H2 - Functies van kunst Flashcards
Kunst drukt mens-, maatschappij- & wereldbeelden uit. Hoe zijn die beelden geëvolueerd?
Lange tijd: religieus gekleurd
Vanaf de 16e eeuw: nieuwe wetenschappelijke & filosofische inzichten –> humanistisch beeld (mens = centraal)
Op het einde van de 18e eeuw: verlichting (idealen vrijheid, gelijkheid)
In de loop van de 19e eeuw: industriële revolutie + stedelijke cultuur –> moderniteit –> beeld = sleutelrol: innovatie, optimisme, originaliteit, het geloof in vooruitgang & exploratie
POSTMODERNISME
Het religieuze mens- & wereldbeeld
kunstwerken in religieuze context gefunctioneerd
in opdracht van de kerk
artefacten uit niet-westerse culturen: religieuze rituelen of verbeeldden mythische verhalen
kunstobjecten = een uitdrukking van een mythologisch of religieus mensbeeld/ wereldbeeld
Verhalen + symbolen
Christelijke kunst
NARRATIEVE FUNCTIE = kunst verteld een verhaal uit het oude of nieuwe testament
inspiratie leven van Jezus, ook andere thema’s uit de bijbel
Hoe deden christelijken aan kunst terwijl het verboden was door autoriteiten?
Gebruik van symbolen: tekens & voorwerpen die verwijzen naar iets anders
= manier om op een verborgen manier hun geloof te belijden
Sommige symbolen behoren tot vandaag de dag nog tot onze culturele identiteit
SYMBOLEN VERWIJZEN NAAR BELANGRIJKE WAARDEN OF EEN GODDELIJKE WERKELIJKHEID
Wat is iconoclasme?
= het verzet tegen de verering van symbolen
Compromis voor toch symbolen te gebruiken?
Beelden mochten gebruikt worden om ongeletterden te onderwijzen in christelijke waarden + normen & om het geloof aan te wakkeren
Door te onderwijzen, kreeg kunst een tweede functie namelijk…
Educatieve functie
Renaissance
vanaf de 15e eeuw
benadrukking het menselijke aspect van Christus
geboorte & dood kregen bijzondere aandacht in de kunst
–> een nieuwe, humanistische cultuur met mens centraal als maat van alle dingen
Seculiere onderwerpen (portretten, naakten) populair kerk nog steeds uiterst prominente opdrachtgever
Reformatie
Noorden Europa
Begin: Maarten Luther 95 stellingen = beginpunt protestantse reformatie
protestanten keerden zich af van de Roomse pracht & praal & predikten soberheid
religieuze beeldende kunst op achterplan
1566: Beeldenstorm: vernieling veel katholieke kunstwerken
Contrareformatie
Reactie op de reformatie
kunst = belangrijk wapen
kunstwerken behandelen onderwerpen die door protestantse leer werden verworpen zoals verering van Maria
kernwaarden: GEZIN
Barokstijl: zeer populair
kunstenaars zorgen ervoor dat hun werken direct & meeslepend waren zodat de gewone man ze kon begrijpen & erdoor geïnspireerd zou geraken
Typische kenmerken barok
clair-obscur drama beweging goddelijke onderwerpen extreem realistisch emoties
de idealen van de verlichting
eerste helft 18e eeuw: rococo
tweede helft 18e eeuw: neoclassicisme
kenmerken rococo
uitbundig
decoratief
kenmerken neoclassicisme
idealen van de verlichting
afkeer drama
geloof in de rede & filosofisch-politieke onderwerpen (gelijkheid, vrijheid, de aangeboren goedheid van de mens)
Moderne samenleving, moderne kunst –> nieuw maatschappijbeeld
Geef kenmerken van het nieuwe maatschappijbeeld
De opkomst van het kapitalisme
Het ontstaan van een stedelijke cultuur & de moderne grootstad
Technologische vooruitgang & nieuwe transportmiddelen
Secularisme = invloed kerk neemt af
Optimisme = geloof in vooruitgang, verandering, ontdekking, originaliteit, creativiteit, wantrouwen VS traditie, het statische
De groei van een in kunst geïnteresseerde middenklasse
Postmodernisme
vanaf de jaren 1960
ironie, wantrouwen VS authenticiteit, originaliteit
zijn verwerping van de waarheid
nieuwe begrippen: pluraliteit, relativiteit
NIETS IS ABSOLUUT & ALLES MAG BESPOT WORDEN
Kunst drukt macht uit - Politieke betekenisgeving
kunstwerken kunnen politieke ideeën & machtsverhoudingen verbeelden, ondersteunen, relativeren of bestrijden
omgekeerd: politiek kan kunst gebruiken, sturen, bestrijden of herinterpreteren
Joes Segal: vier niveaus politieke betekenisgeving
Artistieke intentie: wat wil de kunstenaar zeggen?
Kritische receptie: hoe wordt het werk geïnterpreteerd door kunstcritici & -kenners
Kunsthistorische inbedding: hoe wordt het werk gepresenteerd als een onderdeel van een groter zingevend (kunst)historisch verband?
Politiek gebruik of misbruik van kunst: hoe spannen politici, overheden, bestuurders, geheime diensten kunstenaars voor hun karretje
Kunst als instrument van de staat
Propaganda
subtiele wijze om de waarde van een land te verhogen op internationaal toneel
Hitler: Entartete Kunst
Entartete Kunst categorieën
Onschuldige kunst zoals het platteland
Propaganda werken
Portretten van Hitler
Wat is soft power?
= verzamelterm voor een heel arsenaal aan middelen waarmee naties hun invloed in de wereld proberen te vergroten
+ inzetten van de culturele identiteit of de kwaliteit van de kunstenaars = ook een punt
voorbeeld: strips, chocolade
Kunst als verzet, + nieuwe functie van kunst
kunstenaars hebben zowel een actieve als passieve rol
kunstenaars kunnen sociale mistoestanden aanklagen of spotten met machthebbers = PROTESTKUNST / ACTIVISTISCHE KUNST
voorbeeld: street art
Kunst als therapie –> nieuwe functie
kunst als THERAPEUTISCH MIDDEL
7 psychologische zwakheden
Kunst is een middel om ons geheugen te verbeteren
Kunst geeft hoop
Kunst is een bron van waardig verdriet
Kunst zorgt voor balans
Kunst is een leidraad voor zelfkennis (ontdekken wie we zelf zijn)
Kunst is een leidraad voor het uitbreiden van onze ervaring (andere culturen)
Kunst helpt ons weer gevoelig te worden
Kunst ontspant, –> nieuwe functie
DIVERTERENDE FUNCTIE
voorbeeld: films, literatuur, zang, videogames
Kunst is geld waard, –> nieuwe functie
ECONOMISCHE FUNCTIE
Verandering kunstmarkt sinds het einde van de 20ste eeuw
Door welke 7 elementen is de kunstmarkt veranderd?
De wereldwijde toename aan uitzonderlijk rijke mensen
Globalisatie & het internet
Opkomst van private musea
Het belang van exclusieve kunstbeurzen
Macht van gerenommeerde curatoren
Monopolie van grote veilinghuizen & kunsthandelaars
Impact van opkomende economieën (CHINA) & diverse oliestaten (DUBAI)
Kunst is gewoon om op te hangen
DECORATIEVE FUNCTIE
Alle functies van kunst (7)
Narratieve functie Educatieve functie Activistische functie/ protestkunst Therapeutische functie Economische functie Diverterende functie Decoratieve functie
