Interne werking Flashcards
zaak Las
16 april 2013 nationale instanties mogen geen maatregelen uitvoeren die de uitoefening van de in het verdrag gewaarborgde fundamentele vrijheden door unie-onderdanen van gelijk welke lidstaat kan belemmeren of minder aantrekkelijk maken. dergelijke belemmeringen kunnen wel worden gerechtvaardigd door:1. de redenen die uitdrukkelijk in het Verdrag betreffende werking van de Europese Unie zijn voorzien2. dwingende redenen van algemeen belang (rule of reason (evenredig)Vlaamse gemeenschap had de verplichting opgelegd aan alle ondernemingen op zijn grondgebied om de arbeidsovereenkomsten met grensoverschrijdend karakter uitsluitend in het Nederlands op te stellen (op straffe van nietigheid van de overeenkomst) Vlaanderen verdedigde door te stellen dat deze wijze het gebruik van 1 oficiële taal bevorderde en de werknemers werden beschermd en sociale inspecties effectief mogelijk werden gemaakt. Hof erkende de rechtmatigheid dwingende redenen van algemeen belang maar voegde toe dat deze verder ging dan noodzakelijk. aangezien - partijen bij arbeidsovereenkomst met grensoverschrijdend karakter niet noodzakelijk die taal beheersen, en dat beperkt de vorming van een vrije en geïnformeerde wilsovereenstemming tussen de partijen.- de mogelijkheid invoeren om in een door alle rechtspartijen begrepen taal rechtsgeldige versie op te stellen zou minder ingrijpend maar toch zelfde doelstelling kunnen waarborgen.
Arrest EC t. Jégo-Quéré
Dit is de zaak Jégo-Quéré in hogere voorziening. Advocaat-generaal Jacobs aanvaardde de beslissing van het Hof in het arrest Unión de Pequeños Agricultores, en handhaafde de Plaumann-definitie. Het Hof bevestigde zijn vroegere rechtspraak.
Arrest Marshall
horizontale directe werking richtlijnena) Feiten Marshall, een diëtiste in dienst van de National Health Service van Southampton, moest op een bepaalde leeftijd met pensioen. Deze pensioenleeftijd lag vroeger dan voor mannen (vgl. met Defrenne II). Voor de nationale rechter (geschil met de NHS) beroepte Marshall zich op een EG- richtlijn. De rechter stelde een prejudiciële vraag aan het HvJ over de directe werking van de richtlijn.b) HofvanJustitie Het Hof besliste dat het dwingend karakter van een richtlijn enkel speelt t.a.v. de Lidstaat aan wie de richtlijn gericht is. Er kan geen directe werking zijn van de richtlijn, nu deze geen verplichtingen oplegt aan particulieren.c) Kritiek in de doctrine In de doctrine werd verdedigd dat, gezien de meeste richtlijnen even duidelijk zijn als verordeningen, deze richtlijnen ook moeten kunnen werken tussen particulieren wanneer de overheid in gebreke is gebleven om deze uit te voeren. De deur werd op een kier gezet met het arrest Marleasing.
Arrest McCarthy en zaak Derechi
Hof bevestigd maar verscherpt rechtspraak RUIZ Zambrano Hof gebruikt een dubbele test om na te gaan of bepaalde situatie binnen toepassingsgebied EU-(burgerschaps)recht valt.1. Valt binnen indien grensoverschrijdende situatie2. ook situaties die zich feitelijk binnen één lidstaat afspelen zullen hieronder vallen indien dit negatieve gevolgen heeft voor het ‘effectieve genot van de aan de status van de burger van de Unie ontleende rechten’, namelijk indien de EU-burger zou worden verplicht het grondgebied van de Unie te verlaten.
Arrest Francovich
aansprakelijkheid Lidstaat geen of slechte uitvoering commuanutaire verplichtingena) Feiten In deze zaak beroepte Francovich zich voor de Italiaanse rechter op de Insolventie- richtlijn, die voorzag dat een garantie moest voorzien worden voor werknemers in geval van collectief ontslag. Deze was in Italië niet omgezet. De Italiaanse rechter vroeg het HvJ of deze richtlijn directe werking heeft.b) HofvanJustitie De Insolventierichtlijn heeft volgens het Hof geen directe werking, nu niet duidelijk is wie de garantie moet bieden en wanneer werknemers er juist recht op hebben. Tegelijk introduceert het Hof wel de plicht van schadevergoeding, die op de Lidstaat rust die zijn communautaire verplichtingen niet nakomt.De particulier die schade lijdt door de niet-nakoming van communautaire verplichtingen door de Staat, kan schade- vergoeding vorderen van de Staat. Het Hof baseert zich op: - de specifieke aard van het gemeenschapsrecht en: - de volle werking van de gemeenschapsbepalingen. Wanneer enkel de Lidstaat door haar optreden de volle werking van gemeenschapsbepalingen kan garanderen, is zij aanprakelijk wanneer zij niet optreedt.
Arrest Desmet
maatregelen van gelijke werkinga) Feiten De Belgische regelgeving vereiste vanaf de jaren ’30 dat margarine wordt verpakt in kubussen, om zo het onderscheid te kunnen maken met boter. Na het ontstaan van de EEG voert Desmet margarine in vanuit Duitsland, in cilinders. Hij mag deze margarine niet commercialiseren van de Belgische overheid. Desmet voert voor de Belgische rechter aan dat dit een maatregel van directe werking is, en zo het vrij verkeer van goederen in het gevaar brengt. De rechter stelt een prejudiciële vraag aan het HvJ.b) HofvanJustitie Het Hof stelt vast dat de Belgische overheid niet in verhouding is met het nagestreefde doel, en aldus een maatregel van gelijke werking is. Dit is een schending van het vrij verkeer van goederen.
Zaak AM&S
onderzoeksbevoegdheden EC in het kader van art.81-82EGIn casu viel de EC binnen bij de aluminiumproducent AM&S. Toen zij door documenten aan het bladeren waren, trok één van de bedrijfsjuristen plots een document uit de handen van een medewerker van de EC. De bedrijfsjurist beroepte zich op het Britse common law beginsel van de legal privilige: dit beschermt de communicatie tussen advocaat (lawyer) en cliënt. De EC nam een beschikking, waarin zij inzage eiste in het betrokken document. Hoewel beschikkingen de geadresseerde binden, bleef AM&S zich verzetten. Zij stapten naar de voorzitter van het HvJ.De voorzitter van het HvJ besliste dat de EC bij haar onderzoek rekening moest houden met de beginselen van het betrokken nationaal recht. Indien er evenwel betwisting blijft bestaan, moet het HvJ – volgens de voorzitter – beslechten of het beginsel niet kennelijk onredelijk wordt gebruikt (marginale toetsing). I.c. besliste de voorzitter dat het beginsel niet correct werd toegepast, nu een bedrijfsjurist geen advocaat in de eigenlijke zin is.
AETR zaak
impliciete bevoegdheden (implied powers)hieruit volgt dat het niet nodig is dat het verdrag expliciet de bevoegdheid verleent om een akkoord met een derde land te sluiten maar dat die bevoegdheid ook stilzwijgend aanwezig kan zijn in het verdrag of kan voortvloeien uit handelingen die door de instellingen van de unie in het kader van die verdragsbepalingen zijn genomen.
Arrest Denkavit 1979
interpretatie van gemeenschapsrechtHet HvJ interpreteert gemeenschapsrecht “zoals het sedert het tijdstip van zijn inwerkingtreding moet of had moeten worden verstaan en toegepast”. Een arrest waarin communautair recht geïnterpreteerd wordt, heeft dus verregaande retroactieve werking. Het Hof zal slechts bij uitzondering van dit beginsel afwijken (bv. het arrest Defrenne II).
Arrest foto frost
Grenzen aan de bevoegdheid van de nationale rechter bij geldigheidscontroleDe vraag rees of de nationale rechter kan besluiten tot geldigheid of ongeldigheid van een communautaire rechtshandeling. Het Hof antwoordde als volgt:- de nationale rechter die in laatste aanleg uitspraak doet, moet alleszins een prejudiciële vraag stellen (duidelijk in art. 234 EG).- de nationale rechter die niet in laatste aanleg uitspraak doet, kan zelf beslissen dat de communautaire rechtshandeling geldig is.- de nationale rechter die niet in laatste aanleg uitspraak doet, moet een prejudiciële vraag stellen wanneer hij van oordeel is dat de communautaire rechtshandeling ongeldig is. Dit om rechtsonzekerheid te vermijden, en omdat het HvJ exclusief bevoegd is om kennis te nemen van eisen tot nietigverklaring van communautaire rechtshandelingen.
overheidssteun in de zin van art 107 lid 1 VWEU
4 voorwaarden: het moet gaan om1. steunmaatregel (financieel of fiscaal voordeel of verlagen sociale lasten)2 door overheid verleend, of in welke vorm dan ook met staatsmiddelen is bekostigd en aan de overheid is toe te schrijven3. bepaalde ondernemingen of producties worden begunstigd4. mededinging wordt vervalst of dreigt te vervalsen en de handel tussen de lidstaten ongunstig beïnvloed(de- minimissteun: steun die beneden bepaalde drempelwaarde ligt en handelsverkeer tussen lidstaten niet ongunstig be*invloedt en mededinging niet vervalst of dreigt te vervalsen) uitz: art 107, lid 2 en 3 VWEU
LIVIO MISSIR MAMACHI DI LUSIGNANO T. COMMISSIE
12 mei 2011 - gerecht voor ambtenarenzaken - vraag van bijhorende financiele compensatie naar aanleiding van moord op zoon, een diplomaat
Arrest Roquette Frères
gevolgen van ongeldigheidHet HvJ baseert zich op de gevolgen van de onwettigheid (nietigheid erga omnes en ex tunc). Ongeldigheid gaat evenwel minder ver, in die zin dat de nationale rechter de ongeldige communautaire rechtshandeling buiten beschouwing moet laten.
Arrest Schul
definitie Gemeenschappelijke MarktVolgens het Hof van Justitie komt het begrip Gemeenschappelijke Markt in het EEG- Verdrag neer op de afschaffing van alle belemmeringen van het intracommunautaire handelsverkeer, opdat één markt zou ontstaan die de omstandigheden van een nationale markt zoveel mogelijk benadert.
Arrest Unión de Pequenños Agricultores
I.c. had Unión de Pequenños Agricultores een verordening inzake olijfolie aangevochten voor het Gerecht. Het arrest van het Gerecht (onontvankelijkheid) werd in hogere voorziening gebracht voor het HvJ. Advocaat-generaal Jacobs stelde in zijn conclusie voor dat particulieren individueel geraakt worden, indien de aangevochten EG-handeling hen omwille van de specifieke situatie waarin zij zich bevinden hen schaden of mogelijks kunnen schaden.Hier is het aantal particulieren of hun positie irrelevant. Het HvJ weigerde echter Jacobs te volgen, en stelde dat de Plaumann-definitie de enige juiste is. Het Hof wees er echter op dat deze definitie inderdaad te strikt is, maar dit enkel kan verholpen worden door een verdragswijziging.
Arrest Waterkeyn
weerslag arrest van het HvJ in de nationale rechtsordea) AntecedentenHet HvJ velde een aantal jaar voor het arrest Waterkeyn een arrest, ingevolge een procedure ex art. 226 EG (d.i. de procedure Europese Commissie (EC) tegen Lidstaat). Daarin werd Frankrijk veroordeeld wegens het bestaan van discriminerende wetgeving, betreffende het verbod op reclame voor alcoholische dranken die gevaarlijk zijn voor de volksgezondheid. Het kwam er echter op neer dat alle buitenlandse alcoholische dranken door de Franse wetgeving als gevaarlijk voor de volksgezondheid werden bestempeld. Het HvJ stelde dat dergelijke wetgeving in het licht van EG-recht is toegelaten, inzoverre deze geen discriminatie inhoudt. Begin jaren ’80 voorzag het EG-Verdrag nog geen financiële sancties bij niet-naleving van een arrest van het HvJ.b) FeitenHet arrest Waterkeyn is door het HvJ gewezen ingevolge een prejudiciële vraag (art. 234 EG) gesteld door een Franse rechter. Waterkeyn maakte in opdracht van derden reclameboodschappen. Hij kreeg in 1980 de opdracht van een drankimporteur om reclame te maken voor whisky. Twee jaar later werd Waterkeyn strafrechtelijk vervolgd wegens inbreuk op de Franse reclame- wetgeving. De advocaat van Waterkeyn voerde voor de Franse rechter het hoger- vermelde arrest EC t. Frankrijk aan. De Franse rechter stelde daarop een prejudiciële vraag aan het HvJ, met de vraag of de nationale rechter rekening moet houden met arresten ex art. 226 EG van het HvJ.c) Beslissing van het HofHet HvJ antwoordde bevestigend op de prejudiciële vraag. De nationale rechter moet rekening houden met arresten ex art. 226 EG bij de bepaling van de draagwijdte van het gemeenschapsrecht, boven elke strijdige nationale regelgeving. Arresten ex art. 226 EG van het HvJ hebben ingevolge het arrest Waterkeyn niet langer een louter declaratoir karakter.
