HOP Flashcards
HOP leren
Welke term gebruikt men als de wetgever zelf zijn eigen wet uitlegt
Authentieke interpretatie. Toch heeft een wetgever nooit in de hand hoe een wet zal worden geïnterpreteerd door de rechterlijke macht
Welke huidig rechtsstelsel is het standaard voorbeeld van een rechtsstelsel zonder codificatie
Het Angelsaksiche rechtsstelsel, ook wel: Amerikaans, Anglo-Amerikaans of Engels rechtstelsel
Noem drie centrale denkbeelden van de Franse Revolutie die van invloed zijn geweest op het staatsbestel van veel West-Europese landen.
Denkbeelden die je kunt noemen zijn:
- eenheid van staat: beginsel van soevereiniteit
- Machtenscheiding: trais politica
- Scheiding van kerk en staat
- erkenning van vrijheidsrechten als grondrechten
- gelijkheid van de burger voor de wet
Noem drie elementen van een codificatie
Drie elementen van een codificatie zijn:
- Op schrift gesteld recht
- Uitgevaardigd door de overheid, gezaghebbend en onaantastbaar
- Tekst is volledig, exclusief. Oftewel volledigheid van het recht
hoe heette de stroming van Thomasius, Pufendorf en Wolf m.b.t. de strakke opbouw van een wetboek? Hoe onderwezen zij het recht met welke benadering?
Verfunftrecht: puur rationalistische benadering met geloof in de rede. Het Romeinse recht had zijn autoriteit als het op schrift gestelde rationaliteit verloren. Ze onderwezen het recht zoals het zou moeten zijn (Ius constituendum)
Wat betekent het ‘Vernunftrecht’?
Dit ontstond in de 17e eeuw en betekende dat het natuurrecht werd benaderd vanuit de ratio en dat aan deze ratio geen grenzen zijn gesteld. Er werden wetboeken opgesteld op basis van alleen de ratio en de makers stelde dat een volk dat zichzelf respecteert, wordt geregeerd door een eigen recht, vrij van vreemde wetten.
Welk motief of welke motieven gingen schuil achter de totstandkoming van het Oostenrijke Allgemeine Burgerlichte Gesetzbuch (ABGB) en waar was dit wetboek voornamelijk op gebaseerd
Het belangrijkste motief was het staatsbelang: versteviging van de ‘staatkundige eenheid’. Dit wetboek was voornamelijk gebaseerd op het natuurrecht: meer dan op het Romeins-canonieke recht
Door wie is het ABGB (oost-hongaars) van 1811 gemaakt?
Maria Theresia
Is het Liber Extra een codificatie?
Om te bepalen of iets een codificatie valt te kwalificeren zijn drie criteria van belang:
1. is het op schrift gesteld? Ja, vijf boeken
2. Door bevoegd gezag? Ja. Paus Gregorius IX
3. Met exclusieve gelding? Ja, alle niet opgenomen kerkelijke rechtsbronnen verloren hun rechtskracht
Het Liber Extra is kortom te beschouwen als een codificatie
Wie gebruikte voor het eerst de term codificatie en uit welke tijdsperiode stamt het?
Jeremy Bentham (1748 - 1832) was de eerste die de term ‘codificatie’ gebruikte. De term stamt daarmee uit de periode van de Verlichting
Zijn de volgende stellingen juist of onjuist? Motiveer uw antwoord.
a. Elke codificatie is materieel én formeel volledig.
b. De ‘Copernicaanse Wende’ ten tijde van Hugo de Groot hield in dat het Romeinse recht centraal kwam te staan in de rechtsbeoefening en het natuurrecht daar omheen zweefde .
a. Onjuist. (p. 20-21, p. 33). Elke codificatie is wel formeel volledig. De wetgever verheft een wet tot de enige en volledige rechtsbron. Niet materieel volledig: dan zou een codificatie altijd voor elk mogelijk juridisch probleem een antwoord moeten bevatten
b. Onjuist (p.56): Het was precies omgekeerd. Het natuurrecht kwam centraal te staan, het Romeinse recht cirkelde daarom heen
Welke motief was of welke motieven waren de belangrijkste drijfveer achter het Edictum Rothari, de codificatie van het Langobardische recht uit 643?
Het staatsbelang en het economisch belang.
Welke motief was of welke motieven waren de belangrijkste drijfveer achter de totstandkoming van het Nederlandse BW van 1992?
Het politiek-ideologisch belang en het belang van de burger.
