Inleiding Flashcards
Archivistiek in de voorbije decennia
- Archivistiek van hulpwet van de gesch naar autonome discipline
- Archivarissen geconfronteerd met digitale archieven, internationale standaarden voor ordenen en beschrijven, …
- nieuwe gebruikers: academische onderzoekers, rechtzoekende burgers, genealogen en het bredere publiek
Leg de titel van dit vak uit
Praktijk zonder theorie is blind, theorie zonder praktijk is steriel. Zoals Terry Eastwood zegt “archival theory and archival practice are linked together by archival methodology. The three together constitute archival science.”
Much ado about shelving
wet karakter van archivistiek is een gevoelig punt: ene beklemtonen de autonomie van hun discipline, de andere wijzen op ambachtelijk karakter; veel gedoe om wat neerkomt op opbergen en beschrijven van archiefbescheiden
Klassiek onderscheid in archivistiek, 5 tal grote domeinen
1) behoud en beheer
2) ordening en beschrijving
3) selectie
4) valorisatie en terbeschikkingstelling
5) hedendaags documentbeheer
Archivistiek
wetenschap die de archiefbescheiden, archiefvorming, archiefbewerking, archieven in hun context, als ook de relatie tot aanverwante wetenschappen, faciliteiten rond bewaring en het gebruik van archieven en de geschiedenis daarvan bestudeert
Archivaris
persoon aan wie het beheer van archief wordt toevertrouwd
archiefvorming
geheel van procedures en handelingen waarbij archiefbescheiden tot stand komen en in een archief worden opgenomen
archiefvormer
een persoon, groep personen of organisatie die aan zelfstandige archiefvorming doet
basis van het archief
geeft zijn/haar naam aan het archief
archief
geheel van archiefbescheiden, ontvangen of opgemaakt door een persoon, groep personen of organisatie
= procesgebonden informatie
= organisch gegroeid en vormt samenhangend geheel
archiefstuk
document, ongeacht zijn vorm, naar zijn aard bestemd om te berusten onder de persoon, groep personen of organisatie die het heeft ontvangen of opgemaakt door middel van zijn/haar activiteiten, taken of ter handhaving van zijn/haar rechten
kleinste materiële eenheid binnen een archief
collectie
als het niet voortvloeit uit je functie bv de stapel kranten die je elke week krijgt
documentaire verzameling
stukken die met een bepaald doel bijeengebracht zijn
archiefbestanddeel
geheel van archiefbescheiden binnen een archief, bijeengebracht met een bepaald doel
in onderlinge samenhang bewaren + raadplegen
integriteit
vorm, inhoud en structuur bij raadpleging zijn gelijk aan de vorm, inhoud en structuur op het tijdstip dat het wordt ontvangen of opgemaakt
authenticiteit
is de eigenschap van een archiefstuk dat de integriteit vaststaat als gevolg van een controleerbare wijze van archiefvorming, overlevering, bewaring en raadpleging. De controleerbaarheid ligt in de aanwezigheid en de status van andere documenten die de context en de metagegevens van het archiefstuk waarborgen
bestemmingsbeginsel
beginsel dat ieder archiefstuk deel uitmaakt van het archief waarin het bij ontvangst of opmaken is opgenomen
= herkomstbeginsel
structuurbeginsel
beginsel dat een archief een geheel is met een structuur, bepaald door de archiefvorming
maakt van een archief een organisch geheel
=logica die de archiefvormer er heeft ingestoken
archivaris moet die structuur behouden voor de context
archiefblok
1 of meer archieven en collecties of gedeelten ervan die als beheerseenheid in een archiefdepot zijn geplaatst
archiefbewaarplaats
archiefdepot of geheel van archiefdepots gebouwd en ingericht voor de blijvende bewaring van archiefbescheiden
archiefbeheer
wat de archivaris doet
