H1 Zuid-Amerika (fysisch&natuur) Flashcards
omschrijf het klimaat van Zuid-Amerika
tropisch, laagdrukgebied, altijd warm (altijd boven 18 graden), veel neerslag
5 factoren die het klimaat beinvloeden:
Breedteligging: plaatsen dichtbij de evenaar zijn warmer
-Ligging ten opzichte van zee: hoe verder van de zee hoe extremer de seizoenen (landklimaat).
-Reliëf: ligging van gebergten: loefzijde berg veel neerslag, lijzijde
berg droog.
-Hoogteligging: hoe hoger hoe kouder (1000 meter omhoog is 6 C
kouder)
-Wind en zeestromen: aanvoer van warme of koude lucht. (dichterbij de zee is koelere zomers en warmere winters, vooral bij aanlandige wind)
aanlandige wind–>
veel neerslag
aflandige wind
weinig neerslag
hoe werkt de loefzijde?
natte lucht wordt tegengehouden door berg → verdampt → neerslag
lage luchtdruk aan het oppervlak –>
warme lucht stijgt naar boven –> neerslag
hoge luchtdruk aan het oppervlak–>
koude lucht daalt–> geen neerslag
hoe is het weer bij een laagluchtdrukgebied?
lucht stijgt → bewolkt en regenachtig, relatief warm
hoe is het weer bij een hoogluchtdrukgebied?
lucht daalt → zonnig en onbewolkt, relatief koel
koude zeestroom–>
geen verdamping –> geen neerslag
warme zeestroom–>
verdamping –> neerslag
Zuid-Amerika is grotendeels tropisch regenwoud, hoe ziet het klimaat er dan uit?
-altijd minimaal 18 graden
-minimaal 2000 mm neerslag per jaar
-onvruchtbaar door dunne humuslaag en uitspoeling vanwege veel neerslag
-roestvorming: ijzer en aluminium lossen niet op want humuszuren ontbreken, roestvorming –> rode bodem
-in brak water komen mangroven (planten) voor, beschermen kust
wat zijn de 3 soorten savanne?
Cerrado, Ilanos en Caatinga
hoe ziet de Cerrado (savannesoort) eruit?
boomsavanne
hoe ziet de Ilanos (savannesoort) eruit?
grassavanne en wat bomen
hoe ziet de Caatinga(savannesoort) eruit?
savanne met doornachtige struiken
wat is het debiet?
de hoeveelheid water die een rivier afvoert uitgedrukt in m³/s
wat is het regiem?
verdeling en schommelingen in waterafvoer gedurende een jaar, vaak weergegeven in debiet
het regiem wordt bepaald door… (3)
-neerslag en verdamping
-verschuiving ITCZ
-afvoer smeltwater (uit de Andes)
wat is een bekken?
gebied dat lager ligt dan dan omringende gebieden
wat zijn rivierbekkens?
stroomgebied
wat zijn voorlandbekkens?
bekken die tijdens de vorming van een gebergte parallel aan het gebergte ontstaat
welke plaatbewegingen zijn er?
-divergent: uit elkaar
-convergent: naar elkaar toe
-transform: langs elkaar
welke plaatbewegingen komen voor in Zuid-Amerika?
divergent, convergent, transform (allemaal)
wat is een rift?
een gebied in een continent waar extensie van de aardkorst plaatsvindt; de plaatbeweging is er divergent, uit elkaar bewegend.
Onder invloed van dit proces wordt een langgerekte depressie in het landschap gevormd, een riftzone
hoe ontstaat een riftzone en daarbij de mid-atlantische rug?
-divergente plaatbeweging → magma komt naar boven, vormt korst van basalt
-nieuwe korst duwt platen nog verder uit elkaar
-breukzone zakt weg → vult met water → Atlantische oceaan met midden-atlantische rug
wat is een actieve marge?
de rand van een continent is ook een aardplaatgrens
wat is een passieve marge?
overgang van continentale naar oceanische lithosfeer, GEEN plaatgrens
wat is een schild? waaruit bestaat het? hoe komt het aan het oppervlak?
= zeer oud stuk aardkorst (meer dan een miljard jaar oud)
-bestaan uit diepte- en metamorf gesteente (dieptegesteente vaak graniet)
-zijn door gebergtevorming + erosie aan oppervlak gekomen
hoe zit het met het vulkanisme in Zuid-Amerika?
- westkust heeft veel vulkanen door subductie van de oceanische plaat onder de continentale (nazcaplaat onder zuid-amerikaanse plaat)
- stratovulkanen want subductie
(uitbarstingen minder explosief dan normaal bij stratovulkanen, want magma bestaat uit andesiet =minder taai en gasrijk) - 3 volcanic gaps (zones zonder vulkanen) door vlakke subductie (platen smelten niet)
wat is een cordillera?
lange aaneengesloten of bij elkaar horende bergketen onderdeel van een groter gebergte
wat is een aardbeving?
Schokkende of trillende beweging van een gedeelte van de aardkorst door opbouw van spanning
wat is een tsunami?
Hoge vloedgolf op zee die de kust overspoelt, veroorzaakt door een zeebeving
wat is een hypocentrum?
plaats in de aardkorst of mantel waar de aardbeving begint
wat is een epicentrum?
Het punt waar de aardbeving aan de aardoppervlakte komt, direct
boven het hypocentrum
wat zijn ertsen?
gesteenten waarin metalen voorkomen
wat is magmatische differentiatie?
verschillende elementen kristalliseren bij andere temperaturen
hoe worden ertsen winbaar?
door erosie en gebergtevorming
is Zuid-Amerika (sterk) verstedelijkt?
JA
is de urbanisatiegraad in Zuid-Amerika hoog of laag?
hoog
is het urbanisatietempo in Zuid-Amerika hoog of laag?
hoog
waarom zijn het urbanisatietempo- en graad zo hoog?
natuurlijke bevolkingsgroei, pushfactoren
wat is urbanisatie?
Stijging van het percentage mensen dat in een stad woont
wat is Ruraal-urbane migratie?
migratie van platteland naar stedelijk gebied (vooral naar kust en grote steden)
wat is een megacity?
een stad met meer dan 10 miljoen inwoners
wat is een primate city?
stad met alle belangrijke economische en politieke functies
wat is een negatief gevolg van urbanisatie?
overbevolking, wat zorgt voor ruimtelijke problemen
wat zijn de verschillen tussen en savanne en een steppe? (2)
savanne heeft bomen, steppe alleen gras. Savanne meer neerslag, steppe minder
