Hlutapróf 2

Question 1

Hvað einkennir karbonýlhóp ?

Answer 1

Kolefni tengt við súrefni með tvítengi C=O

Question 2

Hvaða efnahópar innihalda karboxýlhóp?

Answer 2

Aldehýð, amíð, ester, karboxýlsýra og ketón

Question 3

Hvað einkennir amíð?

Answer 3

Karboxýlhópur á enda kolefniskeðju R=C=O

Question 4

Hvað einkennir ketón?

Answer 4

Karboxýlhópur í miðri kolefniskeðju

Question 5

Hvað einkennir aldehýð?

Answer 5

Alltaf á enda keðju tvítengt O upp úr C og H tengt úr hliðinni. Oft skrifað -CHO

Question 6

Hvað einkennir ester?

Answer 6

O tvítengt upp úr C,O og annað efni (-OR) tengt úr hliðinni.

Question 7

Hvað einkennir karboxýlsýru?

Answer 7

O tvítengt upp úr C, -OH tengt úr hliðinni

Question 8

Nafnakerfi aldehýða

Answer 8

1. Finna lengstu keðjuna sem inniheldur karboxýlhópinn
2. keðjan fær endinguna -al
3. Karboxýlhópurinn alltaf á endanum

Question 9

Nafnakerfi ketóna

Answer 9

1. Finna lengstu keðju með karboxýlhóp
2. Númera kepjuna þannig að
   karboxýlhópurinn fái sem lengst númer
3. Segja hvar C=O með því að setja nr
   fyrir framan
4. Keðjan fær endinguna -ón

Question 10

Hvað er almennt nafn fyrir aldehýðið HCHO?

Answer 10

Formaldehýð

Question 11

Hvað er almennt nafn fyrir aldehýðið CH3CHO?

Answer 11

Acetaldehýð

Question 12

Hverjir eru helstu eiginleikar aldehýða og ketóna?

Answer 12

1. Skautun vegna C=O
2. Hærra suðumark en alkan, lægra en alkahól
3. Leysanlegt í vatni, getur myndað vetnistengi við vatn
4. Einfaldir ketónar góðir leysar, leysast bæði í skautuðu og óskautuðu

Question 13

oxun aldehýða

Answer 13

1. bætist við O fyrir framan vetnið + i í endanum
2. Ef það er ekkert H í endanum verður ekkert hvarf

Question 14

Afoxun aldehýða og ketóna

Answer 14

blað

Question 15

Afvötnun alkahóla

Answer 15

OH hópurinn og vetni á næsta kolefni fjarlægt og tvítengi myndað

Question 16

Hvað gerum við þegar tvö efni myndast við afvötnun alkahóla

Answer 16

Þar sem efni myndast í meira magni þar sem kolefnin sem mynda tvítengið er tengt fleiri alkylhópum látum við tvítengið detta inn í keðjuna (vera mest í miðjunni)

Question 17

hvað gerist við oxun alkahóla

Answer 17

Tengi milli C og O fjölga og fækka á milli C og H

Question 18

Hvað gerist við afoxun alkahóla?

Answer 18

Tengi milli C og O fækka eða fjölga milli C og H

Question 19

Hvernig alkahól er prímert ?

Answer 19

Eitt efni, tvö H og eitt efni

Question 20

Hvernig alkahól er sekúndert?

Answer 20

OH, eitt H og tvö efni

Question 21

Hvernig alkahól er tertíert?

Answer 21

OH, ekkert H og þrjú efni

Question 22

hvernig efni mynda prímert alkahól?

Answer 22

aldehýð og karboxýlsýru

Question 23

Hvernig efni mynda sekúndert alkahól?

Answer 23

ketón

Question 24

Hvernig efni mynda tertíert alkahól?

Answer 24

ekkert hvarf

Question 25

Hvernig lítur fenól út?

Answer 25

benzylhringur með -OH tengingu

Question 26

Hverjir eru eiginleikar fenóls?

