Kolokwium 1 Flashcards
Lek
substancja chemiczna, która zmienia czynność fizjologiczną organizmu, w taki sposób, że może być to wykorzystane do zwalczenia choroby
Reakcja ustroju na lek jest proporcjonalna do:
logarytmu dawki
Receptor farmakologiczny
białko, które po przyłączeniu liganda w swoistym miejscu wiążącym może wywołać przekaźnictwo sygnału
Aktywność wewnętrzna
zdolność leku do wywołania efektu po połączeniu z receptorem
Agonista
substancja, która wykazuje:
- powinowactwo do receptora
- aktywność wewnętrzną
Aktywność konstytutywna
Receptor może przejść w stan aktywny bez obecności liganda
Odwrotny agonista
substancja hamująca konstytutywną aktywność receptora
Antagonista
substancja która:
- wykazuje powinowactwo do receptora
- nie wykazuje aktywności wewnętrznej
Antagonista kompetytywny - współzawodniczący
Łączy się w tym samym miejscu do agosnita.
Podanie agonisty może wyprzeć cząsteczki antagonisty z miejsca efektorowego.
Antagonista niekompetytywny- niewspółzawodniczący
Wiąże się w innym miejscu, niż agonista, podanie agonisty nie może go wyprzeć
Mechanizmy działania receptorów
- kontrola kanału jonowego
- wiązanie przez białko G z enzymem lub kanałem jonowym
- bezpośrednia kontrola fosforylacji białka
- kontrola transkrypcji DNA
Rodzaje białek G
Gq
Gs
Gi
Białko Gq
PIP2 -> IP3 + DAG (enzym: fosfolipaza C)
wzrost cytoplazmatycznych Ca2+
aktywacja kinazy białkowej C przez DAG
Białko Gs
AKTYWUJE cyklazę adenylową, powoduje wzrost cAMP
Białko Gi
HAMUjE cyklazę adenylową, powoduje spadek cAMP
Jaki enzym rozkłada cAMP?
fosfodiesteraza (PDE) do 5-AMP
Wpływ cAMP na mięśnie gładkie
Rozkurcz mięśnia gładkiego
Wpływ cAMP na serce
Zwiększenie siły skurczu i polepszenie rozkurczu
Wpływ cAMP na płytki krwi
wzrost cAMP= hamowanie agregacji
spadek cAMP= nasilenie agregacji
Mechanizmy usuwania Ca2+ z komórki
- kanały wapniowe zależne od ATP
- kanały wapniowe zależne od ATP w sarkoplaźmie
- wymiennik 3Na+/Ca2+
Miejsca wymiany jonów Ca2+ miedzy cytozolem a siateczką
- receptory IP3 na siateczce śródplazmatycznej
- receptory ryandynowe na siateczce mięśni poprzecznie prążkowanych
DANTROLEN
blokuje receptory ryandynowe, stosowany w hipertemii złośliwej
Które przekaźniki nie mogą byc magazynowane?
-NO
-eikozanoidy
ponieważ ich uwalnianie polega na dyfuzji
Jak działa toksyna botulinowa?
Działa na płytkę nerwowo-mięśniową przez fragmentację białka SNAP-25 potrzebnego do wydziałanie Ach w zakończeniu presynaptycznym
Leczenie zatrucia botuliną
- podanie wieloważnej końskiej surowicy antybotulinowej
- płukanie żołądka
- środki przeczyszczające
- głębokie wlewy doodbytnicze
Zastosowanie toksyny botulinowej
- kurcz powiek
- połowiczy kurcz twarzy
- kręcz karku
- stopa końsko-szpotowa
- achalazja przełyku
- nadmierna potliwość
- nadmierna spastyczność
- niwelowanie zmarszczek mimicznych
Receptor M1
w zwojach jelitowych i komórkach okładzinowych żoładka
transdukcja sygnału przez Gq
Antagonista receptora M1
Pirenzepina
Receptor M2
w sercu oraz w zakończeniach presynaptycznych neuronów
transdukcja sygnału przez Gi
Receptor M3
w gruczołach egzokrynnych, w mięśniówce gładkiej, na śródbłonku naczyniowym
transdukcja sygnału przez Gq
Jak dzielimy cholinomimetyki?
- Agonista muskarynowi
- Inhibitory AchE
Wskazania do stosowania agonistów muskarynowych
atonia przewodu pokarmowego hipotonia pęcherza moczowego jaskra z zamkniętym kątem przesączania próby prowokacyjne w diagnozowaniu astmy zatrucie ATROPINĄ
Przeciwwskazania do stosowania agonistów muskarynowych oraz inhibitorów AchE
astma oskrzelowa czynna choroba wrzodowa stany skurczowe przewodu pokarmowego niedrożność dróg żółciowych niedrożność dróg moczowych choroba Parkinsona cieżkie niedociśnienie zaburzenia przewodzenia w sercu zawał mięśnia sercowego nadczynność tarczycy
Działania niepożądane agonistów muskarynowych i inhibitorów AchE
nudności wymioty biegunka zwężenie źrenic łzawienie zaburzenia widzenia ślinotok pocenie się bradykardia
Acetylocholina
(AM)
środek pomocniczy w zabiegach okulistycznych
Karbachol
(AM)
pooperacyjna atonia jelit i pęcherza moczowego, obniżenie ciśnienia śródocznego.
