GS Flashcards
begrippen
publiek debat
Discussie over problemen in de samenleving waaraan een groot deel van de bevolking meedoet.
censuur
Het verbod door de regering op het openbaar maken van bijvoorbeeld teksten, toneel- en muziekstukken.
privilege
Voorrecht dat door de koning was verleend aan een geestelijke of edelman.
natuurrecht
Een recht dat ieder mens van nature heeft, zoals het recht op vrijheid of bezit.
ancien regime
Een bestuur waarin de koning absolute macht heeft en sommige groepen (standen) speciale voorrechten hebben.
rationeel denken
logischer denken
scheiding van de machten
Door Montesquieu bedachte verdeling van de bestuurlijke macht in drie delen: de macht om wetten te maken (volksvertegenwoordiging), de macht om wetten uit te voeren (regering) en de macht om wetsovertreders te bestraffen (rechters).
standensamenleving
Samenleving die is verdeeld in drie groepen: geestelijkheid (eerste stand), adel (tweede stand) en burgers en boeren (derde stand). De eerste en de tweede stand hebben allerlei voorrechten
Verlichting
Manier van denken waarin geloof en traditie plaatsmaken voor logisch en verstandelijk redeneren. Verlichte burgers waren kritisch over kerk, bestuur en samenleving en wilden deze verbeteren.
terreur
De periode in de Franse Revolutie (1793-1794) waarin een kleine groep radicalen alle macht had en deze behield door tegenstanders met geweld angst aan te jagen.
Franse rvolutie
Grote, plotselinge verandering van de samenleving en het bestuur in Frankrijk tussen 1789 en 1799.
grondwet
Document waarin is vastgelegd wat de rechten en plichten van burgers zijn en hoe het bestuur is geregeld.
volksvertegenwoordiging
Een officiële bijeenkomst van vertegenwoordigers van het volk, waar politieke besluiten worden genomen.
gematigden
Groep mensen die niet al te veel veranderingen tegelijk wil doorvoeren of die de samenleving geleidelijk wil veranderen.
grondrecht
Een basisrecht van elke burger, bijvoorbeeld vrijheid van godsdienst en vrijheid van meningsuiting.
radicalen
Groep mensen die snelle en grote veranderingen wil.
staatsgreep
Plotselinge verovering van de politieke macht in een land door één persoon of een kleine groep personen.
oranjegezinden
Groep Nederlanders die tijdens de Republiek aan de kant stonden van de stadhouders uit het huis van Oranje. Ook wel prinsgezinden genoemd.
eenheidsstaat
Een land waarin overal dezelfde wetten en regels gelden en waarin het centrale bestuur het belangrijkste bestuur is.
bataafse republiek
De Nederlandse republiek die is gesticht door patriotten en heeft bestaan van 1795 tot 1806.
patriot
Nederlander die zich in de tweede helft van de 18e eeuw verzette tegen het bestuur van stadhouder en regenten. Een patriot wilde dat het volk meer invloed op het bestuur kreeg en dat alle burgers dezelfde rechten zouden krijgen.
bataafse revolutie
Grote verandering in de samenleving en het bestuur in Nederland vanaf 1795 tot 1798.
code Napoleon
Een wetboek dat werd ingevoerd door Napoleon en dat uitging van het idee dat voor alle burgers dezelfde wetten gelden.
burgelijke stand
Een lijst waarin het bestuur vastlegt wanneer alle burgers zijn geboren, zijn getrouwd en zijn overleden.
koninkrijk der nederlanden
Nederland sinds 1815.
dictatuur
Een bestuur waarin één persoon (geen koning of keizer) of een kleine groep mensen alle macht heeft.
continentaal stelsel
Het door Napoleon uitgevaardigde verbod om vanaf het Europese vasteland handel te drijven met Groot-Brittannië.
