Klasifikimi i shtazeve Flashcards
Qka nenkupton me termin taksonomi?
taxis- renditje, nomos-ligj.
Qka eshte sistematika dhe sispas cilit shkenctare?
Sipas shkencetarit Simpson sistematika eshte shkence mbi shumellojshmerine e organizmave.
Kush eshte njesia themelore e sistematikes?
LLoji ose species.
Cka eshte lloji?
Llojet jane shtazet qe kane ngjajshmeri ne te gjitha detajet e ndertimit anatomik dhe qe ne pikpamje reproduktive jane te izoluara nga popullacionet e tjera te ngjajshme.
Cka eshte gjinia?
Llojet qe kane nje paraardhes te perbashket. P.sh Pantera leo, Pantera tigris, Pantera pardus.
Cka eshte nomenklatura binare?
Eshte ky secili lloj emertohet me dy emra. Emri i pare shkruhet gjithmone me shkronje te madhe dhe tregon gjinine, emri i dyte shkruhet me shkronje te vogel dhe tregon llojin. Mandej shkruhet shkronja e pare e autorit qe e ka percaktuar llojin dhe me pas vitin.
Cka eshte nenlloji ose subspecies?
Kategori me e vogel, grupe te popullacioneve te te njejtit lloj. Shkruhet me tri emra latine.
Cka eshte familja?
Gjinite e aferta, qe kane nje paraardhes te perbashket. Emertimi behet duke u mbeshtetur ne gjini e pastaj i shtohet IDEA ne fund. Psh. familja Felidea. Nenfamilja eshte prapashtesa INAE. Dmth Felinae.
Cka eshte rendi (Ordo)?
Familjet qe kane paraardhes te perbashket. Psh Felidea, Canidea, Ursidea formojne rendin Fissipedia.
Cka eshte klasa?
Rendet qe kane origjine te perbashket. Psh. Rendi Fissipedia, Pinnepedia, Primatia etj. qe formojne klasen e gjitareve.
Cka eshte tipi (phyllumi)?
Perfshijne klasat qe kane origjine te perbashket. Psh. klasa Mammalia, Aves, Reptilia, Amphibia, Pisces formojne tipin e kordateve Chordata.
Cka eshte mbreteria?
Te gjitha tipet e formojne Mbreterine ose Boten shtazore- Regnum.
Si e ka klasifikuar Aristoteli boten shtazore?
Ne 5000 lloje qe njiheshin ne kohen e tij, ai i ndau ne dy grupe te medha:
- shtaze me gjak
- shtaze pa gjak
Kush eshte sistematizuesi me i madh ose babai i sistematikes?
Shkenctari suedezi Karl Line.
Si i ndau Karl Line shtazet?
Me vepren e tij “ Sistema natyre” ne 1758 i ndau shtazet ne 5 gjini.
- Mammalia
- Avec
- Pices
- Insecta
- Vermes
Si u ndane pakurrizoret?
Sipas Lamarkut pakurrizoret i ndau ne:
- Mollusca
- Cirripedie
- Annelida
- Crustacea
- Arachnida
- Insekta
- Vermes
- Radiata
- Polypes
- Infuzorie me vone u shtuan edhe gr.
- Tunicata
- Conchifera
Ku bazohen sistematikat e mevonshme?
Ne ate te Lamarkut dhe te Zhorzh Kivies.
Cka jane rendi Protomonadina?
Jane forma te imta solitare por ka edhe koloniale. Format e lira ushqehen ne menyre holozoike e ushqimin e marrin me pseudopode ose me citostom. Format parasite jane saprozoike.
Si shumohen Protomonadinat?
Shumohen me ndarje gjatore e multiple e shumimi seksual eshte konstatuar vetem te gjinia Monas.
Si jane Protomonadinat e gjinise monas?
Jane Protomonadina ameboide me 1-3 flagjele ku njerin e kane te drejtuar prapa.
Ku jetojne?
Ne ujra te ndotura fekalie por edhe ne zorren e njeriut e te shtazeve.
Llojet e njohura?
Oicomonas termo dhe Bodo saltans.
Cka eshte karakteristike per Protomonadinat?
Eshte formacioni afer trupit bazal qe quhet blefaroplast apo kinetoplast, ndertimi i secilit eshte i ngjajshem me mitokondrie.
Kujt i perkasin format e lire te Protomonadinave?
I perkasin grupit Bodo. Jetojne ne ujra te ndejura, ne sip. E infuzumit nga sana, bagla dhe ne trupin e skrrajave dhe ushujzave.
Si ushqehen Protomonodinat?
Ushqehen me bakterie.
Tek format parazitare te Protomonadinave kush eshte I njohur?
Familja Trypanosomidea.
Ku jetojne Trypanosomat?
Jetojne si parasite ne plazmen e gjakut dhe ne limfen e njeriut dhe shtazeve.
Si eshte ndertimi i Trypansomideave?
