Kernwoorden/begrippen volledige cursus Flashcards
1
Q
Hoplieten
A
zij die hun eigen uitrusting kunnen veroorloven (de krijgers van de griekse staten, maar ook de elite)
2
Q
Mediër
A
vijand van het griekse volk, “evenwaardig” als de Perzen
3
Q
Toe-eigening van klassieke mythologie door Christendom
A
interpretatio christiana
4
Q
de ‘leer’ van menselijke gelaatstrekken
A
frenologie
5
Q
A
1823-1847 british museum klassieke inspiratie
6
Q
gendergeschiedenis
A
de studie naar hoe het sekseverschil in het verleden
cultureel en sociaal werd vormgegeven
7
Q
seksepatronen
A
Vaak werden seksepatronen immers verbonden met binaire regels, codes en gedragingen: wat voor de man gold, gold niet voor de vrouw, en ook omgekeerd.
8
Q
genderpatronen
A
Beetje zelfde als seksepatronen
9
Q
gendering
A
het maken van (binaire) codes over mannen en vrouwen
10
Q
normatief
A
voorschrijven (het wordt als norm opgenomen)
11
Q
othering
A
het afstand nemen van of het ‘anders’ maken van ‘de andere’ om zich een eigen identiteit toe te eigenen (gebruikt tegen andere volkeren maar ook tegenover vrouwen)
12
Q
Griekse term voor moed
A
Andreia (letterlijk mannelijkheid) cfr virtus in latijns
13
Q
term voor ‘liefhebben van een jongen’
A
pederastie; oudere man als erastes en de jongen als eromenos
14
Q
luxe-escort (los van concubines)
A
Hetaire/hetaere
15
Q
vrouwenhaat
A
misogynie
16
Q
een slechte vrouw of “mee-eter”
A
parasiet (term gebruikt door Hesiodus
17
Q
het volgen van de culturele en sociale normen
A
confirmering (bv de gendercodes)
18
Q
gelijkwettigheid, ‘burgers’ gelijk voor de wet
A
isonomie
19
Q
docenten van de politiek
A
sofisten (hielpen met de kunst van spreken en overtuigend praten
20
Q
instrumentaliseren
A
(als instrument) gebruiken van (verwijzingen naar) het verleden als deel van herinneringscultuur
21
Q
toegangspoort van Akropolis in Athene
A
Propyleeën (men kan Salamis zien vanop de bovenste trappen)
22
Q
Particratie
A
23
Q
autocratie
A
24
Q
technocratie
A
25
extremisme
26
populisme
27
voor de hele Griekse wereld
panhelleens
28
proza
in essentie verschillend van de goddelijke woorden van dichters
29
subjectivisme
(= niets bestaat zonder de mens: door zijn waarneming maakt hij de werkelijkheid)
30
kritisch
oordeelkundig
31
Humanisten
rationele, filosofischere denkers, geloven niet in dogma/religie (opgekomen rond 14de eeuw) grote van van Klassieke oudheid
32
Klassieke oudheid
historische periode van 800 v.C. tot 500 vooral focus om Grieken en Romeinen (mediteraanse gebied)
33
Historische periodisering
het opdelen van de geschiedenis in periodes (KO, middeleeuwen, etc)
34
Interpretatio christinia
plooien van (griekse) cultuur naar de wil en inzichten van het christendom (bv Odysseus als model voor goede Christen, weerstond sirenen roep)
35
Odysseus
36
de draad van Ariadne
Voor het Labyrint uit te komen
37
Arabische omweg
benaming die slaat op het overbrengen of recupereren van Griekse filosofie en wetenschap door de Arabische geleerden nadat die verloren was gegaan in Europa zelf. (onderandere de werken van Aristoteles)
38
Slag bij de Issus
39
Olympische spelen
40
Dareios III
41
Phillippos II
Alexander's dad ...
