Leerdoelen Flashcards
Hoe is het zonnestelsel opgebouwd?
De aarde is deel van 8 planeten die om de zon draaien.
Hoe is het zonnestelsel opgebouwd?
De aarde is deel van 8 planeten die om de zon draaien.
Welke planeten bestaan uit gas?
De buiten planeten.
- Jupiter
- Saturnus
- Uranus
- Neptunus
Welke planeten bestaan uit steen?
De binnenplaneten
- Mercurius
- Venus
- de aarde
- mars
De zon zorgt voor?
Licht &
Warmte op aarde
Door de zon is er leven mogelijk
De zon zorgt voor?
Licht &
Warmte op aarde
Door de zon is er leven mogelijk
Hoe wordt de ouderdom van de aarde gemeten?
De aarde wordt 4,6 miljard jaar oud geschat.
De tijd staat aangegeven op de geologische tijdschaal.
Hoe wordt de ouderdom van de aarde gemeten?
De aarde wordt 4,6 miljard jaar oud geschat.
De tijd staat aangegeven op de geologische tijdschaal.
De tijdschaal is verdeeld in?
- periode
- tijdvakken
- tijdperken
De tijdschaal is verdeeld in?
- periode
- tijdvakken
- tijdperken
De tijdschaal is gekoppeld aan?
De gesteente lagen die ontstaan zijn in die tijd
Hoe werdt het ouderdom vroeger vastgesteld?
Door middel van planten en dieren die als fossielen te vinden zijn.
Wat kon er door fossielen
Door fossielen konden de juiste volgorde van het ontstaan van de gesteente lagen bepaald worden
Hoe heet de geologische tijdschaal op basis van fossielen
De relatieve tijdschaal
Hoe werdt ouderdom later bepaald?
Door radio actief verval
Hoe heet de geologische tijdschaal op basis van radio actief verval?
Absolute tijdschaal
Hoe is de aarde opgebouwd?
Opbouw op basis van samenstelling:
Kern, mantel en aardkorst.
Opbouw op basis van viscositeit:
Hoe vloeibaar een laag is
De kern:
Binnenste laag van de aarde.
Bestaat uit: nikkel en ijzer
Temp van: 4,700
Binnenkern Vast door hoge druk
Buitenkern vloeibaar door lagere druk
De mantel:
Laag om de kern
Bestaat uit: zuurstof, silicium, magnesium. IJzer
Bovenste 2 delen van mantel: asthenosfeer en lithosfeer.
Beide delen plastisch
De aardkorst:
Afgekoelde buitenste deel van de mantel
Bestaat uit: zuurstof, silicium, aluminium, ijzer, magnesium
Oceanische korst
Veel basalt, massa van 3.
Zwaarder dan continentaal
Continentale korst
Veel graniet, massa van 2.8
Wat is de actualiteiten principe,
Vroeger werd de door wetenschappers geloofd in de catastrofe theorie:: geologen dachten dat veranderding op aarde plotseling op rampzalige wijze tot stand kwam.
Later werd het de actualiteitsprincipe: oftewel het besef dat processen die in het heden plaats vinden ook in het verleden moeten zijn gebeurd.
Hoe ontwikkelde zich de bewijzen voor het bewegen van aardplaten?
- In 1912 kwam Alfred Wegener met nieuwe aanwijzingen.
Super continent Pangea - eerst werd het niet geloofd omdat niemand de drijvende kracht wist
- na uitvinding van compas en de eigenschappen van ijzer kwamen er feiten naar boven.
Wat constateerde Alfred in 1912
- fossielen van dieren werden gevonden in continenten die gescheiden waren door zee terwijl ze niet konden zwemmen
- hij vond sporen van ijskappen, in Afrika, zuid Amerika en Australië. Maar daar kwamen tropische moerassen voor dus het was niet mogelijk dat daar ijs lag.
- hij ontdekte dat continenten in elkaar paste als super continent
- volgens hem waren continenten eilanden van relatief lichter gesteente die dreven
Hoe werkt de aanndrijving van platentektoniek?
Platentektoniek: de processen waarbij platen ontstaat verdwijnen en bewegen
Lithosfeer bestaat uit 7 grote en kleine platen.
Platentektoniek wordt aangedreven door 3 krachten:
- convectie stromen: kringlopen van magma in dr mantel, die ontstaan omdat warmte een weg zoekt naar aardoppervlak en weer daalt als het afkoelt
- ridge push: bij mid oceanische ruggen waar nieuwe oceanische korst wordt gevormd door opwelling van magma worden platen uit elkaar gedrukt. Dit komt omdat heet materiaal een bergketen vormt waardoor platen rustig vanaf glijden.
- subductie: als een oude afgekoelde plaat zo zwaar is dat die naar beneden zakt. Dit is slab pull.
Hoe werkt de aanndrijving van platentektoniek?
Platentektoniek: de processen waarbij platen ontstaat verdwijnen en bewegen
Lithosfeer bestaat uit 7 grote en kleine platen.
