H5 empirisme en rationalisme

Question 1

welke verschillende soorten kennis zijn er?

Answer 1

gezond verstand en wetenschappelijke kennis

Question 2

wat is gezond verstand?

Answer 2

dat wat gemeenschappelijk is, wat iedereen spontaan denkt, is niet altijd juist

Question 3

wat is wetenschappelijke kennis?

Answer 3

observatie, experimenten, is altijd juist

Question 4

hoe ontstond wetenschap?

Answer 4

• ancien regime (500-1750)
  
  • mens staat in de schaduw van
    de kerk
  • Bijbel is de enige bron van
    kennis
• humanisme –> verlichting (15e-
  18e eeuw)
  
  • nieuw wereldbeeld: taak van
    de mens is om Gods
    schepping te ontdekken
  • de rede als bron van kennis

Question 5

wat is rationalisme?

Answer 5

filosofische stroming die de rede beschouwt als enige bron van kennis

Question 6

situeer René Descartes in ruimte en tijd

Answer 6

17e eeuw, Frankrijk

Question 7

wat is het uitgangspunt van René Descartes?

Answer 7

het denken moet zich bevrijden van autoriteit en traditie

Question 8

wat zijn de methodes van René Descartes?

Answer 8

• kennis opbouwen zoals in de
  wiskunde (axioma’s)
• methodische twijfel: “cogito ergo
  sum” = ik denk, dus ik ben
• kennis over de hele wereld krijg
  je op basis van de rede

Question 9

wat is het Godsbewijs van René Descartes?

Answer 9

• de mens kan aan een volmaakt
  wezen denken
• God is volmaakt, de mens is
  onvolmaakt
• een onvolmaakt wezen kan geen
  volmaakt wezen bedenken
• er moet dus een volmaakt wezen
  buiten de mens bestaan
• God bestaat

Question 10

situeer Baruch de Spinoza in tijd en ruimte

Answer 10

17e eeuw, Nederland

Question 11

wat is het uitgangspunt van Spinoza?

Answer 11

het leven van de mens wordt bepaald door de wetten van de natuur, en is met de rede kenbaar

Question 12

wat zijn de 3 kensoorten volgens Spinoza?

Answer 12

• verbeelding: bestaat uit
  onzuivere waarnemingen die het
  best te omschrijven zijn als
  drogbeelden
• rationele kennis: de kritische
  reflectie op de verbeelding
• intuïtieve weten: de hoogste
  vorm van kennis waardoor het
  wezen van dingen gekend kan
  worden. “zien met de ogen”

Question 13

wat is totaliteit?

Answer 13

alles in het universum is 1 substantie (natuur=God), die zich manifesteert in verschillende attributen (eigenschappen) die een bepaalde modus (vorm, toestand) aannemen

Question 14

wat is pantheïsme?

Answer 14

de opvatting dat alles God is

Question 15

wat is Determinisme?

Answer 15

alles wordt bepaald door eerdere gebeurtenissen volgens vaststaande oorzaken, er is geen vrije wil

Question 16

is Spinoza een determinist?

Answer 16

ja

Question 17

wat is empirisme?

Answer 17

filosofische stroming die de ervaring als enige bron van ware kennis beschouwt

Question 18

wat is het uitgangspunt van Jhon Locke?

Answer 18

tabula rasa = de mens is bij geboorte een onbeschreven blad, zonder kennis, vaardigheden en persoonlijkheid, is volledig afhankelijk van waarneming en ervaring

Question 19

welke ideeën zijn er volgens Locke?

Answer 19

• eenvoudige ideeën: enkelvoudige
  indrukken, onmiddellijke
  producten van een zintuiglijke
  stimulans
• complexe ideeën: worden uit
  eenvoudige ideeën
  geconstrueerd en zijn het
  resultaat van een interne,
  mentale bewerking

Question 20

welke ervaringskwaliteiten zijn er volgens Locke?

Answer 20

• primaire ervaringskwaliteiten:
  objectief en bestaan echt
• secundaire ervaringskwaliteiten:
  subjectief en bestaan enkel in de
  geest van de waarnemer

Question 21

wat is het uitgangspunt van David Hume?

Answer 21

wil vanuit de ervaring een totaalfilosofie bedenken

Question 22

welke soorten voorstellingen zijn er volgens Hume?

Answer 22

• indrukken: situatie gebeurt
• ideeën: herinnering aan de
  situatie, kunnen enkelvoudig of
  complex (= samenstelling van 2
  enkelvoudige ideeën) zijn

Question 23

wat zegt Hume over de causaliteit?

Answer 23

die kan niet worden waargenomen