukozowy 2)

Question 17

Leczenie cukrzycy typu 2

Answer 17

• DIETA
• Redukcja masy ciała
• Aktywność fizyczna
• Farmakoterapia

Question 18

biguanidy

Answer 18

metformina

Question 19

metformina MOA

Answer 19

stymulacja kinazy AMP -hamowanie glukoneogenezy, ponadto hamowanie wchłaniania glukozy w jelitach, zwiększenie insulinowrażliwości

Question 20

metformina efekt

Answer 20

obniżenie glikemii na czczo i po posiłku

Question 21

metformina PK

Answer 21

wchłaniana w jelicie cienkim, nie wiąże się z białkami, wydalana niezmieniona z moczem, T1/2=2 godz. (uwaga w niewydolności nerek)

Question 22

metformina DN

Answer 22

nudności, wymioty, wzdęcia, biegunka, zaburzenia wchłaniania wit. B12

U pacjentów z hipoksją, niewydolnością nerek lub wątroby -ryzyko kwasicy mleczanowej

Question 23

metformina - zaburzenia, które zwiększają ryzyko kumulacji kwasu mlekowego

Answer 23

• zaburzenia wydolności wątroby i nerek
• niewydolnośćserca
• niewydolność oddechowa
• wstrząs
• astma, POChP
• choroba alkoholowa

Question 24

metformina - inne

Answer 24

obecnie rekomendowana jako lek pierwszego wyboru
•nie powoduje przyrostu masy ciała ani hipoglikemii
•udowodniono, że terapia metforminą istotnie zmniejsza ryzyko powikłań makroangiopatycznych (w nadaniu UKPDS zmniejszyła ryzyko zawału serca u otyłych chorych)

Question 25

Pochodne sulfonylomocznika

Answer 25

* 1 Generacja (nie są już stosowane):•Tolbutamid, Chlorpropamid, Tolazamid * II Generacja:•Glipizyd, Gliklazyd, Glibenklamid, Glimepiryd, Glikwidon

Question 26

Pochodne sulfonylomocznika MOA

Answer 26

hamują kanały potasowe zależne od ATP w komórkach B -depolaryzacja -napływ jonów Ca2+-wydzielanie insuliny

Question 27

Pochodne sulfonylomocznika PK

Answer 27

podawane doustnie, wiążą się z białkami 90-99%, T1/2= 3 -5 godz., metabolizowane w wątrobie, metabolity wydalane z moczem