Waarom is volgens Lokin en Zwalve de Raad van Europa vanuit de oorspronkelijke bedoelingen een ‘totale’ mislukking?
De deelnemende staten droegen niets van hun soevereiniteit over. Daardoor ontstond er geen krachtige politieke unie: de organen van de Raad van Europa zijn ‘nagenoeg’ machteloos
Na afloop van welke oorlog sneuvelden er drie ‘keizerrijken’?
De Eerste Wereldoorlog (Duitse, Oostenrijks-Hongaarse, Russische); hoorcollege over Zwitserland. Zie ook p. 323.
Welk wetboek kan men als de ‘apotheose’ van ‘de wetenschappelijke beoefening’ van het Romeinse recht beschouwen?
Het BGB (p. 318).
Welke bronnen lagen ten grondslag aan het Ontwerp-BW van Cras?
Het natuurrecht (eventueel APL), het Romeinse recht en het inheemse recht (gewoonterecht) (p. 364)
Welke drie doelstellingen kent het Gemeenschappelijk Referentiekader?
Hoorcollege week 11. Bevordering van de kwaliteit van het gemeenschapsrecht. Inspiratie van de nationale wetgevers. Basis voor het Optioneel Instrument (alternatief wetboek voor de nationale wetboeken).
Wat is het verschil tussen het ‘distinguishen’ van de Engelse rechter en de wetsuitleg door een continentale rechter?
p. 453. Het distinguishen door de Engelse rechter betekent dat hij het feitencomplex van het precedent omzeilt door een ander feitencomplex aanwezig te achten. Bij wetsuitleg gaat het om uitleg van een gezaghebbende tekst.
Wat is teleologische interpretatie?
Interpretatie door de rechter naar het doel of de strekking van de wettelijke regeling.
Welk motief was of welke motieven waren de belangrijkste drijfveren bij de totstandkoming van de BW 1838?
- Staatsbelang
Geef per geval aan of de genoemde handeling past binnen de ideale leer van de trias politica. Motiveer uw antwoord mede op basis van een artikel uit de Grondwet dat u in uw antwoord noemt.
a. de instelling van een ministerie;
b. de benoeming van een rechter.
a. De instelling van een ministerie is een besluit in een concreet geval. Volgens art. 44 lid 1 BW GW vindt deze instelling plaats bij koninklijk besluit. In casu vindt dus bestuur door de regering als bestuursorgaan plaats. Past wel.
b De benoeming van een rechter is een besluit in een concreet geval. Deze benoeming gebeurt volgens art. 117 GW bij koninklijk besluit. In casu vindt dus bestuur door de regering als bestuursorgaan plaats. Past wel.
Welke drie juristen waren met hun boeken inhoudelijk de bezielende krachten achter de Code civil (het Franse BW) uit 1804?
Pothier (Romeinsrecht)
Domat (natuurrecht)
Bourjon (gewoontrecht)
Welk motief ligt of motieven liggen ten grondslag aan de totstandkoming van de Codice civile del Regno d’Italia (het Italiaanse BW) uit 1865?
Het staatsbelang
In de Nederlandse codificatiecommissie van 1814 met J.M. Kemper als voorzitter ontstond een meningsverschil over de grondslagen van de codificatie. Waaruit bestond dat meningsverschil?
p. 372: De meerderheid wenste een aangepaste Code civil. Kemper had een voorkeur voor een oorspronkelijk Nederlands werk.
Welk onderdeel van het Corpus Iuris Civilis is eigenlijk een leerboek dat een uiteenzetting bevat van de grondbeginselen van het Romeinse recht?
Instituten
Wat was het grote ideaal van keizer Justinianus, waarin hij is gevolgd door vele (Europese) keizers na hem?
Het Romeinse Rijk in de oude luister herstellen door wapens en door wetten (Hoorcollege; p. 105).
Welk rijk is bekend komen te staan als het Eerste Rijk?
Het Rooms-Duitse keizerrijk
Wie is de grondlegger van het rijk dat bekend staat als het Derde Rijk?
Hitler
Geef gemotiveerd aan of de volgende stelling juist of onjuist is: Zwitserland en de Republiek der Verenigde Nederlanden kenden door hun overeenkomstige staatsstructuur vanaf de 16e eeuw een vrij omvangrijke receptie van het Romeinse recht.
Onjuist. Zwitserland kende als een van de weinige Europese landen juist geen omvangrijke receptie van het Romeinse recht. De lokale costumen en codificaties waren het geldende recht. (p. 388).