geheel van normen, plannen, procedures en activiteiten gericht op de archiefvorming, archiefbewerking, beheer van archiefdepots, de daarin berustende archiefbescheiden en het beschikbaar stellen daarvan
statische fase
stukken die voor de archiefvormer niet meer nuttig zijn
dood/historisch archief, secundair archief
archief met permanente waarde (histo, jurid, admin) dat eventueel ook reeds voorwerp van selectie is geweest
In statische fase is archief in regel raadpleegbaar, anders heeft permanente bewaring geen zin, kan wel onttrokken zijn voor een bepaalde periode bv wegens vertrouwelijk karakter
dynamische fase
=primair archief, levend archief
bescheiden die aangevuld worden of gebruikt worden bij administratieve afhandelingen van taken
moet ongeselecteerd bewaard worden
semi-dynamische fase
= primair archief
moet ongeselecteerd bewaard worden
archiefbescheiden worden niet meer gebruikt of aangevuld + geen rol meer bij admin afhandeling MAAR archiefvormer is nog steeds administratief verantwoordelijk
semi-statisch archief
archief dat geen betekenis meer heeft voor de archiefvormer, niet op juridisch en admin vlak
bescheiden mogen geselecteerd worden, maar moet nog geschoond, geselecteerd en gecontroleerd worden
registratuurdienst
dienst belast met het in goede, geordende en toegankelijke staat bewaren van archiefbescheiden vOOr hun overbrenging naar een archiefbewaarplaats
archiefschema
door archivaris opgesteld
schema voor de ordening van een statisch archief, bevat tenminste een systematisch overzicht van de archieven en archiefafdelingen omvat
archiefzorg
de bestuurlijke verantwoordelijkheid voor het archiefbeheer; verantw over regelingen betreffende het archiefbeheer en financiële, materiële en personele hulpmiddelen die noodzakelijk zijn
bv. college van schepen in een stad
archiefselectie
keuzes omdat niet alles kan/moet bewaard worden
keuzes na studie van archiefvorming, na overleg met archiefvormer, beroepsveld en archiefgebruikers
ordeningsplan
plan voor de ordening van een archief waarin de archiefvormer ten minste het ordeningsstelsel van iedere archiefindeling vermeldt
opgemaakt door archiefvormer
toont hoe de archiefbescheiden bij archiefvorming geordend en aangewend werden
context van archiefstuk, archbestanddeel of archafdeling
geheel van admin-org, bestuurlijk-jurid en technische gegevens, waarbinnen de functie van het archstuk, bestanddeel of afdeling in relatie tot de activiteiten en taken van de archiefvormer moeten worden geïnterpreteerd
context van een archief
geheel van admin-org, bestuurlijk-juri en technische gegevens waarbinnen activiteiten en de wijze van taakuitvoering van een archiefvormer moeten worden geïnterpreteerd
metadata
gegevens die de karakteristieken van archieven en archiefbescheiden beschrijven
toont wnnr, waar, door wie en hoe docn zijn opgemaakt, verwerkt en beheerd en hun technische en logische structuur
archivalisering
voorafgaand aan archivering
is volgens Eric Ketelaar: de bewuste of onbewuste keuze (bepaald door sociale en culturele factoren) om iets in aanmerking te laten komen voor archivering
bv. Wat verklaart de grote toename aan dagboeken in tijden van oorlog?
fonds
een in dezelfde archiefbewaarplaats berustende groep gelijksoortige of verwante archieven
deelarchief
wordt gevormd door een min of meer zelfstandig onderdeel van die archiefvormer bv kabinetsarchief of commissiearchief. Het kan gaan om het archief van een rechtsopvolger, …
archiefafdeling
een onderdeel van een archiefbestand waarin groepen archiefbestanddelen worden samengebracht, die zich zodanig van de andere onderscheiden, dat zij de hoofdindeling van dat archiefbestand bepalen.