Answer 26

Vetnistengi, leysanlegt í vatni. Hærra suðumark en svipuð alkylbensen útaf vetnistengi

Question 27

Hver er almenn formúla etera?

Answer 27

R-O-R

Question 28

Nafnakerfi prímera etera

Answer 28

1. Nöfn alkýlhópana (kolefniskeðjanna) nefnd í stafrófsröð 2. Nafnið endar á -eter 3. Ef -O - R er hliðarhópur er hann alkoxyhópur(bæta -oxy við alkylhópanafn)

Question 29

Hvað hefur nitur margar tengigetur?

Answer 29

5, getur tekið til sín H+ jón

Question 30

Hvernig lítur prímert amín út?

Answer 30

R-NH2

Question 31

Hvernig lítur sekundert amín út?

Answer 31

R-NH (R upp úr N líka)

Question 32

Hvernig lítur tertíert amín út?

Answer 32

R-N-R (R upp úr N líka)

Question 33

Nafnakerfi amína

Answer 33

1. Nefna alkylhópinn sem er tengdur N 2. Fær endinguna amín

Question 34

Hvernig lítur anilín út?

Answer 34

bensenhringur tengdur NH2

Question 35

Nafnakerfi sekúndera og tertíera amína

Answer 35

1. Ef hóparnir eru eins notum við dí eða trí t.d. 2. Ef hóparnir eru ekki eins finnum við lengstu keðju og svo fá hinir forskeytið N t.d N-etýlprópýlamín

Question 36

Hvað kallast NH2 ef hann er hliðarhópur í amín?

Answer 36

amínó

Question 37

Hver er almenn formúla karboxýlsýru?

Answer 37

R-C=O (OH tengt í C líka) eða R-COOH

Question 38

Hvað eru esterar og amíð?

Answer 38

Afleiður af karboxýlsýru

Question 39

Hver er almenn formúla estera?

Answer 39

R-COO-R t.d. CH3CH2COOCH3

Question 40

Hver er almenn formúla amíða?

Answer 40

R - C = O = RCONH2 | NH2(NHR eða NR2)

Question 41

Hverjir eru eiginleikar karboxylsýra?

Answer 41

1. Gefa frá sér H+ frá -OH hópnum 2. R-COOH ⟹ R-COO- + H+ 3. Geta myndað vetnistengi hvor við aðra og hafa því hátt suðumark 4. Karboxýlsýra með 1-4 kolefni eru leysanlegar í vatni en með fleiri en 4 leysist sýran ekki í vatni

Question 42

Nafnakerfi karboxýlsýra

Answer 42

1. Fá endinguna -oic 2. -COOH alltaf númer 1 3. Karboxýlsýra með tvo sýruhópa á sitthvorum endanum fá endinguna -diolc

Question 43

HCOOH

Answer 43

maurasýra

Question 44

CH3COOH

Answer 44

edikssýra

Question 45

Hverjir eru eiginleikar estera?

Answer 45

1. -OH hópur út og -OR hópur inn 2. missir þess vegna hæfileika til að búa til vetnistengi og hefur því lægra suðumark

Question 46

Hverjir eru eiginleikar amíða?

Answer 46

Mynda vetnistengi (N tengt H) og hafa því hátt suðu- og bræðslumark)

Question 47

Hvað er esterun?

Answer 47

Myndun esters úr karboxýlsýru og alkahóli. Notuð er heit (táknað △) og súr (táknað H+) lausn.

Question 48

Hvernig myndast amíð?

Answer 48

Myndun amíða úr karboxýlsýru og amín

Question 49

Í hvað klofnar amíð?

Answer 49

karboxýlsýru og amín

Question 50

Í hvað klofnar ester?

Answer 50

karboxýlsýru og alkahól

Question 51

Afoxun aldehýða

Answer 51

Afoxast í prímer alkahól. Tvítengt O verður OH og svo bætist við annað H

Question 52

Afoxun ketóna

Answer 52

Afoxast í sekúnder alkahól. Tvítengt O verður OH og svo bætist við annað H á sama kolefni.