Działa dłużej niż Ach
Betanechol
(AM)
pooperacyjna hipotonia pęcherza moczowego i przewodu pokarmowego
Metacholina
(AM)
diagnostyka astmy
Pilokarpina
(AM)
stosowana w:
-jaskrze z zamkniętym kątem przesączania
-zatrucie ATROPINĄ
-pobudzenie gruczołów ślinowych w radioterapii
-zespół Sjorgena
-próba potowa w diagnostyce mukowiscydozy
Wskazania do stosowania inhibitorów AchE
jaska z zamkniętym kątem przesączania diagnostyka i leczenie miastenii zatrucie lekami cholinolitycznymi odwrócenie bloku nerwowo-mięśniowego choroba Alzheimera
Endrofonium
(IA)
diagnostyka miastenii, krótki czas działania
Fizostygmina
(IA)
leczenie cieżkich zatruć parasympatykolitykami
dobrze przenika do OUN
Neostygmina
(IA) nie przenika do mózgu leczenie: -miastenii -pooperacyjnej atonii pęcherza moczowego -antidotum przy zatruciach ATROPINĄ -odwrócene bloku nerwowo-mięśniowego -zatrucie lekami zwiotczającymi
Pirydostygmina
(IA)
leczenie miastenii
wchłania się lepiej i działa dłużej niż neostygmina
Ekotiopat, Dyflos
leczenie jaskry z zamkniętym kątem przesączania
długi czas działania
Donepezyl, Galantamina, Rywastygmina
przenika do OUN
leczenie demencji w chorobia Alzheimera
Objawy zatrucia inhibitorami AchE
muskarynowe: -obfite pocenie -ślinienie, łzawienie -nudności, wymioty, biegunka -zwężenie źrenic -bradykardia nikotynowe: -drżenie mięśni ze strony OUN: -wzmożenie pobudliwości -lęk -zaburzenia świadomości
Leczenia zatrucia inhibitorami AchE
Atropina - znosi objawy muskarynowe
Pralidoksym/Obidoksym- reaktywcja zablokowanej AchE
Wskazania do zastosowania leków cholinolitycznych
skurcze mięśniówki gładkiej przewodu pokarmowego, dróg żółciowych i moczowych
zaburzenia rytmu serca ze zwolnieniem rytmu
wyłączenie odruchów z nerwów X
zmniejszenie wydzielania śluzu w drogach oddechowych
podczas znieczulenia ogólnego
rozszerzenie źrenicy
astma oskrzelowa
przewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli
choroba wrzodowa żoładka i dwunastnicy
choroba Parkinsona
zatrucie inhibitorami AchE
Przeciwwskazania do stosowania cholinolityków
jaskra
przerost gruczołu krokowego
niedrożnośc dróg moczowych
niedrożnośc przewodu pokarmowego
Działania niepożądane cholinolityków
zatrzymanie moczu zaparcia niewyraźne widzenie światłowstręt podwyższone ciśnienie śródgałkowe suchość w JU zmniejszenie potliwości
Atropina
(ChL) premedykacja anestezjologiczna zatrucia inhibitorami AchE bradykardia stany skurczowe dróg moczowych, żółciowych wzmożona perystaltyka jelit
Hioscyna (skopolamina)
(ChL)
jak atropina + lek w chorobie lokomocyjnej
działa depresyjnie na OUN
Butylobromek hioscyny
Buscopan
(Chl)
nie przechodzi przez krew-mózg
lek w stanach skurczowych narządów trawiennych
Tropikamid
(ChL)
do rozszerzenia źrenicy
Ipratropium
Atrovent
(ChL)
podawany jako inhalacja do roszerzenia oskrzeli
Tiotropium
(ChL)
10 razy silniejszy od ipratropium
Pirenzepina
(ChL)
leczenie choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy
Benzatropina
(ChL)
stosowana w chorobie Parkinsona
Rodzaje receptorów nikotynowych
neuronalny Nn
mięśniowy Nm
Trimetafan
Antagonista rceptora Nn
obniża ciśnienie tętnicza, stosowany w przełomach ciśnieniowych oraz w nadciśnieniu złośliwym
Jak dzielimy leki wpływające na złącze nerwowo-mięśniowe
- Niedepolaryzujące
2. Depolaryzujące
Leki zwiotczające- niedepolaryzujące.
Pankuronium
Wekuronium (krótszy czas działania od P)
Rokuronium (mniejsza siła działania od W)
Atrakurium (podawany w schorzeniach wątroby i nerek gdy inne nie mogą)
Cisatrakurium (silniejszy od A)
Miwakurium (budowa zbliżona do A)
Silne leki zwiotczające- depolaryzujące
Suksametonium
Gdzie zachodzi biosynteza amin katecholowych?
Neuronu adrenergiczne
Komórki chromochłonne rdzenia nadnerczy
Wychwyt 1 amin katecholowych
Neuronalny
Przez zakończenia presynaptyczne neuronów.
Noradrenalina jest silniej wychwytywana niż adrenalina
Wychwyt 2 amin katecholowych
Tkankowy
Przez mięśnie gładkie, mięsień sercowy i śródbłonek.
Adrenalina jest silniej silniej pobierana niż noradrenalina.
Inhibitor wychwytu 1
kokaina
trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne
Inhibitor wychwytu 2
glikokortykosteroidy
Jakie enzymy metabolizują katecholaminy?
MAO, COMT
izoenymy MAO
MAO-A, zlokalizowany w tkance nerwowej, degradacja serotoniny, noradrenaliny i dopaminy
MAO-B, zlokalizowany w tkankach NIEnerwowych, największe powinowactwo do DOPAMINY, mniejsze do sero i noradr
Jakie aminy degraduje COMT?
dopamina, adrenalina lub noradrenalina
Co jest końcowych metabolitem katecholamin?
kwas wanilinomigdałowy (VMA)
Receptory adrenergiczne
a1, a2
b1, b2, b3