Met welk uitgangspunt dat ten grondslag ligt aan een codificatie is art. 1 ZGB (Zwitsers BW) van 1912 in strijd?
P. 403-404. De gedachte van exclusiviteit. Art. 1 ziet de mogelijkheid onder ogen dat het wetboek geen oplossing bevat voor een bepaald probleem.
Artikel 1 geeft de rechter de bevoegdheid, indien een toepasselijke wetsbepaling ontbreekt, dat hij een regel mag opstellen alsof hij wetgever is. (= in strijd met trias politica)
Wie was de ontwerper van het ZGB?
Eugen Heuber
Welk motief was of welke motieven waren de belangrijkste drijfveren bij de totstandkoming van de Zwitsers BW (ZGB)?
- Economisch belang
- Staatsbelang
Op welk niet gecodificeerd recht deden de rechters een beroep in het Neurenberger proces ter berechting van de Duitse oorlogsmisdadigers?
Natuurrecht
Hoe drong het nationaalsocialistische (‘bruine’) gedachtegoed het Duitse burgerlijke recht na 1933 binnen zonder een letter in het BGB te veranderen?
De Duitse rechters legden de bepalingen in het BGB, met name de open normen (de Generalklausel), in nationaalsocialistische zin uit. Zo drong het nationaalsocialistische gedachtegoed door in het Duitse burgerlijke recht. P. 326- 327.
Kwam aan een glosse in de rechtszaal gezag toe? Noem de toepasselijke vuistregel.
Ja. Alleen geglosseerde Digestenteksten hadden gezag in de rechtszaal. Wat de glosse niet kent, kent ook de rechter niet. p. 153.
Wat is de visie van de legisten en die van de decretisten op de verhouding tussen keizer en paus binnen de twee zwaarden leer?
De vraag draait om wie het hoogste gezag toekwam, aan de keizer of de paus. Volgens de legisten stond de paus niet boven de keizer. De decretisten plaatsten de paus boven de keizer.
= de twee zwaarden leer ging over de verdeling van de wereld in twee machtssferen, de geestelijke en de wereldlijke. Het gaat erom dat de twee machten moeten samenwerken.
De legisten waren voorstander van het keizerlijke Corpus Iuris Civilis en de decretisten voorstander van het decretum. De decretisten geloofde dat het kerkelijke recht boven het romeinse recht prevaleert.
Geef gemotiveerd aan of de volgende stellingen juist of onjuist zijn:
a. De ontwikkeling na de afkondiging van de Wet der Twaalf Tafelen in 450 v. Chr. in Rome maakt duidelijk dat de wettekst belangrijker is dan de uitleg van de wet.
Onjuist. (p. 88 e.v.). Het tegendeel gebeurde. De uitleg van de Wet der tafelen was voorbehouden aan de patriciërs, zodat de plebejers er geen kennis van konden nemen en zo de rechtsonzekerheid en rechteloosheid voor hen voortduurden.
Juist of onjuist?
Alleen het Europees Hof voor de Rechten van de Mens kan bepalen dat een artikel uit het EVRM een ieder verbindend is.
Het is de nationale rechter die bepaalt of een bepaling eenieder verbindend is wat betreft internationaal recht, maar het Hof bepaald of een bepaling van EU-recht eenieder verbindend is.
Welke keizer zag zijn hoofdstad als het vierde Rome en maakte na zijn keizerskroning een pelgrimage naar het graf van Karel de Grote in Aken?
Napoleon, Parijs was het vierde Rome
Wie was de grondlegger van het eerste keizerrijk en wat was zijn ambitie?
Karel de Grote, het was het Rooms-Duitse keizerrijk. Zijn ambitie was dezelfde als die van Justinianus. (= in ere herstellen d.m.v. wapens en wetten)
Waarom verschilt de keizerskroning van Karel de Grote van die van Napoleon?
Kroning van Karel vond plaats door de paus. Dit liet zien dat het wereldlijke gezag was ondergeschikt aan het kerkelijke gezag. De kroning van Napoleon was daarentegen een zelfkroning. Hiermee maakte Napoleon duidelijk dat hij zichzelf de keizerlijke waardigheid toekende en dat hij dit niet ontving van de kerk.
