İslamiyet Öncesi Türk Devletleri Flashcards
Kaşgarlı Mahmut’a göre Türk adının anlamı
Olgunluk çağı
Türk adı ilk kez
Çin yıllıklarında
Türkiye adı ilk kez bir coğrafya olarak
Bizans kaynaklarında
Orta Asya’da bulunan en eski kültür merkezi
Anav
Orta Asya’da bulunan en eski Türk kültür merkezi
Afanesyova
En geniş kültür merkezi
Andronova
Bilinen ilk Türk boyu
İskitler/Sakalar
İskitler’in ilk hükümdarı
Alp er tunga
Bilinen ilk kadın hükümdar
Tomris hatun (iskitler)
Amazon, atı evcilleştiren ilk Türk boyu, üzengiyi icat eden
İskitler
Bozkırın kuyumcuları
İskitler
Balbal taşlarını mezarlara diken
İskitler
Orta Asya’da kurulan ilk Türk devleti
Asya(büyük) Hun devleti
Asya Hun devleti kurucu hükümdarı
Teoman
Asya Hun devleti başkenti
Ötüken
Orta Asya’da Türk boylarını ilk kez bir bayrak altında toplayan devlet
Asya Hun devleti
Çinlilerin Çin Seddini yapma sebebi olan devlet
Asya Hun devleti
Asya Hun devleti en parlak dönemi
Metehan
Vatan kavramından bahseden ilk hükümdar
Metehan
İlk kez Türk siyasi birliğini sağlayan ( boylar birliği federasyonu)
Metehan / Asya Hun
İlk kez ikili yönetim sistemi ile kurultay/danışma meclisi kuran
Metehan / Asya Hun
İlk kez ordu teşkilatı
Metehan/ Asya Hun devleti
Ordu’da onlu sistem
Metehan / Asya Hun devleti
Kara kuvvetleri komutanlığı kuruluş tarihi olarak kabul edilen
Metehanın tahta geçiş tarihi
İlk Türk Çin anlaşması
Metehan- kuzey şansi anlaşması
Avrupa Hun devleti kurucu hükümdar
Balamir
Avrupa Hun devleti en parlak zaman
Attila
Doğu roma imparatorluğu ile margus ve Anatolyus antlaşmaları
Avrupa Hun devleti
Attila’ya verilen ünvanlar
Tanrının kırbacı, kamçısı, cesur kavimlerin efendisi, nibelüngen destanı- etzel
Juan juan Türkleri olarak bilinen, İstanbul’u kuşatan ilk Türk devleti (kurucusu bayan han)
Avarlar
Bizans’ta ücretli askerlik yapan, Malazgirt savaşında taraf değiştiren
Uzlar, peçenekler
2008 de türk kurultayı yapan, soylarını atillaya dayandıran
Macarlar
İstanbul’u ikinci kuşatan devlet
Bulgarlar
Türkler arasında İslamiyeti devlet dini olarak benimseyen ilk devlet ( ibni fadlan- rible adlı eserinde anlatır)
İtil bulgarları (volga)
Museviliği benimseyen ilk ve tek Türk devleti
Hazarlar
Kürk yolunu kullanan, emevilerle mücadele eden
Hazarlar
Pax hazaria (Hazar barış çağı) yaşayan, hakimler heyeti kuran
Hazarlar
Codex cumanius adında sözlük hazırlayan
Kıpçaklar( Kumanlar)
Köktürk devleti kurucu hükümdarı
Bumin Kağan
Bumin Kağan ünvanı
İl Kağan
Orta Asya’da Asya Hunlar’ı sonrası ikinci kez siyasi birlik sağlayan
Köktürk devleti
İpek yolu için Sasanilerle işbirliği yapan akhunları yıkan
Köktürkler
İpek yolu için Bizans’la işbirliği yapan, Bizans’a elçi gönderen ilk Türk devleti
Köktürk devleti
Tapo Kağan zamanı Budizm’in gündeme geldiği
Köktürkler
Köktürk devleti en parlak zamanı
Mukan Kağan
İlk İstiklal ayaklanması
Kürşad ayaklanması
Kutluklar (ikinci Köktürk devleti) kurucu
Kutluk Kağan
Orhun abideleri hangi dönem yazıldı
Kutluklar zamanın
Orhun abideleri kime ithafen yazıld
Kutluk, Bilge, vezir tonyukuk
Kutluk Kağan’a verilen derleyen toplayan anlamına gelen ünvan
İlteriş
Kutluklar Demir kapıya hangi dönemde ulaştı
Kapgan kağan
Kutluklar en parlak dönem
Bilge kağan
Uygurlar kurucu hükümdar
Kutluk Bilge kül kağan
Uygurlar merkezi
Karabalsagun
Uygurlar en parlak dönem
Moyan çor
Uygurlar manihaizme hangi dönemde geçti
Bögü kağan