Arrest Juégo-Quéré
In de zaak Juégo-Quéré vocht een Frans visserijbedrijf een verordening aan, die grotere mazen oplegde aan vissers. Jégo-Quéré gebruikte daarentegen netten met kleinere mazen, en voelde zich geraakt door de verordening. Het Gerecht van eerste aanleg volgde Jégo-Quéré hierin. Het Gerecht stelde dat een particulier individueel wordt geraakt wanneer de betrokkenen EG-rechtshandeling de rechtspositie van de particulier zeker en actueel aantast, ongeacht het aantal of de positie van diegenen die erdoor geraakt worden. Dit arrest werd hervormd door het arrest EC t. Jégo-Quéré
Arrest Kermachek
vrij verkeer van personen- familieleden van de migrerende burger– niet noodzakelijk EG-onderdaana) FeitenKermachek was een Joegoslavische verpleegster, werkzaam in Nederland. Daar trouwt zij met een Duitse man, waarna zij samen verhuizen naar Duitsland. Kermachek vindt vervolgens maar moeilijk werk in Duitsland, gezien haar nationaliteit. De Duitse rechter verwijst naar het HvJ.b) HofvanJustitieMevr. Kermachek kan niet genieten van vrij verkeer van personen, gezien zij geen familielid is van een migrerende burger. Haar echtgenoot migreert immers niet, gezien hij Duits onderdaan is.
Arrest Costa t. Enel
voorrang van EG-rechta) FeitenCosta, een Italiaans advocaat en aandeelhouder van kleine energiebedrijven, procedeert voor de Italiaanse rechter tegen Enel, een grote Italiaanse energie- maatschappij. Costa beroept zich o.a. op EG-recht, dat onverenigbaar is met Italiaanse wetgeving tot stand gekomen na de ratificatie van het EEG-Verdrag. De Italiaanse rechter stelt een prejudiciële vraag aan het Hof van Justitie: heeft EG- recht voorrang op nationaal recht, dat is tot stand gekomen na het EG-recht?b) HofvanJustitie- Volgens het HvJ heeft het EEG-Verdrag een nieuwe rechtsorde gecreëerd, door de (vrijwillige) bevoegdheidsoverdracht van de Lidstaten naar de EEG. Er zijn daarbij instellingen gecreëerd, die binnen de perken van het Verdrag beslissingsbevoegdheid hebben. Indien de EEG binnen de gegeven bevoegdheid optreedt, dan hebben de Lidstaten niet langer de bevoegdheid om daarmee strijdige regelgeving aan te nemen. Er is dus voorrang van het regelmatig tot stand gekomen EG-recht op het strijdig nationaal recht.- Subsidiaire argumenten voor voorrang:* het Hof stelt vast dat Lidstaten volgens het EEG-Verdrag in zeer uitzonderlijke gevallen mogen afwijken van EG-recht. In dat geval moeten zij nog steeds samenwerken met de EG. A contrario stelt het Hof vast dat, nu dit geen noodsituatie was, het EG-recht voorrang heeft.* uit de definitie van de verordening blijkt dat deze rechtstreeks toepasselijk is in de nationale rechtsorde, zonder dat dit transformatie vereist. Het Hof leidt hieruit af dat strijdige nationale normen niet kunnen primeren.Er is dus voorrang voor de verordening, en in het algemeen het EG-recht.
Arrest Van Parys
geldigheidscontrole van communautaire handelingen in het licht van internationale verplichtingen van de EGa) FeitenVan Parys inporteert Zuid-Amerikaanse bananen. De EG stelde een quotum in voor de invoer van dergelijke bananen, en verhoogde invoerrechten voor alles wat daarboven wordt ingevoerd. Volgens Van Parys is dit een schending van de GATT. Hij krijgt inderdaad gelijk van de WTO in een einduitspraak. De vraag rees dan voor de Belgische rechter of de rechtspraak van het arrest Portugal t. Raad nog geldig was. Hiertoe werd een prejudiciële vraag gesteld.b) Hof van JustitieZelfs na een einduitspraak van de WTO komt geen directe werking toe aan de GATT.
douane unie
- verbod van alle douanerechten en heffingen van belijke werking tussen lidstaten van de douane unie2. toepassing van 1 gemeenschappelijk douanetarief op import uit derde staten. (ontbreekt dit dan vrijhandelszone)
Beschikking Gravindex
opleggen geldboete in het kader van art.82EGa) FeitenDe Gravindex was de eerste zwangerschapstest, ontwikkeld en gecommercialiseerd door Johnson & Johnson. Wat betreft de producten die worden ingevoerd in Duitsland wordt een artificieel hoge richtprijs gesteld. In het VK ligt de prijs heel wat lager, gezien de strenge controle van de National Health Service. Na de eerste uitbreiding van de EEG beginnen de Duitse verkopers producten in te voeren uit het VK. Uiteraard was J&J niet blij; zij legden aan hun afnemers in het VK een uitvoerverbod naar Duitsland op.b) EuropeseCommissie De EC legt bij beschikking een afschrikkingsboete op aan Johnson & Johnson, nu zij vindt dat uitvoerverboden één van de meest fundamentele aantastingen is van het vrij verkeer van goederen. Waar de EEG grenzen heeft afgebroken, is het niet aan bedrijven om deze opnieuw op te bouwen.
Arrest Walrave-Koch
Horizontale directe werkinga) FeitenWalrave is ten tijde van het arrest de beste gangmaker voor sprinters op de piste. De UCI vaardigde een reglement uit, dat stelt dat de sprinter en de gangmaker dezelfde nationaliteit moeten hebben. Walrave en Koch dagen de UCI voor de nationale rechter, en voeren aan dat het reglement discriminerend werkt en aldus in strijd is met het EEG-Verdrag. De UCI voert aan dat sport niet onder het EEG-Verdrag valt, waarop Walrave en Koch antwoorden dat sport die een economische activiteit is er wel onder valt. De rechter stelt een prejudiciële vraag aan het HvJ.b) Hof van JustitieHet Hof antwoordt dat een sportactiviteit, die ook een economische activiteit is, zeker onder het EEG-Verdrag valt. Walrave en Koch kunnen zich bovendien voor de nationale rechter beroepen op de anti-discriminatiebepaling in het EEG-Verdrag. Dit was het eerste arrest waarin het Hof horizontale directe werking gaf aan het Verdrag.
rechtmatig geproduceerd
wanneer producten met de voorschriften van het uitvoerende land in overeenstemming zijn of volgens behoorlijke en in dat land gebruikelijke procédés werden vervaardigd en op het grondgebied van dat land in de handel zijn gebracht
Zaak Cohn Bendit
slechte rechtspraakCohn-Bendit – een Duitse jood, één van de leiders van het studentenverzet in 1968 – werd n.a.v. de studentenrevolte in 1968 door de Franse overheid uitgewezen bij Decreet. Hij kreeg bovendien het verbod het Franse territorium opnieuw te betreden.Een achttal jaar later wil hij terugkeren naar Frankrijk om in Parijs te werken. Deze terugkeer werd hem geweigerd. Cohn-Bendit vocht deze beslissing aan voor de Franse Conseil d’Etat, en voerde hierbij schending van de EG-richtlijn van 1964 betreffende het vrij verkeer van personen door het Decreet van 1968. De Conseil d’Etat besliste dat particulieren zich nooit op richtlijnen kunnen beroepen, niettegenstaande het bestaan van rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen (HvJ) die stelde dat directe werking onder bepaalde omstandigheden wel kan bestaan. Hiermee interpreeterde de Conseil d’Etat het EG-recht opzettelijk verkeerd.
Arrest International Chemical Corporation
gevolgen van ongeldigheidHet HvJ verbindt in dit areest een quasi erga omnes effect van de ongeldigheids- verklaring. Het principe van de rechtszekerheid vereist dat een ongeldigheidsverklaring een ruimere werking heeft dan enkel binding van de verwijzende rechter. Het zou immers de uniforme toepassing van het EG-recht niet ten goede komen, wanneer een rechter EG-recht toepast dat door het HvJ als ongeldig is bestempeld. De ongeldigverklaring in één arrest volstaat voor de nationale rechter om de betreffende communautaire rechtshandeling buiten beschouwing te laten. Dit doet echter geen afbreuk aan de mogelijkheid voor de nationale rechter om een nieuwe prejudiciële vraag te stellen, indien nog onduidelijkheid zou bestaan over de redenen, de omvang of de gevolgen van de eerder vastgestelde ongeldigheid.
Arrest Kupferberg
directe werking akkoorden tussen EG en derde landena) FeitenVoorafgaand ontstond een geschil tussen Kupferberg, een importeur van porto, en de Duitse overheid. Kupferberg meende dat door de hoge invoerrechten de Duitse likeuren de facto werden beschermd. Kupferberg beroepte zich voor de nationale rechter op de Vrijhandelsovereenkomst tussen de EG en Portugal. De rechter stelde een prejudiciële vraag aan het HvJ.b) Hof van JustitieI.t.t. de zaak Polydor t. Harlequin onderzoekt het Hof onmiddellijk de directe werking van de Vrijhandelsovereenkomst (verbiedt kwantitatieve beperkingen en maatregelen van gelijke werking bij gelijkwaardige producten). Het Hof verwijst naar art. 228, lid 2 EEG (art. 300, lid 7 EG), dat stelt dat de akkoorden die de EG sluit zowel de EG zelf als de Lidstaten binden. De Lidstaten moeten deze akkoorden dus te goeder trouw uitvoeren. Het feit dat een bijzondere geschillenbeslechtende instelling is opgericht, verzet zich niet tegen directe werking. De bewoordingen, de geest en de structuur van het akkoord verzetten zich volgens het Hof dus niet tegen directe werking. De bepaling is duidelijk en onvoorwaardelijk, en heeft dus directe werking. In laatste instantie vangt Kupferberg nog bot, wanneer het Hof besluit dat porto en de Duitse likeuren geen gelijkwaardige producten zijn.
Zaak Volkswagen
opleggen geldboete in het kader van art.82EGa) FeitenLange tijd domineerde Fiat de Italiaanse automobielmarkt. Volkswagen wenste echter door te breken; hiertoe bracht zij een wagen tegen zeer scherpe prijs op de markt in Italië (nauwelijks winst). Hun plan lukte, maar had vooral succes bij Duitsers en Oostenrijkers. Deze kwamen zelfs speciaal naar Italië om de goedkope Volkswagen te kopen. Om dit tegen te gaan, legde Volkswagen aan de Italiaanse verkopers het verbod op om nog wagens te verkopen aan niet-Italianen. Dit is een de facto uitvoerverbod.b) Europese Commissie–Volkswagenbeschikking De EC legde in een beschikking een boete van 100 miljoen EURO op aan Volkswagen, nu zij het vrij verkeer van goederen verhinderde. Volkswagen ging hiertegen in beroep bij het Gerecht van eerste aanleg.c) Gerecht van eerste aanleg–Volkswagenarrest Het Ger.EG bevestigde de veroordeling, maar verlaagde de boete tot 90 miljoen EURO.
Arrest Society for the Protection of Unborn Children v. Ireland
vrij verrichten van diensten – diensgenietera) FeitenHet ongeboren leven wordt in – het streng katholieke – Ierland in de grondwet beschermd. Het uitvoeren van abortussen is verboden bij wet, en wordt strafrechtelijk vervolgd. Aanleiding voor deze zaak voor het HvJ is het verspreiden van informatie over abortus in het VK door Ierse studentenverenigingen. Tegenstanders van abortus stappen hierop naar de Ierse rechter, die vervolgens de prejudiciële vraag stelt aan het HvJ of de studentenverenigingen deze propaganda mogen verspreiden.b) Hof van JustitieHet Hof oordeelt dat Ierland het verspreiden van dergelijke informatie door ingezetenen (dus niet van dienstverleners gevestigd in een derde EG-Lidstaat) mag verbieden, nu het abortus zelf ook verbiedt. Het Hof stelt evenwel dat het vrij verkeer van diensten ook van toepassing op dienst- genieters. Het Hof oordeelt dat iedere EG-burger het recht heeft zich te verplaatsen naar een derde EG-Lidstaat, om daar een dienst te genieten die legaal wordt aangeboden.
verbod kartelvorming
art 101 VWEU verbiedt overeenkomsten, besluiten van ondernemingsverenigingen of onderling afgestemde feitelijke gedragingen welke de handel tussen de lidstaten ongunstig kunnen beïnvloeden en ertoe strekken of ten gevolge hebben dat de mededinging binnen de interne markt wordt verhinderd, beperkt of vervalst.
