Hlutapróf 1 Flashcards

fuck me

1
Q

staðsetning frjósama hálfsmánans

A
  • botni persaflóa

- upp með ánum Efrat og Tígris

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

hvað einkenndi frjósama hálfmánann

A

-gott ræktunarsvæði

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

hverning var lífið á frjósama hálfmánanum 5000 f.kr

A

akuryrkja- döðlur, ávextir

kvikfé- kindue, geitur og nautgripir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

hver var fyrsta hámenningin á frjósama hálfmánanum og hvenær

A

Súmer 3000 f.kr

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

bygging súmersku borgarríkja

A

kjarni- hofið (ziggúrat, bygging úr leirsteini sem mjókaði eftir því sem ofar kom)
næst- íbúðir presta og embættismann og skjalasöfn
síðan- yfirstéttir
seinast- lágstéttir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

2500 f.kr í súmer

A

sameinuðust borgarríkin af völdum semíta

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

stjórnveldi súmera

A

fyrst- höfðingjaráð og borgarsamkomur
seinna- konungsveldi

guðveldi- konungur var æðisprestur og fulltrúi guðana og sá um fírnarathafnir, skattheimtu mrðferð dómsmála og verklegum framkvæmdum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

ritmál súmer og hvenær

A

Fleygrúnir- letur= eitt atkvæði
gert 3000-3500 f.kr
skrifuðu á leirtöflur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

þekktasta bókmenntaverk súmera

A

gilgamesar kviða- söguljóð um gilgames reyna að öðlast eilíft líf og rosa flóði guðana tilað refsa mannkyninu (nóaflóðið)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

súmerar voru fyrstir að byggja…

A

boga, súlur og gangstéttir með hlíf

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

hvað gerðu sumerar tengt stærðfræði

A

notuðu tuga og tylftakefrfið, breyttu hring í 360, klullara í 60 og mín í 60

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

hvaða smíðuðu súmerar

A

hjól og plóga ú bronsi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

hverning voru guðir súmera

A

óútreiknanlegir og sjálfselskir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

3 guðir súmera

A

Mardúk- varð seinna aðalguð babýnoníu
Bel- himins og jarðar
Istar- móðir jörð, stríðs og ástar gyðja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

2000 f.kr ræðst semískir inní mesópatamíu konungur þeirra var…

A

hammúrabí sem reisti borgina babýlon

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

hverning borg var babýlón

A

verslunar og viðskiptarmiðstöð

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Hammúrabí

A

bjó til lagabálkinn
“auga fyrir auga og tönn fyrir tönn”
ríki hans babýlón stóð í uþb 200 ár

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Hittítar

A

1700 f.kr löggjöf nútímalegri (borin virðing fyrir lífi)
fyrstir að nota járn í her
1300 f.kr lögðu þeir alla litlu asíu og hluta sýrlands og mesapótamíu
1200 f.kr hurfu þeir= død

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

stjórnafar hittíta

A

einvaldur konungur sem hafði ekki guðlega stöðu

aðallinn var lénsaðall sem hafði lendur sínar í léni frá konungi og veitti honum í stað hernað

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

höfuðborg Assýringa

A

Níeve við tígris

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Assýringar voru…

A

hernaðarþjóð

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

stjórnarfar assýringa

A

héraðstjórn, einvaldur konungur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Lágmyndir

A

helsta frammlag assýringar- líflausar myndir oft tengdar bardaga

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

annað nafn yfir babýloníumenn

A

Kaldear

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

hvað voru babýlónumenn síðari vinsælir fyrir

A

stjörnufræði, þeir byrjuðu og ranska stjörnur því þeir töldu að þu gætir lesi framtíðina i þeim tengt guðunum
þeir reiknuðu ú legd ársins með 26 mínutna skekkju og 7 daga vikunnar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

hvað höfðu persar lagt yndir sig 6 öld f.kr

A

babyloniurikið siðara, litlu asiu, syrland, fönikíu, palestinu og egyptaland. þetta var stærsta ríki veraldar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

stjórnafar Persa

A

Dareios skipulagði ríkið.
í hverju héraði var ríkisstjóri
“augu og eyru konungs” voru menn sem fóru í leyni til að tekk hvort allt væri í lagi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

persar túðu og góða og illa guðinn…

A

góði- Ahura-Masda

illi- Ahriman

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

persar stunduðu ___ versun og viðskipti

A

ekki. þeir voru i hernaði

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

hvaða 3 ríki voru fyrst með mikla vegi fyrir her og verslun

A

assyringar, babyloniumenn og persar

persar alveg fra súsu til sardes (2500 km) og voru skýli reglulega á leiðinni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