Yerleşik yaşama geçen ilk Türk devleti
Uygurlar
Uygurlarda şehirlerin adı
Balıg
Uygurlarda hükümdar ünvanları
Ay, kün , ışık
Uygurlarda resim sanatı adı
Ressam: bedizci
Duvar resmî: fresko
Matbaanın geliştiği ilk Türk devleti
Uygurlar
Kütüphanenin kurulduğu ilk Türk devleti
Uygurlar
Örgün eğitimin yapıldığı ilk Türk devleti
Uygurlar
Orta oyunu, pandomim, şan, opera, minyatür gelişen ilk Türk devleti
Uygurlar
Töreleri yazılı hale getiren, velayetname, vasiyetname kullanan ilk Türk devleti
Uygurlar
Çav adı verilen kağıt para kullanan ilk Türk devleti
Uygurlar
Vakıf kuran, bankacılığı geliştiren ilk Türk devleti
Uygurlar
Nişa/ nişadur adı verilen maddeyi kullanan
Uygurlar/ Uygur tuzu
Akupunktur ve çiçek aşısı yapan ilk Türk devleti
Uygurlar
Manas destanı ve Yenisey kitabelerini yazan devlet, uygurlara son veren
Kırgızlar
İslamiyeti kabul eden ilk Türk boyu
Karahanlıların kurulmasında etkili
Karluklar
Kendi adına para bastıran ilk Türk hükümdar
Bağa Tarkan (türgişler)
Akhunlar diğer adı
Eftalitler
Devletin unsurları
Oksızlık
Halk (kün)
Ülke
Teşkilat
Gök tanrının hükümdara verdiği yetkiler
Kut
Küç
Ülüş
Türk devletlerinin hedefleri
Türk Cihan hakimiyeti
Nizamı alem
Kızıl elma
Hükümdarın sembolleri
Nevbet-davul Kamçı Çadır(otağ) Taht-örgin Tuğ- sancak Kotuz- songuç Yay, kılıç Toy (kurultay- ziyafet)
Hükümdarın ünvanları
Han Hakan Kağan Şanyu Tanhu İlber İlteriş İlteber Yabgu İdikut Erkin Kara
İkili teşkilat ilk hangi devlette uygulandı
Asya Hun devleti
Kurultayın tüm üyelerine verilen ad
Taygun
Kurultay
Toy- kengeş
Kurultay üyeleri
Hakan, hatun, boy beyleri, komutanlar, hanedan üyeleri
Devlet görevliler
Apa- sivil yönetici Aygucu- vezir Ayuki- hükümet Ağılığ- hazine işlerinden sorumlu Otacı- hekim Nazır- bakan Tigin- hükümdarın oğlu İnanç/ İnal/ ataman- hükümdarın oğlunu yetiştiren Şad- Tigin’in büyümüş hali Buyruk- bakan Tudun- vergi memuru Tutuk- askeri vali Erkin- oğuzlarda hükümdar Bitikçi/ tamgacı- yazıcı/ mühürdar Yarlığ- hükümdar emri
Sosyal hayat isimler
Anne- ög Baba- kang Düğün- törün Halk eğlencesi- şölen Bahar bayramı- nevruz İçecek- kımız Halkın kaldığı çadır/ toprak: yurt
Toplumsal hiyerarşi
Oğuş- urug- ok- bodun- il
Aile- sülale- boy- millet- devlet
Hayırlar meclisi
Tabgaçlar
İhtiyarlar meclisi
Hazarlar
Komenton meclisi
Peçenekler
Millet meclisi
Tuna bulgarları
Seçkinler meclisi
Avrupa Hun
Sözlü hukuk kuralları
Töre
Törenin değişmeyen maddeleri
Adalet- körilik
Fayda/iyilik- uzluk
Eşitlik- tüzlük
Kişilik- insanlık
Mahkeme
Yargu
Mahkeme başkanı
Yargucu
Devlet ve toplum arasındaki yazılı olmayan sözleşme
Tüz
Keşif birliği
Yelme
Asker
Sü/er
Komutan
Tarkan
Muhafız birliği
Böri
Takvimler
12 hayvanlı Hicri (ay yılı) Celali Rumi Miladi
48 taşla oynanan zeka oyunu
Mangala
Dinler
Şamanizm Hristiyanlık Musevilik Budizm Manihaizm İslamiyet Gök Tanrı
İnanışlar
Atalar kültü
Doğalar kültü
Yer su gök
Totemizm ( ongunculuk)
Yuğ
Cenaze töreni
Kurgan
Mezar
Balbal
Heykel
Eşük
Kefen
Kam
Din adamı
Cehennem- cennet
Tamu- uçmağ
Kült
İnanış/ inanç
Müzikle ilgili kavramlar
Kithara, kopuz, çevgan, ır , küg( melodi)
Ticaret yollarına katkıda bulunanlar
Hun
Köktürkler
Uygur
Hazarlar
Kendi adına para bastıran ilk Türk hükümdar
Baga Tarkan ( Türgişler)
Türklerin İslamiyet öncesi kullandığı paralar
Yarmak Komdu Kuanpoyu Böz Çav Satir
Diyalog yolu
İpek yolu (Çin- Anadolu- Avrupa)
Kürk yolu
Çin- Karadeniz kuzeyi