42
Fenicische havenstad in huidig Syrië
Tyrus
43
Buit
in context van Makedoniërs
44
orakel
45
Zeus-Ammon
46
Thracië
locatie kennen en meer rond het volk wss
47
Perzen
48
Doorslaggevende overwinning tegen de perzen (Dareios zelf)
Slag bij Gaugamela
49
Olynthos
50
Eerste (perzische) vrouw van Alexander
Roxane
51
anti-makedoniër die uiteindelijk moet vluchten en zelfmoord pleegt nadat democratie in Griekse poleis wordt vervangen door oligarchie (door Antiginoden)
Demosthenes
52
Vernietiging van het koninklijk paleis in Persepolis
Als antwoord op de vernieling van Athene door de Perzen (meer dan een eeuw vroeger)
53
zelfbestuur
autonomie
54
wij-zijdenken(verzwegen op dia 50 H8)
55
Isokrates
56
De opvolgers van Alexander waren dit
Krijgsheren (of warlords)
57
barbaren
58
keerpunt veldslag van Makedonië tegen griekse stadstaten (tegen Athene en Thebe)
slag bij Chaeroneia
59
samenwerking tussen alle griekse poleis (behalve Sparta) en Makedonië
Korinthische Bond 337v.C. opgericht
60
Gemeenschappelijke vrede
61
Alexander III / Alexander de Grote
62
Bactrië
63
statement van Alexander nadat geruchten over zijn dood juichelijk onthaald worden in Thebe en Athene
Vernietiging van Thebe
64
Aristoteles
65
Judea (of het (konink)rijk van de joden)
66
technocraten
67
dynastie die Makedonische deel van Alexander zijn rijk bestuurde
Antigoniden (Antigonos I)
68
Eerste overwinning van Alexander op de Perzen
slag bij de Granicus (klein-azie bij Troje)
69
absolute macht bij 1 of kleine groep personen
despotisme
70
democratie
71
Papyrus (rollen)
72
Oligarchie
73
Perkament
luxeproduct (hoe en waar gemaakt?)
74
kelten/galaten
75
Geograaf en wiskundige (berekende aardomtrek & algoritme voor priemgetallen)
Eratosthenes
76
Ptolemaios / Ptolemaios I
eerste leider van de egyptische dynastie na Alexander de grote
77
wiskundige in hellenistische periode
Euklides
78
de dynastie na Ptolemaios
Ptolemaeën
79
Astronoom en wiskundige die heliocentrisch model 'bedacht'
Aristarchos
80
Bureaucratie
81
model waar de zon centraal staat in het sterrenstelsel?
heliocentrisme
82
Renaissance
wedergeboorte, hernieuwde interesse in klassieke oudheid (letteren als kunsten)
83
Befaamde Venetiaanse Drukker uit de 15de eeuw
Manutius, publiceerde de Ilias
84
Italiaanse artistiek genie die Bacchus in beeld bracht op basis van enkele woorden
Michelangelo
85
Griekse beeldhouwer, maakte een beeld van Bacchus dat Michelangelo inspireerde
Praxiteles (4de eeuw v.C.
86
neoclassicisme
artistieke stroming met de puurheid van de aniteken
87
De leer van 4 dominante lichaamssapen en hoe mensen te genezen
humorenleer
88
Spaanse humanist dat vrouwen als inferieure wezens zag van nature geschikter voor huishoudelijke taken
Luis VIVES
89
zweedse wetenschappen die de 4 mensensoorten voorstelde met natuurlijk eigenschappen ook gebaseerd op humorenleer
carl LINNAEUS
90
Doos van Pandora
91
Leer waar menselijke temperamenten verbonden worden met uiterlijke kenmerken
fysiognomiek
92
zwitserse filosoof dat fysiognomiek ontwikkelde
johann Kaspar LAVATER
93
inzicht van oude grieken over "mooi en goed" tegenover "lelijk en slecht)
Kalokagathia
94
Leer van de menselijke gelaatstrekken (BS)
frenologie
95
"wetenschapper" die bijdrage deed aan frenologie op basis van Kalokagathia
Peter CAMPER
96
voorliefde voor Oude grieken ontstaan of toch populair in 18de eeuw
filhellenisme
97
scholing tijdens industrialisering voor de elite gebaseerd op KO
Klassieke humaniora
98
Franse historieschilder die "Slag bij Thermpylae§" schilderde in het neoclassicisme tijdperk
Jean-Louis DAVID
99
Historisch (grieks) erfgoed in het britisch museum
Elgin Marbles§
100
Belangrijke/bekendste tempel van KO op de Akropolis
Parthenon§
101
Term voor grote fascinatie in de geschiedenis, nood om op foto te staan en periode in 19de eeuw
historische sensatie
102
bezieler van de Olympische spelen die eigenlijk gewoon pedagoog was
Piere DE COUBERTIN
103
griekse term "goede genen" die leer werd in 20de eeuw
eugenetica
104
cineaste die propagande films maakte voor de nazi's waaronder die over athleten in Griekse poses
leni RIEFENSTAHL
105
term voor overgebleven historische cultuur van een land
erfgoed
106
de transcriptie van de Griekse uitdrukking 'kom ze maar halen'
Molon Labe
107
De streek rond Sparta waar de Lambda is op gebaseerd
Laconië
108
Benaming voor groepen in Europa die zich verzetten tegen immigratie en graag de Lambda gebruiken als symbool
identitaire bewegingen
109
griekse term gebruikt voor vreemde vorlkeren met een gebrek aan cultuur
barbaren
110
framing
gebruikt om conflicten te plaatsen in tegenstellingen?
