H1: Op ontdekkingstocht door een bekend gebied?

Question 1

wat betekent sociologie?

Answer 1

samenlevingskunde

Question 2

wat zijn de 3 belangrijkste dingen die sociologen willen weten?

Answer 2

• hoe leven mensen samen in sociale verbanden?
• wat zijn kenmerken van die samenlevingsverbanden?
• door welke wetmatigheden worden de samenlevingsverbanden gestuurd?

Question 3

wat is sociologische verbeelding?

Answer 3

het bewustzijn dat onze individuele ervarings- en belevingswereld verband houdt met de bredere samenleving

Question 4

uit welke 3 componenten bestaat de sociologische verbeelding volgens Mills?

Answer 4

• geschiedenis
• biografie
• sociale structuur

Question 5

bespreek de peiler geschiedenis van sociologische verbeelding

Answer 5

• hoe een samenleving tot stand komt en verandert
• verleden kennen om te begrijpen wat er vandaag gebeurt

Question 6

bespreek de peiler biografie van sociologische verbeelding

Answer 6

• gebeurtenissen in ons persoonlijk leven die ons maakten tot wie we zijn als sociaal wezen
• hoe verhouden we ons tot anderen?
• hoe gaan we om met groeiende diversiteit vd samenleving?
• welke rol speelt onze waarneming vd omgeving?

Question 7

bespreek de peiler sociale structuur van sociologische verbeelding

Answer 7

• instituties die ons leven bepalen (kerk, politieke partijen, school, vakbonden …)
• hoe werken de instituties, hoe houden ze de maatschappelijke orde in stand?
• hoe worden conflicten binnen de instituties onderdrukt of opgelost?

Question 8

hoe kan je met een sociologische bril naar eetgewoonten kijken?

Answer 8

• verschillende culturen = verschillende eetgewoonten
• binnen eenzelfde cultuur zijn er ook verschillen
• manier v eten maakt sociale patronen zichtbaar (verandering in patronen aan te tonen met kookboeken)
• koken en eten is belangrijke vrijetijdsbesteding
• keuken + design = statussymbool

Question 9

wat is een statussymbool?

Answer 9

een teken dat niet functioneel gebruikt wordt (zoals het uniform v een politieagent), maar verwijst naar rijkdom, macht, prestige

Question 10

hoe ging de evolutie van koffie?

Answer 10

• alledaags -> sociaal ritueel + symbolische waarde
• vriendelijke drug (cafeïne) -> nu wel aanvaard
• sociale en economische verhoudingen (fairtrade)

Question 11

hoe kan je sport door een sociologische bril bekijken?

Answer 11

• lievelingssport = code v smaken + leefstijlen
• ‘hogere’ sporten = afstand behouden
• arbeidersklasse sporten = lijf-aan-lijfgevechten (blood sports bv boksen)
• sport-trends lopen vaak gelijk met lifestyletrends (bv padel na de lockdowns)

Question 12

hoe kan je lifestyle en lijfstijl door een sociologische bril bekijken?

Answer 12

• lijfstijl = ideale lichaam
• ‘cultuur’ vd look -> stedelingen met bovengemiddeld inkomen willen zich onderscheiden van de massa door trends te volgen die via massamedia verspreid werden -> dit vormt de ‘streefklasse’

Question 13

wat is conspicious consumption?

Answer 13

aankopen doen die je onderscheiden van de massa, deze aankopen zijn ‘statussymbolen’ (bv dure auto, duur horloge, recycleerbare tas …)

Question 14

hoe kan je liefde door een sociologische bril bekijken?

Answer 14

• mensen huwen meestal mensen binnen hetzelfde sociale milieu
• er is spraken v sociale druk (gearrangeerde huwelijken, afkeuring door vrienden of familie)
• sociale kringen worden groter, dus de kans wordt ook steeds groter dat je iemand kan huwen binnen die kring

Question 15

wat betekent contingent?

Answer 15

het had anders kunnen zijn dan hoe het nu is

Question 16

wat betekent arbitrair?

