Kap. 1 - Antikken Flashcards
Kva tidsrom vert regna som antikken?
Tida mellom 700-talet f.Kr og ca. 500 e.Kr, då gresk og romersk kultur dominerte i middelhavsområdet.
Kva er opphavet til ordet “antikken”?
Av latin antiquus, som tyder gammal.
Nemn nokre berebjelkar i den greske og romerske økonomien.
Konkurranse, krig, erobring og slaveri.
Antikken har gitt oss ein arv av…
Filosofi, politikk, arkitektur, kunst og idrett.
Antikken vart avslutta med innføringa av…
Ein ny religion, kristendommen, som la vekt på nestekjærleik og omsorg for dei svake.
Grekarane vandra truleg inn i Europa…
På 2000-talet f.Kr frå Sentral-Asia, samtidig med andre folk som snakka indoeuropeiske språk.
Grekarane busette seg i det som no er…
Hellas.
Grekarane vart inspirerte av…
Ein bronsealderkultur på Kreta som stod i nær kontakt med Egypt og resten av Midtausten.
Forklar opphavet til namnet Europa.
I ei myte bortførte den greske guden Zevs den fønikiske prinsessa Europa frå Libanon til Kreta. Denne myten gir uttrykk for kontakten mellom bronsealderkulturen på Kreta og Egypt inkl. resten av Midtausten. Europa tyder kanskje “den intelligente eller vidsynte”.
Kvifor veit vi ikkje så mykje om korleis samfunna på Kreta og Hellas vart styrte?
Fordi det fins svært få skriftlege kjelder.
Korleis vart palasskulturane på Kreta og i Hellas styrte?
Dei vart styrte av herskarar frå store palass.
Kor tid og kvifor gjekk palasskulturane på Kreta og Hellas til grunne?
Rundt 1150 f.Kr. Årsaka er eit mysterium, men ei årsak kan kanskje vere at handelen med Egypt og Mesopotamia vart sterkt redusert på denne tida fordi det var krig og store omveltingar i desse områda. Kanskje var leiarane i bronsealderrika avhengige av inntektene frå denne handelen for å kunne sitje med makta. Når inntektene svikta, kan det ha vorte indre strid fordi innbyggjarane tolka dette som eit teikn på at herskarane hadde mista velviljen frå gudane. Same kva årsakene var, så hadde ingen rikdom og makt nok til å byggje opp att palasskulturane.
Kva veit vi om palasskulturane på Kreta og i Hellas, og når vart dei borte?
Palass i midten, folk rundt.
Dei vart styrte av herskarar frå store palass.
Dei gjekk under rundt 1150 f.Kr., kanskje pga. sviktande handel med Egypt og Mesopotamia pga. krig og store omveltingar i desse områda.
Det fins få skriftlege kjelder om dei.
Frå kor tid har vi skriftlege kjelder som gir oss kjennskap til polisstaten?
Frå 700-talet før Kristus.
Kva særmerkte ein polisstat?
Det var ein by med eit landbruksområde rundt. I det fjellrike greske landskapet budde folk i dalar ned mot dyrkbar kystsletter. Gjekk nokon til åtak på dei, søkte dei tilflukt på ein forskansa fjellknaus som låg sentralt til, ein akropolis (høgby). Nedanfor akropolis låg handelsplassen, agora, med byen ikring - med tempel, handelsbuer, verkstader og bustader.
