İslamiyetten Önce Türk Edebiyatı

Question 1

Sözlü dönem nedir? Kaç a ayrılır?

Answer 1

Yazıyı kabul etmeden önceki dönem
1.Sığır (Av törenleri)
2.şölen (kurban/ziyafet törenleri)
3.Yuğ (yas törenleri)

Question 2

Sözlü edebiyat türleri nedir?
Ve Anlamı nedir?

Answer 2

1.Sav (Atasözü)
2. Sagu (Ağıt, acı)
3. Koşuk (Aşk,doğa,yiğitlik)
4. Destan (savaş,göç,istila milletlerin derin yara ,yankı uyandırmış olması)

Question 3

Sözlü edebiyatın Özellikleri
Ve anlamı nedir ?

Answer 3

*KONU:Doğa ve hayvan sevgi,ata ve silaha bağlılık, avcılık, savaş…
* NAZIM BİRİMİ: DÖRTLÜK
* En çok YARIM UYAK VE REDİF kullanıl.
*ÖLÇÜ: Hece Ölçüsü(7li,8li,12liölçü)
* “ŞAMAN”.”OYUN”,”KAM”,”BAKSI” ve “OZAN” Göktanrı din adamları trans halinde bu şiirler okunur.
*Bilgilere moğol ve çin ve arap kaynaklarından yararlanılır.

Question 4

1.KOŞUK Nedir ?

Answer 4

• Sığır ve şölen törenlerinde ozanların söylediği şiirlerdir
• aşk,yiğitlik,doğa konulu şiirlerdir.
• Dörtlük ve yarım uyakta yazılır.
• Genelde 7li,11li hece ölçüsü kullanılır.
• Halk edeb. Koşma ya benzer
  *UYAK ŞEMASI:aaab /cccb
  *Halk edb.nda koşma divan da gazel dir.
  *DLT de ilk örnekleri var dır

Question 5

SAGU Nedir ?

Answer 5

*YUĞ adı verilen cenaze törenlerinde söylenir.
*ölüm acısını ve ölen kişinin kahramanlığı anlatılır.
* Dörtlüklerle Yarım Uyakla yazılır.
*DLT de ALP ER TUNGA Sagusu değerldir.
Halk Edb. Ağıt ile divan edb.mersiye aynı.

Question 6

3.SAV Nedir?

Answer 6

ATASÖZLERİ

Question 7

4.DESTAN Nedir?

Answer 7

Ayrıntılı bilgi verilecektir
Milleti derinden etkileyen olay

Question 8

Aaç ne yemez, tok ne demez
Bu hangi sözlü edeb. Ürünlerine girer

Answer 8

SAV

Question 9

BU HANGİ EDEB. ÜRÜNLERİNE GİRER

1.Tembele bulut yük olur

2.su vermeyene süt ver

Answer 9

1. SAV
2. SAV

Question 10

HANGİ SÖZLÜ EDEB. ÜRÜNÜDÜR

Kızıl ve sarı çiçekler yerde bitiyor.
Mor ile yeşil yüz yüze geliyor.
Birbirlerine sarılıyorlar.
İnsan hayret içinde kalıyor.

Answer 10

KOŞUK

        Tabiat Konusu var

Question 11

HANGİ SÖZLÜ EDB. ÜRÜNÜDÜR

Alp Er Tunga öldü mü.
Kötü dünya kaldı mı.
Felek öcünü aldı mı.
Şimdi yürek yırtılır.

Answer 11

SAGU
ALP ER TUNGA NIN ÖLÜMÜNE AĞLANIR. BU NEDENLE SAGU

Question 12

2.YAZILI DÖNEM

KÖKTÜRK ( ORHUN ) YAZITLARI

Answer 12

• İlk yazılı belge
• 38 harfli köktürk alfabesi ile
• köktürk devletinin parçalanışı, çin ile yapılan savaşlar ve ıı.köktürk devletin in kuruluşu anlatılır.Gelenek ve görenek hakkında verilir.
• Tarih,anı, söylev özelliği gösterir.