Answer 16

willekeurig (in deze context gaat het over het proces)

Question 17

pas de zin ‘contingent maar niet arbitrair’ toe op statussymbolen

Answer 17

de statussymbolen zelf kan je niet voorspellen, ze hadden anders kunnen zijn.
echter, het proces daar naartoe is niet willekeurig: rijke mensen dragen iets, anderen doen het na

Question 18

bespreek de zin ‘niemand is een eiland’

Answer 18

• we kunnen niet zonder elkaar
• iedereen is belangrijk voor de samenleving en omgekeerd
• relationele aspect = inspiratie vd sociologie

Question 19

welke gewelddadige schokken leiden tot drastische vermindering v onelijkheid? (4 vormen)

Answer 19

• grote oorlogen
• radicale revoluties
• pandemieën met veel sterfgevallen
• ineenstorting v staten en systemen

Question 20

wat is nodig om meer solidariteit te bekomen na een gewelddadige schok?

Answer 20

eenzelfde interpretatie van iedereen

Question 21

waarom kan men denken dat corona iets negatiefs is geweest?

Answer 21

eerst veel positiviteit, daarna volgde stijging v inkomensongelijkheid, racisme, xenofobie, isolement, onderwijsachterstand … -> + status krijgt invloed op kans v besmetting, kans op vaccinatie

Question 22

hoe kan je sociologie linken aan de coronacrisis?

Answer 22

een aantal concepten en inzichten zijn bruikbaar voor het begrijpen vd coronacrisis (ongelijkheid en armoede, persoonlijke netwerken, interactie en communicatie, relatieproblemen, maatschappelijk draagvlak, interpretatie v vrijheid …)

Question 23

bespreek hoe de (toenemende) ongelijkheid en armoede in verband staat met de coronacrisis

Answer 23

• financiële situatie verslechtert -> vooral bij laagbetaalde sectoren (meestal tijdelijke contracten en hogere job onzekerheid)
• corona slaat harder toe bij lage socio-economische status: 1. slechtere woonomstandigheden 2. zwakkere netwerken 3. minder geïnformeerd over corona door lagere opleiding

Question 24

hoe wordt het aantal contacten berekent als je het aantal personen in een contactbubbel weet?

Answer 24

N(N-1)/2 (N = aantal personen)

Question 25

waarom was het vergroten vd contactbubbel naar 15 personen geen goed idee?

Answer 25

het is praktisch hetzelfde als geen regels opleggen
aantal contacten: 15(15-1)/2 = 105

Question 26

wat waren de gevolgen v ‘blijf in uw kot’?

Answer 26

• ‘kot’ is voor iedereen anders: 1. interactie en communicatie aangaan 2. nog meer afzondering en isolement
• fysieke gevolgen (bv ouderen sterven in eenzaamheid)

Question 27

hoe beïnvloedden twijfelaars en antivaxers de coronacrisis? wat zijn andere fenomenen?

Answer 27

• fake news wint: mensen volgen de regels niet, willen zich niet laten vaccineren, complottheorieën ontstaan
• self-fulfilling prophecy: mensen handelen naar hun foute redenering, waardoor deze werkelijk wordt

Question 28

wat valt op bij het ‘verzet’ voor vrijheid?

Answer 28

• er is vooral veel aandacht voor de beperkingen vd middenklasse, terwijl de lage klasse deze dingen al niet deed in de eerste plaats
• vooral de elite wordt geviseerd (populisme), het gewone volk voelt zich in de steek gelaten
• mensen volgen de regels niet: zijn ze dan wel echt zo solidair voor zorgverleners?

Question 29

wat is het verschil tss een risicosamenleving en een verzorgingsstaat?

Answer 29

• verzorgingsstaat = geheel v sociale beschermingsstelsels (bv sociale zekerheid) -> iedereen wordt zo goed mogelijk geholpen
• risicomaatschappij = huidige technologische ontwikkelingen brengen risico’s met zich mee die de hele bevolking kunnen treffen (bv corona, kernramp)

Question 30

waarom zorgde de coronacrisis voor toenemend nationalisme?