Leg gemotiveerd uit of de onderstaande stellingen juist of onjuist zijn! Als de stellingen onjuist zijn, noemt u in uw antwoord het juiste wetboek.
a. Het (Nederlandse) Burgerlijk Wetboek van 1838 steunde in belangrijke mate op het Ontwerp-Kemper van 1820.
b. De Codice civile (het Italiaanse BW) van 1865 bouwde voort op het ABGB (het Oostenrijks-Hongaarse BW) van 1811 vanwege de in de traditie van de mos italicus gebruikelijke afkeer van de Fransen.
a. Onjuist, het steunde op het ontwerp van het wetboek van 1830, dit leek veel meer op de code civil.
b. Onjuist, bouwde juist voort op de Franse code civil. Dat had niks te maken met enige afkeer van de Fransen.
Zijn de Restatements of the Law uit de VS een codificatie?
Dit lijkt op wetgeving, maar het is afkomstig van een privé organisatie en ze hebben geen exclusieve gelding.
Kwam aan een glosse in de rechtszaal gezag toe? Noem het toepasselijke adagium.
Alleen geglosseerde teksten (let op: niet wetten) uit het corpus iuris civilis hadden gezag in de rechtszaal. Adagium: wat de glosse niet kent, kent ook de rechter niet.
Hoe drong het nationaalsocialistische gedachtegoed het Duitse burgerlijke recht binnen zonder een letter van het BGB (het Duitse Burgerlijk Wetboek) te veranderen?
De duitsers legden de bepalingen, in het bijzonder de open normen, in de nationaalsocialistische manier uit.
Waarom mislukte in het begin van de 19e eeuw de codificatiepoging van H.C. Cras (1739-1820) tot het ontwerpen van een nieuw Nederlands burgerlijk wetboek?
Cras viel in de valkuil van de materiële volledigheid. P. 361 boek.
Welk recht werd in Frankrijk bedoeld met ‘coutume écrit’, de geschreven gewoonte?
Daarmee bedoelde men het geschreven gewoonterecht zoals dat gold in de zuid Franse streken.
Noem drie codificaties die zowel publiekrecht als privaatrecht bevatten.
Wetboek der twaalf tafelen, APL, Digesten & Codex justinianus
Welke Romeinse jurist was gedurende vele eeuwen door zijn opstelling tegen de Romeinse keizer Caracalla voor veel juristen voorbeeld en held?
Papinianus
Wat was volgens Carl Gottlieb Suarez (1746-1798), de ontwerper van het Algemeen Pruisisch Landrecht (APL), de reden dat het wetboek van zijn voorganger Cocceji, de Codex Fridericianus (1749), was mislukt?
Suarez schreef die mislukking toe aan een te grote invloed van het Romeinse recht. Nieuw recht moet zich hiervan distantiëren
Welk motief was of welke motieven waren de belangrijkste drijfveren bij de totstandkoming van de Code Civil?
- Staatsbelang
- Belang van de burger
Welk motief was of welke motieven waren de belangrijkste drijfveren bij de totstandkoming van de Digesten?
- Staatsbelang
- Belang van de burger
Waarom is het (nog steeds geldende) ABGB (het Oostenrijkse BW) een groter succes dan het uit dezelfde tijd stammende Algemeen Pruisisch Landrecht (APL)?
APL had geen exclusieve gelding en was gebaseerd op privaat en publiekrecht. Het ABGB was wel exclusief en had alleen privaatrecht.
Waarom heeft Italië pas na 1860 een nationale burgerrechtelijke codificatie gekregen?
Pas toen was het mogelijk omdat toen pas een wetgever een wetgevende bevoegdheid had over heel Italië. P. 192 boek.
Is elke codificatie materieel én formeel volledig?
Nee. Zie daarvoor p. 24 van het boek. Formeel volledig wel, maar meestal niet materieel volledig.
Wat is de betekenis van de lex citandi (426 na Chr.) voor de leges (constituties)?
Voor de rechter kan alleen een beroep worden gedaan op de leges generalis (wetten) en niet op de scripties. (p. 108 in het boek).
De lex citandi verbood de rechter om rescripta (beschikkingen) te citeren, hij mocht voortaan slechts een beroep doen op een lex generales (algemene wetten).
Wat is/zijn de Glossa Ordininaria
Dit is een standaardeditie van de Corpus Iuris met bijgevoegde Glosse. Omdat de glosse handgeschreven waren en daarom soms niet goed leesbaar en erg verschillend was er behoefte aan een standaardeditie zoals deze.
Wat is een glosse
Een verklarende kanttekening
Welk onderdeel van het Corpus Iuris Civilis bevat de codificatie van de leges (constituties)?
