L5: Barayti At Baryasyon Ng Wika Flashcards
Paraan ng pagsasalita sa iba’t-ibang lugar
Barayti ng wika
Nakabubuo ang bawat komunidad ng sarili nilang anyo ng wika dahil sa paghihiwalay ng mga pulo, bundok, at tubig.
Heograpikong lokasyon
Kapag lumipat ng tirahan o komunidad ang isang tao, kasama niya sa kanyang paglipat ang kanyang wika at mga gawi
Language boundary
Tumutukoy sa iba’t-ibang manipestasyon ng wika
Baryasyon ng wika
Tumutukoy sa punto o paraan ng pagbigkas na maaaring malumanay, mabilis, o matigas
Pagbigkas
- iba’t ibang tawag sa iisang bagay sa iba’t
ibang rehiyon
Pagkakaiba-iba ng mga salita
- Natulog ka na ba? Tumulog ka na
ba? Kumakain ka ba ng isda? Nakain ka
ba ng isda? Punta ka dito. Parine.
Paraan ng pagsasalita
may impluwensiya ang uring
kinabibilangan ng isang tao sa paraan ng
kanyang pagsasalita.
Antas sa lipunan
ang wika kung
pare-parehong magsalita ang lahat ng
gumagamit nito.
Homogeneous
Iba-iba ang wika dahil sa
lugar at pangangailangan ng mga gumagamit
nito.
Heterogeneous
Barayti ng wikang ginagamit sa isang
partikular na lugar, tulad ng lalawigan, rehiyon
at bayan
Dayalek
paraan/istilo ng paggamit ng pangkat etniko
sa kanyang wika
● Personal na estilo ng isang tao sa pagsasalita,
kasama dito ang mga nakagawiang tono,
kumpas ng mga kamay o ekspresyon ng
mukha habang nagsasalita
Idyolek
Tinatawag din itong panlipunang barayti
ng wika dahil nakabatay ito sa mga
pangkat panlipunan, paniniwala,
oportunidad, kasarian, edad at iba pa.
Sosyolek
Ang wika ng komunidad ng LGBTQIA+
Gay lingo
Kadalasan din itong ginagamitan ng
pandiwang Ingles na make at
dinudugtong sa Filipino.
Conyo
Pinaghalo-halong mga numero, simbolo,
at malalaki at maliliit na titik ang paraan
ng pagsulat nito
Jejemon
Isang ispesyalisado o wikang teknikal na
nauunawaan at ginagamit ng isang
partikular na pangkat ng propesyon,
trabaho, o gawain ng tao.
Jargon
Barayti ng wika mula sa mga
etnolinggwistikong grupo.
- Taglay ng etnolek ang mga salitang
bahagi ng pagkakakilanlan ng isang
pangkat-etniko.
Etnolek
Pormal na tono ang ginagamit ng
nagsasalita kung ang kausap niya ay may
mas mataas na katungkulan o
kapangyarihan, kung nakatatanda, o kung
hindi niya gaanong kakilala o
kapalagayang-loob.
Register
Barayti ng wika na nabubuo at ginagamit
sa loob ng bahay
Ekolek
Tinatawag ring Nobody’s Native
Language dahil walang nagmamay-ari ng
wikang ito.
- Nabubuo ito sa pamamagitan ng
pagsasama ng dalawang magkaibang
wika na ginagamit ng dalawang pangkat
na may magkaibang inang wika.
Pidgin
Wikang unang naging pidgin at sa
kalaunan ay naging likas na wika
(nativized) na ng mga batang isinilang sa
komunidad ng pidgin.
Creole
