KARAPATAN AT TUNGKULIN

Question 1

Karapatan

Answer 1

– ito ay kapangyarihang moral na gawin, hawakan,
pakinabangan at angkinin ang mga bagay na kailangan ng tao sa kaniyang
estado sa buhay.

Question 2

Tungkulin

Answer 2

– ito ay obligasyong moral ng tao na gawin o hindi gawin (o
iwasan) ang isang gawain

Question 3

KARAPATAN AT TUNGKULIN
Karapatan bilang Kapangyarihang Moral

Answer 3

• Moral ito dahil hindi maaring puwersahin ng tao ang kaniyang kapuwa na
  ibigay sa kaniya nang sapilitan o puwersahan ang mga bagay na kailangan
  niya sa buhay.
  Talasalitaan
  Karapatan – ito ay kapangyarihang moral na gawin, hawakan,
  pakinabangan at angkinin ang mga bagay na kailangan ng tao sa kaniyang
  estado sa buhay.
  Tungkulin – ito ay obligasyong moral ng tao na gawin o hindi gawin (o
  iwasan) ang isang gawain.
  II. ANO ANG DAPAT MALAMAN?
  6
• Kaakibat sa karapatan ng isang tao ang obligasyon ng kaniyang kapuwa na
  igalang ato.
• Bilang kapangyarihang moral, ang karapatan ay pakikinabangan ng tao
  lamang dahil tao lamang ang makakagawa ng moral na kilos.
• Nakabatay ang mga karapatan sa Likas na Batas Moral. Ito ang batas na
  nagpapataw ng obligasyon sa lahat ng tao na igalang ang mga karapatan
  ng isang tao.

Question 4

Mga uri ng karapatan

Answer 4

MGA URI NG KARAPATAN
May anim na uri ng karapatang hindi maaalis ( inalienable) ayon kay Santo
Tomas de Aquino( Quinto, 1989).
* Karapatan sa buhay
* Karapatan sa pribadong ari-arian
* Karapatang magpakasal
* Karapatang pumunta sa ibang lugar
* Karapatang sumamba o ipahayag ang pananampalataya
* Karapatang magtrabaho o maghanapbuhay
Ilang karapatang pang-indibidwal ang kinilala sa encyclical na “Kapayapaan sa
Katotohanan”, Pacem in Terris:

Question 5

Pacem in terris

Answer 5

“Kapayapaan sa
Katotohanan”, Pacem in Terris:

Question 6

Ang mga karapatang kinilala ni Santo Tomas de Aquino at ng Pacem in Terris ay
masasalamin

Answer 6

Human rights pangkarapatang pang tao

Question 7

Saan nagsisimula ang mga karapatang pantao? Sino- sino kaya ang may
karapatang magkaroon nito?

Answer 7

Ang mga karapatang pantao ay nagsisimula sa mundo ng indibidwal ng tao – sa
maliit na pamayanan kung saan siya nakatira, sa paaralang pinapasukan niya sa
factory, sakahan o opisina kung saan siya nagtatrabaho. Ito ang mga lugar kung
saan dapat asahan ng bawat babae, lalaki, o bata ang pantay na katarungan,
oportunidad, at dignidad nang walang diskriminasyon.

Question 8

Sa karapatan sa buhay,

Answer 8

may tungkulin ang bawat tao na pangalagaan ang
kanyang kalusugan at ang kaniyang sarili sa mga panganib ng katawan at
kaluluwa

Answer 9

Moral ito dahil hindi maaring puwersahin ng tao ang kaniyang kapuwa na
ibigay sa kaniya nang sapilitan o puwersahan ang mga bagay na kailangan
niya sa buhay.
Talasalitaan
Karapatan – ito ay kapangyarihang moral na gawin, hawakan,
pakinabangan at angkinin ang mga bagay na kailangan ng tao sa kaniyang
estado sa buhay.
Tungkulin – ito ay obligasyong moral ng tao na gawin o hindi gawin (o
iwasan) ang isang gawain.
II. ANO ANG DAPAT MALAMAN?
6
* Kaakibat sa karapatan ng isang tao ang obligasyon ng kaniyang kapuwa na
igalang ato.
* Bilang kapangyarihang moral, ang karapatan ay pakikinabangan ng tao
lamang dahil tao lamang ang makakagawa ng moral na kilos.
* Nakabatay ang mga karapatan sa Likas na Batas Moral. Ito ang batas na
nagpapataw ng obligasyon sa lahat ng tao na igalang ang mga karapatan
ng isang tao.

Answer 10

MGA URI NG KARAPATAN
May anim na uri ng karapatang hindi maaalis ( inalienable) ayon kay Santo
Tomas de Aquino( Quinto, 1989).
* Karapatan sa buhay
* Karapatan sa pribadong ari-arian
* Karapatang magpakasal
* Karapatang pumunta sa ibang lugar
* Karapatang sumamba o ipahayag ang pananampalataya
* Karapatang magtrabaho o maghanapbuhay

Answer 12

Ilang karapatang pang-indibidwal ang kinilala sa encyclical na “Kapayapaan sa
Katotohanan”, Pacem in Terris:
* Karapatang mabuhay at kalayaan sa pangkatawang panganib
* Karapatan sa mga batayang pangangailangan upang magkaroon ng
maayos na pamumuhay (pagkain, damit, tahanan, edukasyon,
pagkalingang pangkalusugan, tulong sa walang trabaho, at tulong sa
pagtanda)
* Karapatan sa malayang pagpapahayag ng opinyon at impormasyon
* Karapatan sa malayang pagpili ng relihiyon at pagsunod sa konsensiya
* Karapatan sa pagpili ng propesyon
7
* Karapatan sa malayang paglipat sa ibang lugar upang
manirahan(migrasyon)
* Karapatan sa aktibong pakikilahok sa mga pampublikong gawain o proyekto
* Karapatan sa patas na proteksiyon ng batas laban sa mga paglabag ng mga
karapatang ito

Answer 12

Ang mga karapatang kinilala ni Santo Tomas de Aquino at ng Pacem in Terris ay
masasalamin sa Pandaigdig na Pagpapahayag ng mga Karapatan ng Tao
(Universal Declaration of Human Rights).
Saan nagsisimula ang mga karapatang pantao? Sino- sino kaya ang may
karapatang magkaroon nito?
Ang mga karapatang pantao ay nagsisimula sa mundo ng indibidwal ng tao – sa
maliit na pamayanan kung saan siya nakatira, sa paaralang pinapasukan niya sa
factory, sakahan o opisina kung saan siya nagtatrabaho. Ito ang mga lugar kung
saan dapat asahan ng bawat babae, lalaki, o bata ang pantay na katarungan,
oportunidad, at dignidad nang walang diskriminasyon.