Arrest Simutenkov
directe werking partnerschapsakkoord EG-Russische Federatiea) FeitenSimutenkov, Russisch voetballer, transfereerde naar Tenerife. Daar zat hij echter meer op de bank, gezien een reglement van de Spaanse Voetbalfederatie oplegde dat slechts twee niet EG-onderdanen mochten worden opgesteld. Voor de Spaanse rechter wilde Simutenkov vervolgens de omzetting van zijn licentie in een EG-licentie, waarbij hij zich steunde op de Partnerschapsakkoord tussen de EG en de Russische Fedratie. Daarin werd voorzien dat een Russisch onderdaan, die legaal tewerkgesteld is in een EG-land, niet mag gediscrimineerd worden wat betreft arbeidsvoorwaarden, beloning en ontslag. De Spaanse rechter stelde een prejudiciële vraag m.b.t. de directe werking.b) Hof van JustitieHet Hof stelde vast dat het Partnerschapsakkoord directe werking kon hebben, hoewel het geen Associatie-akkoord betreft. De ingeroepen bepaling heeft directe werking, gezien het voldoende nauwkeurig en onvoorwaardelijk is geformuleerd.
Solange arrest
slechte rechtspraakHet Duitse Bunderverfassungsgericht (d.i. het Duitse grondwettelijk hof) besliste in 1974 dat “zolang” (1) het Europees Parlement niet rechtstreeks verkozen wordt, en (2) er geen codex is van grondrechten1, het Bundesverfassungsgericht de bevoegdheid heeft om communautaire rechtshandelingen te toetsen aan de grondrechten in de Duitse grondwet. Hiermee interpreteerde het Bundesverfassungsgericht het EG-recht opzettelijk verkeerd, gezien het HvJ duidelijk stelde dat het niet tot de bevoegdheid van de nationale rechter behoort communautaire handelingen te onderzoeken.
Zaak Beaulieu
bevel terug vordering illegale steuna) FeitenIn de jaren ’80 verkeerde Beaulieu, een textielbedrijf, in ernstige moeilijkheden. Deze kreeg van de Belgische overheid (politieke) en financiële steun. Dit laatste ter waarde van 750 miljoen BEF. De uitvoering van de steun was een flagrante inbreuk op art. 87 EG, gezien(1) de Belgische Staat deze niet had aangemeld bij de EC, (2) het kolossaal bedrag, en (3) het feit dat deze werd gegeven aan een sterk exportgerichte sector, wat leidde tot concurrentievervalsing. b) Europese Commissie De EC beval de Belgische Staat om de geleverde steun terug te vorderen. De Belgische Staat bleef in gebreke, waarna de EC een procedure startte bij het HvJ. c) Hof van Justitie Het Hof bevestigde dat de EC de verplichting kan opleggen aan een Lidstaat om reeds uitgevoerde illegale steun terug te vorderen. d) Rechtbank van koophandel Vervolgens procedeerde de Belgische Staat tegen Beaulieu om de uitgevoerde steun terug te krijgen, nu deze laatste weigerde deze terug te betalen. Beaulieu stelde dat de steun niet langer te traceren was, gezien deze allemaal was uitgegeven. De rechtbank van koophandel te Brussel veroordeelde Beaulieu tot terugbetaling van de hoofdsom, vermeerderd met de interest vastgesteld door de EC te rekenen vanaf de dag van de beschikbaarheid van de steun tot de dag van daadwerkelijke terugbetaling. Dit liep dus uiteindelijk zeer hoog op.
Arrest Rutili
vrij verkeer van werknemers– uitzonderinga) FeitenRutili was een Italiaanse syndicalist, woonachtig in Frankrijk. Hij organiseerde stakingen, waarop de Franse overheid besliste zijn bewegingsvrijheid te beperken. De Franse rechter stelde een prejudiciële vraag aan het HvJ, of dit art. 39 EG schendt.b) Hof van JustitieHet Hof stelde dat aan het recht van vrij verkeer van werknemers slechts beperkingen mogen worden opgelegd, wanneer “de aanwezigheid of het gedrag van onderdanen van een andere Lidstaat een werkelijke en genoegzame bedreiging voor de openbare veiligheid oplevert”. Dit was i.c. niet het geval, gezien sydicale activiteiten van Franse onderdanen wel werden toegelaten.
Arrest Vlassopoulou
rechtvanvestiginga) FeitenVlassopoulou behaalde haar diploma rechten in Griekenland. Zij wilde vervolgens gaan werken in een Duits advocatenkantoor, om het vnl. Grieks cliënteel te adviseren. Volgens de Duitse regelgeving moest zij echter eerst een equivalentie-examen afleggen m.b.t. het nationaal recht. Nu bestond geen richtlijn aangaande advocaten, en werd het aanvaard dat dergelijke examens werden opgelegd. De vraag stelde zich wel of dit ook gold voor een louter adviserende functie. Het HvJ werd op prejudiciële vraag gevat.b) Hof van JustitieHet Hof stelde dat zelfs niet-discriminerende kwalitatieve vereisten het recht op vestiging kunnen belemmeren. Dit is het geval wanneer vereist wordt dat reeds verworven kennis opnieuw bewezen wordt. Bijkomende eisen zijn slechts gerechtvaardigd, wanneer deze noodzakelijk zijn voor de goede uitoefening van het beroep.
Beschikking Christiani & Nielsen
verbod op “kartels” – moeder- en dochteronder- nemingena) FeitenDe Deense onderneming Christiani & Nielsen richtten in de jaren ’60 (voor de toe- treding van Denemarken tot de EEG) verschillende dochterondernemingen op in EEG-Lidstaten. Er worden afspraken gemaakt tussen moederonderneming en dochter- ondernemingen. Nu rees de vraag of deze afspraken verboden overeenkomsten zijn in de zin van art. 81, lid 1 EG. In abstracto zijn dit duidelijk verboden overeenkomsten.b) Europese CommissieDe EC besloot dat het hier niet ging om verboden overeenkomsten in de zin van art. 81, lid 1 EG, gezien de dochterondernemingen de bevelen uitvoeren van de moeder- onderneming. De moederonderneming maakt het beleid, en hoewel de dochters beschikken over juridische autonomie beschikken zij niet over de facto autonomie.
Zaak United Brands
relevante productenmarkta) FeitenUnited Brands, een Amerikaans bedrijf, verdeelde Zuid-Amerikaanse bananen over de gehele wereld. Reeds zeer vroeg vermoedde de EC dat UB misbruik maakte van zijn machtspositie in de EEG. Bij de eerste uitbreiding van de EEG werd verwacht dat de prijzen van bananen in Denemarken – in Scandinavië waren bananen een luxeproduct – zouden dalen door de toetreding tot de gemeenschappelijke markt, door invoer van Duitse bananen. Tegen alle verwachtingen in bleven de bananen even duur.b) Europese CommissieDe EC startte een onderzoek, en stelde vast dat UB een uitvoerverbod had opgelegd aan haar Duitse afnemers. Hiermee werden de grenzen die de EEG had afgebroken opnieuw opgericht. De EC vaardigde een beschikking uit tegen UB, en legde een geldboete op. Volgens de EC was de bananenmarkt de relevante productenmarkt, gezien je bananen niet kan vervangen door appelen. UB ging hiertegen in beroep bij het HvJ.c) Hof van JustitieUB verdedigde door de stellen dat zij helemaal geen machtspositie had. Zij was immers actief in de fruitmarkt, en had daar een marktaandeel kleiner dan 1%. Het HvJ volgde echter de redenering van de EC: de bananenmarkt is een afzonderlijke productenmarkt, te onderscheiden van andere fruitmarkten. UB werd opnieuw veroordeeld.
Arrest Keck & Mithouard
maatregelen van gelijke werking – verkoopmethodena) FeitenIn Frankrijk gold een strengere regeling omtrent de wekelijkse rustdag. Dit leidde in het grensgebied met Duitsland tot de beperking van de vrije handel. Nu werd aan het HvJ gevraagd of dit een maatregel van gelijke werking is.b) Hof van JustitieHet Hof oordeelde dat dit inderdaad valt onder de Dassonville-rechtspraak, maar besliste toch dat dergelijke regelgeving (verkoopmethoden) geen maatregelen van gelijke werking zijn. Het Hof erkende dat het hiermee afweek van zijn eerdere rechtspraak, wat betreft de verkoopmethoden.
Arrest Polydor t. Harlequin
directe werking akkoorden tussen EG en derde landena) FeitenHarlequin was een bekende platenzaak in Londen, die er in slaagde om Polydor platen van de Bee Gees stukken goedkoper op de markt te brengen dan concurrenten. Harlequin kan dit doen, gezien de platen worden ingevoerd uit Portugal. De licentiehouder in Portugal produceert aan lagere kosten, en verkoopt dan ook aan lagere prijzen. De concurrenten van Harlequin gingen zich daarop beklagen bij Polydor VK. Deze laatste onderzocht de platen en stelde vast dat de platen geen vervalsingen waren. Polydor VK stapte naar de Britse rechter, en beroepte zich op de Copyright Act. Harlequin verweerde zich door zich te beroepen op het Vrijhandelsakkoord tussen de EG en Portugal. Dit akkoord voorzag dat alle kwantitatieve beperkingen en maatregelen van directe werking tussen de EG en Portugal verboden zijn. De Britse rechter verwees naar het HvJ met de prejudiciële vraag of Harlequin zich kon beroepen op dat vrijhandelsakkoord.b) Hof van Justitie- Harlequin verwees naar het arrest Deutsche Grammofon Gezelschaft. Deze onderneming had een vennootschap opgericht in Italië en een licentie verleend om platen te verkopen. Hiermee werd beoogd door te breken op de Italiaanse markt. De goedkope prijs, en het Italiaanse label zorgden inderdaad voor een doorbraak op de Italiaanse markt. Daarop ging het Italiaanse label ook in Duitsland verkopen, iets wat DGG uiteraard niet zag zitten. DGG stapte naar de Duitse rechter, die een prejudiciële vraag stelde aan het HvJ. Het Hof antwoordde met de uitputtingsleer: de vennootschap (of natuurlijke persoon) die een licentie verleent, kan zich later als oorspronkelijk eigenaar niet meer verzetten tegen de verkoop van rechtmatig geproduceerde goederen. Dit zou immers de grenzen die de EEG heeft afgebroken terug opbouwen, en de eenheid van de markt in gevaar brengen.Harlequin had dus goede kans om te winnen. - Het Hof ging hier echter niet op in, gezien het twee verschillende zaken betreft. Portugal is geen Lidstaat van de EG, kan de rechtspraak niet getransponeerd worden op deze zaak. Hier is immers niet de eenheid van de markt in het gevaar, zoals bij DGG. Hiermee omzeilt het Hof de vraag of er directe werking toekomt aan het akkoord, door te stellen dat het ingeroepen materieel recht irrelevant is.
Arrest Pabst t. Richarz
directe werking akkoorden tussen EG en derde landenIn dit arrest besloot het Hof dat de Associatie-overeenkomst met Griekenland directe werking had, nu dit voorbereidt op toetreding van Griekenland en de creatie van een gemeenschappelijk markt. De geest, bewoordingen, en structuur leenden zich tot directe werking.
Arrest Dassonville
maatregelen van gelijke werkinga) FeitenDassonville is een importeur van alcoholische dranken, zowel in Brussel als in Parijs. De benaming Schotse whisky werd beschermd in België, en dus mocht dergelijk drank enkel met certificaat van echtheid van oorsprong worden verkocht. Dit is niet het geval in Frankrijk. Dassonville Parijs wil zijn overschot Schotse whisky (zonder certificaat van echtheid van oorsprong) verkopen aan Dassonville Brussel. De Belgische overheid stelde vast dat de vereiste certificaten niet aanwezig waren, en weigerden toelating te geven voor commercialisering. Dassonville Brussel voerde voor de Belgische rechter aan dat dit een maatregel van gelijke werking is. De rechter stelde hieromtrent een prejudiciële vraag aan het HvJ.b) Hof van JustitieHet Hof definieert maatregelen van gelijke werking als “iedere handelsregeling van de Lidstaten, die de intracommunautaire handel al dan niet rechtstreeks, daarwerkelijk of potentieel kan belemmeren”.Het Hof voegt er wel aan toe dat i.c. een Lidstaat wel regelingen van echtheid van oorsprong mogen uitvaardigen, zolang hierover geen communautaire regeling bestaat, en inzoverre het geen willekeurige discriminatie of verkapte handelsbeperking betreft.
Arrest Wijnazijn
maatregelen van gelijke werkingItaliaanse regelgeving voorzag dat enkel wijnazijn (typisch Italiaans product) kon gecommercialiseerd worden als azijn. Graanazijn kon dus niet op de markt worden gebracht, hetgeen volgens het HvJ een maatregel van gelijke werking was.
