ja Flashcards
Transtheoretisch model van gedragsverandering
de 6 stadia
1) voorbeschouwingsfase / precontemplatie / I won’t
2) overwegingsfase / contemplatie / I might
3) voorbereidingsfase / preparatie / I will
4) actiefase / I am
5) fase behoud van gedrag / I have
6) eindfase
Overwegingsfase
overwegen van wel te doen in toekomst
=> men weet dat er een probleem is
nog geen acties, enkel gedachten
=> voor -en nadelen afwegen
Overwegingsfase:
rol personal trainer
helpen nemen van beste beslissing
beslissingsbalans
=> voor -en nadelen vergelijken
=> minstens dubbel zoveel voordelen voor effect
Overwegingsfase:
meetlattechniek
graad van ambivalentie
niet klaar voor verandering = 1
klaar voor verandering = 10
waarom? hoe belangrijk?
niet belangrijk = 1
heel belangrijk = 10
communicatiestijl personal trainer
ongemotiveerde klant
=> non-directief + empatisch
gemotiveerde klant
=> directief
te vroege directe stijl zorgt voor weerstand
Voorbereidingsfase
voorbereidingen treffen voor gezonder leven
=> nadenken hoe we het gaan aanpakken
=> opstellen beredeneerd plan
Voorbereidingsfase:
rol personal trainer
oplossingen vinden op belangrijke vragen
=> vertrouwen in zichzelf is key
geen vertrouwen = 1
veel vetrouwen = 10
contract van doelstellingen, beloningssysteem, evaluatie
=> spreken in gedragstermen, geen resultaatstermen
=> beloningen mogen door psersoon zelf gekozen worden
Actiefase
concrete daden om doel te bereiken worden ondernomen
=> nog niet het einde
terugvallen
=> terug naar voorbereidingsfase
opbouwen in kleine stapjes
Actiefase:
rol personal trainer (5)
stimuluscontrole
=> prikkels gebruiken die positief gedrag stimuleren
=> prikkels verwijderen die negatief gedrag stimuleren
tegenconditionering
=> ongezonde gewoontes vervangen door gezonde
sociale steun
beloning van elke stap
omgeving stimuleren
Fase van behoud
volhouden van gedrag
=> routines
consolidatie
= gezond gedrag, langer dan 6 maanden
uitdaging ligt op lange termijn
=> korte, plotse & negatieve situaties
Fase van behoud:
rol personal trainer (2)
sociale steun
beloning
Voorbeschouwingsfase
geen belangstelling / plan om ongezond gedrag te veranderen
=> moeilijkste fase om uit te geraken
=> voordelen aantonen
Voorbeschouwingsfase:
oorzaken
gebrek aan kennis
te angstig zijn
=> bang voor verandering
Voorbeschouwingsfase:
rol personal trainer
bewustmaking via kennisvermeerdering
=> linken gedrag en gezondheid
=> kennis klant aftesten
motiveren door gesprekstechnische vaardigheden
=> empathisch luisteren
=> klant laten nadenken over eigen situatie
door kennis keuzemogelijkheid & vertrouwen geven
=> focussen op voordelen gezond gedrag
=> nadelen zorgen voor hulpeloosheid
Voorbeschouwingsfase:
mogelijke vormen van weerstand
- ontkenning & minimalisering
- rationalisatie
- projecteren
- externaliseren
- onderdanigheid
- excuseren eigen gedrag
- niet antwoorden
- gesprek andere wending geven
- in vraag stellen expertise
- pessimisme
4 niveaus van miskenning
1) miskenning bestaan van probleem
2) miskenning belang van probleem
3) miskenning verandermogelijkheid van probleem
4) miskenning persoonlijke bekwaamheid tot oplossing van probleem
Terugvalfase
terugvallen naar oude ongezonde gedrag
door slippertje of meerdere slippertjes (herval)
actie-onderhoudfase: tegenstrijdige gevoelens
=> heimwee naar vroeger
=> hoop dat verandering wordt volgehouden
in preparatiefase met cliënt mogelijkheid op slippertje bespreken
Terugvalfase:
na een slippertje
zien als waarschuwing & leermoment
=> herval vermijden
nadenken over oorzaak en oplossingen
=> omgevingsfactoren beoordelen
=> sociale steun is belangrijk to get your shit together
Terugvalfase:
herval
opgeven
=> slippertje geeft gevoel van falen
terugval naar oude gewoonten
=> veranderingsstrategieën opnieuw bespreken
succeservaring is cruciaal
=> dient als motivatie
=> respect coor cliënt
Terugval regel 1:
een terugval is eerder regel dan uitzondering
Up en Downs
