Hoofdstuk 2 Flashcards
Een rechtsstaat
een staat waarin de rechten en plichten van de inwoners als van de overheid zijn vastgesteld zodat burgers beschermd worden tegen machtsmisbruik door de overheid.
democratische rechtsstaat
Een staat waarin de macht door of namens het volk wordt uitgeoefend binnen de grenzen van de grondwet, zodat individuele grondrechten worden beschermd.
De trias politica / de scheiding der machten
Er is sprake van een grondwettelijke scheiding van de politieke macht
Het idee hiervan was om de politiek in drie onderdelen te splitsen die elkaar aanvullen en controleren. Deze drie onderdelen zijn de wetgevende macht, de uitvoerende macht en de rechterlijke macht.
De wetgevende macht
In de macht van de regering, dus ministers en staatshoofd en het parlement dus de eerste en tweede kamer. Stelt wetten vast waaraan burgers zich moeten houden.
De uitvoerende macht
Zorgt ervoor dat de goedgekeurde wetten ook worden uitgevoerd. Hiervoor zijn de ministers verantwoordelijk. Het parlement controleert dan weer of de uitvoerende macht zijn werk goed doet.
De rechterlijke macht
Beoordeelt of wetten goed worden nageleefd. Dit wordt door de onafhankelijke rechters gedaan. Zij beoordelen of iemand een wet overtreed en kunnen een overtreder bestraffen.
Klassieke grondrechten
rechten die de vrijheid en gelijkheid van burgers moeten garanderen. Afdwingbaar, dus kan ermee naar de rechter.
Sociale grondrechten
verplichten de overheid te zorgen voor voldoende werkgelegenheid, sociale zekerheid, schone en veilige leefomgeving, goede volksgezondheid, voldoende woonruimte, onderwijs. Niet afdwingbaar.
Legaliteitsbeginsel
De overheid mag alleen maatregelen nemen en handelen binnen het kader van de wet.
Wijziging van de grondwet
Om te voorkomen dat een parlementaire meerderheid de grondwet zomaar kan veranderen stelt de wet hier zware eisen aan namelijk moeten twee keer het parlement passeren en telkens met tweederde meerderheid worden aangenomen.
Taken van de koning volgens de grondwet
- Lidmaatschap van de regering en voorzitterschap van de raad van state
- Plaatsen van een handtekening onder alle wetten
- Voorlezen van de troonrede op prinsjesdag
- Benoeming van ministers en staatssecretarissen bij de vorming van een nieuwe kabinet
Directe democratie
Alle vrije burgers stemmen over wetsvoorstellen
Parlementaire democratie/representatieve democratie in Nederland
Burgers stemmen niet zelf maar kiezen een parlement dat namens ons stemt.
tweekamerstelsel
de eerste kamer is de “kamer van reflectie”, want eerste kamer controleert tweede kamer.
