H7 Begrippen Flashcards
Elektromagnetische golven
Gedraagt als deeltje en een golf
Beweegt in allerlei richtingen
Geen medium (tussenstof) nodig
Vaste snelheid van vacuüm
Snelheid elektromagnetische golven in vacuüm
3.0 x 10^8 m/s : lichtsnelheid (C)
Frequentie
(f)
Aantal keer dat de bron op en neer beweegt in 1 seconde
Golflengte
(λ)
Lengte van 1 golf
Golflengte berekenen
λ = C/f
C: m/s
f: hertz, Hz
λ: m
1 nanometer (nm) naar meter
10^-9 m
Elektromagnetisch spectrum
Soorten elektromagnetische straling met dezelfde eigenschappen
Teken spectrum
Hoe groter golflengte hoe schadelijker de straling (ioniserend vermogen)
Elektromagnetische straling op voorwerpen
- Transmissie - passeert onverhindert
- Reflectie - weerkaatst
- Absorptie - straling wordt opgenomen
Röntgenstraling
Botten : absorberen
Spieren en weefsel : laten straling door
Beeld is negatief (schaduw : wit)
Atomen
Kern : protonen(+), neutronen(+/-) (lijm)
Rondom/schillen : elektronen (-)
Massagetal
Protonen + neutronen
Kernkracht
Houdt de kerndeeltjes bij elkaar
Grotere kracht dan de afstotende elektrische krachten tussen protonen
Ioniserende straling
Straling die atomen (elektronen) uit hun baan kan schieten
Er ontstaat een ion
Ion
Geladen atoom, positief/negatief
Radioactief
- natuurlijk : van zichzelf radioactief
2. Kunstmatig : door mensen gemaakt, stoffen
Dosimeter
Meten van straling die wordt uitgezonden als een instabiele kern vervalt
Onstabiele kern
Als de kernkracht (+) en de onderlinge afstotende kracht (-) van protonen niet in balans zijn
Als hij verandert zendt hij ioniserende straling uit
Isotopen
Atomen van hetzelfde chemische element
Zelfde atoomnummer, ander massagetal
Door verval ontstaan verschillende soorten
Soorten verval
- α-verval : 4/2He
- β-verval : 0/-1 e (elektron) neutron > proton + elektron
- γ-verval : 0/0 γ (foton)
Doordringend vermogen
Het vermogen van radioactieve deeltjes om een stof binnen te dringen
Soorten doordringend vermogen
- alfa : laag doordringend, hoog ioniserend (sloopkogel) (papier)
- beta : laag (hoger) doordringend, hoog (lager) ioniserend (kogel) (aluminium)
- gamma : hoog doordringend, laag ioniserend (heel schadelijk) (speldenprik) (beton)
Beta en gamma ioniserend is ongeveer gelijk
Equivalente dosis (H)
Maat voor kans op biologische schade door bestraling
Eenheid : Sievert (Sv) meestal milli
Radiotherapie
Het bestralen van ziek weefsel in de gezondheidszorg
Van buitenaf: beta en gamma
Inwendig : beta en gamma (je wordt radioactief)
Alfa is te oppervlakkig
De stralingsbron draait om je heen om schade aan gezond weefsel te beperken
.
Bescherming
- Grote afstand
- Tijd kort houden
- Afschermingsmateriaal gebruiken (grote dichtheid)
Besmetting
Het bij je dragen van NIET NATUURLIJK radioactief materiaal
Geigerteller (GM-teller)
Radioactieve bronnen opsporen
Klikt als het straling registreert
Achtergrondstraling
Natuurlijke straling die altijd en overal aanwezig is
Kosmische straling - uit het heelal
Activiteit
Aantal atoomkernen dat per seconde vervalt
Eenheid: Becquerel (B1)
1MBq = 1 miljoen Bq
Het proces van het vervallen van kernen is random en autonoom: zelfstandig
.
Halfwaardetijd/halveringstijd
De helft van de instabiele kernen is na deze tijd vervallen, de activiteit is gehalveerd
Eenheid: t1/2
Als de halveringstijd klein is is de activiteit relatief groot
Valkromme
Grafiek waarin de activiteit van een hoeveelheid stof is uitgezet tegen de tijd
Medische isotopen
Productie in een kernreactor
Korte halveringstijd : hoge activiteit; straalt korter uit
Tracers
Korte halveringstijd 1, in lab gemaakt, gammastraling 2, in lichaam in bepaald orgaan 3, straling geregistreerd 4, afbeeldingen afwijkingen zien
Koolstofdatering
C-14 wordt door kosmische straling gevormd, het is radioactief
C-14 meten
Voorwerp moet gemaakt zijn van dierlijke of plantaardige materialen
T1/2 : 5730 jaar
