Hoofdstuk 1 Flashcards
Waarom is recht belangrijk?
Recht is overal en mengt zich in nagenoeg alle aspecten van ons leven
Het recht kijkt voortdurend toe en is voor iedereen van belang.
Wat zijn de oorzaken van vervreemding van het recht?
Teleurstelling in rechtvaardigheid, complexiteit van wetten, onbegrip van rechtstaal
Mensen voelen zich verloren in de doolhof van wetten.
Wat is het verschil tussen gelijk hebben en gelijk krijgen?
Gelijk hebben is iets anders dan gelijk krijgen
Wat is de tijdsgeest?
De veranderende sociale normen en waarden over tijd
Vroeger was racisme geaccepteerd, nu niet meer.
Wat zijn de drie elementen van de definitie van objectief recht?
- Een geheel van gedragsregels
- Opgesteld en afdwingbaar door de overheid
- Ter bescherming van vitale maatschappelijke belangen
Wat zijn de drie manieren waarop een regel kan worden afgedwongen?
- Burgerrechtelijke sancties
- Herstel
- Strafrechtelijke sancties
Wat zijn de kenmerken van een rechtsregel?
Koppelt een rechtsfeit aan een rechtsgevolg
Een feit wordt een rechtsfeit door de koppeling met rechtsgevolg.
Wat is een rechtshandeling?
Menselijk handelen met de intentie rechtsgevolgen te creëren
Wat is een feitelijke handeling?
Menselijke handelingen zonder de intentie om rechtsgevolgen te creëren
Wat zijn blote rechtsfeiten?
Feiten die zich voordoen zonder intentie, maar aan welke rechtsregels rechtsgevolgen zijn gekoppeld
Wat is subjectief recht?
Een geheel van aanspraken, vorderingen of eisen die ik kan laten gelden t.a.v. anderen
Wat zijn de verschillende rechtsregels die de overheid maakt?
- Wetgevende macht
- Uitvoerende macht
- Rechterlijke macht
Wat is een burgerlijke zaak?
Procedure tussen particulieren met uitsluitend private belangen
Wat zijn burgerrechtelijke sancties?
- Gedwongen uitvoering
- Dwangsom
- Herstel
Wat is het verschil tussen een dwangsom en een geldboete?
- Dwangsom: Burgerrechtelijke sanctie
- Geldboete: Strafrechtelijke sanctie
Wat betekent het om politiek te werken in sociaal werk?
Mensen bewust maken van onrechtvaardigheid en rechten waarborgen
Wat zijn de taken van een sociaal werker?
- Kent de burger
- Kent de juridische aspecten
- Kan relevante rechtsregels toepassen
Wat zijn de huidige tendensen in het strafrecht?
- Reactief: gericht op gepleegde misdrijven
- Pro-actief: gericht op nog niet aan het licht gebrachte misdrijven
Wat is de rol van de overheid bij rechtsregels?
De overheid maakt en dwingt de rechtsregels af door middel van sancties
Wat is een voorbeeld van een rechtsfeit?
Iemand die schade toebrengt aan iemand anders bezit, moet schadevergoeding betalen
Wat is een sanctie opgelegd door een strafrechter?
Een sanctie is een straf die wordt opgelegd aan een dader die een misdrijf heeft gepleegd.
Dit kan bijvoorbeeld een geldboete of gevangenisstraf zijn.
Hoe wordt de grootte van een geldboete bepaald?
De grootte van de geldboete is bepaald door de strafwet, de rechter heeft enkel marge tussen minimum en maximum.
Dit betekent dat de rechter niet vrij is om willekeurige bedragen op te leggen.
Wat is herstel in juridische context?
Herstel betreft schadevergoeding voor de geleden schade, zowel materieel als moreel.
Dit kan ook andere vormen van herstel omvatten, zoals het recht van antwoord of verwijdering van een publicatie.
Wat zijn de vier constitutieve elementen van een misdrijf?
- Materieel element
- Toerekeningsvatbaarheid
- Strafwaardigheid
- Wederrechtelijkheid
Elk element moet aanwezig zijn voor er sprake kan zijn van een misdrijf.