Arrest Köbler
30 sept 2003 Lidstaat is aansprakelijk voor schade veroorzaakt door schending EU-recht die kan worden toegerekend aan een hoogste rechterlijke instantie
Arrest Gründig & Consten
vrijstelling van art. 81,lid1 EGa) FeitenGründig, een Duitse onderneming in de audiovisuele sector, had het moeilijk om door te breken op de Franse markt. Om door te breken, sloot zij een overeenkomst met het Franse Consten, die het exclusief verkooprecht op het Franse territorium verkreeg. Dit lukt inderdaad.b) Hof vanJustitie Het Hof stelde vast dat de overeenkomst tussen Gründig en Consten viel onder de verbodsbepaling in art. 81, lid 1 EG. De overeenkomst werd echter vrijgesteld door een groepsvrijstelling voor verticale overeenkomten (zij waren niet elkaars concurrenten op de Franse markt) genomen ter uitvoering van art. 81, lid 3 EG.
zaak Bressol
quota ingevoerd in België door franse gemeenschap voor niet verblijvende studenten, omdat dit buitensporige lasten voor de financiering van het hoger onderwijs meebrengt gecombineerd met dringende redenen van volksgezondheid (grote toename studenten, onderwijsinfrastructuur kan niet in zelfde mate meegroeien, aantal eigen ingezetenen dat kan worden opgeleid vermindert, systeem volksgezondheid Franse Gemenschap kan in gevaar worden gebracht.Het hof heeft bepaald dat er uitgebreide analyses dienden worden voorgelegd door de Belgische staat, waarin blijkt dat voorgedragen veiligheidsbeperkingen daadwerkelijk gerechtvaardigd zijn.Het hof van Justitie heeft dit toegepast op dit arrest en onder meer geoordeeld dat voor de opleidingen kinesitherapie en veearts de autoriteiten van de Franse Gemeenschap hebben aangetoond dat de beperkingen waren gerechtvaardigd, maar dat dit niet zo was voor de andere geviseerde opleidingen.
Arrest HAEGEMAN
30 april 1974 Akkoorden unie met derde staten gesloten: handelingen van de unie
Arrest Cassis de Dijon
maatregelen van gelijke werkinga) FeitenDe Duitse overheid weigerde de invoer van de Franse drank Cassis de Dijon, gezien deze een te laag alcoholgehalte heeft. Volgens de Duitse overheid trachtten zij hiermee de volksgezondheid te beschermen: Duitsers staan bekend als veeldrinkers van zwaar alcoholische dranken; wanneer zij geconfronteerd worden met een lager alcoholische drank, zou dit wel eens voor problemen kunnen zorgen volgens de Duitse overheid. Het HvJ moest zich in de prejudiciële procedure uitspreken of dit een maatregel van gelijke werking betrof.b) Hof van JustitieHet Hof oordeelde dat het argument bescherming van de volksgezondheid absurd is, zeker gezien ook lager gealcoholiseerde dranken verkrijgbaar zijn op de Duitse markt. Het betrof inderdaad een maatregel van gelijke werking.c) Reactie van de ECDe EC stelde hierop een aantal beginselen vast:- Lidstaten mogen wat betreft hun eigen producten voorwaarden stellen aan de productie. Wat betreft ingevoerde producten geldt dit echter niet: zij moeten deze toelaten, wanneer ze op rechtmatige wijze zijn geproduceerd in de uitvoerende Lidstaat.- Lidstaten kunnen evenwel noodzakelijke maatregelen nemen, ter bescherming van een algemeen belang. Deze moeten de proportionaliteitstoets doorstaan: ze moeten zo weinig mogelijk handelsbellemerend werken voor het doel dat ze trachten te bereiken. Deze afwijkingen (omwille van de rule of reason) zijn niet meer toegestaan, wanneer de EG harmoniserend is opgetreden (zgn. communautaire regeling).
Arrest Defrenne II
horizontale directe werking beperking in de tijda) FeitenDefrenne was stewardess bij Sabena. In de arbeidsovereenkomsten van stewardessen was steeds een clausule opgenomen, dat deze bij het bereiken van 40 jaar ontslag zouden nemen. Bij mannelijke stewards lag dit op 55 jaar. De nationale rechter stelde een prejudiciële vraag aan het HvJ. Daarin werd gevraagd of art. 119 EEG directe werking had. Art. 119 EEG voorzag dat tegen het einde van de eerste etappe (reeds verlopen) het beginsel van gelijke beloning voor gelijk werk moest gelden.b) Hof van Justitie(i) Argumenten tegen directe werking- Art. 119 EEG is gericht aan de Lidstaten, waardoor dus zeker geen horizontale directe werking kan bestaan. Dit argument werd snel van tafel geveegd door het HvJ.- Art. 119 EEG betreft een beginsel, dewelke per definitie niet precies genoeg is om directe werking te hebben. Het Hof antwoordt genuanceerd:* art. 119 EEG heeft vooreerst een economische betekenis. Er moet verhinderd worden dat economische discriminatie bestaat tussen Lidstaten die art. 119 EEG wel toepassen, en Lidstaten die dit niet doen. * art. 119 EEG heeft ook een duidelijke sociale betekenis. Juist omwille van het feit dat dit beginsel zo fundamenteel is op economisch vlak, komt aan art. 119 EEG directe werking toe. - De Lidstaten hebben een Resolutie uitgevaardigd die de termijn heeft verlengd. Het Hof antwoordt dat dit niet voldoet, gezien de geijkte wijzigingsprocedure moest gevolgd worden. Een Resolutie wijzigt het Verdrag niet.- De EC heeft niet gedaan aan inbreuken na 1962. Het zou absurd zijn dat Lid- staten wel zouden worden aangepakt via directe werking. Het Hof antwoordt dat het twee verschillende procedures betreft. (ii) Directe werking Het Hof besluit dus dat art. 119 EEG directe werking heeft. Meer zelfs: art. 119 EEG heeft horizontale directe werking. Het kan worden ingeroepen in een geschil tussen twee particulieren, hier Defrenne en Sabena. (iii) Beperkingen aan de directe werking - Directe werking wordt vanaf nu slechts beperkt tot open discriminatie. Dit is (1) discriminatie in de wet, (2) discriminatie in een CAO, of (3) ongelijke beloning voor gelijk werk in eenzelfde (!) onderneming. - Het Hof beperkt de werking van zijn arrest in de tijd: het arrest heeft slechts toepassing op loonafspraken na het arrest, tenzij hij op het moment van de uitspraak van het Hof een procedure hangende had voor de nationale rechter. In praktijk kan enkel Defrenne er zich op beroepen.
Arrest Simenthal
voorrang van EG-rechta) FeitenSimenthal is een importeur van Zwitserse kaas in Italië. In Italië is het Corte Costitutionale bevoegd om te beslissen over de bestaanbaarheid tussen een wet en de grondwet. Omwille van de assimilatieleer – internationale verdragen worden geassimileerd met de grondwet – is het grondwettelijk hof ook bevoegd om wetten te toetsen aan internationale vragen. Indien een rechter vermoedt dat de wet onbestaanbaar is met een verdrag, moet hij in prejudiciële vraag verwijzen naar het grondwettelijk hof. In deze zaak vroeg de Italiaanse rechter zich af, o.i.v. de Costa t. Enel rechtspraak, of hij moest verwijzen naar het grondwettelijk hof of het HvJ, wanneer hij vermoedt dat de Italiaanse wet onbestaanbaar is met het EEG-Verdrag. De rechter stelde het HvJ hierover een prejudiciële vraag.b) Hof van JustitieHet Hof bevestigde zijn eerdere rechtspraak, in die zin dat de nationale rechter moet verwijzen naar het HvJ, in weerwil met nationale regelgeving. De voorrang van EG- recht zou immers alle betekenis verliezen, wanneer een nationale rechter zou kunnen beslissen dat de nationale regelgeving bestaanbaar is met het Verdrag (of he afgeleide recht).c) OpmerkingUiteraard spreekt het HvJ zich niet uit over de bestaanbaarheid van nationaal recht met het EG-recht. Hij zal slechts het EG-recht uitleggen, waaruit de nationale rechter dan natuurlijk de bestaanbaarheid met het nationaal recht kan afleiden.
Arrest Ratti
verticale directe werking richtlijnena) FeitenRatti was een producent van verven, vernissen en oplosmiddelen. Omtrent dergelijke gevaarlijke stoffen bestaat een harmonisatierichtlijn om nationale veiligheidnormen die neerkomen op protectionisme uit te sluiten. Italië heeft dergelijke protectionistische regeling en verbood Ratti om zijn verf- producten nog langer in te voeren. Ratti beroepte zich voor de Italiaanse rechter op de harmonisatierichtlijn. De rechter stelde het HvJ een prejudiciële vraag over de directe werking van de richtlijn.b) Hof van Justitie- Het Hof verwerpt de a contrario redenering, dat nu de definitie zwijgt over directe werking er a priori geen directe werking is.- Het Hof heeft aan dat een richtlijn geen loutere aanbeveling is, maar een dwingend rechtsinstrument.- Conclusie: indien de omzettingstermijn verstreken is, en de richtlijn is duidelijk en onvoorwaardelijk, dan komt verticale directe werking toe aan de richtlijn.
Arrest Costanzo
verticale directe werking richtlijnen tegen lokale overhedena) FeitenCostanzo, een Italiaans aannemer, krijgt een overheidsopdracht van de stad Milaan i.v.m. het bouwen van een voetbalstadion niet. Hij maakt zich sterk dat hij de opdracht wel had gekregen, indien de Italiaanse wetgever een Europese richtlijn i.v.m. grote openbare aanbestedingen had omgezet. Hij roept in het geschil met de stad Milaan voor de nationale rechter de betreffende richtlijn in. De rechter stelt een prejudiciële vraag aan het HvJ, of Costanzo zich tegen de stad – een lokale overheid – kan beroepen op een richtlijn die niet is omgezet.b) Hof van JustitieHet Hof besluit dat lokale overheden inderdaad richtlijnen – waarvan de omzettings- termijn is verlopen, en dewelke duidelijk en onvoorwaardelijk zijn – toe te passen, indien de centrale overheid in gebreke is gebleven om deze om te zetten.
Arrest EC t. Frankrijk
verplichtingen Lidstaten inzake vrij verkeer van goederenHet Hof besliste dat de Lidstaten de nodige maatregelen moeten nemen om te verhinderen dat particulieren het vrij verkeer van goederen belemmeren.
Zaak Vitaminekartel
opleggen geldboete in het kader van art.81EGIn 2001 legde de EC de leden van het zgn. Vitaminekartel, een kartel van acht chemische en farmaceutische bedrijven, geldboeten op voor een totaalbedrag van 855,22 miljoen EURO. Dit kartel had elke concurrentie uitgeschakeld, waardoor te hoge prijzen werden gevraagd aan de consument. Hofmann-Laroche moest meer dan de helft van het totaalbedrag dragen, gezien deze de aanstichter was van het kartel.
diensten
dienstverrichtingen welke gewoonlijk tegen vergoeding geschieden, en ze omvatten met name werkzaamheden van industriële, commerciële of ambachtelijke aard of vrije beroepen
Definitie gemeenschappelijke markt
de afschaffing van alle belemmeringen van het intracommunautaire handelsverkeer, opdat één markt zou ontstaan die de omstandigheden van een nationale markt zoveel mogelijk benadert.
Arrest Zhu en Chen
vrij verkeer van personen–Europees Burgerschapa) FeitenDeze zaak betreft een Chinees koppel Chen, waarvan de man werkzaam is als manager van een Chinees bedrijf in Groot-Brittannië. Mevr. Chen raakt zwanger van haar tweede kind. Gezien de één-kind-per-koppel-politiek in China raadt hun advocaat hen aan om Ierland te bevallen, gezien daar het ius soli geldt. De vraag rijst of het verblijfsrecht van mevr. Chen moet verlengd worden, nu zij moet zorgen voor een Europees burger. Er is een duidelijk argument contra, nl. de afwending van het Iers recht om verblijfsrecht te verkrijgen. Het HvJ in de prejudiciële procedure moet zich uitspreken.b) Hof van JustitieHet Hof stelt – terecht – dat het EG-recht de nationaliteit niet regelt. Het Hof is dan ook onbevoegd om zich hierover uit te spreken. Het EG-recht voorziet wel dat Europese Burgers verblijfsrecht hebben op EG-grondgebied. De moeder moet ook verblijfsrecht krijgen, anders wordt het verblijfsrecht van de Europese Burger uitgehold.
Arrest Politi
(verticale) directe werking verordeningenIn dit arrest geeft het HvJ aan dat verordeningen (verticale) rechtstreekse werking hebben. Dit volgt uit de definitie: verordeningen hebben een algemene strekking, en zijn rechstreeks toepasselijk in de Lidstaten.