helsta framlag föníkumanna

A

stafróið og náðu og dreyfa því vel vegna þeir versluðu um Evrópu, Asíu og Afríku

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

stafróf föníkumanna vs Sínaískaga

A

sínaískaga- hafði staf fyrir samhljóð

föníkumenn- stöðuskrift (eins og súmer)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

framlag gyðinga

A

voru fyrstir með eingyðistrú (persónulegt samband)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

framlag Lýdíumanna

A

bjuggu til gyllli (blanda gull og sylfurs ) 7öld f.kr fóru þeir að stimpla á þá
(Sardes höfuðborg þeirra var vinsæl verslunarstétt)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

hvar varð egypsk menning fyrst

A

nílardalnum vestan við frjósama hálfmánann

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

hvað gerðist 5000 f.kr hjá egyptum

A

lítil landbúnaðarsamfe´lög byjuðu að myndast

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

hvað var Níl og hvað gerðist men það á hverju hausti

A

það var á sem flæddi á haustin sem skildi eftir sig frjósama leðju

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

4000 f.kr í egyptalandi hvoru komin tvö…

A

voru komin tvö stór ríki sem skiptu milli sín nílardalnum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

hver var menes og hvað lagði hann undir sig og hvenær

A

menes- konungur syðra ríkisinns
hvað- lagði undir sig nyðra ríkið
hvenær-3100 f.kr

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

hvenær var fornríkið

A

3100-2181 f.kr

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

stjórnafar fornríkisins

A

-konungsveldi og miðsstýring

-

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

farói (konungurinn) (stóra húsið)

A

hafi löggjafar, framkvæmdar og dómsvald
hafði embættismenn (fyrst kosnir síðan fjölla)
talinn einn af guðunum
máttu bara eiga ahjónaband með fjölskyldu
taldir guðlegir
geta stjórnað enþa eftir dauða

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

æðsti embættismaðurinn

A

Vesír

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

píramítar voru grafir konunga, hver var mestur af þeim

A

píramíti Keops konung 5,2 hektar landsvæði

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

egyptaland=landbúnaðarland=

A

bændastétt fjölmennust

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
46
Q

Aðalinn egyptalandi

A

nærstir faróunum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
47
Q

prestastétt í egyptalandi

A

trúarathafnir, fórnir, greftanir og hofin

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
48
Q

Millistétt egyptaland

A

Kaupmenn, iðnaðarmenn og faglærðir verkamenn
þeir bjuggi í Þebu og Memfís
líka skrifarar (bókhald, skatttekjur, sögur og.fl)

49
Q

gátu stelpur fengið menntun í egyptalandi?

A

nei

50
Q

2200 misstu faróarnir völdin til,,,

A

héraðsstjóra

51
Q

Hvenær var miðríkið

A

2050-1786 f.kr

52
Q

hvað gerði nýja konungsættin í egyptalandi

A

færði höfuðborgina frá memfis til þebu og færðu ú landamærin

þurka upp hluta níl og grófu skipaskurð

53
Q

hvað gerðist á 18. öld í egyptalandi

A

miðstjórnarvaldið veiktist og þeir urðu fyrir innrás hyksosmanna

54
Q

árás hyksosmann á egyptaland

A

þeir komu í Sínaískagann og rústuði egyptum og tóku yfir landinu (tóku þá egypska siði)

55
Q

hvenær var nýja ríkið

A

1567-1085 f.kr

56
Q

tútmósis og Rames voru…

A

herkonungar sem hjálpuðu að ná völdum aftur í egyptalandi

57
Q

Amósis var talinn…

A

stofnandi nýja ríkisinns

58
Q

1000-323 f.kr (síðkonungdæmið var egyptaland…

A

ekki sjálfstætt og margir að leggja það undir sig

59
Q

Aknaton og Tútankamon tengdafeðgar

A

konungar nýjaríkisins’
ekki miklir hermenn
aknaton reyndi að breyta í eingyðistrú en var bara ignord
tútankamon tók við og dó 18 ára hann var þekktur vegna þess að gröf hanns var fundin heil

60
Q

egyptar skiptu…

A

árinu í 12 30 daga mánuði

61
Q

híeróglýfur

A

helgirúnir ritmál egypta

62
Q

amon-ra

A

guð fæðinga og dauða í egyptalandi

63
Q

ósíris

A

guð frjósemis og undiheimana

64
Q

Set

A

illur guð stormar og illviðri drap osiris

65
Q

Hórus

A

sonur ósíris
guð faróanna
fálkinn var einkenni

66
Q

Anúbis

A

guð grafreita og dauða
verndaði grafir
var með hýenuhöfuð

67
Q

Þót

A

skrifari guðana
guð lærdóms og mennta
höfuð af ísbisfugli

68
Q

fyrsta kona til að stjórna ríki

A

Hatsehpsut eftir tútmósisi

69
Q

Hringeyjamenning

A

fyrsta menning grikkja
Naxos
3000-2000 f.kr

70
Q

Sir arthur Evans

A

fornleifafræðingur

uppgröf 1898 Heraklíon á krít

71
Q

Mínóska menningin var skýrð eftir?