111
andere term voor GESCHIEDSCHRIJVING
historiografie
112
Griekse muze van Geschiedschrijving
(huis van) Kleio
113
geschiedkundigen die focussen op taal en cultuur van KO)
classici
114
Beschaving op Kreta voor KO
Minoïsche beschaving
115
Beschaving op griekse vastenland en Egeische ruimte voor KO
Mykeense beschaving
116
term voor samenwerken vercshillende delen van onderzoekswetenschap
interdisciplinariteit
117
schip uit 14de eeuw v.c waar veel connectiviteit is ontdekt in de mediterrane wereld
schip van Uluburun*
118
Britse Archeoloog die resten van knossos blootlegde (en meteen verklaarde dat het paleis van Minos was)
Arthur EVANS
119
oud schrift vermoedelijke gebruikt tijdens de Minoïsche beschaving
lineair A
120
Vriend van Gilgamesj, even beeld van Patrokles voor Achilles
Enkidu
121
Woordkunstenaars die epen (meervoud van epos) mondeling opvoeren
Rapsoden
122
soort geheugensteun dat BARDEN gebruikten waarbij een vast adjectief werd toegevoegd aan bv een eigen naam
epitheton (letterlijk 'erbij geplaatst')
123
Neerschrijven van orale verhalen
optekening
124
volledige familie die ontstapte uit Troje volgens de oorsprongsmythe van Vergilius/Augustus
Aeneas met zijn vader Anchises en zijn zoon Ascanius
125
De discussie wie Ilias en Odyssee nu echt gemaakt heeft
Homerische kwestie
126
goddelijke status toegewezen krijgen
apotheose
127
Ottomaanse sultan die een bepaalde stad innam in 1453
Mhemet II => inname van Constantinopel
128
Ottomaan aan basis van moderne turkije en hun vierdelige nationale geschiedenis (startend in Troje)
Atatürk
129
oud schrift vermoedelijke gebruikt tijdens de Mykeense beschaving
lineair B
130
duitse rijke amateurarcheoloog die plaatsen blootlegde in Kreta
Schliemann
131
oude stad waar restanten van Troje I - X
Hissarlik
132
naam van schat die Schliemann aan zijn vrouw hangde
Schat van Priamos
133
verschillen in sociale status
sociale stratificatie of gelaagdheid
134
meest "elitaire" discipline in de oude olympische spelen
wagenrennen (door het feit dat paarden enkel voor rijken zijn)
135
Polis
term voor de griekse stadstaat, maar is eigenlijk beter om het een burgerstaat te noemen. Heeft ook een ruimtelijke betekenis
136
plaats waar politieke beslissingen werden genomen in griekse polis
agora
137
gevleugeld paard paard geboren uit bloed van onthoofde medusa (door Perseus)
Pegasus
138
verhalen gelinkt aan de start van een polis
ontstaansmythen
139
verhalen over start van Griekse kolonies door allerhande schrijvers
stichtingsverhalen
140
oosterse taal die ook invloed had op Griekse cultuur
beeldtaal (wezens en motieven met een betekenis zoals sirenen en griffioenen
141
denker uit klein-Azië die aan de wieg stond van Griekse filosofie en wetenschap
Thales van Milete*
142
Naam voor de invloed op de Grieken van het Oosten evenals Egypte
oriëntaliserende invloed
143
Griek die uitvoering beschreef hoe de Griekse wereld eruitzag verspreid over 3 contintenten
Hekataios van Milete
144
andere term voor "othering"
etnocentrisch
145
Griekse woord voor huisgezin, landgoedbedrijf
Oikos (economie is hiervan afgeleid)
146
griekse term voor vrije tijd
scholè
147
Griekse schrijver die "werken en dagen" schreef, keek neer op handenarbeid en voorstander van slaven bezitten en tot slaaf gemaakten
Hesiodos
148
Elitaire literatuur dat neerkijkt op (handen)arbeid
Hesiodos
149
naam en producten die hoofdzakelijke consumptie waren in de KO bij het meditterane klimaat
triade van de klassieke keuken: (olijven, druiven, graan)
150
tot besluiten komen na verzameln en analyseren van data
extrapolaties
151
benaming van opbrengstcijfer bij landbouw (graan) bv 1:3 of 1:7
yield ratio
152
samenleveving die produceert in eerste instantie om zichzelf genoeg te kunnen voeden
subsistentiesamenleving
153
zelfvoorzienend, zelfredzaamheid?
