GRADSKA NASELJA Flashcards
grad
veće i kompaktno izgrađeno naselje u kojem većina stanovništva radi u II, III, IV i V sektoru djelatnosti
kriteriji za izdvajanje gradova
veličina morfološki kriterij ekonomski kriterij funkcionalni kriterij pravno-administrativni kriterij
veličina grada
broj stanovnika
morfološki kriterij
gustoća zgrada, visina zgrada, gustoća naseljenosti
ekonomski kriterij
zaposlenost po sektorima djelatnosti
funkcionalni kriterij
funkcije grada, važnost njegovih funkcija, centralitet ili važnost u prostoru
pravno-administrativni kriterij
na osnovu povijesnog dokumenta ili povelje, odlukom Vlade ili Sabora
Izdvajanje gradova u RH
na osnovu povijesnog dokumenta, odlukom Vlade ili Sabora, veličina od oko 10 000 stanovnika ili više
Razvoj i morfologija grada
Prvi gradovi Antički gradovi Srednjovjekovni gradovi Renesansni i barokni gradovi najnoviji gradovi
Prvi gradovi
planski građeni, pravilna mreža ulica i trgova, opasani zidom u dolinama velikih rijeka
nabroji prve gradove i rijeke na kojima se nalaze
Dolina Nila - Memfis, Teba, Luxor
Mezopotamija (Eufrat i Tigris) - Babilon, Ur, Uruk
Dolina Inda - Harappa, Mohenjo Daro
Dolina Žute Rijeke - An Yang
Antički gradovi
pravilni i planski građeni
Grčki i Rimski
Grčki gradovi
trg - AGORA i svetište - AKROPOLA
ISSA (Vis), PHAROS (Stari grad na Hvaru), KORKYRA (Korčula)
Rimski gradovi
trg - FORUM
ulica sjever - jug = via cardo
ulica istok - zapad = via decumanus
Rimski gradovi u HR
NA KOPNU: Andautonia (Ščitarjevo) Siscia (Sisak) Mursa (Osijek) Marsonia (Slavonski Brod) Cibalia (Vinkovci) Aqua Iasse (Varaždinske Toplice ) NA MORU: Pola (Pula) Iadera (Zadar) Salona (Solin) Narona (Sv. Vid) Epidaur (Cavtat)
Rimski gradovi u Europi
Roma, Londinium, Lutetia Parisiorum
Antički gradovi u Amerikama
Copal, Teotihuacan, Cusca, Machu Picchu
Srednjovjekovni gradovi
- st.
spontani, neplanski, trgovi nepravilnog oblika, ulice uske i krivudave
gradovi utvrđeni, bez vodovoda i kanalizacije
- st.
Tipovi srednjovjekovnog grada
Europski, Islamski i Mediteranski
Europski srednjovjekovni grad
feudalna utvrda na uzvišenju
SUBURBIJ - podgrađe oko uzvišenja
Cordoba, Pariz, Granada - oko 150 000 st.
Islamski srednjovjekovni grad
čor ili sokak - uske krivudave slijepe ulice
središnji trg - BAZAR, SUK, ČARŠIJA
Bagdad, Fez, Marakeš, Kairo, Tunis
Mediteranski srednjovjekovni grad
uske krivudave ulice
Renesansni i barokni gradovi
- st
planski građeni
Pariz, Napulj, London, Kairo, Marakeš, Fez, Peking
- st
Tlocrti renesansnih i baroknih gradova
radijalni - Pariz
koncentrični - Beč
ortogonalno - radijalni - Barcelona
zvijezdasti - Karlovac, Palmanova
najstariji grad u Angloamerici
St. Augustine
Najnoviji gradovi
od 19. st nadalje
planski građeni
urbana eksplozija - naglo širenje gradova i porast st. zbog razvoja industrije
industrijske regije
Ruhr, Yorkshire, Saar, Donbas
Lučki centri
- zbog brzog razvoja prometa i uslužnih djelatnosti
Rotterdam, Hamburg, London, Bristol, Liverpool
planska gradnja novih gradova kako bi se rasteretila obala
Ottawa, Brasillia, Canberra
Neboderi
Sears Tower - Chicago
Petronas - Malezija
Burj Kalifa (828 m) - Dubai
Megagradovi
gradovi s više od 10 milijuna st.
Tokyo, Sao Paulo, Mumbai, Shanghai, Lago, Peking, New York…..
Metropola
glavni grad koji se ističe u nekom prostoru (Atena, Beč)
Globalni grad
sjedište neke svjetske kompanije ili multinacionalne kompanije, važan za široku međunarodnu zajednicu (New York, Tokyo, London…)
