Koło 5 - ćwiczenie 1 Flashcards
NOWOTWORY ŁAGODNE PRZEŁYKU
najczęstszy mięśniak gładkokomórkowy (guzy stromalne) inne łagodne rzadkie to włókniak, tłuszczak, naczyniak, nerwiak i guz ziarnistokom., polipy mezenchymalne mają mieszankę włóknistej, tłuszczowej i naczyniowej pokrytej nabłonkiem paraepidermoidalnym przełyku (w zależności od % są polipus fibromuscularis albo fibrolipoma, rzadko są zapalne, czasem nabłonkowe – typowe brodawczaki płaskonabłonkowe).
RAK PRZEŁYKU
6% nowotworów złośliwych pp, duża śmiertelność bo późne objawy; głównie (90%) płaskonabłonkowy, rzadziej gruczolakorak (z Barretta)
RAK PRZEŁYKU - EPIDEMIOLOGIA
- ↑ 50 r.ż (45)
- M:K 4/3:1
- więcej w Azji i Afryce (6x częściej u murzynów niż białych)
- w USA rośnie ilość gruczołowego (zwłaszcza w 1/3 dolnej to 50% przypadków).
- Więcej na terenach wiejskich
- dużo w Iranie, Chinach, Hongkongu, Argentynie, Brazylii i RPA.
- Są też niezróżnicowany (jak owsianokom. płuc), rakowiak, czerniak i rak z gruczołów podśluzowych - rzadkie
RAK PRZEŁYKU - PŁASKONABŁONKOWY PATOGENEZA
na podłożu dysplastycznym (dlatego ocenianie p53 i EGF)
RAK PRZEŁYKU - PŁASKONABŁONKOWY RYZYKO
- fajki i alkohol x100 (synergizm),
- zapalenie
- achalazja (upośledzony rozkurcz LES),
- z. Plummera-Vinsona (zaburzenia połykania przez fałd w górnej cz. przełyku, anemia Fe, zanikowe zapalenie języka),
- oparzenia przełyku,
- niedobory witamin – dlatego ubóstwo (A, C, tiamina, ryboflawina, pirydoksal) i śladowych pierwiastków np. Zn, Mo (często u alkoholika),
- wielopierścieniowe węglowodory,
- aflatoksyny
- nitrozaminyl,
- picie gorącego
- po radio klp.
Genetycznie ↑ ryzyka u osób z celiakią, tylosis – modzelowatość?, dysplazję ektodermalną czy epidermolysis bullosa – pęcherzowe oddzielanie naskórka). HPV w regionach wysokiego ryzyka?
RAK PRZEŁYKU - PŁASKONABŁONKOWY LOKALIZACJA
50% środkowa cz, 30% dolna 1/3, 20% górna 1/3
RAK PRZEŁYKU - PŁASKONABŁONKOWY MAKRO
najpierw małe, szarobiałe zgrubienie bł. śluzowej, potem jako polip (60%), wrzód (25%) lub rozległy naciek, płaski (15%) powodujący pogrubienie.
Najpierw jako neoplazja, potem szerzący się powierzchownie (bł. śluzowa i podśluzowa), potem zaawansowany (bł. mięśniowa, okolice – może naciekać drzewo oskrzelowe (dając zapalenie), aortę (dając krwotok), śródpiersie, osierdzie;
RAK PRZEŁYKU - PŁASKONABŁONKOWY MIKRO
najczęściej wysoki (G1) lub średni (G2) stopień zróżnicowania;
najczęściej histologicznie to brodawkowaty, wrzecionowatokom, płaski bazaloidny.
RAK PRZEŁYKU - PŁASKONABŁONKOWY OBJAWY
- późno,
- dysfagia,
- odynofagia (ból przy połykaniu),
- niedrożność,
- chudnięcie,
zaawansowany daje przetoki przełykowo-oskrzelową/opłucnową/osierdziową/tchawiczą (pierwsze objawy mogą być z aspiracji treści pokarmu);
owrzodzeniu towarzyszy czasem krwawienie i sepsa;
RAK PRZEŁYKU - PŁASKONABŁONKOWY PRZERZUTY
- może mieć „guzki satelitarne”,
- węzły te z góry do szyjnych, środkowe do śródpiersia, okołotchawiczych, tchawiczo-oskrzelowych, a dolne do żołądkowych i krezkowych (trzewnych)
RAK PRZEŁYKU - PŁASKONABŁONKOWY ROKOWANIE
lepiej rokuje ten o powierzchniowym nacieku (tylko bł. ślu i podślu) – przy zajętym nabłonku + bl. Właściwej bł. śluzowej 5 lat to 88% a gdy jest już w podśluzowej 55% (robins podaje 75% gdy jest powierzchowny), gdy jeszcze regio węzły (co występuje często) tylko 17%. Ogólnie jest złe, całkowite 5 lat - 9%; najważniejsze w rokowaniu zaawansowanie. A zróżnicowanie i ploidia?