Wat is het legaliteitsbeginsel?
Je kan alleen gestraft worden als de handeling strafbaar is omschreven in de wet.
Dit principe voorkomt dat mensen achteraf gestraft worden voor handelingen die toen nog niet strafbaar waren.
Wat zijn de drie soorten misdrijven volgens het Strafwetboek?
- Overtreding
- Wanbedrijf
- Misdaad
Deze classificatie bepaalt de rechtbank die bevoegd is voor de behandeling van de zaak.
Wat is de rol van het Openbaar Ministerie (OM)?
Het OM vertegenwoordigt de maatschappij en is verantwoordelijk voor het opsporen en vervolgen van misdrijven.
Het OM kan ook besluiten om niet te vervolgen als er onvoldoende bewijs is.
Wat gebeurt er als een huurder zijn huur niet betaalt?
De verhuurder kan de zaak voor de Vrederechter brengen, die kan veroordelen tot betaling van de achterstallige huur en mogelijk een dwangsom opleggen.
Indien de huurder niet betaalt, kan de gerechtsdeurwaarder beslag leggen op goederen.
Wat is een burgerlijke partijstelling?
Een burgerlijke partijstelling stelt het slachtoffer in staat om schadevergoeding te eisen in een strafprocedure.
Dit kan alleen als het OM beslist om de dader te vervolgen.
Wat zijn hoofdstraffen in het strafrecht?
- Geldboete
- Werkstraf
- Elektronisch toezicht
- Gevangenisstraf
Hoofdstraffen kunnen al dan niet met uitstel onder voorwaarden worden opgelegd.
Wat regelt het publiek recht?
Het publiek recht regelt de organisatie van de overheid, de verhouding tussen overheid en burger, en de fundamentele rechten en vrijheden.
Dit omvat ook het grondwettelijk recht en administratief recht.
Wat is het verschil tussen publiek recht en privaat recht?
Publiek recht regelt de verhouding tussen overheid en burger, terwijl privaat recht de verhouding tussen burgers onderling regelt.
Voorbeelden van privaat recht zijn burgerlijk recht en handelsrecht.
Wat is de strafprocedure?
De strafprocedure regelt de stappen in strafzaken, van onderzoek tot berechting en uitvoering.
Dit is vastgelegd in het Wetboek van Strafvordering.
Wat zijn de rechten van de verdediging in een strafzaak?
De rechten van de verdediging omvatten het recht op een eerlijk proces en het recht om zich te verdedigen tegen beschuldigingen.
Dit is een fundamenteel principe in het strafrecht.
Wat is de rol van de strafrechter?
De strafrechter beoordeelt of er een misdrijf is gepleegd en bepaalt de strafmaat indien dit het geval is.
Bij vrijspraak kan er een maatregel van internering volgen.
Fill in the blank: De handeling moet indruisen tegen het recht om als __________ te worden beschouwd.
[wederrechtelijkheid]
Dit betekent dat de handeling niet in overeenstemming mag zijn met de wet.
Wat zijn de twee vorderingen die uit elk misdrijf kunnen voortkomen?
- Strafvordering
- Burgerlijke vordering tot schadevergoeding
De strafvordering kan alleen door het OM worden uitgeoefend.
Wat regelt het arbeidsrecht?
De relaties tussen werkgevers en werknemers
Zowel individueel (privaat recht) als collectief (publiek recht)
Wat omvat het sociaal zekerheidsrecht?
Sociale voorzieningen en uitkeringen door de overheid zoals pensioenen, werkloosheidsuitkeringen, en ziekte-uitkeringen
Ook extra-legale voorzieningen en uitkeringen via privéverzekeringen vallen hieronder.
Wat is internationaal publiek recht?
Het recht dat geldt tussen staten, inclusief handelsbetrekkingen en diplomatieke betrekkingen
Bevat ook oorlogsrecht en de organisatie van internationale instellingen.
Wat is supranationaal recht?
Recht dat boven de lidstaten staat, zoals het recht van de EU
Omvat Europese oprichtingsverdragen, richtlijnen, verordeningen, beschikkingen en adviezen.