Question 28

Pochodne sulfonylomocznika DN

Answer 28

``` hipoglikemia, przyrost masy ciała, nudności wymioty, żółtaczka cholestatyczna, agranulocytoza, anemia aplastyczna i hemolityczna, skórne reakcje alergiczne, reakcja typu disulfiramu ```

Question 29

Pochodne sulfonylomocznika przeciwwskazania

Answer 29

cukrzyca typu 1, ciąża, laktacja, niewydolność wątroby, nerek

Question 30

Pochodne sulfonylomocznika - inne

Answer 30

zjawisko nieskuteczności u 90% pacjentów po 6-7 latach leczenia

Question 31

Pochodne sulfonylomocznika interakcje - nasilenie działania

Answer 31

acenokumarol, beta-adrenolityki, cyklofosfamid, salicylany, sulfonamidy, tetracykliny

Question 32

Pochodne sulfonylomocznika interakcje - osłabienie działania

Answer 32

glikokortykosteroidy, diuretyki, hormony tarczycy, sympatykomimetyki

Question 33

Meglitinidy

Answer 33

Repaglinid | Nateglinid

Question 34

Repaglinid MOA

Answer 34

hamowanie kanału potasowego zależnego od ATP

Question 35

Repaglinid PK

Answer 35

* szybki początek działania, szczyt działania po 1 godz. * metabolizowany w wątrobie, 10% w nerkach * przyjmowany tuż przed posiłkiem

Question 36

Repaglinid DN

Answer 36

hipoglikemia (mniejsze ryzyko niż po pochodnych sulfonylomocznika)

Question 37

Repaglinid - inne

Answer 37

* przyjmowany tuż przed posiłkiem -dobrze kontroluje glikemię poposiłkową * zjawisko wtórnej nieskuteczności

Question 38

Repaglinid interakcje - nasilenie jego działania

Answer 38

beta-blokery, chloramfenikol, acenokumarol, inhibitory MAO, nlpz, salicylany, sulfonamidy

Question 39

Nateglinid PK

Answer 39

* szybki początek działania, szczyt działania po 1 godz. * kontrola glikemii poposiłkowej * metabolizowany w wątrobie CYP2C9 * wtórna nieskuteczność

Question 40

Nateglinid DN

Answer 40

hipoglikemia (rzadziej niż repaglinid) | •uwaga w niewydolności wątroby

Question 41

Tiazolidinediony

Answer 41

Pioglitazon | Rosiglitazon

Question 42

Pioglitazon MOA

Answer 42

•Działają poprzez receptor PPAR-γ•Efekt zmniejszenie insulinooporności -zwiększają utylizację glukozy w adipocytach, obniżają HbA1c 1-2%, obniżają triglicerydy, podnoszą stężenie HDL (pioglitazon)

Question 43

Pioglitazon DN

Answer 43

przyrost masy ciała (2-4 kg), obrzęki, obrzęk plamki żółtej, zastoinowa niewydolność krążenia, wzrost ryzyka złamania kości u kobiet, wzrost ryzyka raka pęcherza moczowego

Question 44

Roziglitazon - DN

Answer 44

wzrost częstości incydentów sercowo-naczyniowych: zawał serca, udar

Question 45

Tiazolidinediony ostrzeżnia

Answer 45

•Rosiglitazon wstrzymany przez Europejską Agencję ds. Leków EMA 2010•Pioglitazon•2011 Francuska Agencja ds Leków wstrzymała pozwolenie -ryzyko raka pęcherza moczowego•2011 FDA dodatkowe ostrzeżenie odnośnie raka pęcherza moczowego

Question 46

Inhibitory α-glukozydazy

Answer 46

Akarboza, Miglitol

Question 47

Inhibitory α-glukozydazy MOA

Answer 47

hamują wchłanianie skrobi i disacharydów -zmniejszenie poposiłkowej hiperglikemii

Question 48

Inhibitory α-glukozydazy - inne

Answer 48

* przyjmowane na początku posiłku | * wskazanie -“wzmocnienie” leczenia dietą lub w połączeniu z innymi lekami doustnymi

Question 49

Inhibitory α-glukozydazy DN

Answer 49

wzdęcia, bóle brzucha, biegunka, ryzyko hipoglikemii tylko w połączeniu z innymi lekami np. insulina, pochodne sulfonylomocznika •objawy te można zmniejszyć przez podawanie początkowo zmniejszonej dawki

Question 50

Leki inkretynowe Analogi GLP-1 -agoniści receptora GLP-1 Inhibitory DPP-4

Answer 50

Glukoza podana doustnie powoduje wydzielenie dwóch hormonów jelitowych: •GLP-1 Glucagon-Like Peptide •GIP Glucose-dependent Insulinotropic Peptide (bez znaczenia w cukrzycy typu II)

Question 51

GLP-1

Answer 51

powoduje zwiększenie wydzielania insuliny zależne od glukozy, hamuje wydzielanie glukagonu, opóźnia opróżnianie żołądka, prowadzi do zmniejszenia ilości przyjmowanego pokarmu

Question 52

GLP-1 PK

Answer 52

•GLP-1 ulega szybkiej inaktywacji przez peptydazę dipeptydylową 4 DPP-4•Czas półtrwania 1-2 min

Question 53

Analogi GLP-1 -agoniści receptora GLP-1

Answer 53

Eksenatyd | Liraglutyd

Question 54

Eksenatyd PK

Answer 54

czas półtrwania 90 min•Podawany s.c. 2 razy dziennie, jest też postać o opóźnionym uwalnianiu stosowana 1 x na tydzień•Wskazania terapia skojarzona z poch. sulfonylomocznika, metforminą, insuliną

Question 55

Liraglutyd PK

Answer 55

Podawany s.c. raz na dzień•Wskazania terapia skojarzona z poch. sulfonylomocznika, metforminą

Question 56

Agoniści rec. GLP-1 -efekty

Answer 56

* obniżenie HbA1c o ok. 1% * redukcja masy ciała * korzystne działanie przy powikłaniach sercowo naczyniowych (wstępne wyniki)

Question 57

Agoniści rec. GLP-1 -działania niepożądane

Answer 57

* nudności i wymioty, biegunka * bóle głowy * hipoglikemia (łagodna -najczęściej w połączeniu z insuliną lub pochodnymi sulfonylomocznika) * ostre zapalenie trzustki (?) raporty FDA * w badaniach na zwierzętach przypadki raka rdzeniastego taczycy

Question 58

Inhibitory DPP-4

Answer 58

Sitagliptyna, Saksagliptyna, Linagliptyna

Question 59

Inhibitory DPP-4 PK

Answer 59

* Podawane doustnie, dobra biodostępność 85% | * Wydalane przez nerki (linagliptyna z żółcią)

Question 60

Inhibitory DPP-4 efekty

Answer 60

* Stosowane w monoterapii lub w połączeniu z SU, metforminą, insuliną * Obniżenie HbA1co ok. 1% * Wpływ na masę ciała -neutralny

Question 61

Inhibitory DPP-4 -działania niepożądane

Answer 61