Codex Justinianus.
Leg gemotiveerd uit of de onderstaande stelling juist of onjuist is!
a. Alleen het Europees Hof voor de Rechten van de Mens kan bepalen dat een artikel uit het EVRM een ieder verbindend is.
b. Waarom is volgens Lokin, Zwalve en Jansen de Raad van Europa vanuit de oorspronkelijke bedoelingen ‘een totale mislukking’?
a. Onjuist, omdat de nationale rechter dit bepaalt op grond van art. 93 jo. 94 Gw (artikel hoeft er niet bij).
b. Volgens de oorspronkelijke bedoeling had het meer soevereiniteit moeten krijgen maar dat is niet gebeurd, daardoor ontbrak een krachtige politieke unie. Ze waren dus praktisch machteloos.
Geef gemotiveerd aan of de volgende stelling juist of onjuist is!
De usus modernus pandectarum in het Rooms-Duitse keizerrijk is vooral beoefend door rechters en ontwikkelde zich tot een rechtersrecht.
Onjuist. Usus modernus pandectarum werd voornamelijk beoefend door hoogleraren en werd een professorenrecht.
Geef gemotiveerd aan of de volgende stelling juist of onjuist is!
Op grond van artikel 1 van het ZGB (Zwitsers BW) uit 1912 is de Zwitserse rechter niet gebonden aan de wet.
Onjuist. Hij is wel gebonden aan de wet, maar alleen in de gevallen dat de wet geen oplossing bood. Wanneer hij dat deed, dat dat wel moest aansluiten bij de systematiek van de wet.
Welk wetboek heeft invloed uitgeoefend op het ZGB?
Het BGB heeft invloed gehad hierop
Wat is de visie van de legisten en die van de decretisten op de verhouding tussen keizer en Paus binnen de tweezwaardenleer?
Discussie gaat om het primaat van het gezag in Europa tussen de paus en keizer. Decretisten waren voorstanders van de paus en legisten van de keizer.
Welke jurist gold met zijn Leerboek voor het Romeinse recht als de bezielende kracht achter het BGB?
Bernard Windscheid
Waarom waren de meeste natuurrechtelijke codificaties veel te dik?
Meeste natuurrechtelijke codificaties streefden naar materiële volledigheid, dat is niet te realiseren
- Papinianus heeft in 210 na Chr. een mening ten beste gegeven die werd opgenomen in de Digesten (533 na Chr.). Over hetzelfde onderwerp vaardigde keizer Diocletianus in 290 na Chr. een constitutie uit, waarin de mening van Papinianus werd herroepen. Deze constitutie werd opgenomen in de Tweede Codex Justinianus van 534 na Chr.
Wat is voor de rechter uit 550 na Chr. geldend recht op dit punt? Motiveer uw antwoord!
binnen de Codex Justinianus behoudt elke verordening haar eigen rechtskracht en haar eigen datum, dus haar eigen rangorde. Hier geldt dan ook de lex posterior regel (jong gaat voor oud). Dat betekent dat de uitspraak in 290 na Christus gedaan door Diocletianus, die datum behoudt. Binnen de digesten geldt de lex posterior regel niet. Tussen de digesten en de codex justinianus geldt deze regel wel weer en de uitspraak van Papinianus is in 533 na Christus pas opgenomen in de digesten en daarom geldt deze datum. Voor de rechter is dan ook 550 na Christus de uitspraak van Papinianus geldend recht. Jong gaat voor oud dus 533 na christus gaat voor 290 na Christus
Wat is de taak van het Europese hof van Justitie en tot uitspraken in welke gevallen is het bevoegd?
Het Europese Hof verzekert de ‘eerbieding van het recht bij de uitlegging en toepassing van dit Verdrag’, aldus artikel 19 lid 1 VEU. Het is bevoegd uitspraken te doen in geschillen tussen de verschillende instellingen van de Unie, alsmede tussen privépersonen en instilling van de Unie. In beginsel is ze niet bevoegd bij geschillen over de Europese bepalingen tussen burgers onderling of tussen een van de lidstaten en een burger. Dit doet de nationale rechter. Wel kan de nationale rechter een zaak, waarin een regel van het Europese recht in het geding is, ter zogeheten ‘prejudiciële beslissing’ voorleggen aan het Europese Hof.
Wat is/zijn de Glossa Ordininaria
Dit is een standaardeditie van de Corpus Iuris met bijgevoegde Glosse. Omdat de glosse handgeschreven waren en daarom soms niet goed leesbaar en erg verschillend was er behoefte aan een standaardeditie zoals deze.