Arrest Faccini Dori
horizontale directe werking richtlijnena) FeitenFaccini Dori, een Italiaanse studente, werd in het station van Milaan aangesproken over een taalcursus. Zij tekende een contract om deze taalcursus te volgen, maar voelde nadien spijt hierover. Een vriend wees haar op de EG-richtlijn, die voorzag dat consumenten bij aankoop op afstand 7 dagen de tijd hebben om aan de koopovereenkomst te verzaken, zonder opgave van reden. Deze richtlijn was echter niet tijdig omgezet in Italiaanse regelgeving. De nationale rechter stelde een prejudiciële vraag aan het HvJ of Faccini Dori zich kon beroepen op deze richtlijn in haar geschil met de verkoper.b) Hof van JustitieHet Hof antwoordde hier – tot ongenoegen van de doctrine – ontkennend op. Horizontale directe werking toekennen aan een richtlijn zou immers leiden tot het verdwijnen van elk verschil tussen de verordening en de richtlijn. Dit kan enkel het gevolg zijn van een verdragswijziging. Er moet wel op gewezen worden dat hiermee de Marleasing-rechtspraak niet volledig nutteloos is geworden. Deze kan nog gebruikt worden, inzoverre een nationaal aanknopingspunt bestaat voor de richtlijn.
arrest Krämer
impliciete bevoegdhedenexterne impliciete bevoegdheid hangt af van interne bevoegdheid. (ter verwezenlijking van voor geldigheid externe impliciete bevoegdheid)
Arrest Henn & Darby
kwantitatieve beperkingen –absoluut importverboda) FeitenHenn & Darby wensten opblaasbare sekspoppen invoeren in het VK. De Britse autoriteiten weigeren echter de invoer, en verbieden de commercialisering van de poppen. Daarop gaan Henn & Darby een gelijkaardige pop kopen, en stellen vast dat er geen essentiële verschillen zijn met de poppen die zij wensten in te voeren. Zij stappen naar de nationale rechter en voeren aan dat het importverbod een verboden kwantitatieve beperking is. De rechter stelt een prejudiciële vraag aan het HvJ. Europees recht 25 b) Hof van JustitieVolgens het Hof is een absoluut invoerverbod in het licht van de goede zeden toegestaan, inzoverre dit geen discriminatie inhoudt. Dit was hier wel het geval, en dus is er volgens het Hof sprake van een verboden kwantitatieve beperking.
NMBS-arresten
vrij verkeer van werknemers – uitzonderinga) FeitenVoor alle dienstbetrekkingen binnen de NMBS gold een nationaliteitsvereiste: van de gedelegeerd bestuurder tot de schoonmaakploeg, alle personeelsleden dienden Belg te zijn. Aan het HvJ werd de vraag gesteld of dit in strijd is met art. 39 EG.b) Hof van JustitieHet Hof antwoordde dat beperkingen op vrij verkeer van werknemers kan, wat betreft dienstbetrekkingen in overheidsdiensten inzoverre “die de uitoefening van het openbaar gezag of het dragen van verantwoordelijkheid voor de bescherming van staatsbelangen impliceren”. Het is duidelijk dat dit niet het geval is voor alle dienstbetrekkingen.
kwantitatieve beperkingen
maatregelen van een lidstaat waarbij de in- of uitvoer van goederen tot bepaalde hoeveelheden worden beperkt (quota)
Arrest Casati
vrij verkeer van kapitaala) FeitenVoor de eenheidsmunt bestond het gevaar van competitieve devaluaties: Lidstaten devalueren hun munt, om deze meer aantrekkelijk te maken. Ten tijde van dit arrest bestond in Italië een zeer strenge deviezenregeling. Casati probeerde deviezen uit te voeren naar Frankrijk, hetgeen strafrechtelijk vervolgd werd. Casati werd opgesloten. Voor de Italiaanse rechter beroepte hij zich op het principe van vrij verkeer van kapitaal. De Italiaanse rechter stelde een prejudiciële vraag omtrent de directe werking.b) Hof van JustitieAan het principe van vrij verkeer van kapitaal kwam volgens het Hof geen directe werking toe, omwille van twee redenen:(1) volgens het Verdrag “streven de Lidstaten ernaar geen nieuwe deviezenregelingen in te voeren”. Dit “streven naar” is volgens het Hof niet onvoorwaardelijk genoeg;(2) kapitaalverkeer is verbonden met economisch en monetair beleid van de Lidstaten, hetgeen logisch een bevoegdheid is van de Lidstaten.
Arrest Haegeman
geldigheidscontrole akkoorden tussen EG en derde landena) FeitenHaegeman importeerde Griekse waren naar België, en meende zich te kunnen beroepen op het Associatie-akkoord met Griekenland tegen de Belgische wetgeving. De Brusselse rechter verwees naar het HvJ met een prejudiciële vraag.b) Hof van JustitieHet Hof antwoordde dat bilaterale akkoorden tussen de EG en derde Staten communautaire rechtshandelingen zijn. Het gevolg is dat het HvJ exclusief bevoegd is voor interpretatie van die akkoorden, en het beantwoorden van vragen over directe werking van die akkoorden.
Arrest Sevince
directe werking besluiten Associatieraad EG-Turkijea) FeitenSevince, legaal werkzaam in Nederland, beschikte over een werkvergunning die evenwel slecht gold voor een bepaalde werkgever. Daaraan hing een verblijfs- vergunning vast. Wanneer hij wenst te veranderen van werkgever, dreigt hij zijn werk- en verblijfs- vergunning te verliezen. Hij beroept zich voor de Nederlandse rechter op een besluit van de Associatieraad EG-Turkije, dewelke voorziet dat een Turkse werknemer die legaal tewerkgesteld is in de EG te allen tijde kan veranderen van werkgever. De rechter vraagt het HvJ of een dergelijk besluit directe werking heeft.b) Hof van JustitieHet Hof stelt dat het besluit directe werking heeft, gezien deze voldoende nauwkeurig en onvoorwaardelijk is. Het feit dat art. 12 Associatie-akkoord zelf geen directe werking heeft, doet hier geen afbreuk aan.
Zaak Microsoft I
opleggen van geld boete in het kader van art.82EGa) FeitenIn december 1998 kwam bij de EC een klacht binnen van Sun Microsystems wegens het feit dat Microsoft weigerde informatie te verstrekken m.b.t. interoperability.b) Europese CommissieTijdens het onderzoek komt de EC uit op het feit dat Windows Media Player steeds is opgenomen in het Windows OS pakket. Na een moeilijke procedure wordt in 2004 bij beschikking een geldboete van 497 miljoen EURO opgelegd. Voornaamste reden is het feit dat Microsoft zijn machtspositie misbruikte, door concurrenten te verhinderen software compatibel met het Windows OS te ontwikkelen. Microsoft gaat in beroep bij het Gerecht van eerste aanleg.c) Gerecht van eerste aanlegHet Gerecht van eerste aanleg bevestigt in 2007 de beslissing van de EC. Microsoft laat het hierbij.
Arrest International Fruit Company
geldigheidscontrole van communautaire handelingen in het licht van internationale verplichtingen van de EGa) FeitenInternational Fruit Company is een Nederlandse firma, die fruit importeert. De onderneming meent dat Nederland de verplichtingen van de EG (hier: de GATT) niet uitvoert, doordat de EG een verordening heeft uitgevaardigd in strijd met de GATT. De Nederlandse rechter stelt een prejudiciële vraag aan het HvJ over de geldigheid van de betrokken verordeningen, en of International Fruit Company zich kan beroepen op de GATT tegen de Nederlandse douane.b) Hof van Justitie- Het Hof stelt eerst en vooral dat art. 177 EEG (art. 234 EG) geen beperkingen stelt aan de geldigheidscontrole van het Hof m.b.t. communautaire handelingen. Het Hof verklaart zich bevoegd.- Vervolgens zijn nog twee zaken te onderzoeken: * is de EG gebonden door de GATT? Het Hof antwoordt bevestigend, gezien– hoewel de EG geen formele partij is – de EG de GATT eenzijdig heeft aanvaard. * heeft de bepaling uit de GATT directe werking? Eerst en vooral wordt onderzocht of de geest, de structuur en de bewoordingen van de GATT zich lenen tot directe werking. Het Hof antwoordt ontkennend, gezien de nadruk wordt gelegd op diplomatiek overleg bij geschillen. Het Hof moet dus niet meer overgaan tot het onderzoek van de betrokken bepaling zelf. - Besluit: International Fruit Company kan zich niet op de GATT beroepen.
Arrest Textilwerke Degendorf
relatie tot wettigheidscontrole ex art. 230 EGa) FeitenDe Duitse textielonderneming Textilwerke Deggendorf had steunmaatregelen ontvangen van de Duitse overheid. Volgens de EC in strijd met het Europees mededingingsrecht. De EC nam een beschikking tegen Duitstland, waarin deze bevolen werd de steunmaatregelen terug te vorderen. Onder de Plaumann-definitie had Textilwerke Deggendorf de een beroep tot nietig- verklaring kunnen inleiden. De onderneming liet de vervaltermijn echter verstrijken, en probeerde daarna via de nationale rechter hetzelfde te bekomen. Hij liet de nationale rechter een prejudiciële vraag stellen over de geldigheid van de beschikking.b) Hof van JustitieHet HvJ oordeelde dat Textilwerke Deggendorf, die een beroep tot nietigverklaring had kunnen inleiden, zich hetzelfde resultaat niet kon verschaffen via de geldigheids- controle. Dit zou hem immers de mogelijkheid bieden om te ontkomen aan het onherroepelijk karakter van de beschikking na het verstrijken van de beroepstermijn.
Arrest MELLONI
26 feb 2013 Lidstaten mogen geen hogere grondrechtenbescherming hanteren wanneer handelingen van unierecht in overeenstemming zijn met het handvest (ic. Europees aanhoudingsbevel) → verplichting Nationale rechter om met de EU fundamentele rechten strijdig nationaal recht buiten toepassing te laten
Arrest Marleasing
horizontale directe werking richtlijnena) FeitenIn deze Spaanse zaak bestond een geschil tussen twee particulieren, m.b.t. vennootschapsrecht. De ene vennootschap wou de nietigheid van de andere bekomen van de Spaanse rechter. Over de nietigheidsgronden in het vennootschapsrecht bestond een richtlijn, die evenwel niet was omgezet in nationale wetgeving. Nu vroeg de rechter zich af of de Marshall-rechtspraak ook gold in deze context.b) Hof van JustitieHet Hof besliste dat de nationale rechter – als deel van het staatsgezag, dat de richtlijn ten uitvoer moet leggen – het nationaal recht zoveel mogelijk moet uitleggen in het licht van de bewoordingen en het doel van de richtlijn. In dit geval kwam het erop neer dat de nationale rechter de strijdige nationale wetgeving niet langer mocht toepassen. Hier werd de deur voor horizontale directe werking van richtlijnen dus opengezet.
Arrest LeSki (Hof van Cassatie)
weerslag rechtspraak directe werking en voorrang op de Belgische rechterIn dit arrest besliste het Hof van Cassatie dat een i.c. Europeesrechtelijke bepaling met directe werking voorrang heeft op een strijdige internrechtelijke bepaling.
Arrest Kazim Kus
inwerking op nationaal rechta) FeitenDhr. Kazim Kus was getrouwd met een Duitse, en had omwille van dat huwelijk een verblijfs- en werkvergunning verkregen. Toen hij echter uit de echt scheidde, wou de Duitse overheid Kus laten uitzetten. Kus beroepte zich voor de Duitse rechter op een besluit van de Associatieraad. Deze voorzag dat een Turk die een bepaalde tijd legaal tewerkgesteld was in een EG- Lidstaat recht had op verlenging van zijn werkvergunning. De rechter stelde een prejudiciële vraag aan het HvJ over de directe werking.b) Hof van JustitieHet Hof oordeelde dat Kazim Kus zich op dat besluit kan beroepen, ongeacht de reden waarom hij zijn verblijfs- en werkvergunning in de eerste plaats heeft verkregen. Daarmee werkt het EG-recht dus in op nationaal recht.
Arrest Deak
vrij verkeer van personen – familieleden van de migrerende burger – niet noodzakelijk EG-onderdaana) FeitenDeze zaak speelde zich af voor de toetreding van Bulgarije tot de EG toetrad. Deak was de Bulgaarse echtgenoot van een Italiaanse vrouw, werkzaam in Brussel. Zij hadden samen een zoon, met Bulgaarse nationaliteit. Deze laatste wenste gebruik te maken van de opleidingen aangeboden door de RVA. De RVA weigerde hem echter omwille van het feit dat hij geen EG-onderdaan was. Zoon Deak stapte daarop naar de Belgische rechter, die een prejudiciële vraag stelde aan het HvJ.b) Hof van JustitieEerst en vooral stelde het Hof vast dat aan de voorwaarden van art. 39 EG voldaan was: er is sprake van een migrerende werknemer. Mevr. Deak was Italiaanse, werkzaam in Brussel. Het Hof besloot dus dat zoon Deak vrij verkeer van personen genoot, nu zijn moeder een migrerende burger was.
Arrest Moser
vrij verkeer van werknemers – voorwaarde migratiea) FeitenMoser was een Duitse leerkracht, en lid van de Duitse Communistische partij ten tijde van de terreur van Rote Armee Fraktion. De DCP werd op de zwarte lijst gezet, waardoor Moser niet meer bij de overheid kon werken. Een Franse collega van Moser kon evenwel nog steeds bij de Duitse overheid werken, hoewel hij lid was van de Franse Communistische Partij (niet op de zwarte lijst). Moser stelde voor de Duitse rechter dat dit in strijd was met art. 39 EG, nu hij werd gediscrimineerd o.b.v. nationaliteit. De Duitse rechter stelde een prejudiciële vraag aan het HvJ.b) Hof van JustitieHet Hof stelde duidelijk vast dat hier geen sprake was van schending van art. 39 EG, gezien het element migratie niet aanwezig is. [De eigen onderdanen mogen dus gediscrimineerd worden.]