rubriek
groep archiefbestanddelen die een zelfde of een verwant onderwerp betreffen
serie
archiefbestanddeel bestaande uit formeel gelijksoortige archiefbescheiden
= reeks
aantekening
document van beperkte omvang waarin gegevens ter ondersteuning van het geheugen of voor latere verwerking worden vastgelegd
affiche
een document, gewoonlijk gedrukt op 1 zijde van een blad papier, dikwijls geïllustreerd, en opgesteld met de bedoeling iets aan te kondigen of aan te prijzen
agenda
1) een register waarin in chronologische volgorde met behulp van een doorlopende nummering gegevens worden vastgelegd betreffende het inkomen, afdoen en uitgaan van archiefbescheiden
2) formulier waarin over een kalender- of dienstjaar per dag gegeven worden vastgelegd
3) document dat in een vergadering te behandelen onderwerpen en zaken bevat
notarisprotocol
deel waarin minuten van akten zijn ingeschreven
registers van burgerlijke stand
registers waarin akten van geboorte, huwelijk en overlijden worden opgetekend
vonnisboek
sententieregister in Ancien Régime; register waarin afschriften van vonnissen worden geregistreerd
akte
geschrift, opgemaakt om als rechtsgeldig bewijs van het daarin vermelde te dienen bv verkoopakte, testament, …
authentieke akte
een akte tot stand gekomen door een ambtelijk persoon en volledig bewijs opleverend bv schepenbrief, notariële akte
apostille
een kantnotitie, inzake op een aan een overheid gezonden verzoekschrift, rekening, …
appointement
een rechterlijke beschikking op een verzoek of rekest
begroting
een geschrift dat een raming van inkomsten en/of uitgaven bevat
beschikking
een besluit, genomen door een overheidsorgaan betreffende een bijzonder geval
besluitenlijst
lijst van de in 1 vergadering genomen besluiten
bestek
een geschrift met een beschrijving van een uit te voeren werk, de daarbij te gebruiken materialen en de regeling der werkzaamheden
boedelbeschrijving
een staat van goederen en schulden van een boedel
brief
een geschrift naar de vorm bestemd om aan degene, aan wie het gericht is, iets mede te delen
briefwisseling
een serie van ingekomen brieven van 1 instelling, persoon of groep personen en minuten van uitgaande brieven, verzonden aan diezelfde instelling, persoon of groep personen
brievenboek
een deel waarin minuten van brieven ingeschreven zijn
missive
ambtelijke brief, een officieel schrijven
kattebelletje
informeel briefje
cartularium
register van akten, aangelegd door of vanwege degene die deze akten als bewijsstukken voor zijn rechten of gedenkstukken van zijn geschiedenis beschouwde
circulaire
of omzendbrief is een brief aan meer dan 1 geadresseerde met dezelfde inhoud
contract
een overeenkomst ook de daartoe opgemaakte akte
dagboek
een register waarin men:
a) chronologisch aantekening houdt van zijn handelingen of belevenissen
b) chronologisch de handelingen en voorvallen boekt die verandering veroorzaken in de grootte van het vermogen
diploma
a) een charter verstrekt door een soeverein
b) een formeel document dat een onderscheiding, graad, titel verleent
dossier
geheel van archiefbescheiden ontvangen of opgemaakt door een instelling, persoon of groep personen bij de behandeling van 1 zaak bv medisch dossier, personeelsdossier, …
factuur
document waarin de geleverde goederen of verrichte diensten nauwkeurig zijn omschreven naar soort, hoeveelheid en prijs
formulierboek
verzameling voorbeelden of modellen voor op te stellen akten, brieven en andere stukken
grootboek
register waarin inkomsten en uitgaven per post van de begroting worden geboekt
index
geschrift met een opgave van gegevens uit 1 of meer archiefbestanddelen in een andere volgorde dan die waarin zij in die bestanddelen voorkomen met verwijzing naar vindplaatsen
vaak op plaats, persoons, zaaknamen
indicateur
een agenda die bovendien de plaats van de stukken in het archiefbestand aangeeft
ingekomen stukken