Tarih boyunca kullanılan alfabeler
Köktürk/ Orhun Uygur Soğd Kiril Fars Arap Latin
Atasözü
Sav
Ağıt
Sagu
Koşuk
Şiir
Alper Tunga ve şu destanları
İskitler
Oğuz Kağan destanı
Metehan
Ergenekon ve Bozkurt destanı
Göktürkler
Türeyiş ve göç destanları
Uygurlar
Attila destanı
Avrupa Hun devleti
Manas destanı
Kırgızlar
Şan kızı destanı
Bulgarlar
Yaratılış destanı
Altay Türkleri/ Yakut Türkleri
Yenisey kitabeleri ( Türklerin en eski kitabesi)
Kırgızlar
Orhun abideleri
Kutluklar
Türk tarihin ilk yazılı metni
Orhun abideleri
Orhun abideleri kim adına dikilmiştir
Kül Tigin, Bilge Kağan, vezir Tonyukuk
Bugut yazıtları
Köktürkler
İlk Türk tarihçi ve yazar
Vezir tonyukuk
Terhin, moyen çor, karabalsagun yazıtları
Uygurlar
İlk Türk şair
Aprın çur Tigin
Türk tarihinde yazılan ilk Türkçe Metin
Yazılı Türk edebiyatının ilk eseri
Türk adının geçtiği ilk Türkçe belge
Orhun/ Göktürk kitabeleri
Orhun kitabelerinin yazarı
Yollug Tigin
Umay
Tanrıça
Doğada olduğu düşünülen gizli güçler
İdig
Hunlar’a ait altın elbiseli adam zırhı ve pazırık halısı hangi müzede sergilenir
Rusya ermitaj müzesi
İhraç edilen ürünler
Et Deri Canlı hayvan Kösele Dokuma ürünleri Hayvansal gıda Silah Madeni malzeme
İthal edilen ürünler
Tarımsal ürünler
Hububat
Giyim eşyaları
İpek kumaş
Her boyun temsilcisinin oturduğu yere ne ad verilir
Orun
Ordu’da askerin giydiği hayvan postundan yapılan başlık
Börk/ tolga
Gözetleme kuleleri
Karguy
Ordudaki okçulara verilen isim
Tirkeş
Ordu komutanlarına verilen adlar
Tarkan, Noyan, böri, subaşı
Hunlar’ın hükümdarlarına sonsuzluk genişlik anlamına gelen
Şanyü
Uygurların tengride kut bulmuş olarak ifade edilen hükümdarı
Böğü Kağan
Müsadere ilk kez hangi devlette uygulandı
Asya Hun
Yecüc mecüc kavmi olarak adlandırılan Türk devleti
Hunlar
Akhunlara karşı Sasanilerle işbirliği yapan İstanbul’a elçi gönderen ilk Türk devlet adamı
İstemi yabgu
Can ve ruh hangi kavramla ifade edilir
Tin
Hazarlarda Kağan yokken bütün görevleri onun adına yapan
Bek
Orhun abidelerinden ilk kez tarihi cihan güşa adlı eserinde söz eden bilim insanı
Cüveyni
Boris han zamanında hristiyanlığı kabul eden Türk devleti
Tuna bulgarları
Türklere ait en yeni ve en gelişmiş kültür merkezi
Tagar
Asya Hun devleti yıkıldıktan sonra Çin’de Türkler tarafından kurulan devlet
Tabgaçlar
Budapeşte’de ilk Türkoloji enstitüsünü kuran devlet
Macarlar
Emevilerle yaptığı savaşlarla Orta Asya’da İslamiyetin yayılmasına engel olan devlet
Türgişler
Köktürkler tarafından orta Asya’da yıkıldıktan sonra Avrupa’da yeniden kurulan devlet
Avarlar
Hunlar’da Kağan olabilmek için kut verilmiş aile
Tu- ku
Uygurlarda kağan olabilmek için kut verilmiş aile
Yağlakar
Köktürklerde kağan olmak için kut verilmiş aile
Aşina
Kafkas bölgesinde İslamiyetin yayılmasını engelleyen devlet
Hazarlar
Asya Hunlar’ının bir kısmı olarak Çin’de kurulan devlet
Tabgaçlar
Yerleşik hayata geçen ikinci Türk devleti
Türgişler
Hunhar olarak bilinen devlet
Macarlar
Bizans’ta ticaret merkezi kurma imtiyazı kazanan devlet
Köktürk devleti
İlk serbest ticaret pazarını Çin’le kuran devlet
Asya Hun devleti
Gizemli dikilitaş
Bengütaş
Türk devletlerinde din adamlarına verilen ad
Baksı
Türk devletlerinde Çin etkisinde kalarak budistleşme isteği olan ve kurultay tarafından reddedilen hükümdar
Bilge kağan
Oğuzları oluşturan boylardan bazıları
Kayı
Bayındır
Çepni
Kınık
Nazırlar meclisi
Tabgaçlar