Arrest Baumbast
vrij verkeer van personen – directe werking – Europees BurgerschapDhr. Baumbast genoot eerst verblijfsrecht als migrerende EG-werknemer. Toen hij echter niet langer werkte, werd zijn verblijfsrecht hem ontnomen, hoewel hij over de nodige bestaansmiddelen en een ziektekostenverzekering beschikte. Hij werd echter geweigerd omdat zijn ziekteverzekering geen spoedeisende zorg dekte. Volgens het Hof was dit een onevenredige inbreuk op het recht dat hij als Europees Burger geniet. Hij geniet dus verblijfsrecht o.g.v. het Europees Burgerschap.
Arrest Reinheitsgebot
maatregelen van gelijkewerkingIn Duitsland moest bier op een bepaalde manier gebrouwen worden. Buitenlands bier dat hier niet aan voldeed, kon niet worden gecommercialiseerd. Het HvJ oordeelde dat dit een maatregel van gelijke werking is, en dus een schending van het vrij verkeer van goederen.
Arrest Demirel
directe werking Associatie-akkoord Turkijea) FeitenMevr. Demirel is de echtgenote van een legaal tewerkgestelde Turk in Duitsland (hij beschikt over de nodige verblijfs- en werkvergunning). Mevr. Demirel beschikt zelf niet over een verblijfs- en werkvergunning. Zij beroepte zich voor de Duitse rechter op het Associatie-akkoord tussen de EG en Turkije. De Duitse rechter stelde een prejudiciële vraag aan het HvJ.b) Hof van JustitieHet Hof oordeelde dat art. 12 van het Associatie-akkoord geen directe werking kon hebben, gezien deze van programmatorische aard was; deze was niet voldoende nauw- keurig en onvoorwaardelijk om directe werking te hebben. Er waren evenmin besluiten van de Associatieraad waarop Demirel zich kon beroepen. Hoewel het Hof dit niet heeft onderzocht kan worden gesteld dat het Associatie-akkoord zich wel leent tot directe werking, nu bepaalde bepalingen wel nauwkeurig en onvoorwaardelijk zijn.
Arrest Foglia t. Novello
fictionele vragenIn dit arrest bouwde het HvJ een controle in m.b.t. de prejudiciële procedure. In principe gaat het Hof de beweegredenen van de nationale rechter (en de partijen) om een prejudiciële vraag te stellen niet na. In dit arrest werd een prejudiciële vraag gesteld door een Italiaanse rechter, die erop neerkwam of de Franse interpretatie van communautair recht correct is. Deze vraag werd gesteld in een geding tussen Foglio en Novello, tussen dewelke in feite geen geschil bestond. Het Hof antwoordde niet op de vraag. Het Hof stelde dat hij niet zou antwoorden op algemene of hypothetische prejudiciële vragen, die enkel beogen een rechtsgeleerd advies te verkrijgen. De nationale rechter moet bij het stellen van zijn vraag ondubbelzinning weergeven het antwoord essentieel is voor de oplossing van het nationale geschil.
Arrest Van Gend en Loos
prejudiciële vragen over directe werking vallen onder de bevoegdheid van het HvJ – grondslag voor directe werking van het EG-Verdrag – voorwaarden voor directe werking van Verdragsbepalingena) FeitenVan Gend en Loos transporteert goederen van Duitsland naar Nederland. Bij het oversteken van de grens moeten invoerrechten worden betaald, hetgeen geen probleem was. Twee maanden later echter moeten hogere invoerrechten worden betaald, voor een identiek transport. Van Gend en Loos trok daarop naar de Nederlands Tariefcommissie, en beroepte zich op art. 12 EEG (opgeheven). Deze verdragsbepaling voorzag dat wat betreft intracommunautaire handel de douanetarieven niet mogen worden verhoogd, en dat geen nieuwe douanetarieven mogen worden gecreëerd. De Nederlandse overheid steunde zich op de verdediging dat de verhoging van de douanerechten deel uitmaakte van een herstructurering van alle douanerechten: sommige werden verhoogd, terwijl andere verlaagd werden. In totaal kwam het neer op een nuloperatie. Nu stelde de vraag zich of Van Gend en Loos zich kon beroepen op art. 12 EEG. De Nederlandse grondwet voorzag dat verdragsrecht voorrang heeft op strijdig nationaal recht, inzoverre het verdragsrecht voor eenieder bindend is. Dit komt er dus op neer dat het verdragsrecht directe werking moet hebben. De Nederlandse Tariefcommissie stelde daarop een prejudiciële vraag aan het Hof van Justitie: “heeft art. 12 EEG interne werking in de Nederlandse rechtsorde?”.b) Hof van JustitieHet arrest Van Gend en Loos is gebouwd op drie pijlers. (i) Verweer: directe werking is een nationaalrechtelijk probleem Vanwege de grote mogelijke gevolgen, kwamen een aantal Lidstaten (waaronder België en Duitsland) tussen in procedure. Zij voerden aan dat de vraag of het EEG-Verdrag directe werking heeft, een vraag van Nederlands grondwettelijk recht is. Indien dit het geval is, dan kan het HvJ geen kennis nemen van de prejudiciële vraag wegens onbevoegdheid. Het Hof verwierp dit radicaal. Hij gaf aan dat vragen over directe werking eigenlijk vragen van interpretatie van EG-recht betreffen. Gezien het HvJ bevoegd is voor interpretatie van EG-recht ingevolge het Verdrag, is hij ook bevoegd voor het beantwoorden van vragen over directe werking. Het gevolg hiervan is dat elke vraag over directe werking is het vervolg bij het HvJ moest terechtkomen, en aldus de touwtjes strak in handen hield.(ii) EG-Verdrag leent zich tot directe werking Het HvJ leidt uit de geest, de structuur en de bewoordingen van het Verdrag af dat het Verdrag zich leent tot directe werking (waarmee nog niets gezegd is over het ingeroepen art. 12 EEG).(iii) Voorwaarden voor directe werking van een VerdragsbepalingDe volgende vraag betrof de eigenlijke directe werking van art. 12 EEG. Het HvJ stelde dat art. 12 EEG – als verbodsbepaling –(1) duidelijk en onvoorwaardelijk was(2) geen verder optreden van de nationale overheid vereiste om te worden toegepast(3) geen discretionaire ruimte liet aan de nationale rechter om deze toe te passen.Het HvJ besliste dat art. 12 EEG inderdaad directe werking heeft.
arrest carbonati
maatregelen van gelijke werking- bij grensoverschrijding worden ook interstatelijke, regionale grenzen en zelf gemeentelijke grenzen naast nationale grenzen in aanmerking genomen om te kunnen bepalen of er al dan niet sprake is van een grensoverschrijding.I.c. oordeelde het hof dat een aan het gewicht van een goed gerelateerde heffing zelf wanneer die slechts in een gemeente van één lidstaat en met betrekking tot 1 soort goederen wordt toegepast wegens het feit dat deze goederen het grondgebied van de gemeente verlaten, een heffing van gelijke werking is in de zin van het verdrag ook al wordt zij toegepast op goederen waarvan de eindbestemming binnen het grondgebied van die lidstaat is gelegen (Carrara marmer)
maatregelen van gelijke werking als kwantitatieve beperkingen
“iedere handelsregeling van de Lidstaten, die de intracommunautaire handel al dan niet rechtstreeks, daarwerkelijk of potentieel kan belemmeren”
Arrest Lütticke
ruime interpretatie van de criteria voor directe werkinga) FeitenArt. 95 EEG voorzag dat, bij import van goederen uit een andere Lidstaat, de invoerrechten niet hoger mogen zijn dan de indirecte belastingen die binnen het invoerland worden geheven op hetzelfde goed. Art. 95, §3 EEG voorzag een overgangsmaatregel: de Lidstaten kregen 10 jaar om de bestaande discriminatie weg te werken. Hier wordt niet gezegd hoe dit moet worden gedaan: dit kan door de indirecte belastigen te verhogen, de invoerrechten te verlagen, of een gemiddelde te nemen. Lütticke voerde na 1962 goederen in, die hogere belast werden dan een binnenlands product. De nationale rechter stelt een prejudiciële vraag aan het HvJ over de directe werking van art. 95 EEG.b) Hof van JustitieVolgens het HvJ tranformeert de verplichting om te doen na het verstrijken van de overgangsmaatregelen in een verbodsbepaling (om nog hogere invoerrechten het heffen), waardoor het juridisch perfect wordt. Het verbod is duidelijk, onvoorwaardelijk, en behoeft geen verder optreden van de overheid. Er is directe werking van art. 95 EEG na 1962.
Arrest Bayrische Vermehrungsbetriebe
schade n.a.v. communautaire rechthandelingen van wetgevende aarda) Antecedenten In de jaren ’50 en ’60 werd de (E)EG geconfronteerd met de zgn. melkplassen, nl. de structurele overschotten koemelk t.g.v. de subsidiepolitiek van de (E)EG. Een eerste poging om dit probleem op te lossen, was de aanmoediging van grotere boterproductie en -consumptie. Na enige tijd ontstonden echter de zgn. boterbergen. De overschotten aan boter werden ofwel gedumpt, ofwel gedenatureerd(d.i. het onbruikbaar maken voor menselijk gebruik). Een ander probleem was de invoer van veevoeder van buiten de (E)EG, vnl. sojabonen uit de VS. b) Feiten Een Verordening werd uitgevaardigd om het hoofd te bieden aan deze problemen. Bij de productie van veevoeder moest voortaan een bepaald percentage melkpoeder worden verwerkt. Dit loste beide problemen op: de invoer van sojabonen uit de VS, en de structurele overschotten aan melk verminderden. Om deze Verordening uit te voeren, moesten de veevoederproducenten wel hun machines aanpassen of zelfs vervangen. Procedures worden gevoerd voor de nationale rechter en het HvJ. In de zaak Granaria stelt het Hof vast dat de Verordening ongeldig is, gezien deze discriminered werkt. De Bayrische Vermehrungsbetriebe vordert voor het HvJ schadevergoeding. c) Hof van Justitie Het Hof besliste dat “op gebieden die onder het economisch beleid van de Gemeenschap vallen, van de particulier kan worden gevergd dat hij binnen redelijke grenzen bepaalde voor zijn economische belangen schadelijke gevolgen van een normatieve handeling draagt, zonder uit de openbare middelen schadeloos te worden gesteld”. Het Hof verwees hiermee rechtstreeks naar art. 288, lid 2 EG, dat stelt dat moet rekening worden gehouden met de beginselen die rechtsstelsels van de Lidstaten gemeen hebben om de Gemeenschap tot schadevergoeding te veroordelen.In de Lidstaten is het zo dat de wetgevende macht “niet telkens in haar voorbereidingen mag worden belemmerd door de mogelijkheid van schadevergoedingsacties”. Er is slechts reden tot schadevergoeding, wanneer de instelling kennelijk haar bevoegdheden ernstig heeft overschreden.
Arrest plaumann
definitie “individueel en rechtstreeks raken”In deze zaak vorderde Plaumann de vernietiging van een EG-rechtshandeling, die de Duitse overheid niet toeliet bepaalde heffingen te verlagen. Plaumann, als exporteur, voelde zich hierdoor geraakt. Het HvJ stelde echter dat Plaumann niet individueel en rechtstreeks geraakt wordt door de handeling, zoals vereist door art. 203 EG, waardoor de vordering als onontvankelijk werd afgewezen.Volgens het HvJ wordt een particulier, die niet de geadresseerde is van de handeling, individueel en rechstreeks geraakt, indien “de handeling hem treft uit hoofde van bepaalde bijzondere hoedanigheden of een feitelijke situatie, dewelke hem t.a.v. ieder ander karakteriseert en individualiseert zoals het adressaat van de handeling”.Deze definitie werd later bestreden door advocaat-generaal Jacobs (zie het arrest Unión de Pequeños Agricultores) en het arrest Jégo-Quéré.
Zaak Microsoft II
opleggen van geldboete in het kader van art.82EGIn 2008 neemt de EC een nieuwe beschikking tegen Microsoft, ditmaal vanwege het feit dat Microsoft sinds 2004 haar transparantiebeleid niet heeft aangepast. De concurrentie wordt nog steeds tegengewerkt op het vlak van het ontwikkelen van compatibele software. Deze keer wordt een geldboete van 899 miljoen EURO opgelegd. Microsoft Europees recht 35 heeft beroep aangetekend bij het Gerecht van eerste aanleg, met als voornaamste verweer dat het onderzoek om de OS compatibel te maken niet makkelijk is.