archiefbescheiden met diverse redactionele vormen die door een archiefvormer werden ontvangen
inventaris
staat waarin bezittingen en schulden zijn opgenomen, gespecifieerd naar hoeveelheid en soort, al dan niet met de daaraan toegekende waarde
journaal
a) dagboek
b) register waarin men in chronologische volgorde ontvangsten en/of uitgaven boekt om met behulp van die gegevens het saldo te kunnen bepalen
kaart
een gegeneraliseerde afbeelding op schaal van het aardoppervlak
onderscheid naar inhoud: topografische kaart, landkaart, …
onderscheid naar redactionele vorm: atlas, landmeterskaart, kaartboek, …
kasboek
dagboek waarin men ontvangsten en/of uitgaven in geld boekt
keure
a) wet verleend door de landsheer, bevattende allerlei vergunningen
b) politieverordening of plaatselijke verordening
klapper
een alfabetische trefwoorden en/of naamindex
kohier
een staat van in een bepaalde periode te innen belastingsaanslagen
zettingboek
kohier waarin de aanslagen per belastingsplichtige staan opgetekend
kwitantie
een akte waarbij een bewijs voor ontvangst van gelden wordt geleverd
= reçu
legger
a) staat van te ontvangen vaste inkomsten
b) staat of register van voor onbepaalde tijd vastgelegde gegevens betreffende onroerende goederen
lijst
geschrift, houdende een rij gegevens, met controle en/of informatiedoeleiden bv prijslijst
mandaat
bevelschrift aan een rekenplichtig ambtenaar om een geldsom te innen of te betalen
manuaal
register waarin gegevens betreffende inkomsten en/of uitgaven worden vastgelegd; registratie van inkomsten en uitgaven
cijnsboek
legger waarin de cijnsplichtigen behorend tot een heerlijkheid worden opgetekend en/of de ontvangen of te ontvangen cijnzen worden ingeschreven
memorie
geschrift met een beschouwing of verhandeling over een bepaald onderwerp
notulen
besluitvorming; het officiële verslag van de behandelende onderwerpen in een vergadering, bevatten ook beraadslagingen
oorkonde
een in plechtige vorm opgestelde akte
besluitenlijst of verslag
waarin slechts resoluties of besluiten vermeld worden, minder uitgebreid dan notulen
overeenkomst
gezamenlijke verklaring van 2 of meer partijen dat zij wederzijds verplichtingen aangaan of beëindigen
privilegie
oorkonde houdende een door de soeverein aan steden, gilden, … verleend bijzonder recht
proces-verbaal
ambtshalve opgemaakt verslag van een handeling of een bevinding
protocol
a) een deel waarin minuten van akten zijn ingeschreven
b) authentiek verslag, akte, van een gebeurtenis of handeling speciaal waar het niet bepaaldelijk een rechtshandeling geldt
register
a) een archiefbestanddeel waarin gegevens rechtstreeks zijn vastgelegd
b) een archiefbestanddeel waarin afschriften van bescheiden of van gegevens uit bescheiden zijn opgenomen
notitieregister
register waarin de bij een rechtbank ingekomen klachten worden opgetekend
parochieregister
register opgesteld door de pastoor of zijn gemachtigde waarin in chronologische orde dopen, huwelijken en begrafenissen zijn opgetekend, of ook lijst van vormelingen
schepenregister
protocol met akten verleden voor schepenen
rekening
een staat waarin een bestuursorgaan verantwoording aflegt van zijn financiële handelingen over een bepaalde periode
rekest
een verzoekschrift aan een bevoegd rechterlijk of bestuurlijk gezag
rol
een verslag van de tijdens de zittingen van een gerecht gestelde processuele handelingen
sententie
een uitspraak van rechtbank voor 1795
staat
een document waarin gegevens in horizontale en verticale rijen zijn weergegeven
stukken
verzamelterm voor archiefbescheiden met diverse redactionele vormen; stukken betreffende …
testament
een akte waarin de uiterste wilsbeschikking wordt vastgelegd
verbaal
een proces-verbaal van de tijdens 1 vergadering gestelde handelingen of genomen besluiten van een college, al dan niet met bijlagen
verklaring
akte waarbij een persoon, groep personen of organisatie een uitspraak doet gericht op enig rechtsgevolg