Welke twee bezwaren kunnen worden aangevoerd tegen de term internationaal privaatrecht?
- Het internationaal privaatrecht is noch internationaal recht, noch privaatrecht in de strikte zin
- Het internationaal privaatrecht kan als belemmering van het internationale handelsverkeer worden ervaren.
Waarin schuilt de grootste tegenstelling tussen de mos gallicus en de mos italicus
Mos italicus: teleologische uitleg, gericht op de rechtspraktijk en bedoeld om de strekking te achterhalen. Gebruiken de oorspronkelijke tekst (van het Corpus Iuris) en schreven hier commentaren op die waren aangepast aan de huidige tijd en cultuur.
Mos gallicus: historische uitleg, gekeken naar de betekenis van de wettekst op het moment dat hij werd geschreven (=historische methode). Het herstel van het Romeinse recht zoals het in Romeinse tijd gold en er wordt gekeken welke betekenis een wettekst had bij het schrijven van de wet.
Hoe noemde de Romeinen de rechtsregels van specifiek inheems afkomst?
Ius Civile
Wat was voor Thibaut de belangrijkste reden om te pleiten voor een Duits nationale codificatie?
Dit was het staatsbelang; meer rechtseenheid, politieke eenheid en vereenvoudiging van de rechtenstudie.
Dit werd doorkruist door Savigny
Wat was voor Von Savigny de belangrijkste reden om daartegen te zijn? oftewel: wat was de kritiek van Savigny op de wetboeken van zijn tijd?
Hij vond dat de tijd in Duitsland nog niet rijp was voor een codificatie. Hij was tegen een Duitse nationale codificatie omdat hij de rechtsboeken uit zijn tijd niet wetenschappelijk genoeg vond. Von Savigny’s visie was gebaseerd op de veronderstelling dat het recht meegroeit met het volk, als een soort plant, afhankelijk van de omstandigheden. Dus: hoe complexer het volk, des te complexer het recht.
- Het moest volgens hem een organisch wetboek zijn met daarin vastgelegde recht.
- Hij was tegen een Duitse nationale codificatie. Hij heeft dan ook 100 jaar deze
codificatie tegen weten te houden. - Duitse juristen moesten wetenschappelijk worden opgeleid. Alleen dan zou een
codificatie van burgerlijk wetboek succesvol zijn.
Waarom komen er in de Digesten volgens Justianus geen tegenstelling voor?
Alle juristen spreken door één mond: die van de Keizer. Alle fragmenten werden geacht van de Keizer afkomstig te zijn en de Keizer kan zichzelf niet tegenspreken.
Wat is een prejudiciële beslissing
Art. 267 VWEU: als een rechter in een nationale procedure twijfelt over de juiste toepassing van de nationale bepaling of de juiste interpretatie van een Europeesrechtelijke bepaling, dan kan hij hierover vragen stellen bij het Europese Hof van Justitie. Het antwoord op deze vraag noemen we een prejudiciële beslissing.
Welke factor heeft het meeste bijgedragen aan de unificeren van het recht in Engeland
Door de rechtspraak en rechtbanken te centraliseren (rechterlijke organisatie) en daarmee de inhoud van de common law te bepalen door de Koninklijke rechtbanken. De common law is immers een product van rechtspraak en niet van wetgeving.
Met welk middel wordt bereikt dat een codificatie nooit leemten vertoont en steeds volledig onuitputtelijk is?
Dit wordt bereikt met de principiële vrijheid van interpretatie (lex semper loquitor).
Waarom was een codificatie van het ‘Nederlandse’ privaatrecht ten tijde van de Republiek der Verenigde Nederlanden een staatkundige ongelijkheid?
Nederland was een statenbond en in een statenbond zijn geen centrale organen met soevereiniteit. De wetgevende bevoegdheid lag bij iedere provincie zelf. Er kon dus geen eenheidswetgeving tot stand komen.
Hoe heet de eerste codificatie van het Langobardische recht?
Eerste codificatie is dit het jaar 643 en is afkomstig van koning Rothari, genaamd het Edictum Rothari.
Had exclusieve gelding onder Langobardische volk.
Wat zijn ‘notoire costumen’?