klaarmaken voor nieuwe poging
20% van mensen verandert gedrag bij eerste poging
=> nooit volledig terug naar 0
15% van mensen terug naar voorbeschouwingsfase
Terugval regel 2:
het is belangrijk om uit een terugval te leren
dezelfde oorzaken vermijden
=> hulp van anderen is relevant
Terugval regel 3:
verandering kost meer inspanning & tijd dan men verwacht
gezond gedrag komt niet zomaar
= ongezond gedrag aanmaken duurt jaren
= bewustmaking
korte programma’s voor gedragsverandering verspreiden over langere tijd
=> tussentijdse terugval opvangen
Terugval regel 4:
eenmalig terugvallen is geen volledige terugval
1 slippertje is geen herval
negatieve gedachten nemen over
=> velen zien dit als falen en geven op
op voorhand hindernissen & oplossingen bespreken
=> motivatie om van slippertje te leren
Zelfdeterminatie theorie
mensen hebben verschillende redenen waarom ze zich inzetten
voor het volharden van een bepaalde activiteit
=> adhv verschillende soorten motivatie
Intrinsieke motivatie
plezier halen uit activiteit zelf
Extrinsieke motivatie
gedrag afhankelijk van doel buiten activiteit zelf
Extrinsieke motivatie:
externe regulatie
gedrag dat draait rond beloond worden
=> door beloningen, straf ontlopen, doen aan externe verwachtingen
= indruk maken
Extrinsieke motivatie:
geïntrojecteerde regulatie
zichzelf onder druk zetten om te presteren
=> schuld-, schaamte-, angstgevoelens
Extrinsieke motivatie:
geïdentificeerde regulatie
activiteit doen voor het doel
=> activiteit zelf niet aangenaam vinden
Gecontroleerde vs autonome motivatie
gecontroleerde motivatie
=> gedrag op basis van druk
autonome motivatie
=> gedrag op basis van persoonlijke verantwoordelijkheid
ABC van ZDT
de 3 psychologische basisbehoeften voor motivatie
A = autonomie
=> psychologische vrijheid, eigen baas
B = verBondenheid
=> goede relaties met anderen, deel van een groep zijn
C = competentie
=> controle over situatie, succeservaring
Relatie personal trainer - klant
klantgericht zijn
=> reacties van klanten correct en vriendelijk te woord gaan
=> balans tussen belang eigen organisatie & belang klant
=> klanten op de juiste manier helpen
=> zich inleven in situatie klant
=> snel, creatief, enthousiast oplossingen zoeken
kwaliteit: luisteren naar (verwachtingen) klant
=> vakbekwaamheid, vriendelijkheid, regelmaat, vindingrijkheid
=> verhouding prijs / kwaliteit
Hoe elke training betekenisvol maken voor klant? (4)
- help klant belangrijkste doelstellingen ontdekken
- help klant zich bewust worden
- motiveer klant om fysiek actief te blijven
- help klant bepalen van persoonlijke doelstellingen
Betekenis doelen van klant controleren
- hoe zou je je voelen als je je doel realiseert?
- vertel me meer over je wens om …
- wat betekent dit voor jou?
- wat zouden hiervan de voordelen zijn voor jouw gezondheid?
- indien… wat zou er dan voor jou veranderen?
Waarom doelen stellen? (5)
- structuur geven
- realistisch maken van het geheel
- alles concretiseren
- vorming leidraad
- motiverende werking
SMART-principe
handig hulpmiddel voor bepalen van correcte doelen
met realistische kans op slagen
S = specifiek M = meetbaar A = acceptabel R = realistisch T = tijdgebonden
SMART-principe:
S
specifiek
=> duidelijke & concrete omschrijving van het doel
- wat willen we bereiken?
- wie is erbij betrokken?
- waar gaan we dat doen?
- wanneer gebeurt dat?
- welke delen van het doel zijn essentieel?
- waarom willen we dit doel bereiken?
hoe preciezer, hoe gemakkelijker de vooruitgang
SMART-principe:
M
meetbaar
=> meetbaar betekent evolueerbaar
SMART-principe:
A
acceptabel
=> persoon in kwestie moet het doel kunnen accepteren
SMART-principe:
R
realistisch
=> zaken om doel te bereiken zijn aanwezig
=> klant kan controle uitoefenen
=> hoge prioriteit voor bereiken doel
doel moet net boven huidige niveau liggen
=> uitdagend maar niet onmogelijk
tussentijdse verbeteringen zorgen voor motivatie
SMART-principe:
T
tijdsgebonden
=> wanneer beginnen we?