verordening
een besluit van een organisatie met openbaar gezag dat een algemeen bindende regeling omvat
vonnis
uitspraak door de rechter ter voorlopige of definitieve beëindiging van een voor hem gebracht geding
onderscheid tussen eindvonnis en interlocutair vonnis
erfgoed
verzamelbegrip, ruimer dan archief, slaat ook op kunstwerken, archeologische vondsten, verhalen, tradities, …
overgeleverd door vorige generaties, door huidige generatie ontsloten en bewaard en bestudeerd. Volgende generaties zullen opnieuw bestuderen en er nieuwe betekenissen aan hechten
webdatabank ODIS
bevat authority-gegevens over organisaties, personen, families en archieven die door kadoc, amsab, advn en liberaal archief werden uitgebouwd
= contextuele databank over maatsch middenveld (vakbonden, pol partijen, jeugdverenigingen, …) en archief dat het heeft gevormd
DAVID
Digitale Archivering in Vlaamse Instellingen en Diensten, samenwerking tussen stadsarchief antwerpen en ku leuven, vanaf 2004 eDAVID, expertisecentrum
ambulant
dat iets niet plaatsgebonden is
vorstelijke kanselarijen
beheer van domein, bewijzen van de rechten, justitie en continuïteit van het beleid
bifurcatie
wnnr administratie uitbreidde van 1 naar meerdere secretariaten of wnnr registers inhoudelijk uitgesplitst werden. De series die op die manier tot stand kwamen, staan niet op zichzelf, maar verwijzen naar elkaar
paradigmawissel
denkkader waarin de discipline zich in dialoog met maatschappelijke ontwikkelingen heroriënteerde
pertinentiebeginsel
ordening naar onderwerp
scholars of record keeping
Richard Cox
aandacht voor gesch van archvormer en archvorming; waarom kwamen bep documenten tot stand? Waarom werden ze bewaard en volgens welke procedures?
Archival divide
Francis Blouin
historici en archivarissen groeien uit elkaar: historici worden niet meer met archief geconfronteerd en nie meer voornaamste bronnen voor hist onderzoek.
Archivarissen profileren zich niet meer als historici maar als informatiebemiddelaars
Mal d’Archive
archieven in epistemologische discussie; vragen centraal:
- wat wordt onthouden?
- wat is kenbaar?
Verne Harris
archieven dragen meerdere uiteenlopende betekenissen
nieuwe archival turn
door discussie met postmoderne denkers + digitalisering; opslag en toegang tot info veranderde –> besef dat archieven niet enkel vindplaatsen zijn voor, maar ook voorwerp zijn van hist onderzoek
archival intelligence
Elizabeth Yakel
1) kennis van werking en bevoegdheden van archiefvormers + inzicht in werkwijze archivarissen nodig om gericht en doeltreffend archiefonderzoek te kunnen doen
2) context is sleutelbegrip, want niet vertrouwd zijn met context =
- onderzoekers verwaarlozen bepaalde archieven
- informatie in archiefbescheiden wordt onvoldoende begrepen
klassieke core business van archivarissen
analyse van proces- en contextgebondenheid van informatie
van hulpwet naar autonome wet
1) massale archiefaangroei na woII : nadenken over selectie
2) ict-revolutie 1990 : uitdaging digitale duurzaamheid
Muller, Feith en Fruin
- Handleiding voor het ordenen en beschrijven van archieven 1898; internationaal verspreid
- grondslag voor Nl archiefterminologie
- startpunt voor moderne archwet
- handleiding is eerder codificatie want 100 best practices ipv vernieuwing
- centraal staat bestemmings en structuurbeginsel
- hadden ook al aandacht voor de context
- beperking vooral focus op ordenen en beschrijven van statisch archief
Lexicon of Archives Terminology
1964; ICA
geen standaardtaal
kritiek:
- te veel een vertaalwoordenboek
- te weinig rekening met archtradities in verschillende landen
- enkel in Frans gedefinieerd
- ontbreken terminologie over dyn archief, nieuwe infodragers, …
PIVOT model
1994
bij archiefselectie wordt nadruk gelegd op functies en taken die aan basis lagen van archiefvorming en niet meer op de stukken zelf DUS context !
