Hc 1 Flashcards
2 visies
Smalle, nauwe visie op ontwikkeling
Brede visie op ontwikkeling
Smalle, nauwe visie op ontwikkeling
Ontwikkeling wordt gezien als iets sequentieels, unidirectioneels, werkt naar eindstaat toe, onomkeerbaar in vooruitgang, kwalitatief, veroorzaakt door biologische groei en is universeel.
Brede visie op ontwikkeling
Ontwikkeling is niet perse gebaseerd op fases die elkaar opvolgen, niet altijd een eindstaat met hogere waarde, zowel kwantitatief en kwalitatief, kan universeel zijn maar kan ook verschillen tussen personen, wordt beïnvloedt door cultuur en biologie, plastisch in negatieve en positieve zin
2 manieren om ontwikkeling te onderzoeken
Binnen personen en tussenpersonen
Ontwikkelingspsychologie
Veranderingen binnen personen gedurende de levensloop, en de verschillen en overeenkomsten tussen personen met betrekking tot de aard van veranderingen. Beschrijven, verklaren en evt veranderen.
Focus ontwikkelingspsychologie
Normatieve ontwikkeling en individuele verschillen, afwijking van de norm
Wanneer in ontwikkelingspsychologie
Het linken van belangrijke veranderingen in de ontwikkeling aan bepaalde leeftijden
Prenatale periode
Voor de geboorte
Zuigelingenperiode
Babytijd
Preschool
Peuter/kleuter tijd
Middelschool
Lagere school, schoolgaande leeftijd
Adolescentie
vanaf 12 jaar
Emerging adulthood
Jongvolwassenheid
Volwassenheid onderverdeling
Vroege, Midden en late
Jong-oud
60-80 jaar
Oud-oud
80-100 jaar
Biologische leeftijd
is niet verantwoordelijk voor veranderingen, is dus geen verklaring voor verandering
Variabiliteit
Korte termijn veranderingen die min of meer omkeerbaar zijn.
Verandering
Min of meer blijvend
Leeftijd meten op continue manier
Correlatie tussen leeftijd een vaardigheid
Leeftijd vergelijken tussen groepen
Iets meten bij verschillende leeftijdsgroepen.
Cross-sectioneel design
Design waarin verschillende leeftijden op hetzelfde moment worden bestudeerd, wordt gebruikt om verschil te onderzoeken
Longitudinale designs
Designs waarin dezelfde individuen worden onderzocht over een langere tijdsperiode, wordt gebruikt om verandering te onderzoeken.
Cohort effecten
Verschillen in variabelen die relevant zijn voor de ontwikkeling, die voortkomen uit factoren waar ieder cohort aan bloot is gesteld.
Cohort
Iedere groep uit dezelfde culturele omgeving en dezelfde tijdsinterval
Voordelen en nadelen cross-sectionele designs
- Economisch mbt tijd, redelijk goedkoop, toont overeenkomsten en verschillen tussen leeftijdsgroepen.
Nadelen:
Leeftijdseffecten zijn verstrengeld met cohorteffecten, geen info over individuele ontwikkeling, beperkt generaliseerbaar.
Voordelen en nadelen longitudinale designs
Echte meting van intrapersoonlijke verandering, meting van stabiliteit en verandering van variabelen.
Nadelen:
Effecten verstrengeld met tijd-van-meting effecten, test-hertest effecten en uitval effecten. Beperkt generaliseerbaar, kost veel tijd en geld.
Sequentieel design
Combinatie van cross-sectioneel en longitudinaal design
Onderzoeksmethoden
Zelf rapportage
Rapportage bij proxy
Gedragsobservatie
Gestandaardiseerde testen
Experimenten
Principes levenslooppsychologie (Baltes)
Ontwikkeling is:
Levenslang
Multidisciplinair
Multidirectioneel
Groei en verlies
Plastisch
Ingebed in de geschiedenis
Gecontextualiseerd