İslamiyetten Önce Türk Edebiyatı Flashcards

1
Q

Sözlü dönem nedir? Kaç a ayrılır?

A

Yazıyı kabul etmeden önceki dönem
1.Sığır (Av törenleri)
2.şölen (kurban/ziyafet törenleri)
3.Yuğ (yas törenleri)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Sözlü edebiyat türleri nedir?
Ve Anlamı nedir?

A

1.Sav (Atasözü)
2. Sagu (Ağıt, acı)
3. Koşuk (Aşk,doğa,yiğitlik)
4. Destan (savaş,göç,istila milletlerin derin yara ,yankı uyandırmış olması)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Sözlü edebiyatın Özellikleri
Ve anlamı nedir ?

A

*KONU:Doğa ve hayvan sevgi,ata ve silaha bağlılık, avcılık, savaş…
* NAZIM BİRİMİ: DÖRTLÜK
* En çok YARIM UYAK VE REDİF kullanıl.
*ÖLÇÜ: Hece Ölçüsü(7li,8li,12liölçü)
* “ŞAMAN”.”OYUN”,”KAM”,”BAKSI” ve “OZAN” Göktanrı din adamları trans halinde bu şiirler okunur.
*Bilgilere moğol ve çin ve arap kaynaklarından yararlanılır.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

1.KOŞUK Nedir ?

A
  • Sığır ve şölen törenlerinde ozanların söylediği şiirlerdir
  • aşk,yiğitlik,doğa konulu şiirlerdir.
  • Dörtlük ve yarım uyakta yazılır.
  • Genelde 7li,11li hece ölçüsü kullanılır.
  • Halk edeb. Koşma ya benzer
    *UYAK ŞEMASI:aaab /cccb
    *Halk edb.nda koşma divan da gazel dir.
    *DLT de ilk örnekleri var dır
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

SAGU Nedir ?

A

*YUĞ adı verilen cenaze törenlerinde söylenir.
*ölüm acısını ve ölen kişinin kahramanlığı anlatılır.
* Dörtlüklerle Yarım Uyakla yazılır.
*DLT de ALP ER TUNGA Sagusu değerldir.
Halk Edb. Ağıt ile divan edb.mersiye aynı.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

3.SAV Nedir?

A

ATASÖZLERİ

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

4.DESTAN Nedir?

A

Ayrıntılı bilgi verilecektir
Milleti derinden etkileyen olay

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Aaç ne yemez, tok ne demez
Bu hangi sözlü edeb. Ürünlerine girer

A

SAV

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

BU HANGİ EDEB. ÜRÜNLERİNE GİRER

1.Tembele bulut yük olur

2.su vermeyene süt ver

A
  1. SAV
  2. SAV
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

HANGİ SÖZLÜ EDEB. ÜRÜNÜDÜR

Kızıl ve sarı çiçekler yerde bitiyor.
Mor ile yeşil yüz yüze geliyor.
Birbirlerine sarılıyorlar.
İnsan hayret içinde kalıyor.

A

KOŞUK

        Tabiat Konusu var
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

HANGİ SÖZLÜ EDB. ÜRÜNÜDÜR

Alp Er Tunga öldü mü.
Kötü dünya kaldı mı.
Felek öcünü aldı mı.
Şimdi yürek yırtılır.

A

SAGU
ALP ER TUNGA NIN ÖLÜMÜNE AĞLANIR. BU NEDENLE SAGU

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

2.YAZILI DÖNEM

KÖKTÜRK ( ORHUN ) YAZITLARI

A
  • İlk yazılı belge
  • 38 harfli köktürk alfabesi ile
  • köktürk devletinin parçalanışı, çin ile yapılan savaşlar ve ıı.köktürk devletin in kuruluşu anlatılır.Gelenek ve görenek hakkında verilir.
  • Tarih,anı, söylev özelliği gösterir.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