Kane trup te mbeshtjelle me pelikule dhe kane membrane undulente.
Si shumohen Trypanosmideat?
Shumohen me ndarje gjatore ose multiple.
Pse jane Trypanosomideat polimorfe?
Jane polimorfe se pse cikli jetesor I tyre kryhet ne dy nikoqir njeri kurrizor e tjetri pakurrizor, forma dhe trupi I ndryshon.
Kush jane parazitet e e gjakut te kurrizoreve?
Gjinia Trypanosoma.
Cilat jane format kryesore te gjinise Trypanosmoa?
- Leishmania- Trup oval, pa flagjele. Kane trupin bazal, kinetoplastin dhe nukleusin.
- Leptomonas- Trup te zgjatur, me flagjele te shkurter qe dalin prej majes se trupit ku nodhet trupthi bazal e kinetoplasti. Nukeusi eshte ne qender.
- Crithidia- Elementet kinetike jane afer berthames. Prej kesaj pjese del flagjeli qe formon membrane undulente te shkurter.
- Trypanosoma- Elementet kinetike jane ne pjesen e perparme te trupit. Prej saj del flagjeli dhe ngjitet ne pelikule e formon membrane udulente.
Si barten Trypanosomat?
Prej mizave qe thithin gjak (gjinia Glossina) dhe ne zorren e tyre zhvillohet nje pjese e ciklit jetesor. Patogjenet shafqen vetem te njeriu dhe shtazen shtepiake. Kryesisht neper fise tropike.
Llojet me te njohura te Trypanosomave?
Trypanosoma gabiense dhe Trypanosoma rhodesiense.
Cikli I zhvillimit te Trypanosoma rhodesiense?
Ka ecuri me te shpjet rreth 6 muajsh dhe shkaktohet prej mizes Ce-Ce. Ne zorren e mizes tripomoastigotet infective kur mberrijn ne gjendrat pshtymore te mizes kthehen ne epimastigote (clithidie) dhe vazhdojne ndarjen ne dysh. Pas disa ditesh perseri kthehen ne tripomastigote infective dhe permesh thumbimit te mizes bartet ne individ. Ne vendin ku pickon miza formohet nje e fryer qe quhet ULCERI FILLESTAR. Bartes natyror te tij jane antilopat.
Qfare semundje shkakton Tripanosoma brucei?
Parazit I kafsheve shtepiake qe shkakton semundjen nagana. Paraziti Glossina morsitans.
Qfare semundje shkakton Trypanosoma evansi?
Shkaktare i semundjes sura.
Qfare semundje shkakton trypanosoma cruzi?
Semundje e changasit. Bartesi eshte Hemiptera I cili e thumbon njeriun gjersa flen dhe I leshon fecesin. Kjo shkakton kruarje dhe individi hap plage ku perms kesaj plage trypanosome futet ne trup. Shkakton crregullime te sistemit nervor dhe atij perferik. 45.000 mije vdekje ne vit.
Si paraqitet gjinia Leishmania?
Ne formen leishmania dhe leptomonas.
Cka i dallon Leishmaniat me trypanosmoat?
I dallon fakti se Leishmaniat jane parasite brendaqelizore, te rrumbullaket dhe pa flagjele te cilat shumohen ne brendi te qelizes se nikoqirit, e shkaterrojne qelizen dhe pastaj shperndaen neper qelizat e tjera.
Llojet me te njohura te Trypanosomave?
Trypanosoma gabiense dhe Trypanosoma rhodesiense.
Cka shkakton Trypanosoma gabiense?
Shkakton semundje e gjumit ku fillon me ngritjen e temperatures, zmadhimin e gjendrave limfatike dhe anemi. Pa mjekim I infektuari vdes per 2 vite.
Cikli I zhvillimit te Trypanosoma rhodesiense?
Ka ecuri me te shpjet rreth 6 muajsh dhe shkaktohet prej mizes Ce-Ce. Ne zorren e mizes tripomoastigotet infective kur mberrijn ne gjendrat pshtymore te mizes kthehen ne epimastigote (clithidie) dhe vazhdojne ndarjen ne dysh. Pas disa ditesh perseri kthehen ne tripomastigote infective dhe permesh thumbimit te mizes bartet ne individ. Ne vendin ku pickon miza formohet nje e fryer qe quhet ULCERI FILLESTAR. Bartes natyror te tij jane antilopat.
Qfare semundje shkakton Tripanosoma brucei?
Parazit i kafsheve shtepiake qe shkakton semundjen nagana. Paraziti Glossina morsitans.
Si barten Leishmaniat?
Insekteve te gjinise Phlebotomus.
Kush jane llojet me te njohura te gjinise Leishmania?
Leishmania donovani dhe Leshmania infantum.
Ku paraziton Leishmania donovani?
Paraziton ne qelizat e sis. Retikuloendoterlial te melcise, shpnetkes etj. Shkakton semundjen e organeve viscerale kala-azar.