Answer 30

• de pandemie kwam mede door globalisering
• iedereen was ‘tegen’ het land waar het virus vandaan kwam
• grenzen werden gesloten

Question 31

hoe trachten sociologen het hoge echtscheidingspercentage te verklaren?

Answer 31

ze brengen echtscheidingsgedrag in verbinding met maatschappelijke context -> inkomen, beroep, woonplaats, leeftijd + sociale omstandigheden (zoals verminderde sociale druk, lockdown, economische onafhankelijkheid …)

Question 32

welke maatschappelijke gevolgen kunnen een echtscheiding hebben?

Answer 32

• alleenstaande vrouwen hoger risico op armoede
• kinderen lijden onder scheiding -> slechtere schoolresultaten
• hogere kans dat kinderen later zelf zullen scheiden
• complexe samenlevingsvormen
• impact op woningmarkt

Question 33

wie was de eerste socioloog?

Answer 33

Emile Durkheim

Question 34

welke factor stelde Durkheim samen als het gaat om zelfdoding?

Answer 34

kenmerken (zoals leeftijd, religie …) + zelfdodingsratio’s = sociale integratie als gemeenschappelijke factor

Question 35

wat leidt volgens Durkheim tot meer zelfdodingsgedrag?

Answer 35

een teveel of een gebrek aan sociale integratie of desintegratie (uit elkaar vallen v een groep)

Question 36

waarom is er bij landbouwers een hoog suïciderisico?

Answer 36

door de sociale isolatie

Question 37

breng de levensverwachting in verband met het opleidingsniveau

Answer 37

• levensverwachting: hoog opleidingsniveau = hogere levensverwachting (bij mannen sterker dan vrouwen)
• levensverwachting zonder lichamelijke beperkingen: nog groter verschil tss klassen (bij vrouwen sterker dan mannen)

Question 38

welke verklaring geven sociologen voor de ongelijke levensverwachting als het gaat om opleidingsniveau?

Answer 38

de sociaaleconomische status (SES)

Question 39

wat is de sociaaleconomische status (SES)?

Answer 39

een indicator die iemands (hogere of lagere) plaats in de samenleving aanduidt en die wordt gemeten aan de hand van het onderwijsniveau, het beroep en het inkomen

Question 40

van wat is een laag inkomen het gevolg?

Answer 40

werkeloosheid / kwalitatief slechte job (arbeidsomstandigheden bedreigen gezondheid)

Question 41

wat zijn de gevolgen v een laag inkomen?

Answer 41

• verplicht om goedkope woning te nemen (ongezond, vaak in kansarme buurt)
• gezond eten is te duur
• gevoel v machteloosheid (locus of control) -> vluchtwegen zoals roken en alcohol
  => heeft allemaal invloed op gezondheid

Question 42

wat is sociologie? (definitie)

Answer 42

de wetenschap die de maatschappelijke patronen en structuren bestudeert, in hun ontstaan, voortbestaan en veranderen, en ook het sociaal handelen v mensen in wisselwerking met deze patronen en structuren

Question 43

wat zijn patronen en structuren?

Answer 43

sociale fenomenen die losstaan v ons handelen en die ons handelen beïnvloeden

Question 44

tussen welke 2 patronen wordt onderscheid gemaakt? hoe staan ze tot elkaar in verband?

Answer 44

• positionele patronen: best zichtbaar: posities die we hebben in samenlevingsverbanden (bv job)
• symbolische structuren / cultuurpatronen: waarden, normen …
  => wisselwerking: bepalen samen het sociaal handelen en zijn het gevolg v sociaal handelen

Question 45

wat is sociaal handelen? wat is een abnormaal voorbeeld v sociaal handelen?

Answer 45

handelen in sociale omgeving + ondergaat kenmerken vd omgeving (bv anders gedragen op restaurant)
-> asociaal gedrag = ook sociaal, het is gericht op andere

Question 46

wat proberen sociologen te doen met sociaal handelen?

Answer 46

het beschrijven, analyseren, verklaren en voorspellen
-> structuren in het handelen achterhalen