Inleiding en Definities Flashcards
Wat is ‘Erfgoed’?
Materiële en immateriële objecten met erfgoedwaarde.
Wat is ‘Onroerend erfgoed’?
Onroerend erfgoed is een verzamelnaam voor “het geheel van archeologische sites, monumenten, cultuurhistorische landschappen, stads- en dorpsgezichten”
Kan roerend erfgoed ook onder de definitie van onroerend erfgoed vallen?
Ja, roerend erfgoed kan onder de definitie van onroerend erfgoed vallen indien het er een integrerend deel van uitmaakt.
(voorbeelden: glas-in-lood en preekstoel)
Wat is ‘Erfgoedwaarde’?
Erfgoedwaarde is waarde waaraan onroerende goederen en cultuurgoederen hun huidige of toekomstige maatschappelijke betekenis ontlenen.
Erfgoedwaarde is de waarde die onroerende en cultuurgoederen MOETEN bezitten om als ERFGOED te worden aangemerkt.
Welke 11 erfgoedwaarden zijn er?
- Archeologische
- Architecturale
- Artistieke
- Culturele
- Esthetische
- Technische
- Ruimtelijk-Structurerende
- Sociale
- Stedenbouwkundige
- Volkskundige
- Wetenschappelijke
(Erfgoedwaarde is dynamisch: Dynamisch proces van representatie en betekenisgeving. Zowel beschermd als niet-beschermd erfgoed bezitten erfgoedwaarden. De erfgoedwaarden moeten van algemeen belang zijn om tot bescherming te leiden.)
Wat is een ‘Archeologische site’?
Een archeologische site is een terrein of onroerend goed dat sporen of vondsten bevat die archeologische erfgoedwaarde hebben. Die sporen kunnen in de ondergrond zitten, aan het oppervlak liggen of zich onder water bevinden. Ook de vondsten (van gebruiksvoorwerpen over sierraden tot bouwmaterialen) horen bij de archeologische site, omdat ze er nu eenmaal deel van uitmaken.
Wat is een ‘Archeologische zone’?
Zone waar op basis van waarnemingen en wetenschappelijke argumenten onderbouwd kan worden dat ze met hoge waarschijnlijkheid archeologische waarde heeft.
Wat is een ‘Monument’?
Een onroerend goed, werk van de mens of van de natuur of van beide samen, met inbegrip van de cultuurgoederen die er integrerend deel van uitmaken, inzonderheid de bijhorende uitrusting en de decoratieve elementen van algemeen belang wegens de erfgoedwaarde(n).
…
Een monument is een onroerend goed dat tot stand is gekomen door de mens, door de natuur of door beide samen en dat een of meerdere erfgoedwaarden bezit. Het gaat zowel over bouwwerken gemaakt of aangelegd door de mens en dus met een duidelijke ‘culturele’ stempel, als over meer spontane, door ‘natuurlijke’ processen ontstane elementen.
Vlaanderen kent klein bouwkundig erfgoed zoals kapellen, kruisen, graftekens, schandpalen en straatmeubilair, maar ook grote bouwwerken zoals kerken, industriële panden, stations, molens, sluizen, hoeven, woonhuizen, kastelen en kloostercomplexen. Ook kasseiwegen, eendenkooien, begroeide dijken, tuinen en parken, dreefbeplantingen, boomgaarden en individuele bomen, vaak op een specifieke plaats aangeplant, kunnen monumenten zijn.
(natuur kan onderdeel zijn van een cultuurhistorisch landschap maar kan ook een monument op zichzelf uitmaken. Bijvoorbeeld een boom als monument.)
Wat zijn ‘Stads- en dorpsgezichten’?
Een geheel van een of meer monumenten of onroerende goederen met omgevende bestanddelen zoals beplantingen, omheiningen, waterlopen, bruggen, wegen, straten en pleinen, van algemeen belang wegens de erfgoedwaarde.
…
Een stads- of dorpsgezicht is een geheel van onroerende goederen met omgevende elementen zoals beplantingen, omheiningen, waterlopen, bruggen, wegen, straten en pleinen, dat een of meerdere erfgoedwaarden bezit.
Een voorbeeld van een dorpsgezicht is een historisch centrum van een dorp: de kerk, het kerkhof, het gekasseide plein, het gietijzeren hekwerk, de gracht en de bomen maken allemaal deel uit van het waardevolle ensemble. Het geheel is daarbij meer dan de som van de delen. Een stadsgezicht kan een marktplein zijn, met zijn waterpomp en beeldbepalende gevels, of een stadswijk ontworpen volgens de tuinwijkgedachte.