A

mínos konungi (staðsett á krít)

72
Q

fummínóska menningin (ár)

A

3100-2100 f.kr

73
Q

miðmínóska menningin (ár)

A

2100-1600 f.kr

74
Q

síðmínóska menningin (ár)

A

1600-1400 f.kr

75
Q

frummínóska menningin (nokkrir punktar)

A
  • smá sveitarfélög stjörnuð af höfðingjum
  • verkfæri ú stein eða bronsi
  • landbúnaður aðal atvinnugrein
76
Q

línuletur A

A

ekki ráðið

semískur uppruni

77
Q

miðmínóska menningin (nokkrir punktar)

A
  • fyrstu hallirnar
  • listaverk af daglegu lí venjuleg fólks
  • byggðu ekki varnamúra
  • byggðu frekar litrík og flott íbúðar hús í stað hofs
  • iðnaðarmenn stóðu framarlega
78
Q

síðmínóskamenningin (nokkrir punktar)

A
  • fjórar menningastéttir
    1. höfðingjar
    2. kaup og iðnaðarmenn
    3. bændur
    4. þrælar
  • konur nutu nokkuð frelsis
  • nautstökk (trúarathöfn vegna dýrkun nauts
79
Q

helsti guð krítverja

A

jarðar og frjósemisgyðjan

80
Q

hvenær endaði mínóska menningin

A

1400 vegna innrásar en á eyjunni samtorini hafði líka verið sprengigos

81
Q

Þekktasta menningastöð jóna

A

Mýkena á Pelópsskaga

82
Q

hve þykkir vour múrar mýkenu manna

A

7 m

83
Q

fornleifafræðingurinn Heinrich Schliemann

A

rannsakaði mýkenu 1876

fann 6 mýkenska grafir konunga

84
Q

Kjarni borga jóna

A

há borgirnar

  • konungar og höfðingastétt bjó þar
  • verstæði iðnarðarmanna
85
Q

Línuletur B

A
  • skrifað á leirtöflur

- forn gríska

86
Q

hvar fóru jónar í verslunar og ránsferðir

A

austamvert miðjarðarhaf og svartahaf (Trója réði þessari leið)

87
Q

1100 f.kr gerðist hvað hjá Jónum

A

Myrku aldirnar 300 ár

  • dórar réðust inní landið og lögðu það undir sig mínus Aþena
  • hrökktu jóna úr landi þar sem þeir flúddu til litlu asíu og stofnuðu það nýlendur (míletos, Efesos, Halíkarnasos)
  • 800 f.kr voru grikkir aftur kominir til að laga
88
Q

hverning voru leikrit grikkja flutt

A

þrír harmleikir og einn gamanleikur(satýrleikur)

89
Q

hvað eru mörg harmleikrit í dag og eftir hvað marga höfunda

A

32 eftir 3 höfunda
-elstur er Æskýlos (Oresteiu þríleikurinn. hrimkoma Agamemnos úr Trójustríðinu)

-Sófókles (Konungsættin í Þebu, Ödipús aðal í 2/7 leikritum

90
Q

hvað hélt fyrsti hiemspekingurinn Þales

A

að vatn væri uppruni alls

91
Q

pýþagóras og DEmókrítos

A

stærðfræði og efnishyggja

92
Q

sókrates

A

rökræða og allir þurfa að þekkja sjálfa sig

93
Q

Platon

A

setti fram fullkomna stjórnskipun

94
Q

aristóteles

A

flokkaði dýrin

95
Q

hvenær byrjaði klassíska tímabil grikklands

A

8.öld (fyrir það var konungsdæmi algeingast)

96
Q

borgríkji (pólis- borg)

A

vígvirtur höfði eða klettaborg (hæðinni var hof guðanna eða konungshöll
við rætur klettsins var torg sem var aðal hittingastaður borgabúana (agóra)

97
Q

hvað tilheyrði borgríkjunum

A

sveitir, vogskornar strendur, eyjar og fjöll

98
Q

stjórnafar borgríkja

A

aðallinn hafði völdin þar til á 6.öld

-haðstjórar (týranna) stjórnuðu mrð einræði og bættu kjör þeirra sem minna máttu sín

99
Q

hvað gerðist í kringum 6.öld f.kr í grikklandi

A
  • aðalsveldið hnignaði
  • rányrkja minnkuðu tekjur landeigenda
  • útlendingar, kaup- og iðnaðarmenn höfðu áhrif í samfélaginu (gegn stjórnvöldum)
  • í stað riddara komu fótgönguliðar(hoplítar) sem börðust í breiðfylkingu(falanx)
100
Q

hvað gerðu bændur nýtt um 6.öld f.kr í grikklandi

A

það ókst innfluttning á korni þannig þeir ræktuðu frkar ólífutré og vínvið

smábændur neyddust oft í þrældóm vegna þess að það tók langan tíma að rækta þetta tvennt og höfðu þeir ekki nóg til að borga.