archivistische contextinformatie
infor over de omstandigheden waarin archief ontstond en gebruikt werd
context cruciaal om archiefvorming te begrijpen
verschriftelijking
vanaf 12de E
nieuwe ontwikkelingen in de vroegmoderne tijd
15-18de E
1) belang van diplomatieke correspondentie en verslaggeving stijgt
2) koloniale expansie –> meer briefwisseling en rapporten
3) interventies van vorsten op verschillende maatsch terreinen –> nieuwe types documenten
4) dossiervorming wordt belangrijk door verschriftelijking van procedure zeker bij gerechtelijke archieven
ICA
International Council on Archives, Internationale Archiefraad
= beroepsvereniging van archivarissen en vereniging van archiefdiensten
archieven als lieux de mémoire
= plaatsen of voorwerpen waaraan de herinnering zich hecht, symbolische waarde voor de gemeenschap
! voor de collectieve id; archieven houden collectief geheugen levend
gaat breder dan enkel archieven: dagboek anne frank, anne frank huis, joodse kerkhoven; symbool voor holocaust
archieven leggen nadruk op
1) verantwoording
2)bewijskracht
3) rol in democratische samenleving
4) gebruik voor onderzoek
= ontbreken bij erfgoed
het records continuum
stukken worden bij hun ontstaan als archief behandeld, levensfase van archstuk doet er niet meer toe
onderscheid tusssen archivaris en records valt weg; archieven hebben levenscyclus en archivarissen moeten bij de volledige betrokken worden
kadoc
documentatie- en onderzoekscentrum voor religie, cultuur en samenleving
amsab
Archief en museum voor de geschiedenis van de socialistische arbeidersbeweging
liberaal archief
centrum voor de geschiedenis van het vrije denken en handelen
advn
archief-en documentatiecentrum voor Vlaams nationalisme
amvc letterenhuis
archief en museum voor het vlaamse cultuurleven
cava
centrum voor academisch en vrijzinnig archief
dacob
documentatie- en archiefcentrum van Communistische beweging
acquisitie
geheel van activiteiten van een archiefbeheerder gericht op het overnemen in bruikleen of in eigendom van archiefbescheiden in een archiefbewaarplaats
overdracht
procedure waarbij de archiefbeheerder archbescheiden plaatst onder de verantwoordelijkheid van een andere archiefbeheerder
overdrachtslijst
de staat der overgedragen archiefstukken
neerlegging
procedure van overdracht van archief; procedure waarbij een openbare overheid de archbescheiden overdraagt aan het rijksarchief of in NL een zorgdrager van een overheidsorgaan de archbescheiden overdraagt aan de archbeheerder van een archbewaarplaats
schenking
vindt er een overdracht van eigendomsrechten plaats
bewaargeving
bij overdracht behoud de eigenaar zijn rechten
collectieplan
een samenhangend geheel van criteria (inhoudelijk, chrolonogisch, geografisch) dat het collectieterrein van een archdienst afbakent
archiefdossier
bevat het contract, briefwisseling, afspraken tussen archdienst en overdrager van archief, beschrijvingen, foto’s van de originele bewaartoestand van archief en de materiële staat en overdrachts en/of selectielijsten
selectielijst
een systematische opsomming van categorieën archbesch die in aanmerking komen voor permanente bewaring of voor onmiddellijk of op termijn uit te voeren vernietiging
bewaarniveau
als dezelfde informatie bewaard wordt op verschillende niveaus
het niveau van een archiefvormer van welke bij de selectie van archbestanddelen met dezelfde inhoud als de archbestanddelen van andere archvormers binnen of buiten dezelfde organisatie die bestanddelen blijvend bewaard worden, terwijl de onvereenkomstige archbestanddelen van de andere archvormers worden vernietigd
bewaartermijn
periode, ingaande vanaf het jongste stuk van een dossier of vanaf het afsluiten van een zaak, die aanduidt tot wnnr archbescheiden bewaard moeten blijven
PIVOT
= project invoering verkorte overbrengingstermijn
het selecteren van handelingen van overheid ipv selecteren bescheiden
ISAD(G)
General international standard archival description
waardering
Activiteit binnen de selectie waarbij door bestudering van de context van archiefbescheiden wordt bepaald welke categorieën archiefbescheiden voor tijdelijke dan wel blijvende bewaring in aanmerking komen, al dan niet onder toekenning van bewaartermijnen.