Question 13

GENEL OLARAK ORHUN YAZITLARI

Answer 13

GENEL OLARAK ORHUN YAZITLARI
* Tonyukuk, kül tigin ve Bilge kağan yazıtları ORHUN YAZITLARI olarakta bilinir.
* SİYASETNAME özelliği vardır.
*ATASÖZLERİ ilk bu eserlerde kullanılır.
* YUĞLARDAN bahseden ilk eserdir.
* Boya ile kayalara da yazıldığını HOYTU TAMİR YAZITI kanıtlar.

Question 14

ORHUN YAZITLARI

Answer 14

• MOĞOLİSTANDA BULUNUR.
• Kullanılan dil yetkin,işlenmiş,söz dağarcığı geniş, yabancı dilden uzaktır.
• Türklerinin bağımsızlığına düşkünlüğü anlatılır.
• köktürk( RUNİK ) Harflidir.
  34 sessiz + 4 sesli

Question 15

UYGUR EDEBİYATI

Answer 15

• Manihaizm, Budizm, Hristiyanlık
• Yerleşik hayata geçmişlerdir.
• kağıt yapımını çinlilerden öğrenip araplara öğretmişlerdir.
• şehir hayatına alışıp ticaret ve tarıma seçmişlerdir.

Question 16

IRG BİTİG

Answer 16

• Fal kitabı anlamına gelir
  65 Paragraf - 65 Fal vardır.

Question 17

a. ALTUN YARUK

Answer 17

• Giriş ve 10 bölümden oluşur.
  Budizm in ilkeleri

Question 18

b.SEKİZ YÜKMEK

Answer 18

• Çinceden çevridir.
• Budist inanışlar
• 8 bölümdür.

Question 19

c. YİTİKEN SÜTRA
( YİTİKEN SUDUR )

Answer 19

• Çinceden çeviri.
• Büyü metni
• Türklere ait ilk astronomi metnidir.

Question 20

D. KUANŞI İM PUSAR
( Ses işiten İlah )

Answer 20

• KONU: Canlıların sıkıştığı anda yetişerek nirvana yolunu göstermesi
• Çinceden çeviri

Question 21

E. PRENS KALYAMKARA
VE
PAMPAMKARA

Answer 21

• Tibetçideki “Bilge ve Aptal” masalının bir bölümü.
• Masal türüne en çok yaklaşan eserdir.
• İyi kalpli prensin canlılara yardım etmek ve birbirlerini öldürmelerini engellemek için değerli bir mücheveri elde etmek için yolculuğunu anlatır.

Question 22

DESTAN

           A. Doğal Destanlar

Answer 22

• çok eski dönemlerde oluşur.
• Millette derin izler bırakmış.
• Milletin arasında anlatılan olayları bir sanatçı çıkıp yazıya geçirir.
• Manzumdur.
• Kadın tipi önemlidir.
• SÖZLÜDÜR.

Question 23

BAZI MİLLETLERE AİT DOĞAL
DESTANLAR
- İGOR - RAMAYANA,MAHABBARATA
- ŞİNTO - LA CİD
- GILGAMIŞ - BEOUWOLF
- ŞEHNAME - CHANSEN DE ROLAND
- KALEVALA
- İLYADA,ODYSSEİA
- NİBELUNGEN

Answer 23

• İGOR : RUS
• RAMAYANA,MAHABBARATA: HİNT
• ŞİNTO: JAPON
• LA CİD: İSPANYOL
• GILGAMIŞ: SÜMER
• BEOUWOLF: İNGİLİZ
• ŞEHNAME: İRAN
• CHANSEN DE ROLAND: FRANSIZ
• KALEVALA: FİN
• İLYADA,ODYSSEİA: YUNAN
• NİBELUNGEN: ALMAN

Question 24

B. YAPMA DESTAN

Answer 24

• Daha yakın çağlarda yazılır.
• Yazarı vardır.
• sanat yapmak için yazılır.
• YAZILIDIR.