101
Q

Hvað gerðist á nýlendutímanum

A

8.öld=
-fólksfjölgun=fátækt og hungursneið
-fólk fór að stofna nýlendur
!nýlendur! Grikkland hið mikkla- S- ítalíu og Sikiley

landbúnaðarnýlendur-framleiddu korn og nauðsyn
verslunarnýlendur-lifði á verslun lýdíumenn hjálpuðu

hellena=grikkji
barbarar=útlendingar

102
Q

verslun miðjarðarhafs beefið

A

föníikumenn vs grikkir

F fengu hjálp frá ítalíu (karþagó og Etrúra)

en grikkir stjórnuðu mest

103
Q

Sólon

A

kosinn leiðtogi 594f.kr í Aþenu

-leysti menn úr skuldum og skipti jarðnæði
-skipti borgurum í 4 stættir með missmikinn rétt og skyldur
-

104
Q

Peisístratos

A

kosinn 50 árum eftir Sólon

  • studdi handver og verslun
  • endur bætti landbúnaðarkerfið
105
Q

Kleisþenes hvenær og hverning stjórn

A

var 507 f.kr

  • hætti með fjórskiptingu Sólons
  • 500 manna þjóðráð (æðsta stjórn ríkisins)
106
Q

Sparta

A

hernaðarþjóð
pelópsskaga
Helótar = stóðu lægst/þrælar (spartverjar óttuðust uppreisn þeirra
kringbyggjar- frjálsir borgarar
aðeins 1/10 voru spartverjar
yfirstéttarlýðræði- 5 efróar sem stjóna landi, 2 kóngar með völd í hernaði
allir karlmenn voru hermenn og konur látnar í íþróttir til að eignarst hrraust börn (konur höfðu meira frelsi vegna karlar bjuggu í hermannaskálum)

107
Q

hvar var persaland og hvenær hertóku þeir grísk ríki og hvenær var uppreisn

A

þar sem tyrkland er núna

546 f.kr hertóku þeir og 50 árum seinna gerðu þeir uppreisn studd af Aþenu og Erítreu sem var samt bæld niður=beef

108
Q

havð gerði Dareios I persakonungur

A

409 f.kr sendi hann her á grikki

109
Q

hverning fór árás Dareios

A

menn hans komu að Maraþon og börðust við Aþeninga þar sem Aþeningar unnu

110
Q

hverning kom MARAÞON

A

sendi borði hljóp 42 km frá maraþon til Aþenu til að flytja fréttir af sigri Aþeninga á móti persum

111
Q

Hver var Xerxes og hvað gerði hann

A
  • sonur Dareisar sem tók við af honum Persaveldinu

- sendi her aftur af stað til grikkland 10 árum eftir tap pabba síns

112
Q

hvaða ríki smeinuðust gegn persum og Xerxes

A

sparta og Aþena ásamt nokkrum öðrum

113
Q

havð var ein frægasta vörn stýrð af Leonídas

A

þegar 300 spartverjar röðuðu sér við laugarskarð á móti persum

114
Q

hvað gerðu AÞeningar þegar að þeir sáu að málin væru tæp á persum

A

tæmdu borgina og settu flota sinn á salamis

og persarnir brenndu og rústuðu borginni

115
Q

hvenær var stríð milli persa og aþeninga (Þemistókles)b í Attíkusgaganum

A

480 f.kr.

116
Q

sjóborgasambandið

A

478 f.kr stofnað
grísk ríkji borguðu til þess til að verjast og bæta fyrir persum
Aþeningar stálu öllu

117
Q

Gullna öldin

A

eftir persastríðið
lýðræði
nýjar byggingar Aþenu
(beint lýðræði, allir höfðu kosningarétt af öllum málefnum (karlar))

118
Q

PEríkles

A

uppbyggði Aþenu á gullnu öldinni
var herforningi 461 f.kr
aðaltalsmaður
lýræði náði mestum framförum á hanns tima

119
Q

Pelópssgaastríðið

A

Aþena var að stjórnast í sjóbandalaginu þannig Sparta stofnaði pelópsskagasambandið

431 f.kr byrjaði stríðið

415 f.kr sendi aþena sjóher og grútuðu
og drepsótt kom í þokkabót

405 f.kr gáfust Aþeningar upp og gullöldin var búin