ISAAr(CPF)
international standard archival authority record for corporate bodies, persons and families
authority control
proces dat homogeniteit nastreeft van de metadata
ISDF
international standard for describing functions
EAD en EAC
encoded archival description en encoded archival context
granulariteit
graad van detaillering
beschrijving
van archbestanddeel is opsomming van de relevante beschrijvingselementen van dat bestanddeel
beschrijvingselement
gegeven betreffende de context, de gesch en de inhoud van een archief, archafdeling, archbestanddeel en archstuk
zaak
een in tijd begrensd complex handelingen betreffende een bepaald geval
onderwerpsmap
archvormer brengt stukken en documentatie samen over een bepaald onderwerp
niet zelfde als dossier
ontwikkelingsstadium
stadium waarin document verkeert tussen de eerste vastlegging in een ontwerp en de laatste vorm waarin het in 1 of meer archieven wordt opgenomen
klad
ontwerp van een document bestemd voor uitwerking
concept
ontwerp van document bestemd voor beoordeling, bewerking of vaststelling
minuut
concept vastgesteld door bevoegd persoon of personen binnen organisatie van een archvormer
net
archstuk gelijkluidend aan minuut in een vorm bestemd om te dienen voor kennisgeving en raadpleging
expeditie
net bestemd voor een geaddresseerde
afschrift, kopie
document gelijkluidend aan ander document waarnaar het is vervaardigd
uittreksel, extract
afschrift van een gedeelte of van gegevens uit een document
charter
niet als red vorm; stuk dat en akte bevat, vaak met zegel
chirograaf
gedeelte van een vel papier dat oorspronkelijke twee of meer gelijkluidende akten bevatte, gescheiden op een aantal tekens dat daartoe de beoogde plaat van lossnijden is aangebracht
katern
aantal in elkaar gevouwen of genaaide vellen papier
deel
aantal katernen in boekvorm
band
aantal in boekvorm samengevoegde stukken die afzonderlijk zijn ontstaan
omslag
beperkt aantal stukken bijeengebracht in een erom heen gevouwen vel papier
pak
omvangrijk aantal stukken bijeengebracht in een erom heen gevouwen vel papier
ordening
het ordenen van een archbestand is een intellectueel proces waarbij archbescheiden op grond van het bestemmings -en structuurbeginsel wordt gerangschikt in een volgorde die een zo getrouw mogelijke afspiegeling is van de organisatiestruct en of functies of bevoegdheden van de archvormer
ordeningsstelsel
door de archvormer bepaald systeem van ordening van archbescheiden binnen een archief
resolutie
besluit
transmissiebeginsel
f overgangsbeginsel is het beginsel dat bij overgang of overdracht van rechten of functies de archiefbescheiden, die op die rechten betrekking hebben of bij de uitoefening van die functies zijn ontstaan, deze overgang volgen.