autarkie
154
benaming voor sociale klasse die opkwam door geldeconomie
nouveaux riches (staan buiten traditionele elite)
155
huwen buiten de eigen sociale groep
exogamie
156
term van Aristoteles over wat een (mannelijk) mens is en nodig heeft om tot recht te komen
politiek wezen
157
term voor regering van de besten
aristocratie
158
de tirannendoders
Harmodios en Aristogeiton
159
De andere geschiedschrijver buiten Herodotos
Thoukydides
160
term voor **gelijkwettigheid**
isonomie
161
letterlijk 'zij die er ook nog woonden' die niet mochten deelnemen aan politiek in Athene
metoiken
162
naam van komedie over vrouwen in politiek
vrouwen naar de volksvergadering (vrouwenparlement)
163
Schrijver van 'zeer' feministische komedie over vrouwen in politiek
Aristophanes
164
term voor magistraten tijdens de heersing van de aristocratie
Archonten (hadden een ambtstermijn)
165
naam van oude (advies)raad waar ex archonten voor het leven politieke invloed hadden
areopaag
166
politieke evolutie in athene dat primeerde op doen over denken
democratiseringsproces
167
Naam van Man die eerste grote hervormingen democratie athene deed en jaartal
Solon, 594v.C
168
2de hervorming Atheense democratie + jaartal
Kleisthenes 508 v.C.
169
de wil van het volk is de macht van het volk
volkssoevereiniteit
170
loottoestel van Athene
kleroteria§
171
term voor de vergoeding van meedoen aan politiek
zitpenningen (zo kunnen de minder rijken ook tijd maken voor politiek)
172
naam voor noodrem bij te hoge machtsconcentratie
ostracisme of schervengerecht
173
griekse term voor potscherf
ostrakon
174
doelgerichtheid, of een specifiek doel hebben en nastreven (van monarchie naar democratie gaan in onze context)
teleologie
175
oudere vorm van bestuur bij Perzen voor Cyrus zich als koning beschouwde
stamtradities
176
"provincie" verdeling in oude perzische rijk
satrapieën
177
leider van 1 van de twintigtal "provinciën" in Perzische rijk
satraap
178
verslagen over perzische oorlogen met Grieken + schrijver
Historiën door Herodotos
179
naam van militair bondgenootschap na Perzische oorlog geleid door Athene
Delisch-Attische zeebond
180
naam van befaamde Atheense oorlogsschepen
triremen
181
Staatsman die Athene heropbouwde (met schatkist zeebond)
Perikles
182
Ground zero van Athene
Akropolis
183
Toegangspoort naar Akropolis (geörienteerd naar Salamis)
Propyleeën
184
gebouw waar hielige olijfboom naast staat
Erechteion
185
door sommigen een slechte benaming van de Perzische oorlogen
clash of civilisations
186
naam van de vrouwen op het Erechteion (zuilen)
Kariatiden§
187
tempel op akropolis ter herrinering van de overwinning
tempel van Athena-Nikè
188
griekse term voor overgewicht
hegemonie
189
schrijver van overzicht Griekse pantheon + naam werk
Hesiodos + Theogonie
190
Vrouw van zus (=slimhied of schranderheid) die hij opat
Metis, werd hierdoor alwetend
191
meest erbarmelijke deel van onderwereld
Tartaros
192
Moeder van zeus en siblings
Rheia
193
Godin van het (huis)vuur die offers kregen als mensen lange tijd van huis wegwaren
Hestia
194
tweeling goden
Apollo (kudden en zon) en Artemis (jacht en maan)
195
god van reizigers, handel en wegen
Hermes
196
God van wijn, roes en theater vaak verbonden met maskers§
Dionysos
197
Persoon die het vuur stal van de goden
Prometheus
198
term voor overmoed
Hybris
199
Term voor wraak
nemesis
200