(een beschermd stads- en dorpsgezicht hoeft niet uit beschermde monumenten te bestaan.)
Wat is ‘Cultuurhistorisch landschap’?
Een begrensde grondoppervlakte met een geringe dichtheid van bebouwing en een onderlinge samenhang waarvan de verschijningsvorm en de samenhang het resultaat zijn van natuurlijke processen en van maatschappelijke ontwikkelingen van algemeen belang wegens de erfgoedwaarde.
…
Een landschap is een deel van het grondgebied dat tot stand is gekomen door de mens, door de natuur of door beide samen. Vanuit deze definitie kun je heel Vlaanderen als een landschap beschouwen. Maar niet elk landschap is vanuit erfgoedstandpunt even waardevol.
Het Onroerenderfgoeddecreet gebruikt daarom het begrip ‘cultuurhistorisch landschap’: een begrensde grondoppervlakte met een geringe dichtheid van bebouwing en een onderlinge samenhang, van algemeen belang door de erfgoedwaarde. Het gaat zowel om landschappen die uitdrukkelijk aangelegd zijn door de mens en dus een duidelijke culturele stempel dragen (zoals wateringen, bolle akkers of kasteeldomeinen), als om meer spontane, door natuurlijke processen ontstane landschappen waar de menselijke invloed wat beperkter is gebleven (zoals getuigenheuvels of kustduinen). Meestal gaat het om een dynamische wisselwerking tussen de mens en de natuur (zoals ingerichte riviervalleien of bosgebieden).
(Het gaat om zowel landschappen die aangelegd zijn door de mens en dus een duidelijke culturele stempel dragen, als om meer spontane door natuurlijke processen ontstane landschappen waar de menselijke invloed wat beperkter is gebleven.
Wat is ‘Roerend erfgoed’
- Roerend erfgoed is erfgoed dat ‘verplaatsbaar’ is (in tegenstelling tot onroerend erfgoed) en ‘tastbaar’ (in tegenstelling tot immaterieel cultureel erfgoed).
(Mobiel erfgoed, zoals vaartuigen, railvoertuigen, wegvoertuigen en vliegtuigen, heeft binnen roerend erfgoed een aparte status.) - Roerende erfgoed komt voor onder verschillende vormen, zoals: museumcollecties, delen van kerkelijk en religieus erfgoed (iconen, relikwieën en dergelijke)
- Door heemkundekringen bewaarde stoffelijke aspecten van cultuur zoals beeldende kunst, religie, talen, verhalen, legendes, muziek, volksdansen, feesten, verenigingen, rituelen
- Kunstnijverheid en toegepaste kunst, bijvoorbeeld textielbewerking en overgeleverde patronen en schema’s in de decoratieve kunst (weefkunst, keramiek of houtbewerking).
- Delen van het industrieel erfgoed, zoals werktuigen.
Wat is ‘Immaterieel erfgoed’?
Cultuuruitingen die door erfgoedgemeenschappen worden beleefd als erfgoed en hen een gevoel van identiteit en continuïteit geven.
Dit immaterieel erfgoed wordt steeds opnieuw vormgegeven in samenhang met maatschappelijke veranderingen en in interactie met de sociale omgeving en van generatie op generatie doorgegeven.
(Biercultuur in België, Ros Beiaard in Dendermonde, Carnaval Van Binche)
Immaterieel erfgoed kan roerende componenten bevatten. Bijvoorbeeld de kostuums bij carnaval Van Binche.
Wat is ‘Preventieve conservatie’?
Preventieve conservatie : het voorkomen van schade. Het geheel van maatregelen ter bescherming van erfgoedobjecten, zonder dat het object zelf behandeld wordt.
Preventieve conservatie is erop gericht een optimale omgeving te scheppen voor het bewaren en tentoonstellen van erfgoed. Het doel is verval tegengaan.
Wat is ‘Conservatie’?
Conservatie : het geheel van maatregelen en handelingen erop gericht om de toestand van erfgoed te consolideren.
Bij conservering wordt het object zelf behandeld.
Er wordt ook gesproken over actieve conservering. Het vastzetten van verf bv. of het ontzuren van verzuurd papier.
(Het hechten van een scheur in een canvas is conservatie.)
Wat is een HVAC systeem?
HVAC staat voor Heating, Ventilation and Air Conditioning