Platentektoniek wordt aangedreven door 3 krachten:
- convectie stromen: kringlopen van magma in dr mantel, die ontstaan omdat warmte een weg zoekt naar aardoppervlak en weer daalt als het afkoelt
- ridge push: bij mid oceanische ruggen waar nieuwe oceanische korst wordt gevormd door opwelling van magma worden platen uit elkaar gedrukt. Dit komt omdat heet materiaal een bergketen vormt waardoor platen rustig vanaf glijden.
- subductie: als een oude afgekoelde plaat zo zwaar is dat die naar beneden zakt. Dit is slab pull.
Invloed ridge push en slab pull
Invloed van ridge push is minder groot dan slab pull
3 plaatbewegingen
Convergente plaatbeweging
Divergente plaatbeweging
Transformer plaat beweging
Convergent
Tegen elkaar aan -><- botsen.
Verschijnselen:
-troggen
- gebergte vorming
- vulkanisme
Als 2 oceanische platen botsen zal de zwaarste / oudste plaat onder de ander duiken hierdoor ontstaat compressie en plooiings gebergte.
Magma: hoge viscositeit + hoge hoeveelheid gas, explosieve erupties
Divergente
<> van elkaar af
Verschijnselen:
- riftvallei / rifstschouders
- langs randen schuiven gedeelte van de aardkorst langs schuin lopende breukvlakken naar beneden. -> hoge blokken ontstaan (horsten) en lage blokken (slenken)
Magma: lage viscositeit en is niet explosief -> effusieve erupties.
Divergente
<> van elkaar af
Verschijnselen:
- riftvallei / rifstschouders
- langs randen schuiven gedeelte van de aardkorst langs schuin lopende breukvlakken naar beneden. -> hoge blokken ontstaan (horsten) en lage blokken (slenken)
Magma: lage viscositeit en is niet explosief -> effusieve erupties.
Transforme
Langs elkaar
Verschijnselen: zware aardbevingen
Op welke manier hangen platentektoniek en vulkanisme samen?
Actieve vulkanen zijn vooral op de rand van platen omdat magma daar makkelijker door lithosfeer kan.
Waarom liggen een klein deel vulkanen op het eind van de plaatgrens?
Omdat daar mantel pluimen zijn. Hete pluimen materiaal komen uit de mantel naar boven.
De top van een gesmoltenpluim heet een hotspot
Wat is het verband tussen Platonic en aardbevingen
-Door bewegingen in liters weer bouwen spanningen zich op. Bij het ontstaan van die spanningen ontstaan er seismische trillingen die als aardbeving golven over de aarde gaat.
Hoe heet het punt waarin aardbevingen ontstaan
Dat heet het hypocentrum
Waar zijn trillingen het meest voelbaar?
In het epicentrum
Waarmee wordt de kracht gemeten?
Met een magnitude schaal
Waar zijn de meeste aardbevingen?
Aan de rand van de plagen
3 soorten vulkanen
Schildvulkaan
Stratovulkaan
Caldeira
Schildvulkaan
Herkennen aan: ligt gebogen oppervlak
Lava: bevat bijna geen waterdamp en andere gassen, stroomt ver voordat het stolt.
Viscositeit: laag
Komt voor bij: hotspot en divergente plaatgrens
Stratovulkaan
Gevaarlijkst
Herkennen: kegel vormig
Lava: taai en vloeibaar
Opgebouwd: uit wisselende lagen van lava en vulkanisch as
Komt voor bij: subductie zones
Viscositeit: hoog
Explosief
Caldeira
Ontstaan: als dak van magma kamer instort door grote explosie
Herkennen: krater of krater meer
Hoe ontstaat een tsunami
Instaat als in een zeer korte tijd een grote hoeveelheid water verticaal verplaatst.
Gebeurd bijvoorbeeld door aardbeving die in dr korst onder de ocean plaats vind
Uit welke sferen is het studeren aarde opgebouwd en hoe functioneert het
Systeem aarde is opgebouwd uit 4 sferen:
1. Atmosfeer
2. Lithosfeer
3. Hydrosfeer
4. Biosfeer
Sferen kunnen niet zonder elkaar, verandering in de 1 is verandering in de ander
Atmosfeer:
Bestaat uit lucht
Lithosfeer
Bestaat uit vast gesteente
Biosfeer
Bestaat uit het leven
Hydrosfeer
Bestaat uit water
Welke groepen gesteente bestaan er?
Gesteente is alle vaste stoffen die in de aardkorst en bovenste deel van mantel voorkomen.
Gesteente horen bij gesteente kringloop. (Process van gesteente waarin ze telkens afbreken en omgevormd worden)
3 groepen
1. Stollings gesteente
2. Sedimentgesteente
3. Metamorfose gesteente
Stollings gesteente
Ontstaat door: afkoeling van magma
Vormen: 95% van de aardkorst
Voorbeeld: graniet, basalt
Sediment gesteente
Onstaat door: afzetting van materiaal dat wordt aangevoerd door lucht water of ijs.
Aardoppervlak: 1/3 bezet met deze afzetting gesteente
Voorbeeld: kalksteen en zandsteen
Metamorfose gesteente
Vormend: doordat stollingsgesteente en sedimentgesteente onder invloed van druk en of verhoogde temperatuur een Metamorfose ondergaan
Voorbeeld: marmer, leisteen