geschiedenis ka Flashcards
ka 18
tijdvak 5
ontdekkingsrezigers
in de 15de eeuw gingen Portugese ontdekkingsreizigers de kust van Afrika, tot Vasco de gama India bereikte en Columbus het Caraïbische gebied wat leidde tot de Europese expansie in Amerika
ka 19
tijdvak 5
nieuwe wetenschappelijke belangstelling
middeleeuwse monikken gingen klassieke tekst bestuderen en na volgen, in de 15de eeuw gingen wetenschappers op een nieuwe kennis verzamelen. ze gingen hun eigen kennis verzamelen. de nieuwe ontedekking gingen soms in strijd met schriften uit de oudheid.
ka 20
tijdvak 5
de renaissance
wedergeboorte van kunst en wetenschap, dit kwam door de opkomst van de rijke burgers die geinterreseerd waren in klassieke teksten en kunts. begon in italie en na 1500 door heel europa, kunstenaars probeerde het menselijk lichaam autonomisch correct en mooi af te beelden. mensen werden niet als zondenaars gezien maar ook als redelijke mensen met waarde
ka 21
tjdvak 5
de reformatie
in de middeleeuwen was de kerk een belangrijk instituut, maar veel mensen waren het niet eens met de manier waarop ze zich gedroegen. in de vijftiende en zestiende eeuw kwam er veel kritiek op de kerk, onder andere door erasmus een belangrijke humanist.maarten luther publiceerde de 95 stelligen tegen de afltaathandel, wat tot een breuk leidde met de katholieke kerk en het onstaan van de protestante kerk
ka 22
tijdvak 5
de Nederlandse opstand
was een conflict tussen de nederlanden en spaanse koning philip II, veroorzaakte religieuze spanningen en politieke en economische factoren. het resulteerde in de beeldenstorm van 1566 en leidde uiteindelijk tot de opdrichting van de onafhankelijke republiek der nederlanden onder leiding van willem van oranje
ka 23
tijdvak 6
het absolutisme
de opkomst van absolute monarchieen in de vijftiende en zestiende eeuw, koningen kregen steeds meer macht en vestigde centrale besturen om orde te handhaven. in engeland leidde de poging tot absolute macht tot een burger oorlog
ka 24
tijdvak 6
de gouden eeuw
burgers en edelen kregen veel invloed, en de regentee de macht. calvinisme was de officiele religie maar er was veel geloofsvrijheid. in de 17de eeuw was nederland een van de rijkste en machtigste landen in europa, dankzij de handel en bloei van kunst en wetenschap
ka 25
tijdvak 6
handelskapitalisme en wereldeconomie
na de ontdekkinsreizigers begon europa handel te drijven met nieuw ontdekte gebieden. waardoor handelskapitalisme onstond, ondernemers gingen geld verzamelen door aandelen te verkopen bijvoorbeeld de voc
ka 26
de wetenschappelijke revolutie
wetenschappers gingen steeds meer vertrouwen op eigen waarnemingen en nieuwe instrumenten bijv microscopen dit leidde tot grote vooruitgang in de natuurwetenschappers en filosofie en conclicten onstonden tussen nieuwe inzichten en bijbelse teksten
ka 27
tijdvak 7
verlichting
wetenschap en rationeel denken centraal stonden. newton ontdekte zwaarte kracht die natuur berheerste. verlichters denkers vonden dat alle mensen gelijk waren en dat regeringen namens het volks moesten regeren
ka 28
tijdvak 28
verlicht absolutisme
verlichte vorsten gingen hun land besturen op een wijde die de welvaart en welzjn van hun onderdanen bevordere
ka 29
tijdvak 7
plantages en slavernij
slaven ut afrika werden gebruikt als arbeidskracht, slavernij bereikkte ze hoogpunt in de achtiende eeuw ondanks de verlichting, tijdens de overdracht en het werken moest dt onder verschikkelijke omstandigheden. door het abolitionisme in engeland en de verlichting werd de slavernij afgeschaft
ka 30
tijdvak 7
democratische revoluties
amerikaanse en franse revoluties waren geinspireerd door de verlichting een streven naar vrijheid gelijkheid en democratie
ka 31
tijdvak 31
de industriele revolutie
in de 18de eeuw was er een snelle utbreding van fabreken aangedreven door stoommachines. deze veranderingen verschuiving van land bouw naar industre groeende steden een aanleg van spoorlijnen
ka 32
‘tijdvak 8
de sociale kwestie
tijdens de industriele revolutie veroorzaakte verstedelijking, armoede en gezondsheidsproblemen, bekend als sociale kwesties. socialisten streefde naar afschaffing van het kapitalisme en eigendom van bedrijven door de staat
ka 33
tjdvak 8
het modern imperialisme
tijdens het handelskapitalisme dreven europeanen buten europa vooral handel, met kleine vestegingen aan de kust van afrika en aze
door de industralisate veranderde de vraag naar grondstoffen
tegen 1900 beheerste europa de hele wereld
ka 34
tijdvak 8
emancipatie beweging
aan het begin van de 19de eeuw waren europese samenlevngen ongelijk, othodox-gelovigen, ambachtslieden, fabrieksarbeiders en vrouwen hadden het moeilijk, dit leide tot een emancpate beweging ze protesteerde hier tegen en in 1919 werdt vrouwenkiesrecht ingevoerd
ka 35
tijdvak 8
democratisering
liberalen beperkte de macht van koningshuizen en democratie invoerde dit leidde constitutionele monarchieen en democratische republieken in landen. in nl zette thorbecke en nieuwe grondwet in die het regeringsysteem moderniseerde en de macht bij het parlement legde
ka 36
tijdvak 8
politieke stromingen
na de franse revolutie onstonden er veel politieke stromingen
ka 37
tijdvak 9
massaorganisatie
moderne comminicatiemiddelen maakten massale organisatie. in nederland gebeurde dit via zuilen waarbij de samenleving werdt verdeeld in samenlevingen
ka 38
tijdvak 9
totalitaire systeem
opkomst van twee totalitaire sytemen
communisme en natonaalsocialisme en de opkomst van nazi duitsland
ka 39
tijdvak 9
de economische wereldcrisis
in de 19de eeuw veranderde het handelskapitalisme naar het industriele kapitalisme dit zorgte voor overproductie en economische crisis met hoge werkloosheid. deze crisis stimuleerde de opkomst van totalitaire systemen
ka 40a
tijdvak 9
de eerste wereldoorlog
in de negetiende eeuw bestsond europa uit vijf grote staten door bondgenootschapen voelde landen zich bedreigd, wat in 1914 leidde tot de 1ste wereld oorlog
ka 42b
tijdvak 9
de tweede wereldoorlog
opkomst van de nationaalsocialisten en de gevolgen van de economische crisis van 1929, wat leidde tot hitlers machtsovername en de tweede wereldoorlog