broer van Prometheus die met Pandora trouwde
Epimetheus
201
Moeder van Apollo en Artemis
Leto (bevallen in Delos, zie zeebond)
202
Romeinse worden over de wederkerigheid bij hun godsdienst
do uit des
203
naam voor soort offer waar wijn of bloed in klein schaaltje wordt uitgegoten
plengoffer of libatie
204
benaming voor offers gedaan 'na de belofte'
votiefoffer of wijgeschenk
205
term voor 'na de belofte'
ex voto
206
godin van toverij vaak aangewend bij bindteksten
Hekate
207
term voor ziel/levensadem bij de Grieken
psychè
208
mysteriecult rond wedergeboorte gefocused op Demeter en Persephone
mysteriecult van Eleusis
209
term voor de hele Griekse wereld
panhelleens
210
wat winnaar bij de spelen kregen in KO (werd ook achtergelaten na een "wondergenezinge)
votiefgeschenken
211
plaatsen in heiligdommen die prestige van poleis hoog moet houden
schathuizen
212
toneelschrijver die geen fan was van Sokrates (hij had slechte invloed op de jeugd en geen ontzag voor de goden)
Aristophanes
213
god van geneezing uiteindelijk
Asklepios
214
stok waar slang rond slingert
esculaap
215
term voor diepe slaap waarbij genezing zou voortkomen (in de juiste genezingsheiligdommen)
incubatie of tempelslaap
216
Griekse term voor 'mooi en goed'
Kalos kai agathos
217
trainingsplaats/worstelplek
paleistra
218
fitnis waar men naakt was
gymnasion (gymnos = naakt)
219
hardloopwedstrijd waar men in volle wapenuitrusting moest lopen
hoplietenloop
220
olieflesje voor de trainende mannen
aryballos
221
aandoening of stoornis afgeleid van het griekse woord voor baarmoeder
hysterie
222
samenkomstplaats voor mannen waar er geredeneerd en ontspannene werd. doorgeeflijk van binaire gendercodes
symposion
223
vrouwenhaat
mysogynie
224
Joodse leiders van Judea die opstand tegen seleuciden (ook 2 boeken in bijbel)
Makkabeeën
225
Hoge ambternaar bij Ptolemaios II en III
Zeno (van Citium Cyprus)
226
term voor (grieks spreken, maken worden)
hellènizein
227
hoofdstad van Seleucidische rijk
Antiochië*
228
stad aan meest oostelijke grens van hellenistisch rijk (huidig afghanistan) gesticht door Seleuciden maar later Bactrië
Ai Khanoum
229
593 v.C worden joden gebant uit babylon, eerste diaspora, later terug meer vrijheid in perzische rijk
babylonische ballingschap
230
Romeinse geschiedschrijver (1 van de oudste)
Fabius Pictor
231
Griekse historicus (schreef geschiedenis over Punische oorlogen)
Polybios
232
Romeinse provincie los van Makedonia (genoemd naar de achaeërs)
Achaia* (vanaf 27v.C.)
233
romeinse geschiedschrijver die stichting van Rome schreef (ab urbe condita)
Livius (titus)
234
zoon van Kleopatra en Caesar
Caesarion
235
vergoddelijkte versie van stad rome
Roma
236
romeinse dichter
Horatius
237
leider van grootste "griekse" tegenstand tegen Romeinen
Mithrades van Pontus*
238
naam voor typerend type standbeeld van een (naakte) jongeman rond de 6 eeuw v.C.
kouros
239
Griekse "wetenschapper" die term hysterie bedacht als een onregelmatige bloedstroom tussen baarmoeder en hersenen (te wijten aan seksueel gemis)
Galenos
240
een kopie van de Olympische spelen onder de Ptolemaeën
Ptolemaia
241
Dynastie die het aziatische deel van Alexander zijn rijk bestuurde na zijn dood
Seleucides (Seleukos)
242
Godin van het lot of het geluk
Tuchè
243
244
term genoemd naar de 9 muzen
Mouseion
245
Geleerde en ontwerper (man van eureka!)
Archimedes
246