PRZEŁYK BARRETTA - EPIDEMIOLOGIA
- powikłanie refluksu u 11% (10% osób z GERD),
- M>K,
- biali
- 40-60 r.ż,
PRZEŁYK BARRETTA - PATOGENEZA
Bierze się chyba z gojenia nadżerki bł. śluzowej przełyku np. z refluksu; komórki zapasowe (pnia) mają zaburzoną równowagę i ulegają metaplazji żołądkowej, jelitowej lub pośedniej. Poza refluksem ważne czynniki genetyczne, nadekspresja a potem mutacja w p53 powodująca wzrost liczby kom wchodzących w G1 i S przy zaburzonej kontroli cyklu, naprawy DNA skutkujące niestabilnością DNA i zwiększenia proliferacji (morfologicznie dysplazja).
PRZEŁYK BARRETTA - MAKRO
w endoskopii jak języki/łaty czerwonej i aksamitnej błony, ku górze od żołądka – proksymalnie pozostała gładka blada bł. śluzowa przełyku z nabł. ww płaskim a dystalnie jasnobrązowa żołądka z nabł. 1w walcowatym.
PRZEŁYK BARRETTA - MIKRO
w dolnym odc. nabłonek ww płaski zastępowany jest gruczołowym (jelita) (metaplazja), również zmiany poniżej linii zębatej w bezp. połączeniu przełykowo-żołądkowym.w barwieniu na cytokeratynę 7 + nie tylko w nabłonku powierzchni ale i w głębi gruczołów; nabłonek może być typu żołądkowego lub jelitowego (tylko wg. Red? groźniejszy bo może dać raka gruczołowego). Dysplazja małego stopnia to wskazanie do ponownego endoskopowego histpat, dużego stopnia z dodatkową dużą ekspresją rec. EGF i mutacją p53 to bezpośrednie zagrożenie rakiem. Może być też coś takiego jak metaplazja niedokonana. Rozpoznanie na pdst. widocznej makro bł. śluzowej nad połączeniem żołądkowo-przełykowym + mikro metaplazji żołądkowej lub jelitowej (kom. kubkowe ze śluzem, niebieskie wakuole w kielichowatej cytoplazmie w w barwieniu HE). Wyróżnia się dysplazję małego i dużego stopnia.
PRZEŁYK BARRETTA - DIAGNOSTYKA
endoskopia + biopsja
PRZEŁYK BARRETTA - LECZENIE
gdy wykryjemy raka chirurgia, fotodynamiczna terapia, ablacja laserowa, mukozektomia endoskopowa. Podobnie można leczyć wieloogniskową dysplazję dużego stopnia (ryzyko CA śródśluzówkowego lub inwazyjnego)
PRZEŁYK BARRETTA - POWIKŁANIA
uważane za zmianę przednowotworową a dysplazja z Barretta pojawia się u 0,2-1,0% osób/rok a ta częstość rośnie z czasem objawów i wiekiem. Większość gruczolakoraków związana z Barrettem ale większość Barrettów nie kończy się rakiem.
Rak śródśluzówkowy ma naciek bl. Właściwej przez kom. nowotworowe nabłonka.
RAK PRZEŁYKU - GRUCZOŁOWY EPIDEMIOLOGIA
- ok 50 r.ż.,
- M>K (M 7x częściej),
- częściej u białych,
- rzadszy niż płaskonabłonkowy ale w stanach i na zachodzie częstość rośnie (w USA kiedyś 5% CA przełyku a teraz pod 50%).
- Najczęściej w USA, GB, Kanadzie, Australii i Holandii a najmniej w Korei, Tajlandii, Japonii, Ekwadorze;
RAK PRZEŁYKU - GRUCZOŁOWY RYZYKO
- Barrett 30-100x (5-10% ryzyko u 50 letniego Barretta, 7-15% ma raka w momencie rozpoznania Barretta, może mu towarzyszyć rak płaskonabłonkowy),
- ryzyko rośnie gdy dysplazja + tytoń,
- otyłość,
- stan po radioterapii,
zmniejsza ryzyko dieta z owocami i warzywami