Dit waren regels van gewoonterecht die op overheidsgezag op schrift waren gesteld, zodat ze niet bewezen behoeften te worden bij de rechter
Hoe noemen we de in de middeleeuwen gebruikte plechtige verklaringen, voorafgaande aan het sluiten van een overeenkomst of het maken van een testament, die inhielden naar welk recht men in geval van een rechtstrijs beoordeeld wenste te worden?
Verklaring van recht of ‘professioneel iuris’. Dit leidde tot het geleidelijke ten onder gaan van het personaliteitsbeginsel
Wie was de geestelijke vader van het Natuurrecht?
Hugo de Groot: natuurrecht wordt onder hem een afzonderlijk juridische discipline
Door welke opvatting van Hugo de Groot kreeg het natuurrecht een zelfstandige betekenis?
Door de opvatting: “zelfs wanneer er geen God zou bestaan, zou toch natuurrecht bestaan.”
Welke beweegredenen hebben geleid tot de creatie van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal
Het doel van de EU is ontstaan van een overheersend nationaal militair industrieel complex binnen West-Europa voor de toekomst onmogelijk te maken. (Ze willen nooit herhaling van de Eerste/Tweede Wereldoorlog)
Het idee achter de EGKS was dat de Duitse soevereiniteit niet helemaal zou herstellen en er was een basis voor verdere Europese economische samenwerking.
Wat was volgens Lokin/Zwalve de belangrijkste methode van wetsuitleg in Engeland?
De grammaticale interpretatie ofwel, de literal approach.
Is de Engelse rechter in eerste aanleg gebonden aan de uitspraken van een hogere rechter? Op grond van welk beginsel?
Ja, op grond van het precedentenbeginsel. Een precedent, hetgeen een rechterlijke uitspraak is, kreeg voor de Engelse rechter dezelfde betekenis als een wetsartikel. Alleen de House of Lords is niet gebonden aan uitspraken van een hogere rechter.
Wat was de bron van de beroemde aequitas Canonica, de cannoniekrechterlijke billijkheid?
Het Ius naturale (natuurrecht). De Rooms-Katholieke kerk verbond haar enorme gezag aan de rechtsbronnenleer waarin het Ius naturale als rechtsbron boven alles wordt geplaatst. Het natuurrecht was dus de bron van het canonieke recht.
Stelling: ‘Elke codificatie is een daad van wetgeving, niet elke wetgevingsactiviteit is een codificatie.’
Geef een voorbeeld
Iets is pas een codificatie als het aan drie voorwaarden voldoet; het moet onder meer uitgevaardigd zijn door de overheid en heeft exclusieve werking. een codificatie is derhalve wel te zien als wetgeving. Echter, een wet hoeft niet per se een codificatie te zijn. Neem bijvoorbeeld de vaststelling van de rijksbegroting.
Welke jurist was de belichaming van de mos italicus, die om deze reden ook wel naar hem wordt vernoemd?
Bartolus, hij vormde het hoogtepunt van de middeleeuwse rechtswetenschap. het werd ook wel de school van de Bartolisten genoemd.
a. Door welke gebeurtenis werd het keizerrijk in West-Europa in de middeleeuwen hersteld (renovatio imperii)?
b. Wat was het nadeel
a. Door de kroning van Karel de Grote (800); hij heeft het keizerrijk hersteld.
b. Het nadeel was dat de koningen voor de keizerskroning een lange tijd naar Italië moesten (naar de paus). Hun afwezigheid kwam niet toen goede voor het centrale keizerlijke gezag.
Waaraan ontlenen de Romeinse keizers hun macht, hun ‘’imperium’’?
Toestemming van de goden. (=denk aan broers Romulus en Remus)
Het op de goden teruggaande overheidsgezag (macht)
Wat is de titel van het boek dat wordt gezien als het grootste werk van Rousseau? Wat zijn de hoofdlijnen?
Contract social over het sociale contract tussen mensen. Het boek bevatte een theorie over de grondslag van de verhouding tussen het overheidsgezag en zijn onderdanen. Officieel was het zo dat het volk was gebonden aan de wil van de soeverein zonder zelf een wil tot uitdrukking te kunnen brengen. Rousseau had een tegenovergestelde visie over dit onderwerp, namelijk dat een vrij mens slechts aan regels onderworpen kan zijn wanneer hij daarme uit eigen vrije wil heeft ingestemd.
Hoe noemt men de oudste codificatie van Rome (+/- 450 v. Chr.) die kwam na de tweede opstand van de plebejers? Hoe werd deze codificatie kenbaar gemaakt aan het volk?
