hücre hasarı, hücre ölümü ve adaptasyonlar Flashcards
hücre hasarı ve ölümünün en önemli ve en sık nedeni
Hipoksi ve iskemi
ışık mikroskobunda reversible hasarın iki görünümü
hücresel şişme
yağlı değişiklik
hücresel şişme
plazma membranındaki enerji bağımlı iyon pompasının yetersizliği
iyon ve sıvı dengesinin bozulması, hücre içine su girmesi
hücre ve intrasellüler organellerin şişmesi
hücresel şişme tüm organı etkilediğinde organ soluktur, ağırlığı artmıştır
bu nonlethal zedelenme hidropik dejenerasyon veya vakuoler dejenerasyon olarak da isimlendirilir
yağlı değişiklik
sitoplazmada lipid vakuolleri vardır
yağ metabolizmasına katılan hücrelerde (karaciğer, myokardial hücreler) görülür
irreversible değişikliğin kesin morfolojik veya biyokimyasal korelasyonları olmasa da üç temel özellik ile karakterizedir
-orijinal hasarın düzelmesinden sonra dahi mitokondriyal fonksiyonun sağlanamaması
-plazma membranı ve hücre içi membranların yapı ve fonksiyon kaybı
-DNA ve kromatin yapısal bütünlüğünün kaybedilmesi
hücre ölümünün hızlı ve kontrol edilemeyen formu
nekroz
düzenlenmiş hücre ölümü
apoptozis
hücre membran bütünlüğünün bozulduğu, enzimlerin sızdırıldığı ve sonuçta hücrenin sindirildiği bir hücre ölüm şekli
nekroz
nekroz lokal host cevabına neden olur
inflamasyon
inflamasyon ölen hücrelerden salınan substanslar tarafından uyarılır ve ardından tamir süreci başlar
hücrelerin sindiriminden sorumlu enzimler
ölen hücrenin kendi lizözömlarından ve ölen hücrelere reaksiyon olarak toplanan lökositlerin lizözömlarından kaynaklanır
enzimler sitoplazmik organelleri sindirdiğinde sitoplazma vakuolu
güve yeniği görünümündedir
nekrozda ölü hücrelerin yerini
sarmal şeklinde fosfolipid kitlelerinin oluşturduğu myelin figürler alır (hasarlı hücrelerin membran parçaları)
elektron mikroskobunda karakteristik olarak nevrotik hücrelerde
-plazma ve organel membranlarında devamlılık kaybolur
-mitokondride belirgin dilatasyon
-lizozomların parçalanması
-intrasitoplazmik myelin figürler
nekrozda nükleer değişiklikler:
DNA ve kromatinin parçalanması
-piknoz:
nükleer büzülme ve artmış bazofili
-karyorheksiz:
piknotik nükleusun parçalanması
-karyolizis:
DNA’nın DNAaz tarafından sindirilmesi ve kromatin bazofilisinin solması
1-2 gün içinde ölü hücrelerin nükleusları kaybolur
nekrozun morfolofik paternleri
koagülasyon nekrozu
likefaksiyon nekrozu
gangranöz nekroz
kazeoz nekrozu
yağ nekrozu
fibrinoid nekroz
koagülasyon nekrozu
hasara neden olan uyaran proteinlerin ve enzimlerin denatürasyonuna neden olur
sonuç olarak eozinofilik nükleusu olmayan hücreler günler ya da haftalarca kalır
lökositler nekroz alanına toplandığında ölü hücreler lökosit lizozomal enzimleri ile sindirilir
nötrofil ve makrofajlar tarafından fagosite edilerek temizlenir
iskemi sonucunda lokalize alanda oluşan koagülasyon nekrozu
infarktüs
beyin haricinde tüm solid organlarda iskemik hasar
koagülasyon nekrozuna neden olur
gangrenöz nekroz
genellikle alt ekstremitede kan desteğinin kaybı sonucu iskemik koagülasyon nekrozunu ifade eder
bakteriyel enfeksiyon eklenirse likefaksiyon nekrozu- yaş gangren
likefaksiyon nekrozu
fokal bakteriyel ya da bazen fungal enfeksiyonlarda görülür
mikroorganizmaların uyarımıyla hızla inflamatuar hücrelerin birikimi