=> wanneer moet het doel bereikt zijn?
doel heeft duidelijke start -en einddatum
Tips om goede doelstellingen op te stellen
- luisteren naar doelstellingen klant
- met klant lange termijndoelstelling opstellen
- opstellen van tussendoelstellingen -> succesgevoel ervaren
- gedrag dat men wilt veranderen omvormen tot routine
- systeem uitwerken met klant rond zelfcontrole
- regelmatig doelstellingen & vorderingen met klant overlopen
Balans levenskwaliteit en levensgewoontes
uit comfortzone komen
=> gewoontes & kwaliteit verbeteren
= zowel fysiek als psychologisch
Interview klant - personal trainer:
3 stappen
1) bepaal readiness to change
=> adhv open vragen
=> adhv model van gedragsverandering
2) voordelen fysieke activiteit bespreken
=> volgens noden klant
3) bepaal de doelstellingen
Goede eerste indruk bij klant achterlaten
Kwaliteit!
- professioneel voorstellen
- naam van klant gebruiken
- goede lichaamstaal
- aanpassen taalgebruik
- alle aandacht naar klant
- kalm en vertrouwd reageren
Wat maakt communicatie zo moeilijk?
iedereen heeft verschillend beel van werkelijkheid
=> door ervaring, leeftijd, opvoeding,…
inspanning doen om zich in de klant te plaatsen
=> betere verwachting van de klant
we moeten opletten voor misverstanden en
Informatie uit gesprek halen (percentueel)
face-to-face & telefonisch
face-to-face
- 55% = lichaamstaal
- 38% = stem
- 7% = inhoud
telefonisch
- 55% = stem
- 28% = inhoud
- 17% = inhoud
Actief luisteren
boodschap andere goed begrijpen
=> veel inspanning
=> essentie achterhalen
Communicatie: 3 lagen
1) inhoud
=> boodschap begrijpen door vragen te stellen
2) procedure
=> toetsen of je de boodschap hebt begrepen
=> adhv samenvatten & herformuleren
3) proces
=> bewijzen dat je de andere zijn gevoelens begrijp
=> adhv reflecteren & empathie tonen
Valkuilen in motivatieproces
- te snel gaan & onderbreken klant
- ongevraagd advies of kritiek geven
- confronteren
- beoordelen of beschuldigen klant
- ongevraagde optimistische voorspellingen geven
- ongeloof in mogelijkheden tot verandering
- denken dat je als professional alles weet
- niet in plaats kunnen stellen van klant
- fase van gedragsverandering niet herkennen
Functie mentale training
atleten de nodige mentale vaardigheden aanleren en ondersteuning bieden
=> optimaal presteren
- in combinatie met fysieke training
- is GEEN oplossing voor ALLES
Mentaal profiel
startpunt mentale begeleiding
1) gesprek
=> atleet weet het meeste over zichzelf
2) psychologische vragenlijsten (eventueel)
=> over persoonlijkheid, motivatiestijlen, stress, …
3) observatie tijdens trainingen
Basisvaardigheden mentale training (5)
- positief denken
- visualisatie
- spanning
- communicatie
- concentratie
Basisvaardigheden mentale training:
positief denken
betere ingesteldheid
=> betere houding tegenover uitdagingen
Basisvaardigheden mentale training:
visualisatie
bepaalde situaties geestelijk oproepen
=> baas over alle omstandigheden
Basisvaardigheden mentale training:
spanning
zoektocht naar individuele ideale spanningsniveau
=> soms te gespannen & soms niet gespannen genoeg
=> onder druk presteert men 30% beter of slechter
Basisvaardigheden mentale training:
communicatie
correcte afspraken maken met omgeving om goed te trainen
=> voor jezelf opkomen
Basisvaardigheden mentale training:
concentratie
aandacht richten op wat belangrijk is
=> beïnvloedbaar door interne -en externe stimuli
interne stimuli
=> vermoeid lichaam, negatieve gevoelens, …
externe stimuli
=> commentaar, flits van camera, …
Technieken die concentratie bevorderen (5)
1) prestatieroutines
2) relaxatietechnieken
3) visualiseringstechnieken
4) het stellen van het doelen
5) positieve zelfpraat
Technieken die concentratie bevorderen:
prestatieroutines
reeks bewegingen en gedachten ter voorbereding van wedstrijd
=> van out naar in the zone
Technieken die concentratie bevorderen:
relaxatietechnieken
angst en druk onder controle krijgen / houden
=> adhv meditatie & ademhalingsoefeningen
tijdens deze oefeningen stressvolle factoren toevoegen
=> hiermee overweg kunnen
Technieken die concentratie bevorderen:
visualiseringstechnieken
zien en voelen van correcte uitvoering
=> mentale voorbereiding voor wedstrijd
- irrelevante gedachten & gevoelens elimineren
Technieken die concentratie bevorderen:
het stellen van doelen
richten op hier -en nu
resultaatdoelen
=> winnen/verliezen
prestatiedoelen
=> individuele prestatie
procesdoelen
=> beheersing of verbetering vaardigheid