Arrest Van Duyn
verticale directe werking richtlijnenDe Nederlandse Van Duyn – bekeerd tot de Kerk van Scientology – wilde in het VK voor haar kerk werken. Aangekomen in het VK weigerde de Office of Immigration haar echter de toestemming om het lang binnen te komen: zij kreeg kreeg geen verblijfs- en werkvergunning vanwege het feit dat zij wilde werken voor haar kerk. Van Duyn leidde een proces in voor de Britse rechter, en beroepte zich op een EG- richtlijn m.b.t. het vrij verkeer van personen. De rechter stelde een prejudiciële vraag aan het HvJ over de directe werking van deze richtlijn.Het Hof stelde vast dat deze richtlijn inderdaad verticale directe werking heeft.
Arrest Kondova
illegaalverblijfa) FeitenKondova was een Bulgaarse studente, die naar het VK wou om daar een bedrijf op te zetten (voor de toetreding van Bulgarije). Zij verschafte zich toegang tot het Britse grondgebied met een toeristenvisum voor drie maanden. Na dat verblijf bleef zij echter in het VK, op illegale wijze. Na een tijd kregen de Britse overheden haar in het vizier, en confronteerden haar met haar bedrog t.o.v. Immigration Officer. Zij beroepte zich op art. 42, lid 1 van het Associatie-akkoord tussen de EG en Bulgarije (betreffende zelfstandige werknemers), dat voorzag dat Bulgaarse onderdanen niet minder gunstig mogen worden behandeld dan de eigen onderdanen. De Britse rechter stelde een prejudiciële vraag aan het HvJ m.b.t. de directe werking.b) Hof van JustitieHet Hof stelde eerst en vooral dat de bewoordingen, geest en structuut van het Associatie-akkoord zich niet verzetten tegen directe werking. Vervolgens werd vastgesteld dat de ingeroepen bepaling voldoende onvoorwaardelijk en duidelijk was, waardoor dus directe werking toekomt. Het Hof stelt evenwel dat de vergunningsplicht kon, om de bedoelingen van de immigrant na te gaan. Het kan niet dat men zich kan beroepen op het Associatie- akkoord wanneer men bedrog pleegt.
Arrest AKERBERG
Hof bevestigde dat het handvest van toepassing is in alle geschillen waarin een nationale regeling binnen de werkingsfeer van het eu-recht valt
Arrest Vander Elst
vrij verrichten van diensten– dienstverstrekkera) FeitenVander Elst was een Belgische onderneming, gespecialiseerd in het restaureren van onroerend goed (ook in het buitenland). Dit is geen zaak van vrijheid van vestiging, gezien de onderneming gevestigd blijft in België. I.c. restaureerde VDE kastelen in de Loire-streek. De Franse sociale inspectie stelde op een bepaald moment vast dat de Marokkaanse werknemers van VDE enkel over een verblijfsvergunning beschikken in Frankrijk, maar niet over een werkvergunning. Zij beschikten wel over een Belgische werkvergunning. Voor VDE was het gevolg dat een hoge boete werd opgelegd. VDE trekt naar de Franse rechter, en stelt dat dit in strijd is met het vrij verrichten van diensten. De Franse rechter stelt een prejudiciële vraag.b) Hof van JustitieHet Hof stelt vast dat het Verdrag niet enkel vereist dat elke discriminatie o.b.v. nationaliteit wordt afgeschaft in het kader van dienstverrichting; er wordt vereist dat elke belemmering van het vrij verkeer van diensten wordt afgeschaft.Dit houdt ook in dat de Lidstaat niet mag vereisen van een onderneming, gevestigd in een derde Lidstaat, dat deze een werkvergunning aanvragen voor zijn werknemers. Een werkvergunning is enkel vereist in het land waar de onderneming gevestigd is, en waar de arbeid normaal wordt gericht. In dit geval hebben de werknemers van de dienstverrichter de bedoeling niet om zich op de Franse arbeidsmarkt te begeven, gezien zij na het verrichten van de dienst terugkeren naar de Lidstaat waar de dienstverstrekker gevestigd is.
Arrest Gravier
overal directe werking –“beroepsopleiding”a) AchtergrondIn de jaren ’70 bestonden heel wat (financiële en numerus clausus) hindernissen in Nederland en Duitsland om te studeren aan een universiteit. Dit zorgde aan de RUG bv. voor een enorme influx van Nederlandse studenten in de opleiding dierengenees-kunde. Minister van Onderwijs Coens wist dat rechtstreekse discriminatie omwille van nationaliteit niet kon, en besloot daarom niet-Belgen de werkelijke studiekosten aan te rekenen. Dit systeem werkte een 4-tal jaar, tot het arrest Gravier een einde stelde aan dergelijke systemen.b) FeitenGravier was een Franse studente, die zich verder wou bekwamen in het tekenen van stripverhalen. Hiertoe wilde zij een opleiding aanvatten aan de Acedemie van Luik. Zij vernam dat zij – i.t.t. Belgische onderdanen die slechts 500 BEF dienden te betalen – een inschrijvingsgeld van 25.000 BEF diende te betalen. Zij voerde voor de Belgische rechter aan dat dit een discriminatie uitmaakte in de zin van art. 7 EEG (art. 12 EG). De rechter stelde hierover een prejudiciële vraag aan het HvJ, zonder daarbij vragen te stellen over de directe werking.c) Hof van Justitie- De advocaten van Gravier voerden twee argumenten aan:* het principe van vrij verkeer van diensten belet de dienstverstrekker om te discrimineren op basis van nationaliteit.* in subidiaire orde werd art. 7 EEG (art. 12 EG) aangevoerd, dat stelt dat binnen de werkingssfeer van het Verdrag geen discriminatie kan op basis van nationaliteit. Deze verdragsbepaling bestaat dus uit twee onderdelden:(1) er is discriminatie o.b.v. nationaliteit. Dit is duidelijk aanwezig.(2) de discriminatie bevindt zich binnen de werkingssfeer van het Verdrag. Voor het Verdrag van Maastricht stond toegang tot onderwijs nog niet in het Verdrag.Gravier argumenteerde dat het Verdrag de vrijheid van het genieten van diensten waarborgt. Ze voert bovendien aan dat de toegang tot een beroepsopleiding door het Verdrag wordt gewaarborgd, en dat de opleiding die zij wil volgen inderdaad een beroepsopleiding is.- De Belgische Staat antwoordde zeer kort. Volgens haar valt onderwijs niet onder het Verdrag, en is het Hof van Justitie dus onbevoegd in de zaak.- Het HvJ neemt echter bijna letterlijk de subsidiaire argumentatie van Gravier over. Volgens het Hof kan Gravier zich beroepen op art. 7 EEG in een geschil met de stad Luik; er is dus directe werking van art. 7 EEG, zonder dat met zoveel woorden te zeggen.Het Hof geeft in dit arrest ook een definitie voor het begrip “beroepsopleiding”. Dit is elke opleiding die “de student opleidt voor een specifiek beroep, vak of betrekking, of hem een bijzondere bekwaamheid verleent voor de uitoefening van een dergelijk beroep, vak of betrekking”.Dit is een zeer ruime definitie, waardoor in heel wat gevallen het EG-recht van toepassing zal zijn.
zaak Ruiz Zambrano
Hof besliste dat aan Colombiaanse ouders van Belgische kinderen het recht om te werken en te verblijven in een lidstaat toekomt, teneinde het effectieve genot van de EU burgerschapsrechten van de kinderen te beschermen. Hier GEEN grensoverschrijdende elementen te vinden (itt zaak Chen) uitspraak is gebaseerd op interpretatie primair Unierecht (art 20 VWEU)
Zaak Michelin
geografisch criterium – wezenlijk deel van de gemeenschappelijke markta) FeitenMichelin had in Nederland een machtspositie wat betreft een bepaald type banden voor vrachtwagens. 80% tot 90% van de Nederlandse vrachtwagens waren met deze banden uitgerust. De concurrentie kloeg dit aan bij de EC.b) Europese CommissieDe EC stelde vast dat Michelin inderdaad een machtspositie had op de Nederlandse markt. Nu stelde zich de vraag of de Nederlandse markt “een wezenlijk deel van de gemeenschappelijke markt is”. Michelin voerde aan dat de Nederlandse markt niet op zich mocht bekeken worden, maar de ganse communautaire markt. Op die markt had Micheling “slechts” een marktaandeel van +/- 20%. De EC stelde echter dat het grondgebied van een kleine Lidstaat inderdaad een wezenlijk deel van de gemeenschappelijke markt is. De EC nam een beschikking tegen Michelin, waarin een hoge boete werd opgelegd. Michelin tekende beroep aan bij het HvJ4.c) Hof van JustitieMichelin voerde aan dat het Nederlands grondgebied geen wezenlijk deel van de gemeenschappelijk markt is. Het Hof daarentegen was de mening toegedaan dat de Nederlandse markt genoeg geïndividualiseerd is om een wezenlijk deel van de gemeenschappelijke markt uit te maken. Aldus werd het geografisch criterium gevoelig laag gelegd. Volgens prof. Maresceau zou bv. het Vlaams Gewest ook kunnen voldoen als een wezenlijk deel van de communautaire markt.
Arrest Comet
begrenzing directe werking door nationaal procesrechta) FeitenAan deze Nederlandse zaak lag een geschil over douanerechten aan de oorsprong. Dit moest voor de Nederlandse Tariefcommissie gebracht worden, maar Comet leidde te laat zijn vordering in. De vraag rees of de directe werking van EG-recht in het gedrang komt door de toepassing van nationaal procesrecht. De Nederlandse rechter stelde hieromtrent een prejudiciële vraag aan het HvJ.b) Hof van JustitieHet Hof stelde dat directe werking zich voordoet in de nationale rechtsorde, en dus met inachtname van het nationaal procesrecht. Het feit dat EG-recht over directe werking beschikt, doet geen afbreuk aan het restrictieve procesrecht. De wetgever mag echter geen andere procesregels voorzien voor de toepassing van EG-recht, dan voor toepassing van nationaal materieel recht.
Arrest Denkavit1977
heffingen van gelijke werkinga) Feiten De Franse overheid stelde vast dat de sanitaire voorzieningen in de slachthuizen zeer slecht waren. Er wordt een Decreet afgekondigd, waarin voorzien wordt dat per geslacht dier een heffing moet worden betaald waarmee sanitaire controles worden georganiseerd. Denkavit importeerde Duits vlees in naar Frankrijk. De Franse douane stelt vast dat op het vlees geen heffingen zijn betaald. De Franse overheid beslist om een compensatie- heffing op te leggen aan ingevoerd vlees. Denkavit voerde voor de Franse rechter aan dat dit een heffing van gelijke werking is; deze stelde daarover een prejudiciële vraag aan het HvJ.b) Hof van JustitieDe compensatieheffing van de Franse overheid is volgens het Hof inderdaad een verboden heffing van gelijke werking.Het Hof definieert “heffingen van gelijke werking” als “iedere eenzijdig opgelegde geldelijke last die wegens grensoverschrijding op goederen wordt gelegd en geen douanrecht in de eigenlijk zin is, ongeacht benaming of structuur”. Wel toegelaten volgens het Hof zijn:- heffingen die een tegenprestatie vormen voor door de overheid werkelijk verleende diensten (retributie).- heffingen die deel uitmaken van een algemeen stelsel van belastingen waardoor nationale en ingevoerde producten volgens dezelfde criteria worden belast.
Arrest Blaizot
universitaire opleidingen beperkte werking in de tijdVoorafgaand aan dit arrest vorderden enkel studenten het surplus van hun inschrijvings- gelden terug o.b.v. de Gravier-rechtspraak.In het arrest Blaizot deed het Hof van Justitie twee belangrijke uitspraken:- een universitaire opleiding kan ook een beroepsopleiding zijn, en zal dan dus binnen de werkingssfeer van het EEG-Verdrag vallen.- in afwijking van het arrest Denkavit bepaalt het Hof dat zijn arrest beperkt wordt in de tijd, omwille van de rechtszekerheid en de financiële gevolgen voor de Lidstaten.Het arrest werkt slechts voor de toekomst.
heffingen van gelijke werking
iedere eenzijdig opgelegde geldelijke last die wegens grensoverschrijding op goederen wordt gelegd en geen douanrecht in de eigenlijk zin is, ongeacht benaming of structuur normaal niet toegelatenWel toegelaten volgens het Hof zijn:- heffingen die een tegenprestatie vormen voor door de overheid werkelijk verleende diensten (retributie).- heffingen die deel uitmaken van een algemeen stelsel van belastingen waardoor nationale en ingevoerde producten volgens dezelfde criteria worden belast. verder GEEN uitzonderingen!
HONGARIJE T. SLOWAKIJE
16 oktober 2012Staatshoofd (hongarije ic) onderscheidt zich door bepaalde voorrechten en immuniteiten op grond internat. Recht van andere EU burgers en daardoor kunnen andere voorwaarden op diens vrij verkeer gelden. Hof concludeeerde dat beperking van Slowakije gerechtvaardigd was (zonder proportionaliteitscontrole)
Zaak INUIT TAPIRIIT KANTAMI
Het verdrag van Lissabon wijzigt de voorwaarden waaronder particulieren een beroep tot nietigverklaring kunnen instellen in die zin dat de voorwaarde van ‘individueel geraakt zijn’ in sommige omstandigheden niet meer wordt vereist Dit is het geval voor regelgevingshandelingen die hen rechtstreeks raken en die geen uitvoeringsmaatregelen met zich meebrengenRegelgevingshandeling: alle handelingen van algemene strekking met uitzondering van wetgevingshandelingenBestreden verordening is wetgevingshandeling dus geen regelgevingshandeling.
