Leki w zaburzeniach endokrynologicznych 1 - cukrzyca Flashcards
stężenie podstawowe insuliny
5 -15 μj/ml (30 -90 pmol/l)
stężenie poposiłkowe insuliny
60 -90 μj/ml (360 -540 pmol/l)
degradacja insuliny
60% wątroba, 40% nerki (insulina egzogenna odpowiednio 40 i 60%)
T1/2 insuliny
3 -5 min
Czynniki, które mogą wpływać na działanie insuliny
- Miejsce wstrzyknięcia
- Płytkie, głębokie
- Aktywność fizyczna, gorąca kąpiel
Insulinoterapia -cele, kryteria ogólne
HbA1c ≤ 7%
Insulinoterapia -cel, kryteria szczegółowe
cukrzyca typu 1, krótkotrwała cukrzyca typu 2, udzieci i młodzieży
HbA1c≤ 6,5%
Insulinoterapia -cele, kryteria szczegółowe
u chorych > 70 r. ż. z wieloletnią cukrzycą ipowikłaniami naczyniowymi
HbA1c≤ 8%
Insulinoterapia -cele, kryteria szczegółowe
kobiety w ciąży i planujące ciążę
HbA1c≤ 6%
HbA1c
hemoglobina glikowana odzwierciedlaglikemię w ostatnich 120 dni
Insulinoterapia -działania niepożądane
•hipoglikemia •reakcje alergiczne •lipodystrofia •retencja sodu -obrzęki, zaburzenia widzenia w początkowym okresie leczenia •przyrost masy ciała
hipoglikemia - przyczyny
- błędy w odżywianiu:
- pominięcie posiłku, zbyt długa przerwa między posiłkami, zbyt mała ilośćwęglowodanów
- za duża dawka leków hipoglikemizujących (insulina, leki doustne)
- nadmierny wysiłek fizyczny
- spożycie alkoholu
- interakcje lekowe
Insulinoterapia -postępowanie w hipoglikemii
Insulinoterapia -postępowanie w hipoglikemii
•łagodna: węglowodany doustnie
•ciężka:•glukoza dożylnie•glukagon 1 mg i.m.
1.stymulacja wydzielania insuliny - leki doustne
- pochodne sulfonylomocznika
- meglitynidy
- pochodne fenyloalaniny
- leki inkretynowe
2.działanie na metabolizm - leki doustne
- biguanidy
* tiazolidinediony
inne leki doustne
- inhibitory glukozydazy
- analogi amyliny
- inhibitory SGLT2 (kotransporter sodowo-glukozowy 2)
Leczenie cukrzycy typu 2
- DIETA
- Redukcja masy ciała
- Aktywność fizyczna
- Farmakoterapia
biguanidy
metformina
metformina MOA
stymulacja kinazy AMP -hamowanie glukoneogenezy, ponadto hamowanie wchłaniania glukozy w jelitach, zwiększenie insulinowrażliwości
metformina efekt
obniżenie glikemii na czczo i po posiłku
metformina PK
wchłaniana w jelicie cienkim, nie wiąże się z białkami, wydalana niezmieniona z moczem, T1/2=2 godz. (uwaga w niewydolności nerek)
metformina DN
nudności, wymioty, wzdęcia, biegunka, zaburzenia wchłaniania wit. B12
U pacjentów z hipoksją, niewydolnością nerek lub wątroby -ryzyko kwasicy mleczanowej
metformina - zaburzenia, które zwiększają ryzyko kumulacji kwasu mlekowego
- zaburzenia wydolności wątroby i nerek
- niewydolnośćserca
- niewydolność oddechowa
- wstrząs
- astma, POChP
- choroba alkoholowa
metformina - inne
obecnie rekomendowana jako lek pierwszego wyboru
•nie powoduje przyrostu masy ciała ani hipoglikemii
•udowodniono, że terapia metforminą istotnie zmniejsza ryzyko powikłań makroangiopatycznych (w nadaniu UKPDS zmniejszyła ryzyko zawału serca u otyłych chorych)
Pochodne sulfonylomocznika
- 1 Generacja (nie są już stosowane):•Tolbutamid, Chlorpropamid, Tolazamid
- II Generacja:•Glipizyd, Gliklazyd, Glibenklamid, Glimepiryd, Glikwidon
Pochodne sulfonylomocznika MOA
hamują kanały potasowe zależne od ATP w komórkach B -depolaryzacja -napływ jonów Ca2+-wydzielanie insuliny
Pochodne sulfonylomocznika PK
podawane doustnie, wiążą się z białkami 90-99%, T1/2= 3 -5 godz., metabolizowane w wątrobie, metabolity wydalane z moczem
Pochodne sulfonylomocznika DN
hipoglikemia, przyrost masy ciała, nudności wymioty, żółtaczka cholestatyczna, agranulocytoza, anemia aplastyczna i hemolityczna, skórne reakcje alergiczne, reakcja typu disulfiramu
Pochodne sulfonylomocznika przeciwwskazania
cukrzyca typu 1, ciąża, laktacja, niewydolność wątroby, nerek
Pochodne sulfonylomocznika - inne
zjawisko nieskuteczności u 90% pacjentów po 6-7 latach leczenia