Question 25

BAZI YAPMA DESTANLAR

Answer 25

* BAZI ŞEHİTLER DESTANI: FAZIL HÜSNÜ DAĞLARCA * GENÇ OSMAN DESTANI : KAYIKÇI KUL MUSTAFA * KURTULUŞ SAVAŞI DESTANI: NAZIM HİKMET RAN * KURTARILMIŞ KUDÜS: TASSO * KAYBOLMUŞ CENNET MİLTON

Question 26

İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK DESTANLARI A. ALTAY- YAKUT DÖNEMİ

Answer 26

YARATILIŞ DESTANI ( EN ESKİ TÜRK DESTANI ) KAYRA HAN - ERLİK DÜNYA YARATMA FALAN ERLİK HAPSEDİLDİ FALAN

Question 27

B. SAKA DÖNEMİ ( İSKİT ) ? * ALP ER TUNGA DESTANI * ŞU DESTANI

Answer 27

ALP ER TUNGA DESTANI ALP ER TUNGANIN İRAN İLE YAPTIĞI SAVAŞ ... KAHRAMANLIK. TUTULMAYAN SÖZ. ALP BOĞULUR BU İSİM İLK ORHUN YAZITLARINDA GEÇER. adına yapılan yuğ törenleri * DLT DE sagusu vardır. * yunan MADYES - ASUR DA MADUVA SAKA HÜKÜMDARI AFRASİYAB KAYNAKLARINDA GEÇER ŞU DESTANI * ŞU SAKA HÜKÜMDARI * ŞU MAKEDONYALI İSKENDER İLE MÜCADELESİNİ KONU EDİNİR. * TÜRMEN KELİMESİNİN KAYNAĞI * KALAÇ TÜRK-MANEND(22 KİŞİ KALD) * DLT DE KISA ÖZETİ YER ALIR

Question 28

C . ASYA HUN DÖNEMİ OĞUZ KAĞAN DESTANI

Answer 28

* OĞUZ KAĞAN IN "METE" OLDUĞU DÜŞÜNÜLÜR. * Çin kaynaklarında "MAO`TUN" olarak geçer * Türk destanlarından günümüze gelebilen tek metin, oldukça geç bir dönemde yazıya geçirilmiş *uygur harfleriyle yazılmış * şuan pariste

Question 29

D. KÖKTÜRK Dönemi * Bozkurt Destanı * Ergenekon Destanı

Answer 29

* BOZKURT DESTANI * Çin kaynaklarında yazılı 2 özeti var * Türklerin soy kütüğü ve var olma biçimidir. Muhtemelen Ergenekon destanı devamıdır Bozkurt destanı Özet Çinliler Türkleri öldürdüler sadece 1 çocuk kaldı Ve o çocuğun ellerini kestiler Dişi kurt çocuğu aldı , besledi, kurt ile çocuk evlendi, kurt hamile kaldı ERGENEKON DESTANI DAĞDA UZUN YILLAR YAŞADI SONRA DEMİRDEN DAĞI ATEŞ YAKIP ERİTTİLER

Question 30

E. UYGUR DÖNEMİ * TÜREYİŞ DESTANI * GÖÇ DESTANI

Answer 30

* Eski hun hükümdarının çok güzel 2 kızı vardı. Sadece tanrılarla evlenebileceğini düşünerek kule yaptırır ve oraya kapatır. * Tanrı kurt şeklinde gelir ve kızıyla evlenir ve bu evlilikten Dokuz Oğuz ve On uygur meydana gelir. GÖÇ DESTANI * TİGİN Çİnli prensesle evlenmesi karşılığında onlara güç veren kayayı istediler * Günlerce ateş yakıp kayayı parçaladılar. * bu olaydan sonra felaketlerden kurtulamadı ve göç etmek zorunda kaldı.

Question 31

İSLAMİ DÖNEM İslamiyetin kabulünden sonra oluşan destanlar

Answer 31

1- Türk-Moğol idaresi: Cengizname 2- Kazak-Kırgız Dairesi: Manas Destanı 3. Tatar-Kırım:TİMUR destanI 4- Karahanlı Dönemi: Satuk buğra Han Destanı 5- Selçuklu- Osmanlı Dön.: Seyyid Battal Gazi Destanı Danişment Gazi Destanı