GENEL OLARAK ORHUN YAZITLARI

A

GENEL OLARAK ORHUN YAZITLARI
* Tonyukuk, kül tigin ve Bilge kağan yazıtları ORHUN YAZITLARI olarakta bilinir.
* SİYASETNAME özelliği vardır.
*ATASÖZLERİ ilk bu eserlerde kullanılır.
* YUĞLARDAN bahseden ilk eserdir.
* Boya ile kayalara da yazıldığını HOYTU TAMİR YAZITI kanıtlar.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

ORHUN YAZITLARI

A
  • MOĞOLİSTANDA BULUNUR.
  • Kullanılan dil yetkin,işlenmiş,söz dağarcığı geniş, yabancı dilden uzaktır.
  • Türklerinin bağımsızlığına düşkünlüğü anlatılır.
  • köktürk( RUNİK ) Harflidir.
    34 sessiz + 4 sesli
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

UYGUR EDEBİYATI

A
  • Manihaizm, Budizm, Hristiyanlık
  • Yerleşik hayata geçmişlerdir.
  • kağıt yapımını çinlilerden öğrenip araplara öğretmişlerdir.
  • şehir hayatına alışıp ticaret ve tarıma seçmişlerdir.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

IRG BİTİG

A
  • Fal kitabı anlamına gelir
    65 Paragraf - 65 Fal vardır.
17
Q

a. ALTUN YARUK

A
  • Giriş ve 10 bölümden oluşur.
    Budizm in ilkeleri
18
Q

b.SEKİZ YÜKMEK

A
  • Çinceden çevridir.
  • Budist inanışlar
  • 8 bölümdür.
19
Q

c. YİTİKEN SÜTRA
( YİTİKEN SUDUR )

A
  • Çinceden çeviri.
  • Büyü metni
  • Türklere ait ilk astronomi metnidir.
20
Q

D. KUANŞI İM PUSAR
( Ses işiten İlah )

A
  • KONU: Canlıların sıkıştığı anda yetişerek nirvana yolunu göstermesi
  • Çinceden çeviri
21
Q

E. PRENS KALYAMKARA
VE
PAMPAMKARA

A
  • Tibetçideki “Bilge ve Aptal” masalının bir bölümü.
  • Masal türüne en çok yaklaşan eserdir.
  • İyi kalpli prensin canlılara yardım etmek ve birbirlerini öldürmelerini engellemek için değerli bir mücheveri elde etmek için yolculuğunu anlatır.
22
Q

DESTAN

           A. Doğal Destanlar
A
  • çok eski dönemlerde oluşur.
  • Millette derin izler bırakmış.
  • Milletin arasında anlatılan olayları bir sanatçı çıkıp yazıya geçirir.
  • Manzumdur.
  • Kadın tipi önemlidir.
  • SÖZLÜDÜR.
23
Q

BAZI MİLLETLERE AİT DOĞAL
DESTANLAR
- İGOR - RAMAYANA,MAHABBARATA
- ŞİNTO - LA CİD
- GILGAMIŞ - BEOUWOLF
- ŞEHNAME - CHANSEN DE ROLAND
- KALEVALA
- İLYADA,ODYSSEİA
- NİBELUNGEN

A
  • İGOR : RUS
  • RAMAYANA,MAHABBARATA: HİNT
  • ŞİNTO: JAPON
  • LA CİD: İSPANYOL
  • GILGAMIŞ: SÜMER
  • BEOUWOLF: İNGİLİZ
  • ŞEHNAME: İRAN
  • CHANSEN DE ROLAND: FRANSIZ
  • KALEVALA: FİN
  • İLYADA,ODYSSEİA: YUNAN
  • NİBELUNGEN: ALMAN
24
Q

B. YAPMA DESTAN

A
  • Daha yakın çağlarda yazılır.
  • Yazarı vardır.
  • sanat yapmak için yazılır.
  • YAZILIDIR.
25
Q

BAZI YAPMA DESTANLAR

A
  • BAZI ŞEHİTLER DESTANI:
    FAZIL HÜSNÜ DAĞLARCA
  • GENÇ OSMAN DESTANI :
    KAYIKÇI KUL MUSTAFA
  • KURTULUŞ SAVAŞI DESTANI:
    NAZIM HİKMET RAN
  • KURTARILMIŞ KUDÜS:
    TASSO
  • KAYBOLMUŞ CENNET
    MİLTON
26
Q

İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK DESTANLARI
A. ALTAY- YAKUT DÖNEMİ

A

YARATILIŞ DESTANI
( EN ESKİ TÜRK DESTANI )
KAYRA HAN - ERLİK
DÜNYA YARATMA FALAN ERLİK HAPSEDİLDİ FALAN

27
Q

B. SAKA DÖNEMİ ( İSKİT ) ?

  • ALP ER TUNGA DESTANI
  • ŞU DESTANI
A

ALP ER TUNGA DESTANI

ALP ER TUNGANIN İRAN İLE YAPTIĞI SAVAŞ … KAHRAMANLIK. TUTULMAYAN SÖZ. ALP BOĞULUR

BU İSİM İLK ORHUN YAZITLARINDA GEÇER. adına yapılan yuğ törenleri

  • DLT DE sagusu vardır.
  • yunan MADYES - ASUR DA MADUVA
    SAKA HÜKÜMDARI AFRASİYAB KAYNAKLARINDA GEÇER
              ŞU DESTANI
  • ŞU SAKA HÜKÜMDARI
  • ŞU MAKEDONYALI İSKENDER İLE
    MÜCADELESİNİ KONU EDİNİR.
  • TÜRMEN KELİMESİNİN KAYNAĞI
  • KALAÇ TÜRK-MANEND(22 KİŞİ KALD)
  • DLT DE KISA ÖZETİ YER ALIR
28
Q

C . ASYA HUN DÖNEMİ

     OĞUZ KAĞAN DESTANI
A
  • OĞUZ KAĞAN IN “METE” OLDUĞU DÜŞÜNÜLÜR.
  • Çin kaynaklarında “MAO`TUN” olarak geçer
  • Türk destanlarından günümüze gelebilen tek metin, oldukça geç bir dönemde yazıya geçirilmiş
    *uygur harfleriyle yazılmış
  • şuan pariste
29
Q

D. KÖKTÜRK Dönemi

  • Bozkurt Destanı
  • Ergenekon Destanı
A
  • BOZKURT DESTANI
  • Çin kaynaklarında yazılı 2 özeti var
  • Türklerin soy kütüğü ve var olma biçimidir.
    Muhtemelen Ergenekon destanı devamıdır

Bozkurt destanı Özet

Çinliler Türkleri öldürdüler sadece 1 çocuk kaldı Ve o çocuğun ellerini kestiler
Dişi kurt çocuğu aldı , besledi, kurt ile çocuk evlendi, kurt hamile kaldı

ERGENEKON DESTANI

DAĞDA UZUN YILLAR YAŞADI SONRA DEMİRDEN DAĞI ATEŞ YAKIP ERİTTİLER

30
Q

E. UYGUR DÖNEMİ

  • TÜREYİŞ DESTANI
  • GÖÇ DESTANI
A
  • Eski hun hükümdarının çok güzel 2 kızı vardı. Sadece tanrılarla evlenebileceğini düşünerek kule yaptırır ve oraya kapatır.
  • Tanrı kurt şeklinde gelir ve kızıyla evlenir ve bu evlilikten Dokuz Oğuz ve On uygur meydana gelir.
                    GÖÇ DESTANI
  • TİGİN Çİnli prensesle evlenmesi karşılığında onlara güç veren kayayı istediler
  • Günlerce ateş yakıp kayayı parçaladılar.
  • bu olaydan sonra felaketlerden kurtulamadı ve göç etmek zorunda kaldı.
31
Q

İSLAMİ DÖNEM
İslamiyetin kabulünden sonra oluşan destanlar

A

1- Türk-Moğol idaresi: Cengizname

2- Kazak-Kırgız Dairesi: Manas Destanı

  1. Tatar-Kırım:TİMUR destanI

4- Karahanlı Dönemi: Satuk buğra Han
Destanı
5- Selçuklu- Osmanlı Dön.: Seyyid
Battal Gazi Destanı
Danişment Gazi Destanı