De wet van de twaalf tafelen
Wat verstaan Lokin/Zwalve onder de literal approach en de purposive approach ten aanzien van de uitleg van de engelse wet?
De literal approach: de rechter moet de wet in overeenstemming met de bedoeling van de wetgever toepassen en dit kan alleen als de rechter kijkt naar de woorden van
de wet.
Hier tegenover stond de purposive approach: vergelijkbaar met de teleologische interpretatie.
Waarom gaf de wet der Twaalf Tafelen niet de zekerheid die de plebejers ervan verwachtten?
De uitleg bleef namelijk in handen van de patriciërs en daarom hadden de plebejers er nog steeds niets aan, want ze waren overgeleverd aan de willekeur van de patriciërs.
In het jaar 203 voor Christus beroept een Romeinse koopman zich op het ius gentium, wanneer een Griekse koopman, aan wie hij 60 Ampora’s wijn heeft geleverd, niet wil betalen. De Griek stelt dat hij op grond van het personaliteitsbeginsel niet behoeft aan te trekken van het ius gentium, heeft hij gelijk?
Dit is onjuist. Het jus gentium is het recht dat feitelijk gezien aan alle volkeren gemeenschappelijk is. Ieder volk had hun eigen recht (ius civile), maar ze deelden het ius gentium.
Noem de vijf verschillende interpretatiemethode en geef bij elk een korte uitleg.
- Grammatical interpretatie = hierbij kijkt men naar de betekenis van de woorden in het dagelijks spraakgebruik
- Rechtshistorisch interpretatie = hierbij wordt gekeken naar de herkomst van de betreffende regel
- stelselmatige interpretatie = hierbij wordt gekeken naar hoe de regel past in het stelsel van de wet, hoe deze zich verhoudt met andere regels et cetera
- Wetshistorische interpretatie = hier probeert men te achterhalen wat de wetgever destijds met de tekst heeft bedoeld heeft
- Teleologisch interpretatie: hierbij kijkt men naar het doel van de regel en is de uitleg ondergeschikt aan dat doel.
Welke 18e en 19e eeuwse wetboeken kunnen als typisch natuurrechtelijk worden beschouwd?
APL (Carl Gottlieb Svarez Schwarz)
ABGB (Maria Theresia)
Code Civil (napoleon)
Welke naam gaven de Romeinen aan rechtsregels die naast rechtsregels van specifieke inheemse afkomst werden gebruikt en universele werking hebben?
Ius gentium
Welke methode gebruikt de Franse school en wat was hun eigen uitgangspunt? Hoe verschilde dit van de mos italicus
De Mos Gallicus. De aanhangers van de mos gallicus legde het Romeinse recht uit naar de historie; ze beoefende het recht, althans bestudeerde dit, zoals de Romeinen dat zelf ook deden. De aanhangers van de mos italicus (Bartolisten) legde het Romeinse recht uit naar hedendaagse praktijk; ze interpreteerde het Romeinse recht teleologisch ter inpassing naar huidige rechtspraktijk. De wettekst die de aanhangers van de mos italicus gebruikte waren de commentaren van de Bolognese glossatoren. Dit waren niet de originele wetteksten zelf; de verhandelingen van de Bartolisten waren gebouwd op drijfzand. Dit was dan ook het belangrijkste punt van kritiek.
Hoe hette de schrijver van het boek, getiteld ‘Over de geest van de wetten’ (De l’esprit des lois) en wat stelde hij daarin over de werking van het natuurrecht?
Montesquieu. Hij keerde zich tegen de idealistische natuurrechtelijke gedachte dat alle recht door beredenering kan worden gevonden, omdat het natuurrecht universeel van aard is. hij meende dat een belangrijke gedeelte van het recht dat in bepaalde samenleving van kracht is noodzakelijkerwijs niet universeel kan zijn omdat het echt niet alleen zou worden gedicteerd door de universele rede, maar ook door toevallige omstandigheden als het klimaat, het karakter van de inwoners, de staatsvorm van het land ect.
Wat hield het homologatiebevel in?
Dit was een bevel waarin stond dat alle Nederlandse gebieden hun gewoonterecht op schrift moesten stellen en dat zij naar Brussel gestuurd moeten worden ter goedkeuring. In Brussel konden de gewoonterechten veranderd worden om meer overeenstemming te krijgen in de wet.
NB. Dit zorgde voor veel opstand door het volk, want ze waren bang hun autonomie te verliezen.
Dit was een bevel van Karel V