``` •Infekcje dróg oddechowych, układu moczowego, objawy ze strony przewodu pokarmowego, osłabienie, depresja •reakcje alergiczne np. pokrzywka •hipoglikemia w skojarzeniu z SU ```

Question 62

Analogi amyliny

Answer 62

Pramlintydyna

Question 63

Pramlintydyna efekt

Answer 63

działanie ośrodkowe -hamowanie wydzielania glukagonu, zwolnienie opróżniania żołądka, odczucie sytości

Question 64

Pramlintydyna wskazania

Answer 64

typ 1 i 2 leczony insuliną: obniżenie HbA1c, redukcja dawki insuliny, redukcja masy ciała

Question 65

Pramlintydyna DN

Answer 65

nudności, hipoglikemia (z insuliną)

Question 66

Inhibitory SGLT2

Answer 66

Dapagliflozyna

Question 67

SGLT

Answer 67

(sodium-dependent glucosecotransporters=sodium-glucoselinkedtransporter) główny transporter odpowiedzialny za wchłanianie zwrotne glukozy

Question 68

Dapagliflozyna efekt, PK

Answer 68

``` •obniżaglikemię na czczo i po posiłku •biodostępność 78%, wiążesię z białkami, T1/2 12 godz., metabolizowana w wątrobie, wydalana z moczem ```

Question 69

Dapagliflozyna DN

Answer 69

zakażenia“urologiczne”, nykturia, odwodnienie, wzrost hematokrytu, wzrost kreatyniny

Question 70

Dapagliflozyna wskazania

Answer 70

cukrzyca typu2: monoterapia, w połączeniu z doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi (insuliną)

Question 71

Dapagliflozyna przeciwwskazania

Answer 71

cukrzyca typu 1, < 18 r. ż., > 75 r.ż., niewydolność nerek, uwaga w niewydolności wątroby

Question 72

Dapagliflozyna interakcje

Answer 72

tiazydy, diuretykipętlowe

Question 73

Glukagon

Answer 73

* działanie: glikogenoliza, glukoneogeneza•stosowany w leczeniu hipoglikemii * ampułkostrzykawka 1 mg * podawany i.m.

Question 74

Leki o działaniu hiperglikemizującym

Answer 74

* Glikokortykosteroidy * β adrenomimetyki * Hormony tarczycy * Diuretyki (tiazydy, pętlowe) * Fenytoina * Opioidy * Diazoksyd (insulinoma) * Kwas nikotynowy * Interferony * Amfoterycyna B * Basiliksymab

Question 75

Leki o działaniu hipoglikemizującym

Answer 75

* β adrenolityki * Etanol * Salicylany * Niesteroidowe leki przeciwzapalne * Inhibitory enzymu konwertującego * Teofilina * Lit * Bromokryptyna * Mebendazol