conglomeraat
archieven van verschillende herkomst
brontypologie
determineren van vormen, belang van stukherkenning
enquête
gerechtelijke onderzoeken op vraag van 1 van de partijen
archievenoverzicht
een systematische opsomming van archiefbestanden en verzamelingen berustend in 1 of meer archbewaarplaatsen of in een deel van 1 archbewaarplaats
maken specifieke context van archieven als procesgebonden info zichtbaar
archiefgids
geeft aan welke archbestanden en bestanddelen bruikbaar zijn voor een bepaald soort onderzoek
Werk voor archivarissen of historici?
kan gelinkt worden aan archievenoverzichten en inventarissen; meteen doorklikken zie vb p 180 website
archiefinventaris
systematisch ingedeeld geheel van beschrijvingen van bestanddelen van een archief
in principe ontsluit 1 inventaris 1 archbestand
niet zelfde als plaatsingslijst of catalogus
fondsinventaris
specifieke inventaris
verzamelinventaris van archieven behorend tot 1 archffonds
deelinventaris
inventaris van afgebakende groep archbestanddelen binnen 1 archbestand
analytische inventaris
beschrijft aantal bestanddelen met hogere graad van detaillering
dossierinventaris
tussentijds aan te vullen toegang in dynamische fase van archvorming
plaatsingslijst
staat met opsomming van archbestanddelen in een volgorde bepaald door de plaatsing in archbewaarplaats
regestenlijst
een chronologisch ingerichte lijst regesten; analyses van akten
kerntaak van archivaris?
broncommentaar
een beknopte verhandeling over de wijze van totstandkoming, ontwikkeling, kenmerken en gebruiksmogelijkheden van 1 bepaald type archbron
typologische studie
grondige wet studie van de kenmerken en gebruiksmogelijkheden van een bepaald groep of soor archbesch
catalogus
staat van beschrijvingen van documenten die geen archbesch zijn; ontsluit een verzameling
niet gelijk aan inventaris
bronnenpublicatie
uitgeven van belangrijke bronnen
meest extreme vorm van toegankelijkheid
authority control
gecontroleerd gebruik van trefwoorden en beschrijvingstermen
! voor red vormen
Bearman: red vormen = intellectual content descriptors als ze correct gebruikt worden, zijn ze de meest waardevolle aanwijzing voor categorieën info die de onderzoeker mag verwachten
taxonomie
ontsluitingsvorm die uitgaat van een hiërarchisch georganiseerde gecontroleerde termenlijst
thesaurus
onderscheidt nog andere relaties dan louter hierarchisch + voorkeursterm dan = authority file
folksonomies
classificatie via social tagging; gebruikersgroep kent vrij gekozen trefwoorden toe om archbestanddelen te beschrijven
georefereren
toekennen van geogr refentiepunten aan objecten zodat objecten op digitale kaart kunnen getoond worden
GIS
geografisch informatiesysteem: waarmee gegevens over geogr objecten kunnen worden opgeslagen, beheerd, bewerkt en geanalyseerd
authority fily
beschrijvingen van indextermen of normbeschrijvingen
VIAA
Vlaams instituut voor audiovisuele archivering
archiefreglement
regelt relatie tssn archiefvormende overheid en archdienst. De verantwoordelijkheden betreffende archzorg en archbeheer worden vastgelegd, hoe raadpleging verloopt, normen betreffende archruimte vastgelegd, …
leeszaalreglement
regelt de relatie tussen de archdienst en de externe gebruiker; rechten en plichten van beide partijen
externe bruikleen
verplaatsing van archieven voor externe doeleinden bv voor restauratie, reproductie, studie of tentoonstelling
accountability
burger moet overheid ter verantwoording kunnen roepen; controle op politici en respect voor mensenrechten
bewaren en valoriseren van archives of terror nodig voor heropbouw van democratie
= belang van archieven
acta
registratie van beslissingen
documentatie
Verzameling documenten betreffende een feit of reeks feiten, bijeengebracht met een bepaald doel.
contextinformatie
infor over de omstandigheden waarin archief ontstond en gebruikt werd