Arrest Stanley Adams
schade ingevolge dienstfout van een ambtenaara) FeitenStanley Adams was een topman bij het farmaceutisch bedrijf Hofmann-Laroche, gevestigd te Bazel (dus buiten de EG). Hofmann-Laroche pleegde regelmatig inbreuken op het EG-mededingingsrecht, nl. door kartels aan te gaan en prijsafspraken te maken de concurrentie. Stanley Adams ging niet langer akkoord met deze praktijken, en lichtte de EC in2. De EC nam na onderzoek een beschikking tegen Hofmann-Laroche, waarbij een boete werd opgelegd. Het bestuur bij Hofmann-Laroche kon uit de beschikking opmaken dat iemand uit het topbestuur informatie had doorgespeeld aan de EC. Hofmann-Laroche schakelde daarop privé-detectives in, die door elimatie een short list van 3 à 4 verdachten – waaronder Stanley Adams – opstelden. Vervolgens belde men van bij Hofmann-Laroche naar de ambtenaar die het dossier had geleid, en meldde dat ze wisten dat Stanley Adams hen had verraden. De ambtenaar gaf uit zijn reactie te kennen dat Stanley Adams inderdaad de informant was. Daarop schakelde Hofmann-Laroche het Zwitserse gerecht in, dat Stanley Adams liet aanhouden. Bedrijfsspionage is – naast de schending van het bankgeheim – een ernstig vergrijp in Zwitserland. Ten gevolge van de schande pleegde mevr. Adams zelfmoord.b) Hof van JustitieStanley Adams leidde een procedure in voor het HvJ o.g.v. art. 288, lid 2 EG, om schadevergoeding te bekomen voor schade geleden ten gevolge van de fout van een personeelslid tijdens de uitoefening van zijn functie. Het Hof veroordeelde de EC tot het betalen van een schadevergoeding, maar durfde zelf het bedrag niet aan te stellen. Daartoe werden deskundigen aangesteld.
arrest Jipa
Hof oordeelde over nationale regeling die het mogelijk maakte om het uitreisrecht van een Europees burger naar een andere lidstaat te beperken op grond van het feit dat deze burger eerder uit deze lidstaat was gezet wegens illegaal verblijf. Het Hof stelde dat het recht om vrij te reizen op Europees grondgebied niet onvoorwaardelijk is en dit kan beperkt worden of voorwaarden aan kan worden gebonden om redenen van openbare orde en openbare veiligheid, dit dient uitsluitend gebaseerd te zijn op het gedrag van de betrokkene.Het moet dus rechtstreeks verband houden met het betrokken individuele geval of niet ingegeven zijn door overwegingen van algemene preventie.In casu kon Roemenië zich niet louter op de uitzettingsbeslissing van België beroepen maar moest het onderzoeken of het persoonlijk gedrag van Jipa een bedreiging vormde die een fundamenteel belang van de samenleving aantast
Arrest Kziber
directe werking Associatie-akkoord EG- Marokkoa) FeitenMej. Kziber, dochter van een legaal tewerkgestelde Marokkaan in België, wilde zich beroepen op de steunregeling voor jonge werklozen, m.n. een opleidingscursus. Zij werd geweigerd wegens haar nationaliteit. Voor de Belgische rechter beroepte zij zich op het Associatie-akkoord tussen de EG en Marokko, waarin gesteld wordt dat legaal tewerkgestelde Marokkanen en hun inwonende gezinsleden op het vlak van arbeidsvoorwaarden, loon en sociale zekerheid niet mogen gediscrimineerd worden omwille van hun nationaliteit. De Belgische rechter stelde een prejudiciële vraag omtrent de directe werking.b) Hof van JustitieHet Hof bevestigde dat de aard en doelstelling van het akkoord zich niet verzetten tegen directe werking. Bovendien is de ingeroepen bepaling voldoende nauwkeurig en onvoorwaardelijk, opdat deze directe werking zouden hebben.
Arrest Portugal t. Raad
geldigheidscontrole van communautaire handelingen in het licht van internationale verplichtingen van de EGZelfs na de juridisering van de geschillenbeslechting van de GATT komt geen directe werking toe aan de GATT, en kan het dus niet dienen in een geldigheidscontrole.Het HvJ beroept zich op het feit dat de belangrijkste handelspartner (de VS) de directe werking van het GATT-Verdrag niet aanvaardt, waardoor onevenwichtige toepassing van de GATT zou ontstaan als de EG dit wel aanvaard. Uit de aard en opzet van de GATT kan worden afgeleid dat de GATT geen directe werking kan hebben in de EG-rechtsorde.
Arrest Metock
vrij verkeer van personen–Europees Burgerschapa) FeitenMetock, niet-EG-burger, is gehuwd met een Britse. Zij verblijven in Ierland, waar hij evenwel geen verblijfsvergunning krijgt, hoewel de twee voorwaarden voldaan zijn. De Ierse overheid beroept zich op het feit dat Metock voor het huwelijk illegaal verbleef in Ierland. Illegalen kunnen zich volgens de Ierse wetgeving niet beroepen op het EG-non-discriminatiebeginsel. Er wordt een prejudiciële vraag gesteld aan het HvJ, of het EG-recht verenigbaar is met deze wetgeving.b) Hof van JustitieHet Hof verandert van mening: eerdere illegaliteit leidt er niet toe dat men niet kan genieten van het vrij verkeer van personen. De plaats, het moment en de wijze waarop men gehuwd is, zijn irrelevant. Wanneer de voorwaarden voldaan zijn, geniet de partner van vrij verkeer van personen.
Arrest Reyners
alles directe werking– buitenlands diplomaReyners, Nederlands staatsburger, behaalt zijn licentiaatsdiploma Rechten aan de universiteit van Brussel. Vervolgens wil hij het beroep van advocaat uitoefenen in België,maar stuit daarbij op art. 428 Ger.W. (oud). Dat voorziet dat men de Belgische nationaliteit moet hebben, om het beroep van advocaat te kunnen uitoefenen, tenzij met de Staat waarvan de persoon onderdaan is een wederkerig akkoord is gesloten om de diploma’s te erkennen. Reynders beroept zich voor de Raad van State op art. 52 EEG, m.n. het non-discriminatie- beginsel op het vlak van vestiging. De Raad van State stelt een prejudiciële vraag aan het HvJ over de directe werking. Het Hof antwoordt bevestigend.
voorwaarden verbod kartel
- beïnvloeding handel tussen lidstaten- verhindering, beperking of vervalsing van de concurrentie- de merkbaarheidseis, bagatel of minimis bekendmaking1. overeenkomst tussen concurrenten: gezamenlijk aandeel op geen van de relevante markten van de overeenkomst mag groter zijn dan 10%2. overeenkomst tussen niet concurrenten: marktaandeel van de partijen op geen van de relevante markten van de overeenkomst groter dan 15%3. moeilijk te kwalificeren: 10%4. markt gekenmerkt door parallelle netwerken van overeenkomsten met gelijkaardige effecten: 5%
Arrest Cilfit
niet terzake dienend, acte clair en acte éclaireIn dit arrest besliste het Hof dat de nationale rechter slechts een prejudiciële vraag moet stellen, indien het antwoord ter zake dienend is voor de oplossing voor het nationaal geschil. De nationale rechter moet dus geen prejudiciële vraag stellen als:- het antwoord op de vraag omtrent uitlegging van communautair recht niet ter zake dient voor de oplossing van het nationaal geschil.- de vraag reeds in een analoog geval voorwerp was van een prejudiciële procedure (“acte éclaire”).- er redelijkerwijze geen twijfel kan bestaan over de correcte uitlegging van het betrokken communautair recht (“acte clair”).
PRINGLE zaak
27 november 2012Invoer europees stabiliteitsmechanisme via vereenvoudigde herzieningsprocedure is toegestaan3vw voor financiële bijstand:- lidstaat blijft zelf verantwoordelijk voor schulden tov schuldeisers- verlenen steun is afhankelijk strikte conditionaliteit- steun is noodzakelijk met oog op financiele stabiliteit eurozone in haar geheel + financiële bijstand mag marktlogica niet teniet doen
Beschikking Autoglas
opleggen geld boete in het kader van art.81EGa) FeitenVier autoglasproducenten vormden tot voor kort een kartel, m.n. Asagi (Japan), Pilkinton (GB), Saint-Gobin (Frankrijk) en Solver (Frankrijk). Samen hadden zij 90% van de autoglassector in handen, wat de hoge boete zal verklaren. Deze bedrijven sloten ongeoorloofde contracten over richtprijzen, marktverdeling en toewijzing van afnemers. Europees recht 36 b) Europese CommissieDe EC kwam dit kartel op het spoor dankzij een anonieme informant, die nadien Asagi bleek te zijn. Deze was in het kartel geforceerd, had spijt (vgl. spijtoptanten) en lichtte daarom de EC in. De EC nam de Autoglasbeschikking, waarin aan de vier ondernemingen een geldboete voor een totaalbedrag van 1,383 miljard EURO werd opgelegd. Saint-Gobin moest hiervan 869 miljoen EURO dragen, gezien deze recidiveerde. In deze beschikking paste de EC voor het eerst de clementieregel toe. Gezien Asagi de inbreuk had blootgelegd en zeer goed had meegewerkt aan het onderzoek, werd de boete met 50% verminderd.De EC vermeldde expliciet dat particulieren die schade hebben geleden t.g.v. het kartel, schadevergoeding kunnen vorderen voor de nationale rechter. De beschikking is volgens de EC bindend bewijsmateriaal.
Arrest Bresciani
geldigheidscontrole akkoorden tussen EG en derde landena) FeitenBresciani importeerde dierlijke producten (i.c. huiden) uit Senegal. Met de ACS- landen, waaronder Senegal, had de EG een akkoord gesloten waarin o.m. was overeengekomen dat douanerechten voor hun producten zouden worden afgeschaft. De Italiaanse Staat hief in weerwil daarvan wel douanerechten. Bresciani leidde een procedure in voor de Italiaanse rechter, en steunde zich op de Yaoende-akkoorden. De rechter stelde een vraag aan het HvJ of die akkoorden directe werking hebben.b) Hof van JustitieHet Hof voerde hier het klassieke Van Gend en Loos-onderzoek. Eerst werd nagegaan of de bewoordingen, geest en structuur van het akkoord directe werking toelaten. Daarna werd nagegaan of de betrokken bepaling directe werking had. In beide gevallen antwoordde het Hof bevestigend.
Arrest Kolpinghuis
verticale directe werking richtlijnen i.v.v. de overheidKolpinghuis was een Nederlandse café-uitbater, die zijn eigen bruisend mineraalwater maakte door kraantjeswater te mengen met lucht. Dit is in strijd met de EG-richtlijn omtrent mineraalwater, die evenwel niet was omgezet in de Nederlandse rechtsorde.De vraag werd gesteld aan het HvJ of de overheid, die de richtlijn niet heeft omgezet, zich er kan op beroepen in een geschil met een particulier. Het Hof antwoordde hier duidelijk ontkennend op.
arrest Josemans
reglementering stad Maastricht die besloten had toegang coffeeshops voor te behouden aan Nederlandse ingezetenen om de overlast door drugstoerisme tegen te gaan.Het Hof stelt dat de beperking van vrij verrichten van diensten wordt gerechtvaardigd door het doel om het drugstoerisme en de daarmee gepaard gaande overlast tegen te gaan.
groepsvrijstellingen
art 101, lid 3 VWEUgroepsvrijstelling houdt in dat door middel van een verordening gehele categorieën van overeenkomsten worden vrijgesteld.vb verticale en horizontale overeenkomsten, ook in motorvoertuigensector, verzekeringssector en overeenkomsten inzake technologieoverdracht.
Arrest Völk t. Vervaecke
merkbaarheidsvereiste “kartelvorming”a) FeitenEen Vlaamse winkelier, Vervaecke, heeft een afzetovereenkomst betreffende 25 koel- kasten per jaar met zijn Duitse leverancier, Völk. Na een tijd blijkt dat dit te veel is, en dus wel Vervaecke af van het contract. Hij beroept zich op art. 81 EG voor de Duitse rechter, die een prejudiciële vraag stelt aan het HvJ.b) Hof van JustitieHet Hof introduceert het begrip merkbaarheid in het mededingingsrecht. Een bagatel- overeenkomst valt niet onder toepassing van art. 81, lid 1 EG. Dit werd verder uitgewerkt door de EC.
supranationaal gezag
Instellingen kunnen besluiten nemen die bindend zijn voor de lidstaten
acquis communautaire
alle verworven EU- recht wordt vanaf toetreding toegepast (verplicht) inclusief de verdragen, de EU- wetgeving en rechtspraak. tenzij een overgangsregime voor bepaalde aspecten zijn bedongen
